1
00:00:22,005 --> 00:00:24,308
Svi mi idemo kod lekara

2
00:00:26,049 --> 00:00:30,297
i to činimo sa poverenjem i slepom verom

3
00:00:30,297 --> 00:00:34,297
da su testovi koje oni naručuju
i lekovi koje prepisuju

4
00:00:34,297 --> 00:00:36,740
zasnovani na dokazima -

5
00:00:37,403 --> 00:00:40,306
dokazima koji su predviđeni
da nam pomognu.

6
00:00:41,380 --> 00:00:47,285
Međutim, u stvarnosti,
to nije uvek bio slučaj za svakog.

7
00:00:48,055 --> 00:00:49,534
Šta ako vam kažem

8
00:00:49,534 --> 00:00:53,469
da je ono što je medicinska nauka otkrila
tokom proteklog veka

9
00:00:53,469 --> 00:00:57,088
zasnovano na svega polovini populacije?

10
00:00:59,171 --> 00:01:01,770
Ja sam doktor urgentne medicine.

11
00:01:01,770 --> 00:01:05,496
Obučena sam da budem pripremljena
u slučaju medicinske hitnosti.

12
00:01:06,043 --> 00:01:10,510
Radi se o spašavanju života.
Zar to nije kul?

13
00:01:11,768 --> 00:01:14,952
Okej, ima mnogo kijavica
i ozleda na nožnim prstima,

14
00:01:14,952 --> 00:01:17,871
ali bez obzira na to ko ušeta
kroz vrata hitne službe,

15
00:01:18,513 --> 00:01:20,945
zatražimo iste testove,

16
00:01:20,945 --> 00:01:23,014
prepisujemo iste lekove,

17
00:01:23,014 --> 00:01:27,376
a da nikada ne razmišljamo
o polu ili rodu naših pacijenata.

18
00:01:28,450 --> 00:01:30,041
Zašto bismo?

19
00:01:30,041 --> 00:01:33,884
Nikada nas nisu učili da postoje
ikakve razlike između muškaraca i žena.

20
00:01:36,612 --> 00:01:41,289
Nedavna studija odgovornosti vlade
je pokazala da je 80 odsto lekova

21
00:01:41,289 --> 00:01:42,958
koji su povučeni sa tržišta,

22
00:01:42,958 --> 00:01:45,594
oovučeni zbog neželjenih dejstava na žene.

23
00:01:47,004 --> 00:01:49,325
Hajde da razmislimo o tome na minut.

24
00:01:49,325 --> 00:01:52,500
Zašto otkrivamo neželjena dejstva na žene

25
00:01:53,057 --> 00:01:56,034
tek nakon što je lek pušten na tržište?

26
00:01:57,294 --> 00:02:02,462
Da li znate da su potrebne godine
da bi lek prešao put od ideje

27
00:02:02,947 --> 00:02:05,665
do testiranja na ćelijama u laboratoriji,

28
00:02:06,065 --> 00:02:07,981
do studija na životinjama,

29
00:02:08,111 --> 00:02:10,435
do kliničkih ispitivanja na ljudima,

30
00:02:10,435 --> 00:02:14,141
da bi konačno prošao
kroz regulacioni proces odobravanja,

31
00:02:14,141 --> 00:02:18,389
da bi bio na raspolaganju doktoru
da vam ga prepiše?

32
00:02:20,000 --> 00:02:23,547
Da ne pominjemo finansiranje
od miliona i milijardi dolara

33
00:02:23,547 --> 00:02:25,807
koje je potrebno da prođe kroz taj proces.

34
00:02:27,377 --> 00:02:30,288
Pa zašto otkrivamo
neprihvatljive nuspojave

35
00:02:30,288 --> 00:02:34,575
kod polovine populacije
nakon što se prošlo kroz sve to?

36
00:02:36,923 --> 00:02:38,666
Šta se dešava?

37
00:02:38,666 --> 00:02:42,119
Pa, ispostavilo se da su ćelije
koje su korišćene u toj laboratoriji

38
00:02:42,679 --> 00:02:44,681
muške ćelije,

39
00:02:44,681 --> 00:02:48,035
a životinje korišćene
u životinjskim studijama su mužjaci,

40
00:02:48,035 --> 00:02:52,844
a klinička ispitivanja se sprovode
skoro isključivo na muškarcima.

