Mamy różne części mowy, np. rzeczownik, przymiotnik, przyimek i czasownik. Obowiązują zasady ich łączenia. Gdybym powiedziała np. „Pies... książki… mój… je”, spytalibyście: „Co to znaczy?”. Może nie zdawaliście sobie sprawy, ale nie ustawia się dwóch rzeczowników przed przymiotnikiem i czasownikiem. Gdybym zmieniła kolejność: „Mój pies je książki”, zrozumielibyście doskonale. Mogłabym zamienić czasownik „je” na inny, np. „rzuca”. Miałoby to sens gramatyczny, choć trudno sobie wyobrazić psa rzucającego książkę. W programowaniu zamiast części mowy mamy typy danych. Jeden już widzieliście: liczby. Używamy ich w programach do rysowania. I tak, jak w języku, czasami użycie liczby ma sens, a czasami nie. Gdybym w funkcji tła wpisała „100 minus”, to obok powinna znaleźć się liczba lub coś, co da liczbę, np. „14 + 15”. A gdybym wklepała „100” i spację, nie mogłabym po tym dać liczby, bo „100 spacja 10” nic nie znaczy. W programowaniu mamy też typ logiczny, inaczej boolowski. Nazywa się „boolowski”, bo wymyślił go George Boole. Liczby mają mnóstwo różnych wartości, a dane logiczne tylko dwie: prawdę lub fałsz. Gdy je wpisuję, robią się niebieskie. To wyjątkowe, świetne słowa! Używaliście już danych logicznych, choć może nieświadomie, w instrukcjach warunkowych. Powtórzmy. Zrobię zmienną „liczba”... i przypiszę jej liczbę: 40. Napiszę instrukcję warunkową: „Jeśli liczba jest mniejsza od 50, to narysuję pierwszą elipsę”. Skopiuję to do instrukcji i przesunę tabulatorem. Instrukcja mówi: „Jeśli liczba jest mniejsza od 50” (a jest!), to narysujemy górną elipsę”. Jeśli wpiszę liczbę większą od 50, górna elipsa zniknie. To coś w nawiasie - to wyrażenie logiczne. Wyrażeniem matematycznym jest to, co przybiera wartość liczby, np. 3 plus 2 plus 4 razy 8. A wyrażenie logiczne przybiera wartość logiczną. Czy coś jest wyrażeniem logicznym, sprawdzimy, dopisując „czy?” i czytając to pytająco. Gdy można odpowiedzieć „tak lub nie” - wyrażenie jest logiczne. Tu spytamy: „Czy liczba jest mniejsza od 50?”. Jest. I mamy wyrażenie logiczne. A gdybym miała np. „4 + 4” i spróbowała spytać: „Czy 4 + 4?”... Nie. To nie jest wyrażenie logiczne. Wróćmy do instrukcji. W nawiasie mogę wpisać wszystko, byle były to dane logiczne lub wyrażenie logiczne. Mogę napisać: „Jeśli to prawda...” i pojawi się elipsa, albo „Jeśli fałsz” - i elipsy nie będzie. Mogłabym wpisać np.: „jeśli 3 jest mniejsze od 4”. To zawsze prawdziwe stwierdzenie logiczne. Nie ma sensu pisać - elipsa będzie zawsze. A „3 większe od 4” zawsze będzie fałszem. Mogę przypisywać dane logiczne zmiennym: zrobię nową zmienną, nazwę ją „Winston jest fajny” i przypiszę jej wartość logiczną - prawdę lub fałsz. Prawdę, bo Winston fajny jest! Gdy ta zmienna ma wartość logiczną, mogę ją skopiować i wkleić do instrukcji warunkowej. Pojawia się elipsa, bo wartość „Winston jest fajny” to „prawda”. Mogłabym to też zastąpić wyrażeniem logicznym, np. „2 mniejsze od 4”. Pisząc zmienną dla wartości logicznej, zawrzyjcie w nazwie warunek jej prawdziwości. Aby sprawdzić, czy wybraliśmy dobrą nazwę, zobaczmy, czy miałaby sens w instrukcji warunkowej. Zostawmy „Winston jest fajny”; wiemy, że to prawda. Weźmy zmienną „babeczki”. No dobrze. „Jeśli babeczki”. Hmmm... Nic to nie mówi. Zła nazwa zmiennej. Ale gdybym napisała: „Jeśli babeczki się pieką”... wiedzielibyśmy, że gdy ta zmienna jest prawdziwa, to babeczki się pieką. Nie pytajcie, jakie babeczki. To nieistotne. Wróćmy do „Jeśli liczba jest mniejsza od 50”. Super! Poznajmy inne wyrażenia logiczne. Widzieliście już „mniejsze niż” i „większe niż”. Można też sprawdzić, czy coś jest „mniejsze lub równe”. Spróbujmy: „Jeśli liczba jest mniejsza lub równa 48”. Możemy też powiedzieć: „Jeśli liczba jest większa lub równa 48”. Jeśli tak, pojawi się prawa górna elipsa. Wcięcie. A chcąc sprawdzić, czy dwie rzeczy są sobie równe, powiecie: „Jeśli liczba”... i trzy znaki równości, 48. Takich znaków równości używacie w matematyce, tylko że tu są trzy. Myślicie, że to przesada? A gdy chcemy sprawdzić, czy dwie rzeczy są sobie nierówne, piszecie „Jeśli liczba”, wykrzyknik, dwa znaki równości i 48. I narysujemy ostatnią elipsę. Wróćmy do początku. Nasza liczba to 48. Jest mniejsza lub równa 48, mamy więc lewą górną elipsę. Jest też większa lub równa 48. I równa 48! Ale nie jest nierówna 48, dlatego brakuje prawej dolnej elipsy. Zmieniając liczby, zobaczycie, które elipsy się pojawiają. Już wiecie, jak działają wyrażenia logiczne. Tak jak wyrażenia matematyczne, mogą być bardzo skomplikowane. O tym pomówimy kiedy indziej.