[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.44,0:00:10.84,Default,,0000,0000,0000,,Bir diş macunu markası, kendi ürünlerinin\Nüretilmiş diğer tüm ürünlerden
Dialogue: 0,0:00:10.84,0:00:12.84,Default,,0000,0000,0000,,daha fazla plağı\Nyok ettiğini iddia ediyor.
Dialogue: 0,0:00:12.84,0:00:16.41,Default,,0000,0000,0000,,Bir politikacı, en fazla istihdamı\Nkendi projelerinin yaratacağını söylüyor.
Dialogue: 0,0:00:16.41,0:00:18.95,Default,,0000,0000,0000,,Reklamlarda ve politikada\Nbu tür abartmaları duymaya
Dialogue: 0,0:00:18.95,0:00:22.39,Default,,0000,0000,0000,,çok fazla alıştığımız için\Nkılımızı bile kıpırdaymayız.
Dialogue: 0,0:00:23.07,0:00:26.11,Default,,0000,0000,0000,,Peki ya tüm bu iddialar\Nbir grafik eşliğinde sunulursa?
Dialogue: 0,0:00:26.11,0:00:28.47,Default,,0000,0000,0000,,Sonuç olarak grafikler\Nbirer görüş değildirler.
Dialogue: 0,0:00:28.47,0:00:32.61,Default,,0000,0000,0000,,Tamamen sayılardan oluşurlar \Nve bunlara kim itiraz edebilir ki?
Dialogue: 0,0:00:32.61,0:00:36.40,Default,,0000,0000,0000,,Ama görünen o ki, grafiklerde aldatmak\Nve doğruları saptırmak için
Dialogue: 0,0:00:36.40,0:00:38.19,Default,,0000,0000,0000,,birçok yöntem mevcut.
Dialogue: 0,0:00:38.19,0:00:40.74,Default,,0000,0000,0000,,İşte dikkat edilebilecek bazı noktalar.
Dialogue: 0,0:00:40.74,0:00:44.51,Default,,0000,0000,0000,,1992'deki bu reklamda \NChevy bu grafiği kullanarak
Dialogue: 0,0:00:44.51,0:00:47.51,Default,,0000,0000,0000,,Amerika'daki en güvenilir\Nkamyonetleri ürettiğini iddia etmişti.
Dialogue: 0,0:00:47.51,0:00:53.49,Default,,0000,0000,0000,,Sadece son 10 yılda satılan Chevy'lerin\N%98'inin hâlâ kullanıldığını değil,
Dialogue: 0,0:00:53.59,0:00:57.34,Default,,0000,0000,0000,,aynı zamanda Toyota kamyonetlerden\Niki kat güvenilir olduğunu gösteriyor.
Dialogue: 0,0:00:57.34,0:01:00.63,Default,,0000,0000,0000,,Ta ki soldaki rakamlara\Nyakından bakıp
Dialogue: 0,0:01:00.63,0:01:05.47,Default,,0000,0000,0000,,Toyota'nın %96,5'lerde olduğunu\Ngörünceye kadar.
Dialogue: 0,0:01:05.47,0:01:09.31,Default,,0000,0000,0000,,Ölçek sadece %95 ile %100\Narasını kapsıyor.
Dialogue: 0,0:01:09.31,0:01:12.96,Default,,0000,0000,0000,,0'dan 100'e doğru gitmiş olsaydı\Nböyle görünecekti.
Dialogue: 0,0:01:12.96,0:01:16.44,Default,,0000,0000,0000,,Grafiklerdeki verileri yanlış göstermede\Nen yaygın yöntem budur;
Dialogue: 0,0:01:16.44,0:01:18.33,Default,,0000,0000,0000,,ölçeği saptırmak.
Dialogue: 0,0:01:18.33,0:01:20.80,Default,,0000,0000,0000,,Dikey eksenin küçük bir\Nkısmına yakınlaşmak,
Dialogue: 0,0:01:20.80,0:01:25.70,Default,,0000,0000,0000,,karşılaştırılan şeyler arasındaki\Nzor görülebilecek bir farkı büyütür.