41
00:02:54,970 --> 00:02:59,720
Kako to da je muški model postao
naš okvir za medicinska istraživanja?

42
00:03:03,024 --> 00:03:06,808
Hajde da pogledamo primer
koji je popularizovan u medijima,

43
00:03:07,161 --> 00:03:10,372
a radi se o Ambienu,
pomoćnom sredstvu za uspavljivanje.

44
00:03:10,372 --> 00:03:14,268
Ambien je pušten na tržište
pre više od 20 godina

45
00:03:15,000 --> 00:03:19,772
i od tada su napisane
stotine miliona recepata,

46
00:03:19,772 --> 00:03:24,157
naročito ženama, jer žene više pate
od poremećaja sna nego muškarci.

47
00:03:25,445 --> 00:03:27,725
Međutim, prošle godine,

48
00:03:27,725 --> 00:03:31,384
Uprava za hranu i lekove je preporučila
smanjivanje doze upola

49
00:03:31,384 --> 00:03:33,108
samo za žene,

50
00:03:34,046 --> 00:03:36,770
jer su upravo shvatili
da žene metabolišu lek

51
00:03:36,770 --> 00:03:38,961
sporije od muškaraca,

52
00:03:39,634 --> 00:03:41,744
što uzrokuje da se probude ujutru

53
00:03:41,744 --> 00:03:45,105
sa više aktivnog leka u svom sistemu.

54
00:03:45,105 --> 00:03:48,978
Tada su pospane, a sednu da voze

55
00:03:48,978 --> 00:03:51,836
i u riziku su od saobraćajnih nesreća.

56
00:03:53,278 --> 00:03:57,294
Ne mogu da ne pomislim,
kao lekar za hitne slučajeve,

57
00:03:57,294 --> 00:04:01,618
koliko je mojih pacijenata
o kojima sam brinula svih ovih godina

58
00:04:02,249 --> 00:04:04,831
bilo u nesrećama u motornom vozilu

59
00:04:04,831 --> 00:04:08,347
koje su mogle biti sprečene

60
00:04:08,347 --> 00:04:12,291
da je ovakva analiza sprovedena
i da se postupalo u skladu sa njom

61
00:04:12,291 --> 00:04:16,096
pre 20 godina,
kada je lek pušten u prodaju.

62
00:04:17,398 --> 00:04:20,812
Koliko još stvari treba analizirati
kroz polne razlike?

63
00:04:21,523 --> 00:04:23,530
Šta još propuštamo?

64
00:04:27,579 --> 00:04:30,694
Drugi svetski rat je promenio mnogo toga,

65
00:04:31,586 --> 00:04:35,525
a doneo je i potrebu da se ljudi zaštite
da ne bi postali žrtve

66
00:04:35,525 --> 00:04:38,932
medicinskih istraživanja
bez davanja informacija i saglasnosti.

67
00:04:39,731 --> 00:04:43,282
Stoga su uvedene
preko potrebne smernice i pravila

68
00:04:43,282 --> 00:04:48,500
a deo toga je bila želja
da se zaštite žene u plodnim godinama

69
00:04:48,500 --> 00:04:51,537
od uključivanja u bilo kakve studije
medicinskih ispitivanja.

70
00:04:52,387 --> 00:04:56,898
Postojao je strah: šta ako se nešto dogodi
fetusu za vreme studije?

71
00:04:57,542 --> 00:05:00,224
Ko bi bio odgovoran?

72
00:05:00,224 --> 00:05:03,115
Tako su naučnici u tom trenutku pomislili

73
00:05:03,115 --> 00:05:05,527
da je ovo bila sreća u nesreći,

74
00:05:05,527 --> 00:05:07,339
jer, budimo realni -

75
00:05:10,069 --> 00:05:12,713
tela muškaraca su prilično homogena.

76
00:05:12,999 --> 00:05:17,650
Kod njih ne postoji stalno fluktuiranje
nivoa hormona, koje može da poremeti

77
00:05:17,650 --> 00:05:20,405
čiste podatke koje mogu da dobiju
ako imaju samo muškarce.

