1
00:00:01,090 --> 00:00:03,121
Jasno tutaj!

2
00:00:03,121 --> 00:00:06,112
Na pewno zużywa to mnóstwo energii.

3
00:00:06,112 --> 00:00:07,604
Wasz przylot tu

4
00:00:07,604 --> 00:00:10,052
również kosztował trochę energii.

5
00:00:10,052 --> 00:00:12,970
Cała planeta potrzebuje
ogromnych ilości energii,

6
00:00:12,970 --> 00:00:15,871
którą na razie pozyskujemy
głównie z paliw kopalnych.

7
00:00:15,871 --> 00:00:17,920
Spalamy gaz.

8
00:00:17,920 --> 00:00:19,307
Całkiem niezły start.

9
00:00:19,307 --> 00:00:22,175
Dzięki temu jesteśmy tutaj,
ale musimy przestać.

10
00:00:22,175 --> 00:00:24,329
Nie możemy już tego robić.

11
00:00:24,329 --> 00:00:26,610
Próbujemy różnych rodzajów energii.

12
00:00:26,610 --> 00:00:27,824
Źródeł alternatywnych.

13
00:00:27,824 --> 00:00:30,322
Okazuje się jednak, że trudno znaleźć

14
00:00:30,322 --> 00:00:33,123
coś tak wygodnego i ekonomicznego,

15
00:00:33,123 --> 00:00:35,940
jak ropa, gaz i węgiel.

16
00:00:35,940 --> 00:00:40,030
Moim ulubieńcem jest energia jądrowa.

17
00:00:40,030 --> 00:00:42,631
Jest bardzo wydajna energetycznie,

18
00:00:42,631 --> 00:00:45,112
tworzy stabilną, pewną energię

19
00:00:45,112 --> 00:00:47,495
i nie wydziela dwutlenku węgla.

20
00:00:47,495 --> 00:00:51,297
Znamy dwa sposoby
pozyskiwania energii jądrowej.

21
00:00:51,297 --> 00:00:53,841
Fuzja jądrowa
i rozszczepienie jądra atomowego.

22
00:00:53,841 --> 00:00:56,766
Rozszczepienie polega na tym,
że bierzesz duże jądro atomowe,

23
00:00:56,766 --> 00:00:58,141
rozbijasz je na dwie części,

24
00:00:58,141 --> 00:00:59,688
co uwalnia mnóstwo energii.

25
00:00:59,688 --> 00:01:01,901
Tak działają dzisiejsze reaktory jądrowe.

26
00:01:01,901 --> 00:01:03,310
To działa całkiem nieźle.

27
00:01:03,310 --> 00:01:05,464
Jest jeszcze fuzja.

28
00:01:05,464 --> 00:01:07,870
Lubię fuzję, jest dużo lepsza.

29
00:01:07,870 --> 00:01:09,564
Masz dwa malutkie jądra atomowe,

30
00:01:09,564 --> 00:01:12,070
łączysz je ze sobą w jeden atom helu,

31
00:01:12,070 --> 00:01:13,428
no i wszystko pięknie.

32
00:01:13,428 --> 00:01:14,974
Masz sporo energii.

33
00:01:14,974 --> 00:01:17,574
W ten sposób natura produkuje energię.

34
00:01:17,574 --> 00:01:19,982
Słońce i wszystkie gwiazdy
we wszechświecie

35
00:01:19,982 --> 00:01:22,227
istnieją dzięki fuzji.

36
00:01:22,227 --> 00:01:24,123
Elektrownia działająca w ten sposób

37
00:01:24,123 --> 00:01:26,438
byłaby bardzo wydajna.

38
00:01:26,438 --> 00:01:28,428
Byłaby też dość bezpieczna.

39
00:01:28,428 --> 00:01:32,861
Produkuje tylko krótkożyciowe
odpady radioaktywne,

40
00:01:32,861 --> 00:01:34,893
a rdzeń reaktora nie może stopnieć.

41
00:01:34,893 --> 00:01:37,420
Paliwo do fuzji pochodzi z oceanu.

42
00:01:37,420 --> 00:01:39,238
Z oceanu można wydobyć paliwo

43
00:01:39,238 --> 00:01:41,128
za około jedną tysięczną centa

44
00:01:41,128 --> 00:01:43,459
za kilowatogodzinę,
więc wychodzi bardzo tanio.