Dialogue: 0,0:01:25.70,0:01:30.58,Default,,0000,0000,0000,,Sütunlar arasındaki farkların, değerlerle\Norantılı olduğunu düşündüğümüzden
Dialogue: 0,0:01:30.58,0:01:33.05,Default,,0000,0000,0000,,özellikle sütun grafiklerde kullanılır.
Dialogue: 0,0:01:33.14,0:01:36.12,Default,,0000,0000,0000,,Ama grafikler\Nyatay eksende de saptırılabilir.
Dialogue: 0,0:01:36.12,0:01:40.41,Default,,0000,0000,0000,,Genelde çizgi grafiklerde kullanılır ve\Nzamanla değişen şeyleri gösterir.
Dialogue: 0,0:01:40.41,0:01:44.75,Default,,0000,0000,0000,,2008'den 2010'a kadar Amerika'daki\Nişsizlik oranını gösteren bu grafik
Dialogue: 0,0:01:44.75,0:01:47.100,Default,,0000,0000,0000,,yatay ekseni iki şekilde saptırmaktadır.
Dialogue: 0,0:01:47.100,0:01:50.40,Default,,0000,0000,0000,,Birincisi, ölçek tutarsızlığı,
Dialogue: 0,0:01:50.40,0:01:53.32,Default,,0000,0000,0000,,2009 Mart sonrasındaki 15 ay
Dialogue: 0,0:01:53.32,0:01:56.76,Default,,0000,0000,0000,,öncesindeki 6 ayın daha küçük\Ngösterilmesi için sıkıştırılmış.
Dialogue: 0,0:01:56.76,0:02:00.02,Default,,0000,0000,0000,,Daha uygun veri noktaları kullandığımızda
Dialogue: 0,0:02:00.02,0:02:03.70,Default,,0000,0000,0000,,iş kayıplarının 2009 sonlarında azaldığı\Nfarklı bir tabloyla karşılaşıyoruz.
Dialogue: 0,0:02:03.70,0:02:06.68,Default,,0000,0000,0000,,En başlarda neden yükseldiğini\Nmerak ederseniz
Dialogue: 0,0:02:06.68,0:02:10.62,Default,,0000,0000,0000,,grafiğin, ABD tarihinde Büyük Buhran'dan\Nsonraki en büyük finansal krizin
Dialogue: 0,0:02:10.62,0:02:12.63,Default,,0000,0000,0000,,hemen ardından\Nbaşladığını görebilirsiniz.
Dialogue: 0,0:02:12.63,0:02:15.22,Default,,0000,0000,0000,,Bu teknikler, "işine geleni seçmek"\Nolarak da bilinir.
Dialogue: 0,0:02:15.22,0:02:18.87,Default,,0000,0000,0000,,Büyük bir olayın etkisini\Ndışarıda bırakmak için
Dialogue: 0,0:02:18.87,0:02:20.65,Default,,0000,0000,0000,,zaman aralığı dikkatlice seçilebilir.
Dialogue: 0,0:02:20.65,0:02:24.76,Default,,0000,0000,0000,,Belli veri noktaları seçilerek aralıktaki\Nönemli değişiklikler gizlenebilir.
Dialogue: 0,0:02:24.76,0:02:27.36,Default,,0000,0000,0000,,Grafikle ilgili hiçbir yanlışlık\Nolmasa bile
Dialogue: 0,0:02:27.36,0:02:30.94,Default,,0000,0000,0000,,ilgili verileri dahil etmemek\Naldatıcı bir izlenim verebilir.
Dialogue: 0,0:02:30.94,0:02:33.100,Default,,0000,0000,0000,,Super Bowl'u her yıl kaç kişinin\Nizlediğini gösteren bu grafik
Dialogue: 0,0:02:33.100,0:02:37.63,Default,,0000,0000,0000,,etkinliğin popülerliğinin\Npatladığını gösteriyor.