78
00:05:21,453 --> 00:05:24,535
Bilo je lakše. Bilo je jeftinije.

79
00:05:25,893 --> 00:05:28,927
Da ne napominjem da je u ovo vreme
postojala opšta pretpostavka

80
00:05:28,927 --> 00:05:32,193
da su muškarci i žene
jednaki u svakom pogledu,

81
00:05:32,947 --> 00:05:35,847
izuzev njihovih reproduktivnih organa
i polnih hormona.

82
00:05:37,563 --> 00:05:39,826
Tako je odlučeno:

83
00:05:41,151 --> 00:05:43,989
medicinska istraživanja
sprovođena su na muškarcima,

84
00:05:44,887 --> 00:05:47,533
a rezultati su
kasnije primenjivani na ženama.

85
00:05:49,462 --> 00:05:52,567
Šta je ovo učinilo
sa poimanjem zdravlja žena?

86
00:05:53,137 --> 00:05:56,922
Zdravlje žena je postalo sinonim
za reprodukciju:

87
00:05:57,274 --> 00:06:01,433
grudi, jajnici, materica, trudnoća.

88
00:06:02,517 --> 00:06:05,660
To je termin o kome sada govorimo
kao o „bikini medicini“.

89
00:06:06,821 --> 00:06:09,407
To je ostalo tako otprilike do '80-ih,

90
00:06:09,407 --> 00:06:12,812
kada je ovaj koncept dovela u pitanje
medicinska zajednica

91
00:06:12,812 --> 00:06:17,483
i donosioci odluka u javnom zdravstvu
kada su shvatili da smo ženama,

92
00:06:17,483 --> 00:06:20,450
isključujući ih
iz svih medicinskih istraživanja,

93
00:06:21,387 --> 00:06:23,857
učinili medveđu uslugu,

94
00:06:24,746 --> 00:06:28,818
time da se osim reproduktivnih problema
praktično ništa nije znalo

95
00:06:28,818 --> 00:06:31,835
o jedinstvenim potrebama
ženskih pacijenata.

96
00:06:33,221 --> 00:06:38,221
Od tada, ogroman broj dokaza
je izašao na videlo

97
00:06:38,776 --> 00:06:44,117
koji nam pokazuju koliko su muškarci
i žene različiti u svakom pogledu.

98
00:06:49,459 --> 00:06:52,205
Znate, imamo ovu izreku u medicini:

99
00:06:52,205 --> 00:06:55,047
deca nisu samo mali odrasli.

100
00:06:57,051 --> 00:07:00,502
To kažemo da bismo se podsetili
da deca zapravo imaju

101
00:07:00,502 --> 00:07:03,442
različitu fiziologiju
od normalnih odraslih osoba.

102
00:07:04,850 --> 00:07:09,803
Zbog toga je medicinska specijalizacija
pedijatrije izašla na svetlost dana

103
00:07:09,803 --> 00:07:16,134
i sada sprovodimo istraživanja na deci
kako bismo poboljšali njihove živote.

104
00:07:17,407 --> 00:07:20,301
Znam da isto to može da se kaže za žene.

105
00:07:20,301 --> 00:07:24,997
Žene nisu samo muškarci
sa grudima i jajovodima,

106
00:07:26,731 --> 00:07:30,408
već imaju i sopstvenu
anatomiju i fiziologiju

107
00:07:30,408 --> 00:07:33,126
koja zaslužuje da se izučava
istim intenzitetom.

108
00:07:36,262 --> 00:07:39,407
Uzmimo kardiovaskularni sistem, na primer.

109
00:07:39,859 --> 00:07:43,793
Ova oblast medicine je najviše uradila
pokušavajući da otkrije

110
00:07:43,804 --> 00:07:47,876
zašto se čini da muškarci i žene imaju
potpuno različite srčane udare.

111
00:07:48,906 --> 00:07:52,483
Srčana oboljenja su ubica broj jedan
i za muškarce i za žene,

112
00:07:53,853 --> 00:07:58,391
ali više žena nego muškaraca umire u toku
prve godine od dobijanja srčanog udara.

