WEBVTT

00:00:09.710 --> 00:00:12.682
Dla mnie zaczęło się od muzyki gospel.

00:00:12.682 --> 00:00:16.839
Grupa Afroamerykanek śpiewała

00:00:16.839 --> 00:00:19.468
dla swoich dzieci chorujących na astmę

00:00:19.468 --> 00:00:23.541
i dla sąsiadów chorujących na raka.

00:00:23.541 --> 00:00:25.367
Dziwny widok:

00:00:25.367 --> 00:00:29.490
te kobiety przed ogromnymi kominami,

00:00:29.490 --> 00:00:32.959
z których leciał trujący dym.

00:00:32.959 --> 00:00:38.905
Zwodnicza, biała strużka dymu
wyglądała niewinnie

00:00:38.905 --> 00:00:41.601
ale nocą, pod osłoną ciemności,

00:00:41.601 --> 00:00:46.401
wypuszczano go na serio
i wtedy był ciężki i czarny.

00:00:46.401 --> 00:00:48.376
Te kobiety robiły coś interesującego

00:00:48.376 --> 00:00:50.709
dla mnie, konserwatorki przyrody:

00:00:50.709 --> 00:00:55.833
kampanię konserwacji przyrody 
zaczęły w swoim kościele.

00:00:55.833 --> 00:01:02.284
Zwróciły się do znanych sobie tradycji:
muzyki gospel, Boga i pasji

00:01:02.284 --> 00:01:05.839
i wypowiedziały wojnę rafinerii
w południowej Luizjanie,

00:01:05.839 --> 00:01:09.165
w której nie zakładano filtrów na kominy,

00:01:09.165 --> 00:01:12.031
i tę wojnę wygrały.

00:01:12.031 --> 00:01:15.818
Emisje z kominów wreszcie uregulowano.

00:01:15.818 --> 00:01:20.052
Idea wprowadzenia religii
do konserwacji przyrody

00:01:20.052 --> 00:01:23.326
była mi do tej pory obca.

00:01:23.326 --> 00:01:27.283
Już od kilku lat pracowałam wtedy
jako konserwatorka,

00:01:27.283 --> 00:01:29.994
a to i tak była dla mnie nowość.

00:01:29.994 --> 00:01:33.221
Sześć lat po tym wydarzeniu

00:01:33.221 --> 00:01:37.603
znów przyjechałam do południowej Luizjany.

00:01:37.603 --> 00:01:42.197
Księża rozdawali kupony na jedzenie

00:01:42.197 --> 00:01:46.248
i kierowali prewencją samobójstw

00:01:46.248 --> 00:01:50.553
dla rodzin rybaków, ofiar eksplozjii

00:01:50.553 --> 00:01:53.743
platformy wiertniczej Deepwater Horizon.

00:01:53.743 --> 00:01:58.745
To miało wielki wpływ na branżę 
i rodziny były w desperacji.

00:01:58.745 --> 00:02:01.169
W tym kryzysowym momencie

00:02:01.169 --> 00:02:04.965
zwrócili się do swoich tradycji i wiary

00:02:04.965 --> 00:02:08.030
i do swoich przywódców religijnych.

00:02:08.030 --> 00:02:10.005
Teraz tak.

00:02:10.005 --> 00:02:18.474
Konserwacja przyrody to nie tylko 
obroże radiowe i obrączkowanie,

00:02:18.474 --> 00:02:23.427
ani same ankiety i zbieranie danych.

00:02:23.427 --> 00:02:26.314
Jeśli konserwacja ma się udać,

00:02:26.314 --> 00:02:28.615
musi dotyczyć społeczności

00:02:28.615 --> 00:02:33.120
która żyje w pobliżu problemu, 
fauny, środowiska,

00:02:33.120 --> 00:02:38.124
która troszczy się o faunę jak o świętość.

00:02:38.124 --> 00:02:41.573
Dotarło do mnie, że muszę iść 
do przywódców religijnych

00:02:41.573 --> 00:02:43.431
i zacząć z nimi rozmawiać.

00:02:43.431 --> 00:02:50.673
Wtedy poznałam wiele bóstw planety Ziemi.

00:02:50.673 --> 00:02:53.931
W 2002 roku pojechałam do Mongolii,

00:02:53.931 --> 00:02:57.189
jako członek ekipy 
pracującej nad projektem


00:02:57.189 --> 00:03:00.448
konserwacji łowisk ryb.

