WEBVTT

00:00:00.246 --> 00:00:03.512
Higgs ဆိုတာဘာလဲ။

00:00:03.785 --> 00:00:07.333
၁၉၆၄ ကတည္းက ငါတို႕ ဒီလိုအၾကံဥာဏ္ေတြလုပ္ဖို႕

00:00:07.579 --> 00:00:11.030
အင္ကလပ္ ဘေရာက္ ႏွင့္ ဟန္႕မွကမ္းလမ္းခဲ့ပါတယ္။

00:00:11.586 --> 00:00:15.287
ဘာလဲဆိုေတာ့ ဘာမွမရွိတဲ့ေနရာတစ္ခုဟာ အလယ္အလတ္နဲ႕တူတယ္။

00:00:16.117 --> 00:00:19.575
ျပီးေတာ့ အဲဒီအလယ္အလတ္ဆီကို အလည္အပတ္သြားတဲ့အမႈန္ေလးဟာ

00:00:19.775 --> 00:00:21.752
တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ အရာေတြနဲ႕ ခ်ိတ္ဆက္မိၾကတယ္။

00:00:21.798 --> 00:00:23.906
ဒါေပမယ့္တစ္ခိ်ဳ႕ဟာေတြကေတာ့ လံုး၀မခ်ိတ္ဆက္မိၾကပါဘူး။

00:00:24.119 --> 00:00:26.890
ဒီလယ္အလတ္နဲ႕ ဆက္စပ္မိခဲ့သူဆိုရင္ေတာ့

00:00:26.982 --> 00:00:28.667
သူတို႕ မွာ ဓာတ္ထုရွိဖိုလိုပါမယ္။

00:00:28.744 --> 00:00:31.450
ျပီးေတာ့ဒီအလယ္အလတ္ကို မခ်ိတ္ဆက္မိဘဲ သြားတဲ့သူေတြက

00:00:31.511 --> 00:00:33.557
ဘယ္သူေတြနဲ႕တူသလဲဆိုေတာ့ ကိုင္တြယ္ရာမဲ့တယ့္အရာတစ္ခုနဲ႕တူပါတယ္။

00:00:34.065 --> 00:00:36.421
ကဲ ငါကို အသြင္တူေသာ အရာႏွစ္ခုကို မင္းကို ေပးပါရေစ။

00:00:36.421 --> 00:00:39.985
ေတြးၾကည့္ပါ အဆံုးမရွိတဲ့ ႏွင္းထုကြင္းထဲမွာ

00:00:40.139 --> 00:00:42.774
အဲဒီတစ္ေလွ်ာက္မွာေနရာအက်ယ္ၾကီး ခ်ဲ႕မယ္ဆိုရင္

00:00:43.113 --> 00:00:46.824
ကြင္းျပင္ၾကီးေတြ ပံုသ႑န္မဲ့အရာေတြဟာ ဦးတည္မႈေတြ

00:00:47.474 --> 00:00:49.565
ဆီးဘာရီးယား အလယ္မွာ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္သြားမယ္။

00:00:50.215 --> 00:00:52.264
အခု မင္းဟာႏွင္းထုကြင္းၾကီးကို ၾကိဳးစားျပီး

00:00:52.279 --> 00:00:53.720
ျဖတ္ေက်ာ္သြားတယ္ဆိုျပီးပံုေဖာ္ၾကည့္ပါ။

00:00:54.028 --> 00:00:56.295
ဒါနဲ႕ မင္းဟာ ေရခဲျပင္ေလွ်ာ္စီးသမာတစ္ေယာက္အေနနဲ႕ဆိုပါစို႕

00:00:56.356 --> 00:00:58.503
ျပီးေတာ့ မင္းဟာ ထိပ္ဆံုးအထိျဖတ္ေက်ာ္နိုင္ေအာင္လုပ္နိုင္ခဲ့ျပီပဲထား

00:00:58.503 --> 00:00:59.941
အဲဒီအရာဟာလည္း အမႈန္တစ္ခုလို

00:00:59.941 --> 00:01:02.287
ဘာလဲဆိုရင္ေတာ့ အဲဒါက Higgs ကြင္းျပင္ၾကီး နဲ႕မခ်ိတ္ဆက္မိဘူးဆိုရင္

00:01:02.287 --> 00:01:05.869
အဲဒါက ႏွင္းထုထဲကို ျမဳပ္၀င္မသြားႏိုင္ပါဘူး အဲဒါက အလြန္ျမန္ဆန္ပါတယ္