45
00:01:43,459 --> 00:01:46,847
Jeśli cała planeta byłaby zasilana fuzją,

46
00:01:46,847 --> 00:01:48,291
czerpalibyśmy paliwo z oceanu

47
00:01:48,291 --> 00:01:51,555
i starczyłoby go na miliardy lat.

48
00:01:51,555 --> 00:01:55,327
Skoro fuzja jest taka fajna,
to czemu jej jeszcze nie mamy?

49
00:01:55,327 --> 00:01:56,663
Gdzie się podziewa?

50
00:01:56,663 --> 00:01:58,511
Zawsze jest jakiś haczyk.

51
00:01:58,511 --> 00:02:01,749
Bardzo trudno przeprowadzić fuzję.

52
00:02:01,749 --> 00:02:04,233
Problemem są dwa jądra atomowe,

53
00:02:04,233 --> 00:02:05,861
oba mają dodatnie ładunki,

54
00:02:05,861 --> 00:02:07,652
dlatego nie chcą się połączyć.

55
00:02:07,652 --> 00:02:09,199
Lecą sobie tak albo tak.

56
00:02:09,199 --> 00:02:10,393
Więc żeby zrobić fuzję,

57
00:02:10,393 --> 00:02:12,640
musimy rzucić je na siebie
z ogromną prędkością.

58
00:02:12,640 --> 00:02:13,923
Jeśli będą dosyć szybkie,

59
00:02:13,923 --> 00:02:15,567
oprą się wzajemnemu odpychaniu,

60
00:02:15,567 --> 00:02:17,480
zetkną się i stworzą energię.

61
00:02:17,480 --> 00:02:19,887
Prędkość cząsteczek

62
00:02:19,887 --> 00:02:21,657
jest mierzalna przez temperaturę.

63
00:02:21,657 --> 00:02:23,399
Temperatura potrzebna do fuzji

64
00:02:23,399 --> 00:02:26,561
wynosi 150 miliardów stopni Celsjusza.

65
00:02:26,561 --> 00:02:28,392
To raczej ciepło,

66
00:02:28,392 --> 00:02:31,838
dlatego fuzja jest tak trudna.

67
00:02:31,838 --> 00:02:33,863
Załapałem bakcyla do fuzji,

68
00:02:33,863 --> 00:02:37,533
kiedy zrobiłem doktorat tutaj,
na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej.

69
00:02:37,533 --> 00:02:40,585
Później dostałem świetną pracę
w puncie wydruków laserowych,

70
00:02:40,585 --> 00:02:43,123
pracującym dla przemysłu drukarskiego.

71
00:02:43,123 --> 00:02:45,375
Pracowałem tam przez 10 lat.

72
00:02:45,375 --> 00:02:47,055
Trochę się znudziłem.

73
00:02:47,055 --> 00:02:50,008
Pod czterdziestkę dopadł mnie
kryzys wieku średniego.

74
00:02:50,008 --> 00:02:51,641
No wiecie, standardowe kwestie.

75
00:02:51,641 --> 00:02:54,100
Kim jestem? Co powinienem robić?

76
00:02:54,100 --> 00:02:56,686
Co mogę zrobić?

77
00:02:56,686 --> 00:02:58,738
Wtedy spojrzałem na swoją pracę.

78
00:02:58,738 --> 00:03:00,669
Przyczyniałem się do wycinania lasów

79
00:03:00,669 --> 00:03:02,204
tutaj, w Kolumbii Brytyjskiej.

80
00:03:02,204 --> 00:03:03,738
Zasypywałem was wszystkich

81
00:03:03,738 --> 00:03:07,180
milionami ton niechcianych reklam.

82
00:03:07,180 --> 00:03:09,115
To nie dawało mi satysfakcji.

83
00:03:09,115 --> 00:03:11,380
Niektórzy kupują sobie Porsche.

84
00:03:11,380 --> 00:03:14,151
Inni szukają kochanek.

85
00:03:14,151 --> 00:03:15,945
Ja zdecydowałem się rozwiązać problem

86
00:03:15,945 --> 00:03:20,088
globalnego ocieplenia
i doprowadzić do fuzji.