00:03:00.448 --> 00:03:03.049
Był to region koło granicy z Syberią,

00:03:03.049 --> 00:03:06.482
zamieszkany przed nomadów,

00:03:06.482 --> 00:03:09.546
którzy mieszkali nad brzegiem rzeki Üür.

00:03:09.546 --> 00:03:12.629
Üür był także siedliskiem tajmienia,

00:03:12.629 --> 00:03:17.760
ryby, która osiąga do 80 kg i 180 cm,

00:03:17.760 --> 00:03:19.613
co przyciąga wędkarzy,

00:03:19.613 --> 00:03:22.592
którzy przychodzą tam łapać 
i wypuszczać ryby latające.

00:03:22.592 --> 00:03:25.284
Na ryby te czyhało wtedy wiele zagrożeń,

00:03:25.284 --> 00:03:31.378
więc kusiło nas, 
by rozpocząć totalną akcję

00:03:31.378 --> 00:03:33.313
przez zaangażowanie społeczne,

00:03:33.313 --> 00:03:35.852
mieliśmy tam biologów 
pracujących w łowisku,

00:03:35.852 --> 00:03:39.977
którzy znaczyli i śledzili ryby.

00:03:39.977 --> 00:03:42.923
Ale ja chciałam z tą ekipą

00:03:42.923 --> 00:03:47.559
pójść najpierw do rodzin 
i wysłuchać ich historii.

00:03:47.559 --> 00:03:51.268
Na czym polega ich kultura,
co darzą szacunkiem?

00:03:51.268 --> 00:03:53.319
Co jest dla nich wartością?

00:03:53.320 --> 00:03:55.249
Dowiedziałam się kilku rzeczy.

00:03:55.249 --> 00:04:02.410
Po pierwsze: Mongołowie 
pochodzą ze związku wilka i sarny.

00:04:02.410 --> 00:04:05.934
Po drugie: w tej dolinie, dawno temu,

00:04:05.934 --> 00:04:08.914
zły szaman terroryzował ludzi,

00:04:08.914 --> 00:04:13.834
lecz z czasem nawrócił się na buddyzm,
podobnie jak reszta mieszkańców doliny.

00:04:13.834 --> 00:04:17.767
I po trzecie: śmierć jednego tajmienia

00:04:17.767 --> 00:04:21.930
równa się cierpieniom dusz 999 ludzi.

00:04:21.930 --> 00:04:25.034
Na tym oparliśmy kampanię.

00:04:25.034 --> 00:04:27.622
Właściwie poszliśmy okrężną drogą:

00:04:27.622 --> 00:04:30.325
odbudowaliśmy buddyjską świątynię,

00:04:30.325 --> 00:04:35.144
która stała się miejscem dialogu
dla buddyzmu i konserwacji,

00:04:35.144 --> 00:04:39.188
zorganizowaliśmy darmowe
letnie kolonie dla dzieci,

00:04:39.188 --> 00:04:42.455
gdzie uczyły się o problemach 
konserwacji przyrody,

00:04:42.455 --> 00:04:44.149
o przepisach i naturze,

00:04:44.149 --> 00:04:49.410
oraz o jakości wody i rybołówstwie.

00:04:50.234 --> 00:04:56.011
Udało nam się zorganizować festiwale

00:04:56.011 --> 00:04:58.542
wokół różnych lokalnych zwyczajów.

00:04:58.542 --> 00:05:01.822
Tamtejsza populacja tajmienia

00:05:01.822 --> 00:05:04.009
jest teraz na stabilnym poziomie.

00:05:04.009 --> 00:05:07.232
Zaczęliśmy ten projekt w 2004 roku,

00:05:07.232 --> 00:05:11.377
a teraz jest to jedyne miejsce na ziemi, 
które może się tym pochwalić.

00:05:11.377 --> 00:05:14.897
Kiedy zaczęłam przyglądać się
religiom i kulturom,

00:05:14.897 --> 00:05:19.065
zauważyłam, że każda wiara, każda kultura,

00:05:19.065 --> 00:05:23.106
niesie przesłanie na temat 
ekologii, natury i jej wagi.

00:05:23.106 --> 00:05:26.586
Na przykład, w Bhagawadgicie, 
świętym tekście hinduizmu,

00:05:26.586 --> 00:05:29.849
pojawiają się słowa o tym,

00:05:29.849 --> 00:05:36.877
że drogi jest ten, kto nie czyni krzywdy
innym żyjącym stworzeniom.