00:01:06.053 --> 00:01:09.985
အဲဒါက ဘာနဲ႕တူသလဲဆိုေတာ့ ဓာတ္ထုမရွိတဲ့အလင္းရဲ႕ ခရီးလိုပါပဲ။

00:01:10.873 --> 00:01:13.236
ဒါေပမယ့္ အကယ္လို႕ မင္း နွင့္ဖိနပ္တစ္ခု ရတာပဲထားအံုး

00:01:13.236 --> 00:01:16.841
ဒီေနရာမွာေတာ့ မင္းဟာHiggs ႏွင့္ထုကြင္းၾကီးကို နွင့္ျမဳပ္သြားသလိုပါ။

00:01:17.444 --> 00:01:20.678
မင္းဟာအရွိန္နည္းတဲ့ စကိတ္စီးသူလိုပါပဲ။

00:01:20.770 --> 00:01:23.010
ေနာက္ျပီအရွိန္ေပ်ာ့တဲ့အလင္းလိုဆိုရင္လည္းဟုတ္ပါတယ္။

00:01:23.071 --> 00:01:25.533
အဲဒါကဘာနဲ႕တူသလဲဆိုရင္ေတာ့ အေလးခ်ိန္ရွိတဲ့ အရာတစ္ခုပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့

00:01:25.533 --> 00:01:29.087
မင္းမွာHiggs ႏွင္းထုၾကီး ဆက္ႏြယ္မႈ၊ ခ်ိတ္ဆက္မႈ ရွိတဲ့ပံုစံလိုပါပဲ။

00:01:29.621 --> 00:01:33.114
တစ္ကယ္လို႕ ျပီးေတာ့ ေနာက္ဆံုးမွာ နွင္းမိရံုေလးပဲထား

00:01:33.160 --> 00:01:35.769
ေနာက္ဆံုးမွာ မင္းမင္း နွင္းထုထဲကို နွစ္ျမဳပ္သြားမွာပဲ

00:01:35.769 --> 00:01:37.592
မင္းအရမ္း ျဖည္းျဖည္းသြားေပမယ့္လည္း

00:01:37.638 --> 00:01:40.170
အဲဒါဟာ ထုထည္ၾကီးမွားတဲ့ အရာတစ္ခုလို ျဖစ္သြားပါတယ္။

00:01:40.508 --> 00:01:44.586
ဒါေၾကာင့္ ဒီHiggs ႏွင္းထုကြင္းၾကီးကို

00:01:44.586 --> 00:01:47.466
တစ္ေလာကလံုးရဲ႕နွင္းထုျပင္ၾကီးအလားသတ္မွတ္လိုက္ပါ။

00:01:48.149 --> 00:01:51.727
အခု Higgs ရင္ကြင္က ဘယ္ထဲကို တိုးေ၀ွ႕သြားမွာလဲ။

00:01:52.262 --> 00:01:55.188
ငါတို႕အားလံုးသိထားတာက ႏွင္းဆိုတာ ဘာနဲ႕လုပ္ထားတယ္္ဆိုတာ သိျပီးသာေနာ္

00:01:55.188 --> 00:01:57.249
အဲဒီႏွင္းဟာလည္း နွင္းအလွြားေလးေတြနဲ႕ေပါင္းစပ္ထားပါတယ္။

00:01:57.441 --> 00:02:01.923
တူညီမႈအေနနဲ႕ေလာက Higgs နွင့္ထုကြင္းၾကီးဟာလည္း

00:02:01.923 --> 00:02:04.913
ေသးငယ္လြန္းတဲ့အရာေတြနဲ႕ စုစည္းထားတာပါ

00:02:04.913 --> 00:02:09.654
ဘာေတြလဲဆိုေတာ့ ေသးငယ္တဲ့ဟာေတြက ႏွင္ထုလွြာပမာ ေနာက္ျပီး အဲဒါကို ငါတို႕ကHiggsရဲ႕ရင္ခြင္လိုေခၚၾကျခင္းျဖစ္တယ္။

00:02:13.076 --> 00:02:16.890
Higgs ဟာ ဓာတ္ထု ေတြကိုေပးပို႕အလုပ္ျဖစ္ျပီး

00:02:16.890 --> 00:02:19.251
အျခားအရာေတြျဖစ္တဲ့ ေသးငယ္စအမႈန္ေတြအထိပါ။

00:02:21.835 --> 00:02:25.414
အကယ္လို႕မင္း ဒီ

00:02:25.414 --> 00:02:29.629
Standard Model အေျခခံနည္းအတိုင္း ငါ့အကၤ်ီထဲကအတိုင္းလိုၾကည့္မယ္ဆိုရင္