87
00:03:20,088 --> 00:03:23,559
Zacząłem od przejrzenia literatury

88
00:03:23,948 --> 00:03:26,990
i sprawdzenia, jak działa fuzja.

89
00:03:26,990 --> 00:03:30,132
Fizycy od dawna pracują nad fuzją.

90
00:03:30,132 --> 00:03:31,448
Jednym ze sposobów jest

91
00:03:31,448 --> 00:03:33,754
tak zwany "tokamak".

92
00:03:33,754 --> 00:03:36,014
To wielki pierścień

93
00:03:36,014 --> 00:03:37,810
nadprzewodzących cewek magnetycznych

94
00:03:37,810 --> 00:03:39,160
tworzący pole magnetyczne

95
00:03:39,160 --> 00:03:40,948
w pierścieniu jak ten,

96
00:03:40,948 --> 00:03:42,680
z zamkniętym w środku gorącym gazem,

97
00:03:42,680 --> 00:03:44,470
który nazywamy plazmą.

98
00:03:44,470 --> 00:03:46,218
Cząsteczki pędzą w kółko

99
00:03:46,218 --> 00:03:47,608
przy ściance.

100
00:03:47,608 --> 00:03:49,406
W końcu wrzuca się dużą ilość ciepła,

101
00:03:49,406 --> 00:03:51,660
usiłując doprowadzić do temperatury fuzji.

102
00:03:51,660 --> 00:03:53,988
Tak wygląda środek jednego z tych pączków,

103
00:03:53,988 --> 00:03:55,260
a po prawej stronie

104
00:03:55,260 --> 00:03:57,460
widać fuzję plazmy.

105
00:03:57,460 --> 00:03:59,708
Drugim sposobem

106
00:03:59,708 --> 00:04:01,908
jest użycie laserów do fuzji.

107
00:04:01,908 --> 00:04:04,518
W laserowej fuzji
macie malutką piłeczkę pingpongową,

108
00:04:04,518 --> 00:04:06,274
wsadzacie paliwo fuzji w środek,

109
00:04:06,274 --> 00:04:09,204
otaczacie je masą laserów dookoła.

110
00:04:09,204 --> 00:04:11,618
Lasery bardzo mocno i szybko

111
00:04:11,618 --> 00:04:12,674
ściskają piłeczkę.

112
00:04:12,674 --> 00:04:14,589
Jeśli ściśniesz coś wystarczająco mocno,

113
00:04:14,589 --> 00:04:15,624
temperatura wzrośnie.

114
00:04:15,624 --> 00:04:17,360
A robiąc to bardzo szybko,

115
00:04:17,360 --> 00:04:19,818
a one robią to w jedną miliardową sekundy,

116
00:04:19,818 --> 00:04:21,641
wytwarza się dość energii i ciepła,

117
00:04:21,641 --> 00:04:22,917
żeby zrobić fuzję.

118
00:04:22,917 --> 00:04:24,994
To wnętrze jednej z takich maszyn.

119
00:04:24,994 --> 00:04:26,837
Widzicie wiązkę lasera i osad

120
00:04:26,837 --> 00:04:28,386
w samym środku.

121
00:04:28,386 --> 00:04:31,348
Większość osób uważa,
że fuzja zmierza donikąd.

122
00:04:31,348 --> 00:04:34,280
Myślą, że fizycy siedzą w laboratoriach,

123
00:04:34,280 --> 00:04:36,095
pracują ciężko, a nic się nie dzieje.

124
00:04:36,095 --> 00:04:37,615
To nie do końca prawda.

125
00:04:37,615 --> 00:04:39,607
To wykres wzrostu ilości w fuzji

126
00:04:39,607 --> 00:04:41,799
przez ostatnie 30 lat.

127
00:04:41,799 --> 00:04:43,357
Widzicie, że robimy teraz

128
00:04:43,357 --> 00:04:46,110
około 10 000 razy więcej fuzji,

129
00:04:46,110 --> 00:04:47,264
niż kiedy zaczynaliśmy.

130
00:04:47,264 --> 00:04:48,319
Całkiem niezły postęp.

131
00:04:48,319 --> 00:04:50,245
Tak się składa, że postęp wzrasta,

132
00:04:50,245 --> 00:04:51,945
jak legendarne prawo Moore'a,

133
00:04:51,945 --> 00:04:54,149
które definiuje ilość tranzystorów,

134
00:04:54,149 --> 00:04:55,666
które możemy zmieścić w czipie.