113
00:07:59,936 --> 00:08:03,934
Muškarci se žale
na pritiskajući bol u grudima,

114
00:08:03,934 --> 00:08:06,682
kao da im slon sedi na grudima,

115
00:08:07,309 --> 00:08:09,291
a to nazivamo tipičnim.

116
00:08:10,523 --> 00:08:12,978
Žene takođe imaju bolove u grudima.

117
00:08:13,682 --> 00:08:18,446
Međutim, više žena
nego muškaraca požaliće se

118
00:08:18,446 --> 00:08:24,270
da se „ne osećaju baš najbolje“,
da „ne mogu da uhvate dovoljno vazduha“,

119
00:08:24,499 --> 00:08:26,907
da su „baš umorne u poslednje vreme“.

120
00:08:27,874 --> 00:08:30,847
Iz nekog razloga to nazivamo atipičnim,

121
00:08:30,847 --> 00:08:35,082
iako, kao što sam pomenula,
žene sačinjavaju polovinu populacije.

122
00:08:36,598 --> 00:08:41,852
Dakle, koji su dokazi koji mogu poslužiti
u objašnjenju nekih od ovih razlika?

123
00:08:42,927 --> 00:08:45,336
Ako pogledamo anatomiju,

124
00:08:45,336 --> 00:08:51,578
krvni sudovi koji okružuju srce su manji
kod žena u poređenju sa muškarcima,

125
00:08:51,578 --> 00:08:55,354
a način na koji ti krvni sudovi
razvijaju oboljenje se razlikuje

126
00:08:56,120 --> 00:08:58,357
kod žena u poređenju sa muškarcima.

127
00:08:58,823 --> 00:09:00,869
A testovi koje koristimo
da bismo ustanovili

128
00:09:00,869 --> 00:09:04,128
da li je neko pod rizikom
od srčanog udara,

129
00:09:04,128 --> 00:09:08,608
oni su prvobitno osmišljeni,
testirani i usavršeni na muškarcima,

130
00:09:08,608 --> 00:09:11,310
tako da nisu toliko dobri
u utvrđivanju toga kod žena.

131
00:09:13,067 --> 00:09:16,163
Zatim, ako razmišljamo o lekovima -

132
00:09:16,163 --> 00:09:19,127
uobičajenim lekovima koje koristimo,
kao što je aspirin.

133
00:09:20,661 --> 00:09:22,561
Dajemo aspirin zdravim muškarcima

134
00:09:22,561 --> 00:09:25,287
da bismo im pomogli
u sprečavanju da dobiju srčani udar,

135
00:09:25,287 --> 00:09:29,513
ali da li ste znali da je,
ako date aspirin zdravoj ženi,

136
00:09:29,513 --> 00:09:31,435
to zapravo štetno?

137
00:09:33,355 --> 00:09:35,790
Ovo nam naprosto govori

138
00:09:35,790 --> 00:09:38,658
da smo tek zagrebali površinu.

139
00:09:40,018 --> 00:09:43,428
Urgentna medicina je posao
koji se radi brzim tempom.

140
00:09:44,518 --> 00:09:47,499
U koliko oblasti medicine
od životnog značaja,

141
00:09:47,499 --> 00:09:50,267
kao što su rak i šlog,

142
00:09:51,825 --> 00:09:54,442
postoje značajne razlike
između muškaraca i žena

143
00:09:54,442 --> 00:09:57,210
koje možemo iskoristiti?

144
00:09:57,210 --> 00:10:03,040
Ili čak, zašto neki ljudi
dobijaju kijavicu češće od drugih,

145
00:10:03,040 --> 00:10:07,533
ili zašto lekovi za bolove koje dajemo
za ozleđene prste na nogama

146
00:10:07,533 --> 00:10:10,942
deluju kod nekih, a kod drugih ne?

147
00:10:14,255 --> 00:10:19,034
Institut za medicinu kaže
da svaka ćeija ima pol.

148
00:10:20,815 --> 00:10:22,618
Šta to znači?

149
00:10:23,973 --> 00:10:26,282
Pol je DNK.

150
00:10:26,282 --> 00:10:30,371
Rod je kako se neko predstavlja u društvu,

151
00:10:31,155 --> 00:10:33,751
a ta dva se ne poklapaju uvek,

152
00:10:33,751 --> 00:10:37,349
kao što možemo videti
kod transrodne populacije.