00:02:30.311 --> 00:02:33.013
သူတို႕ကအလြန္ လိုက္ဘက္တူညီေနမွာပါ။ ဆိုလိုခ်င္တာက

00:02:33.202 --> 00:02:35.681
ဒီအမႈန္ေလးေတြရဲ႕ ပံုသ႑ာန္ဟာအေတာ္တူေနတာေတြ႕ရပါမယ္။

00:02:36.206 --> 00:02:38.955
အနည္းဆံုးေတာ့ အဲဒီ ထိပ္ဆံုး လိုင္းႏွစ္ခု ကို

00:02:39.032 --> 00:02:42.887
ဘာမွ သတ္မွတ္ကြဲျပားဆက္ဆံစရာမလိုပါဘူး ဘာလဲဆိုေတာ့ အဲဒီမွာက ကြဲျပားတဲ့ ဓာတ္ထု ဥပမာအျဖစ္ရွိေနလို႕ပါပဲ။

00:02:43.891 --> 00:02:46.459
ဒါေပမယ့္ ဒီ တူညီတဲ့ပံုေတြက က်ိဳးပဲ့ပံု ေပၚေနသလို

00:02:46.998 --> 00:02:49.192
အီလ်က္ထြန္ ေတြဟာ ေျပာင္းလဲႏိုင္တ့ဲ ျဒပ္စင္ ေတြထက္ေပါ့ပါးျပီး

00:02:49.323 --> 00:02:51.318
ထိပ္ဆံုးပရိုထြန္ကေတာ့ ပိုပိုျပီး

00:02:51.349 --> 00:02:53.657
ေန႕စဥ္ေန႕တိုင္းသံုးေနတဲ့ န်ဴကလီယားထက္ ေလးလြန္းပါတယ္။

00:02:54.026 --> 00:02:57.678
ဒါေၾကာင့္ ထိပ္ဆံုးႏွစ္ခုမ်ဥ္းမ်ား ၊ တူညီတဲ့မ်ဥ္းမ်ား

00:02:57.770 --> 00:02:59.350
အဲဒီမ်ဥ္းေတြဟာ အတူတူအားလံုးအဲဒီမွာမရိွပါဘူး

00:02:59.442 --> 00:03:02.478
ခြဲျခားဖို႕လည္း တစ္စံုတစ္ရာမရွိပါဘူး။

00:03:02.540 --> 00:03:05.220
မတူကြဲျပားတဲ့အမႈန္ေတြကိုခြဲျခားသတ္မွတ္ဖို႕လည္းမရွိပါဘူး

00:03:05.824 --> 00:03:07.847
ျပီးေတာ့ အဲဒီအလုပ္က Higgs ရဲ႕ရင္ခြင္လိုပါပဲ၊

00:03:07.924 --> 00:03:11.076
ေနာက္ျပီး ေအာက္မ်ဥ္းႏွစ္ခုရွိတဲ့အလုပ္ပါပဲ။

00:03:11.153 --> 00:03:15.456
ဒါေတြဟာ ဒီ မ်ိဳးကြဲတဲ့ အီလ်က္ထြန္ နဲ႕

00:03:15.564 --> 00:03:17.763
ပရိုတြန္ ေပၚမွာသာမူတည္ေနပါတယ္။

00:03:17.810 --> 00:03:22.839
ဒါေတြဟာလည္း သူတို႕ Higgs ကြင္းျပင္ကိုဘယ္ေလာက္ဆက္ႏြယ္ေနလဲဆိုတာပါ ဘာလိုဆိုေတာ့ အဲဒါက Higgs ရင္ခြင္လိုပါပဲ။

00:03:22.839 --> 00:03:25.049
သူတို႕မ်ိဳးကြဲတဲ့ဓာတ္ထုေတြရတာကိုငါတို႕ယံုၾကည္ပါတယ္။

00:03:25.142 --> 00:03:27.967
ဒီမ်ိုးတူတဲ့အရာနဲ႕ အျခားအမႈန္ေတြႏွစ္ခုၾကားမွာ ေပါက္ကြဲသြားခဲ့ပါျပီး