135
00:04:55,666 --> 00:04:58,671
Ta kropka tutaj nazywa się JET,

136
00:04:58,671 --> 00:05:00,244
od projektu Joint European Torus.

137
00:05:00,244 --> 00:05:02,524
To wielki tokamak w Europie,

138
00:05:02,524 --> 00:05:05,594
a ta maszyna w 1997 roku

139
00:05:05,594 --> 00:05:08,818
wyprodukowała 16 megawatów energii,

140
00:05:08,818 --> 00:05:10,976
zużywając 17 megawatów ciepła.

141
00:05:10,976 --> 00:05:12,741
Pewnie powiecie, że to kiepsko,

142
00:05:12,741 --> 00:05:14,372
ale to niezły wynik.

143
00:05:14,372 --> 00:05:15,532
Zakładając, że wyciągamy

144
00:05:15,532 --> 00:05:17,939
około 10 000 razy więcej,
niż kiedy zaczynaliśmy.

145
00:05:17,939 --> 00:05:20,332
Drugą kropką jest NIF.

146
00:05:20,332 --> 00:05:23,448
Narodowy Zakład Zapłonu,
czyli National Ignition Facility.

147
00:05:23,448 --> 00:05:25,264
To wielka laserowa maszyna w Stanach.

148
00:05:25,264 --> 00:05:26,901
W zeszłym miesiącu ogłosili,

149
00:05:26,901 --> 00:05:28,394
z całkiem sporym rozmachem,

150
00:05:28,394 --> 00:05:30,552
że udało im się stworzyć więcej energii

151
00:05:30,552 --> 00:05:32,142
za pomocą fuzji,

152
00:05:32,142 --> 00:05:34,998
niż energia, którą włożyli do środka 
pingpongowej piłeczki.

153
00:05:34,998 --> 00:05:36,743
Wiem, to nie do końca wystarczy,

154
00:05:36,743 --> 00:05:38,523
ponieważ energia wejściowa lasera

155
00:05:38,523 --> 00:05:40,255
była większa od wyjściowej,

156
00:05:40,255 --> 00:05:42,295
ale w porządku.

157
00:05:42,295 --> 00:05:44,022
Tu jest ITER,

158
00:05:44,022 --> 00:05:45,822
wymawiamy z francuskiego: ii-teir.

159
00:05:46,080 --> 00:05:49,101
Wynik współpracy wielu krajów

160
00:05:49,101 --> 00:05:51,136
przy budowaniu dużego magnetycznego pączka

161
00:05:51,136 --> 00:05:53,010
na południu Francji,

162
00:05:53,010 --> 00:05:55,018
a ta maszyna, kiedy ją skończą,

163
00:05:55,018 --> 00:05:57,796
wyprodukuje 500 megawatów energii z fuzji,

164
00:05:57,796 --> 00:06:00,196
przy zużyciu 50 megawatów.

165
00:06:00,196 --> 00:06:01,382
Jej się uda.

166
00:06:01,382 --> 00:06:02,294
Ona będzie działać.

167
00:06:02,294 --> 00:06:04,306
To typ maszyny, która wytworzy energię.

168
00:06:04,306 --> 00:06:06,062
Widząc wykres, zauważycie,

169
00:06:06,062 --> 00:06:07,567
że te dwie kropki są trochę

170
00:06:07,567 --> 00:06:08,609
po prawej stronie.

171
00:06:08,609 --> 00:06:10,545
Nieco wypadliśmy z postępu.

172
00:06:10,545 --> 00:06:12,534
Nauka tworzenia tych maszyn

173
00:06:12,534 --> 00:06:14,070
była na czas,

174
00:06:14,070 --> 00:06:16,906
aby stworzyć fuzję i nie wypaść z krzywej.

175
00:06:16,906 --> 00:06:19,645
Jednak wmieszała się polityka,

176
00:06:19,645 --> 00:06:21,777
a woli postępu zabrakło,

177
00:06:21,777 --> 00:06:23,455
więc wykres zjechał na prawo.