153
00:10:38,023 --> 00:10:41,756
Ipak, važno je shvatiti da,
od trenutka začeća,

154
00:10:42,966 --> 00:10:45,404
svaka ćelija u našem telu -

155
00:10:45,404 --> 00:10:48,473
koža, kosa, srce i pluća -

156
00:10:48,473 --> 00:10:51,048
sadrži našu sopstvenu jedinstvenu DNK,

157
00:10:51,737 --> 00:10:55,764
a ta DNK sadrži hromozome koji određuju

158
00:10:55,764 --> 00:11:00,284
da li ćemo postati muško ili žensko,
muškarac ili žena.

159
00:11:01,718 --> 00:11:03,358
Nekada je smatrano

160
00:11:03,358 --> 00:11:07,092
da ti hromozomi koji određuju pol
prikazani na slici ovde -

161
00:11:07,517 --> 00:11:11,245
XY ako ste muško, XX ako ste žensko -

162
00:11:11,245 --> 00:11:15,004
određuju samo da li ćete biti rođeni
sa jajnicima ili testisima

163
00:11:16,236 --> 00:11:19,732
i da su polni hormoni
koje ti organi proizvode

164
00:11:20,262 --> 00:11:24,274
odgovorni za razlike
koje vidimo kod suprotnog pola.

165
00:11:26,207 --> 00:11:29,756
Sada znamo da je ta teorija pogrešna -

166
00:11:31,006 --> 00:11:33,490
ili makar da je nepotpuna.

167
00:11:33,490 --> 00:11:37,531
Na sreću, naučnici poput dr Pejdža
sa Vajthed Instituta,

168
00:11:38,271 --> 00:11:40,247
koji radi sa Y hromozomom,

169
00:11:40,247 --> 00:11:42,745
i dr Janga sa Univerziteta Kalifornije,
Los Anđeles,

170
00:11:42,745 --> 00:11:48,024
pronašli su dokaz koji nam govori
da ti hromozomi koji određuju pol

171
00:11:48,024 --> 00:11:50,529
koji postoje u svakoj ćeliji u našem telu

172
00:11:50,529 --> 00:11:55,788
ostaju aktivni celog našeg života

173
00:11:57,764 --> 00:12:01,540
i moguće je da su odgovorni
za razlike koje vidimo

174
00:12:01,540 --> 00:12:03,238
u doziranju lekova,

175
00:12:03,748 --> 00:12:06,535
ili za to što postoje razlike
između muškaraca i žena

176
00:12:06,535 --> 00:12:10,206
u pogledu podložnosti bolestima
i težini bolesti.

177
00:12:12,201 --> 00:12:15,523
Ovo novo saznanje preokreće stvari,

178
00:12:18,633 --> 00:12:22,236
i na tim naučnicima je da nastave
da pronalaze te dokaze,

179
00:12:22,236 --> 00:12:26,366
ali je na kliničarima da počnu
sa prenošenjem tih podataka

180
00:12:26,366 --> 00:12:29,492
na bolničku postelju, danas.

181
00:12:30,495 --> 00:12:31,818
Upravo sada.

182
00:12:34,718 --> 00:12:38,065
Da bih pomogla u tome,
ja sam suosnivač nacionalne organizacije

183
00:12:38,065 --> 00:12:40,964
pod nazivom Polna i rodna saradnja
za zdravlje žena,

184
00:12:40,964 --> 00:12:45,520
a mi prikupljamo sve te podatke
tako da budu dostupni za podučavanje

185
00:12:45,520 --> 00:12:47,805
i za negu pacijenata.

186
00:12:47,805 --> 00:12:52,011
I radimo na tome da okupimo
medicinske edukatore za jednim stolom.

187
00:12:52,980 --> 00:12:54,505
To je veliki posao.

188
00:12:55,486 --> 00:13:00,300
Ovo menja način na koji se sprovodi
medicinska obuka još od njenog početka.

189
00:13:02,495 --> 00:13:04,497
Ipak, ja verujem u njih.