00:05:36.877 --> 00:05:42.637
W sposób bardziej potępiający,

00:05:42.637 --> 00:05:46.216
biblijna księga Apokalipsy mówi,

00:05:46.216 --> 00:05:50.152
że Bóg zniszczy tego, 
który niszczy świat.

00:05:50.152 --> 00:05:51.900
Wydało mi się to ciekawe

00:05:51.900 --> 00:05:55.187
i naprawdę nadawało 
nowego znaczenia naszej pracy,

00:05:55.187 --> 00:05:59.083
a praca z przywódcami duchowymi

00:05:59.083 --> 00:06:01.641
była dla mnie wspaniałym 
nowym doświadczeniem,

00:06:01.641 --> 00:06:04.248
Założyłam organizację 
"The Tributary Fund",

00:06:04.248 --> 00:06:07.596
w której razem wygrzebujemy tradycje,

00:06:07.596 --> 00:06:09.997
a raczej odkrywamy tradycje,

00:06:09.997 --> 00:06:14.110
i wspieramy te, które cenią 
środowisko naturalne.

00:06:14.110 --> 00:06:19.866
Próbujemy przywrócić tradycyjne zwyczaje

00:06:19.866 --> 00:06:25.447
lub włączyć je do życia społeczności.

00:06:25.447 --> 00:06:30.651
Przytoczę pewien przykład, kolejny krok:

00:06:30.651 --> 00:06:33.748
znajdujemy tradycję, na przykład buddyzm,

00:06:33.748 --> 00:06:38.562
gdzie wierzy się, że trzeba chronić 
wszystkie czujące stworzenia.

00:06:38.562 --> 00:06:41.092
Sprowadziliśmy do USA
grupę buddyjskich mnichów.

00:06:41.092 --> 00:06:43.373
Robimy to już od czterech lat.

00:06:43.373 --> 00:06:48.383
Ta grupa spotkała się z badaczem manuli.

00:06:48.383 --> 00:06:51.845
Manule to dzikie koty z Mongolii.

00:06:51.845 --> 00:06:58.345
Koty usypiano, nakładano nadajniki 
i pobierano jajeczka.

00:06:58.345 --> 00:07:03.548
Kiedy mnisi to zobaczyli, 
zaczęli żywo dyskutować.

00:07:03.548 --> 00:07:07.702
Widać, że bardzo ich to poruszyło. Mówili:

00:07:07.702 --> 00:07:12.473
"Pojmujemy, że tym stworzeniom 
dzieje się krzywda,

00:07:12.473 --> 00:07:14.568
to nie może być przyjemne,

00:07:14.568 --> 00:07:16.640
zwłaszcza pozyskiwanie jajeczek".

00:07:16.640 --> 00:07:22.001
Badacze odpowiedzieli, że jajeczka 
są w zasadzie polisą na życie.

00:07:22.001 --> 00:07:26.752
Jeśli zwierzęta zagrozi wymarcie, 
będziemy mieć ich materiał genetyczny.

00:07:26.752 --> 00:07:29.221
"Myślimy, że badania są w porządku,

00:07:29.221 --> 00:07:34.784
bo nie ma nic gorszego 
niż wyginięcie gatunku".

00:07:34.784 --> 00:07:37.360
To naprawdę nadaje nam kierunek,

00:07:37.360 --> 00:07:42.415
te wierzenia i tradycje,

00:07:42.415 --> 00:07:45.198
znajdujemy ich coraz więcej
w Bhutanie, w Mongolii,

00:07:45.198 --> 00:07:49.377
w USA współpracujemy 
z przedstawicielami wielu wyznań.

00:07:49.377 --> 00:07:53.369
Nauka wyznacza granice 
konserwacji przyrody,

00:07:53.369 --> 00:08:00.490
ale wierzenia i podania to ważny element
zaangażowania lokalnej społeczności.

00:08:00.490 --> 00:08:04.547
Oba składniki są konieczne 
dla ochrony Ziemi.

00:08:04.547 --> 00:08:07.632
Na szczęście mamy 
po swojej stronie wielu bogów.

00:08:07.632 --> 00:08:08.908
Dziękuję.

00:08:08.923 --> 00:08:10.855
(Brawa)