178
00:06:23,455 --> 00:06:25,511
ITER, na przykład, mógł być zbudowany

179
00:06:25,511 --> 00:06:27,302
już w 2000 albo 2005 roku,

180
00:06:27,302 --> 00:06:29,807
jednak wymagała wiele
międzynarodowej współpracy,

181
00:06:29,807 --> 00:06:32,255
wmieszała się polityka,
powodując opóźnienia.

182
00:06:32,255 --> 00:06:34,479
Na przykład trzy lata zajęła decyzja,

183
00:06:34,479 --> 00:06:35,447
gdzie budować.

184
00:06:35,447 --> 00:06:37,983
Fuzja jest często krytykowana,

185
00:06:37,983 --> 00:06:39,583
bo jest zbyt droga.

186
00:06:39,583 --> 00:06:41,124
Tak, będzie kosztować

187
00:06:41,124 --> 00:06:43,160
miliard lub dwa miliardy dolarów rocznie,

188
00:06:43,160 --> 00:06:44,353
żeby stworzyć postęp.

189
00:06:44,353 --> 00:06:46,083
Jednak trzeba to porównać do kosztów

190
00:06:46,083 --> 00:06:47,243
tworzenia prawa Moore'a.

191
00:06:47,243 --> 00:06:49,071
To dużo większy koszt.

192
00:06:49,071 --> 00:06:50,589
Wynikiem prawa Moore'a

193
00:06:50,589 --> 00:06:52,525
jest ten telefon w mojej kieszeni.

194
00:06:52,525 --> 00:06:54,754
Komórka i internet, z którym się łączy,

195
00:06:54,754 --> 00:06:57,434
kosztowały około biliona dolarów,

196
00:06:57,434 --> 00:07:00,665
tylko żebym mógł zrobić sobie zdjęcie

197
00:07:00,665 --> 00:07:03,239
i wrzucić je na Facebooka.

198
00:07:03,239 --> 00:07:04,740
Kiedy mój tata to zobaczy,

199
00:07:04,740 --> 00:07:07,920
będzie bardzo dumny.

200
00:07:07,920 --> 00:07:11,828
Wydajemy również około
650 miliardów dolarów rocznie

201
00:07:11,828 --> 00:07:14,130
na subsydia dla ropy, gazu

202
00:07:14,130 --> 00:07:15,760
i energii odnawialnej.

203
00:07:15,760 --> 00:07:19,934
Dotychczas wydaliśmy
pół procenta tego na fuzję.

204
00:07:19,934 --> 00:07:22,582
Osobiście nie uważam, że to zbyt drogo.

205
00:07:22,582 --> 00:07:24,362
Uważam, że to promocja,

206
00:07:24,362 --> 00:07:27,054
zakładając, że to może
rozwiązać problemy energetyczne

207
00:07:27,054 --> 00:07:29,428
na najbliższe kilka miliardów lat.

208
00:07:29,428 --> 00:07:32,088
Mógłbym tak powiedzieć,
ale jestem trochę stronniczy,

209
00:07:32,088 --> 00:07:34,316
bo założyłem firmę zajmującą się fuzją,

210
00:07:34,316 --> 00:07:36,534
a nawet nie mam konta na Facebooku.

211
00:07:36,534 --> 00:07:41,917
Kiedy zaczynałem swoją firmę w 2002 roku,

212
00:07:41,917 --> 00:07:44,759
wiedziałem, że nie mogę walczyć
z wielkimi graczami.

213
00:07:44,759 --> 00:07:46,336
Mają dużo więcej środków niż ja.

214
00:07:46,336 --> 00:07:48,576
Więc zdecydowałem się znaleźć rozwiązanie,

215
00:07:48,576 --> 00:07:50,463
które jest tańsze i szybsze.

216
00:07:50,463 --> 00:07:52,373
Magnetyczna i laserowa fuzja

217
00:07:52,373 --> 00:07:53,804
to całkiem spore maszyny.

218
00:07:53,804 --> 00:07:55,335
To jest niesamowita technologia,

219
00:07:55,335 --> 00:07:57,119
niesamowite maszyny, które pokazały,

220
00:07:57,119 --> 00:07:58,598
że fuzja jest możliwa.

221
00:07:58,598 --> 00:08:00,552
Jednak nie sądzę, by były dobre

222
00:08:00,552 --> 00:08:02,423
do masowej produkcji energii.