Dialogue: 0,0:02:37.63,0:02:40.20,Default,,0000,0000,0000,,Ama nüfus artışını hesaba katmıyor.
Dialogue: 0,0:02:40.20,0:02:41.97,Default,,0000,0000,0000,,Reytingler aslında aynı seyrediyor.
Dialogue: 0,0:02:41.97,0:02:45.11,Default,,0000,0000,0000,,Futbol taraftarları artsa da
Dialogue: 0,0:02:45.11,0:02:47.88,Default,,0000,0000,0000,,toplam izleyicilerdeki\Nortalamaları artmıyor.
Dialogue: 0,0:02:47.88,0:02:50.07,Default,,0000,0000,0000,,Son olarak, neyin\Nönemli olduğunu bilmiyorsanız
Dialogue: 0,0:02:50.07,0:02:53.32,Default,,0000,0000,0000,,grafikler size pek de bir şey söyleyemez.
Dialogue: 0,0:02:53.32,0:02:56.46,Default,,0000,0000,0000,,İki grafik de Çevre Bilgileri\NUlusal Merkezleri'nden alınmış;
Dialogue: 0,0:02:56.46,0:02:59.72,Default,,0000,0000,0000,,aynı okyanus sıcaklık\Nverilerini kullanıyor.
Dialogue: 0,0:02:59.72,0:03:02.49,Default,,0000,0000,0000,,Peki neden böylesine \Nzıt izlenim veriyorlar?
Dialogue: 0,0:03:02.49,0:03:05.28,Default,,0000,0000,0000,,İlk grafik, 1880'den 2016'ya kadarki
Dialogue: 0,0:03:05.28,0:03:07.99,Default,,0000,0000,0000,,yıllık ortalama okyanus\Nsıcaklığı göstererek
Dialogue: 0,0:03:07.99,0:03:10.15,Default,,0000,0000,0000,,sıcaklık değişikliklerini\Nönemsiz gösteriyor.
Dialogue: 0,0:03:10.15,0:03:12.88,Default,,0000,0000,0000,,Ama gerçekte, yarım derecelik\Nbir ısınma bile
Dialogue: 0,0:03:12.88,0:03:15.80,Default,,0000,0000,0000,,büyük ekolojik bozulmalara\Nsebebiyet verebilir.
Dialogue: 0,0:03:15.80,0:03:19.86,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden, yıllık ortalama sıcaklık\Ndeğişimini gösteren ikinci grafik
Dialogue: 0,0:03:19.86,0:03:22.39,Default,,0000,0000,0000,,çok daha anlamlıdır.
Dialogue: 0,0:03:22.39,0:03:27.12,Default,,0000,0000,0000,,Doğru kullanıldıklarında\Nkarmaşık verileri kavramamızı sağlarlar.
Dialogue: 0,0:03:27.12,0:03:31.18,Default,,0000,0000,0000,,Görsel yazılımlarla, grafiklerin tüm yayın\Naraçlarıyla daha fazla kullanımı sağlandı.
Dialogue: 0,0:03:31.18,0:03:35.90,Default,,0000,0000,0000,,Aynı zamanda ihmalkâr ve aldatıcı\Nyollardaki kullanımını da kolaylaştırdı.
Dialogue: 0,0:03:35.90,0:03:39.56,Default,,0000,0000,0000,,Bir daha grafik gördüğünüzde\Nçizgiler ve eğrilerle aklınız çelinmesin.
Dialogue: 0,0:03:39.56,0:03:40.88,Default,,0000,0000,0000,,Kategorilere,
Dialogue: 0,0:03:40.88,0:03:42.13,Default,,0000,0000,0000,,sayılara,
Dialogue: 0,0:03:42.13,0:03:43.05,Default,,0000,0000,0000,,ölçeğe,
Dialogue: 0,0:03:43.05,0:03:44.36,Default,,0000,0000,0000,,içeriğe bakın
Dialogue: 0,0:03:44.36,0:03:47.36,Default,,0000,0000,0000,,ve karşınızdaki tablonun\Nsize ne anlatmak istediğini sorun.