190
00:13:05,250 --> 00:13:10,004
Znam da će videti vrednost
uključivanja rodne perspektive

191
00:13:10,774 --> 00:13:12,977
u aktuelni nastavni program.

192
00:13:13,993 --> 00:13:18,273
Radi se o ispravnoj obuci
budućih zdravstvenih radnika.

193
00:13:21,583 --> 00:13:22,813
A regionalno,

194
00:13:22,813 --> 00:13:26,743
ja sam suosnivač jedinice
u okviru Odeljenja urgentne medicine

195
00:13:26,743 --> 00:13:28,514
ovde na Univerzitetu Braun,

196
00:13:28,514 --> 00:13:31,029
pod imenom Pol i rod u urgentnoj medicini,

197
00:13:31,029 --> 00:13:35,754
i mi sprovodimo istraživanja da bismo
ustanovili razlike između muškaraca i žena

198
00:13:35,754 --> 00:13:37,516
u hitnim situacijama,

199
00:13:38,046 --> 00:13:43,255
kao što su srčana oboljenja,
šlog, sepsa, zloupotreba supstanci,

200
00:13:43,255 --> 00:13:47,755
ali takođe verujemo
da je obrazovanje od najvećeg značaja.

201
00:13:48,502 --> 00:13:52,499
Napravili smo model obrazovanja
od 360 stepeni.

202
00:13:52,499 --> 00:13:57,797
Imamo programe za doktore,
bolničare, studente

203
00:13:58,527 --> 00:14:00,245
i pacijente,

204
00:14:00,792 --> 00:14:04,713
jer ovo ne može samo da se prepusti
liderima zdravstvene zaštite.

205
00:14:05,701 --> 00:14:08,798
Svi imamo ulogu u donošenju promena.

206
00:14:12,017 --> 00:14:16,282
Ipak, moram da vas upozorim:
ovo nije lako.

207
00:14:17,766 --> 00:14:19,506
U stvari, teško je.

208
00:14:21,016 --> 00:14:24,727
To je u suštini menjanje načina
na koji razmišljamo o medicini,

209
00:14:25,505 --> 00:14:28,693
zdravlju i istraživanju.

210
00:14:29,772 --> 00:14:32,768
To je promena našeg odnosa
sa sistemom zdravstvene zaštite.

211
00:14:33,799 --> 00:14:36,429
No, nema povratka.

212
00:14:37,482 --> 00:14:40,047
Sada znamo tek toliko

213
00:14:40,967 --> 00:14:43,262
da znamo da nismo radili kako treba.

214
00:14:45,730 --> 00:14:48,070
Martin Luter King mlađi je rekao:

215
00:14:48,070 --> 00:14:51,429
„Promena se neće dokotrljati
na točkovima neizbežnosti,

216
00:14:52,730 --> 00:14:54,731
već kroz neprekidnu borbu.“

217
00:14:56,370 --> 00:14:59,135
A prvi korak ka promeni je svesnost.

218
00:15:00,235 --> 00:15:04,077
Ovde se ne radi samo
o poboljšanju medicinske nege za žene.

219
00:15:04,827 --> 00:15:06,752
Radi se o personalizovanoj,

220
00:15:06,752 --> 00:15:09,672
individualizovanoj
zdravstvenoj zaštiti za sve.

221
00:15:10,994 --> 00:15:17,061
Ova svest ima moć da transformiše
medicinsku negu za muškarce i žene

222
00:15:19,007 --> 00:15:24,183
i hoću da od sada pitate svoje lekare

223
00:15:24,722 --> 00:15:28,620
da li je lečenje koje dobijate
specifično namenjeno vašem polu i rodu.

224
00:15:30,418 --> 00:15:32,104
Možda ne znaju odgovor -

225
00:15:33,177 --> 00:15:34,283
još.

226
00:15:34,981 --> 00:15:38,694
No, razgovori su otpočeli
i zajedno možemo da učimo.

227
00:15:40,015 --> 00:15:43,445
Upamtite, za mene
i moje kolege u ovom polju,

228
00:15:44,285 --> 00:15:46,504
vaš pol i rod su bitni.

229
00:15:47,491 --> 00:15:48,351
Hvala vam.

230
00:15:48,573 --> 00:15:49,573
(Aplauz)