223
00:08:02,423 --> 00:08:04,480
Są zbyt duże, zbyt skomplikowane,

224
00:08:04,480 --> 00:08:05,618
zbyt drogie,

225
00:08:05,618 --> 00:08:07,374
no i nie mają wiele wspólnego

226
00:08:07,374 --> 00:08:08,648
z energią fuzyjną.

227
00:08:08,648 --> 00:08:10,656
Kiedy dokonujesz fuzji, uzyskujesz energię

228
00:08:10,656 --> 00:08:13,244
w postaci szybkich neutronów
powstających w plazmie.

229
00:08:13,244 --> 00:08:15,334
Te neutrony uderzają w ścianę maszyny.

230
00:08:15,334 --> 00:08:16,329
Niszczą ją.

231
00:08:16,329 --> 00:08:18,683
Trzeba też złapać energię z neutronów

232
00:08:18,683 --> 00:08:21,116
i użyć pary, żeby zakręcić jakąś turbiną,

233
00:08:21,116 --> 00:08:22,400
a w tych maszynach,

234
00:08:22,400 --> 00:08:25,031
wpadliśmy na to trochę po fakcie.

235
00:08:25,031 --> 00:08:28,182
Pomyślałem, że istnieje
jakiś lepszy sposób na fuzję.

236
00:08:28,182 --> 00:08:29,466
Wróciłem do książek,

237
00:08:29,466 --> 00:08:31,458
czytałem o fuzji wszędzie.

238
00:08:31,458 --> 00:08:34,180
Jeden przypadek
w szczególności zwrócił moją uwagę,

239
00:08:34,180 --> 00:08:36,270
nazwano go magnetycznym celem fuzji,

240
00:08:36,270 --> 00:08:38,858
albo w skrócie MTF.

241
00:08:38,858 --> 00:08:41,300
W MTF chodzi o to,

242
00:08:41,300 --> 00:08:43,270
że bierzesz wielką kadź

243
00:08:43,270 --> 00:08:45,286
i wypełniasz ją płynnym metalem,

244
00:08:45,286 --> 00:08:46,806
zaczynasz kręcić płynny metal,

245
00:08:46,806 --> 00:08:48,454
aż wir otworzy środek,

246
00:08:48,454 --> 00:08:49,590
tak jak w zlewie.

247
00:08:49,590 --> 00:08:51,694
Wyciągając korek w zlewie, tworzysz wir.

248
00:08:51,694 --> 00:08:54,090
Dokładasz kilka tłoków 
napędzanych ciśnieniem,

249
00:08:54,090 --> 00:08:55,566
które wychodzi na zewnątrz,

250
00:08:55,566 --> 00:08:57,486
co zwiększa ciśnienie w płynnym metalu

251
00:08:57,486 --> 00:08:59,248
dookoła plazmy, ściskając ją,

252
00:08:59,248 --> 00:09:01,402
co powoduje wzrost temperatury,

253
00:09:01,402 --> 00:09:02,898
jak z laserem, i mamy fuzję.

254
00:09:02,898 --> 00:09:04,708
To taki miks między magnetyczną fuzją

255
00:09:04,708 --> 00:09:06,686
i fuzją laserową.

256
00:09:06,686 --> 00:09:09,459
W tym jest kilka korzyści.

257
00:09:09,459 --> 00:09:11,802
Ciekły metal wchłania neutrony

258
00:09:11,802 --> 00:09:13,558
i żaden neutron nie uderza o ścianę,

259
00:09:13,558 --> 00:09:15,614
przez co nie psuje się maszyna.

260
00:09:15,614 --> 00:09:16,860
Ciekły metal nagrzewa się,

261
00:09:16,860 --> 00:09:19,240
można go przepompować
do wymiennika ciepła,

262
00:09:19,240 --> 00:09:21,030
uzyskać parę, która ruszy turbiną.

263
00:09:21,030 --> 00:09:22,209
To wygodny sposób

264
00:09:22,209 --> 00:09:23,469
na tę część procesu.

265
00:09:23,469 --> 00:09:27,060
W końcu cała energia
doprowadzająca do fuzji

266
00:09:27,060 --> 00:09:29,195
pochodzi od tłoków napędzanych parą,

267
00:09:29,195 --> 00:09:30,851
co jest dużo tańsze niż lasery

268
00:09:30,851 --> 00:09:32,745
albo nadprzewodzące cewki.

269
00:09:32,745 --> 00:09:34,233
Wszystko fajnie,

270
00:09:34,233 --> 00:09:36,737
ale nie do końca działało.

271
00:09:36,737 --> 00:09:38,607
(Śmiech)

272
00:09:38,607 --> 00:09:39,903
Zawsze jest jakiś haczyk.

273
00:09:39,903 --> 00:09:41,417
Podczas sprężania

274
00:09:41,417 --> 00:09:43,341
plazma się ochładza

275
00:09:43,341 --> 00:09:44,969
szybciej niż prędkość kompresji.

276
00:09:44,969 --> 00:09:46,282
Próbujesz kompresować,

277
00:09:46,282 --> 00:09:48,617
ale plazma ochładza się cały czas,

278
00:09:48,617 --> 00:09:50,498
aż w końcu nie robi nic.

279
00:09:50,498 --> 00:09:52,593
Kiedy to zobaczyłem,
powiedziałem: "szkoda".

280
00:09:52,593 --> 00:09:54,343
To taki świetny pomysł.

281
00:09:54,343 --> 00:09:56,697
Mam nadzieję, że mogę go ulepszyć.

282
00:09:56,697 --> 00:09:57,842
Pomyślałem przez minutę.

283
00:09:57,842 --> 00:10:00,019
Jak można to ulepszyć?

284
00:10:00,019 --> 00:10:01,727
Wtedy pomyślałem o uderzeniu.

285
00:10:01,727 --> 00:10:03,561
Może by tak użyć wielkiego młotka,

286
00:10:03,561 --> 00:10:06,093
wziąć zamach i uderzyć jak w gwóźdź

287
00:10:06,093 --> 00:10:08,067
w miejscu przyłożenia młotka do gwoździa,

288
00:10:08,067 --> 00:10:09,682
starając się go popchnąć?

289
00:10:09,682 --> 00:10:10,802
To nie zadziała,

290
00:10:10,802 --> 00:10:12,193
Chodzi więc o to,

291
00:10:12,193 --> 00:10:13,937
żeby użyć siły zderzenia.

292
00:10:13,937 --> 00:10:16,019
Przyspieszymy ruch tłoków dzięki parze,

293
00:10:16,019 --> 00:10:17,298
co zajmie trochę czasu,

294
00:10:17,298 --> 00:10:20,081
ale wtedy, bam! uderzasz tłok i bum!

295
00:10:20,081 --> 00:10:21,833
Cała energia wyzwala się naraz,

296
00:10:21,833 --> 00:10:23,429
naraz przechodzi do płynu

297
00:10:23,429 --> 00:10:25,479
i kompresuje plazmę dużo szybciej.

298
00:10:25,479 --> 00:10:28,397
Zdecydowałem, że to jest dobre,
warto sprawdzić w praktyce.

299
00:10:28,397 --> 00:10:31,652
Zbudowaliśmy tę maszynę w garażu.

300
00:10:31,652 --> 00:10:33,027
Zrobiliśmy małą maszynę,

301
00:10:33,027 --> 00:10:34,709
która potrafiła ściskać

302
00:10:34,709 --> 00:10:36,357
trochę neutronów,

303
00:10:36,357 --> 00:10:38,558
a to są moje marketingowe neutrony.

304
00:10:38,558 --> 00:10:40,001
Dzięki marketingowym neutronom

305
00:10:40,001 --> 00:10:42,600
zebrałem 50 milionów dolarów,

306
00:10:42,600 --> 00:10:44,490
no i zatrudniłem 65 osób.

307
00:10:44,490 --> 00:10:45,490
To moja ekipa.

308
00:10:45,490 --> 00:10:47,072
A to chcemy zbudować.

309
00:10:47,072 --> 00:10:48,586
Będzie to duża maszyna.

310
00:10:48,586 --> 00:10:50,060
Około 3 metrów w obwodzie.

311
00:10:50,060 --> 00:10:51,862
Płynny metal krążący dookoła.

312
00:10:51,862 --> 00:10:53,454
Wielki wir w środku.

313
00:10:53,454 --> 00:10:55,774
Umieścimy plazmę na górze i dole.

314
00:10:55,774 --> 00:10:57,200
Tłoki uderzą w bok.

315
00:10:57,200 --> 00:10:58,710
Kompresja

316
00:10:58,710 --> 00:10:59,994
i stworzymy trochę energii.

317
00:10:59,994 --> 00:11:02,386
Neutrony uderzą w płynny metal.

318
00:11:02,386 --> 00:11:04,986
Silnik parowy włączy turbinę.

319
00:11:04,986 --> 00:11:06,492
Trochę pary wróci

320
00:11:06,492 --> 00:11:07,490
wystrzelić w tłoki.

321
00:11:07,490 --> 00:11:09,470
Chcemy przejść cały cykl raz na sekundę,

322
00:11:09,470 --> 00:11:14,704
co wytworzy około 
100 megawatów elektryczności.

323
00:11:14,704 --> 00:11:16,449
Zbudowaliśmy też wtryskiwacz.

324
00:11:16,449 --> 00:11:18,736
Wytwarza on plazmę.

325
00:11:18,736 --> 00:11:20,451
Dzieje się to w letniej temperaturze

326
00:11:20,451 --> 00:11:24,426
3 milionów stopni Celsjusza.

327
00:11:24,426 --> 00:11:26,633
Niestety nie wytrzymuje zbyt długo,

328
00:11:26,633 --> 00:11:29,768
więc musieliśmy przedłużyć życie plazmy.

329
00:11:29,768 --> 00:11:31,400
W zeszłym miesiącu było lepiej.

330
00:11:31,400 --> 00:11:33,935
Wydaje mi się, że plazma się kompresuje.

331
00:11:33,935 --> 00:11:36,791
Później zbudowaliśmy sferę
o takiej mniej więcej wielkości.

332
00:11:36,791 --> 00:11:38,007
14 tłoków dookoła.

333
00:11:38,007 --> 00:11:40,331
Układ ten wytworzy nacisk na płyn.

334
00:11:40,331 --> 00:11:42,256
Jednak plazmę trudno skompresować.

335
00:11:42,256 --> 00:11:43,225
Podnosisz ciśnienie,

336
00:11:43,225 --> 00:11:45,747
zazwyczaj wykrzywia się w ten sposób,

337
00:11:45,747 --> 00:11:47,385
więc trzeba zgrać wszystkie tłoki

338
00:11:47,385 --> 00:11:48,481
idealnie.

339
00:11:48,481 --> 00:11:51,153
Do tego wykorzystujemy
kilka systemów kontroli.

340
00:11:51,153 --> 00:11:53,355
To nie byłoby możliwe w 1970 roku,

341
00:11:53,355 --> 00:11:54,747
ale teraz można to zrobić.

342
00:11:54,747 --> 00:11:58,039
Dzięki fajnej, nowej elektronice.

343
00:11:58,039 --> 00:12:00,418
W końcu większość ludzi myśli,

344
00:12:00,418 --> 00:12:02,750
że fuzja jest przyszłością
i nigdy się nie zdarzy.

345
00:12:02,750 --> 00:12:05,814
Tak się składa, że ten typ energii
jest już bardzo blisko.

346
00:12:05,814 --> 00:12:06,890
Prawie ją mamy.

347
00:12:06,890 --> 00:12:09,527
Wielkie laboratoria pokazały,
że fuzja jest możliwa,

348
00:12:09,527 --> 00:12:11,834
a teraz małe firmy też tak myślą.

349
00:12:11,834 --> 00:12:14,055
Ich zdaniem nie jest to niewykonalne,

350
00:12:14,055 --> 00:12:16,300
pozostaje kwestia,
jak zrobić to ekonomicznie.

351
00:12:16,300 --> 00:12:18,453
General Fusion jest jedną z małych firm,

352
00:12:18,453 --> 00:12:21,771
mam nadzieję, że niedługo ktoś

353
00:12:21,771 --> 00:12:22,954
wpadnie, jak to zrobić,

354
00:12:22,954 --> 00:12:24,788
a może nawet będzie to General Fusion.

355
00:12:24,788 --> 00:12:26,407
Bardzo dziękuję.

356
00:12:26,407 --> 00:12:30,587
(Brawa)