0:00:06.736,0:00:09.938
Bầu trời thành thị, nói thẳng ra [br]là nhàm chán.

0:00:09.938,0:00:12.988
Nhìn lên nền trời mờ ảo [br]giữa các tòa nhà

0:00:12.988,0:00:15.248
bạn có thể nhìn ra chòm Bắc Đẩu

0:00:15.248,0:00:17.012
hoặc chùm Orion.

0:00:17.012,0:00:18.131
Chờ đã!

0:00:18.131,0:00:21.419
Hãy nhìn lên nền trời lần nữa[br]và đưa ngón cái lên.

0:00:21.419,0:00:24.059
Bạn nghĩ có bao nhiêu vì sao [br]nằm sau ngón tay mình ?

0:00:24.059,0:00:26.603
10, 20? Đoán lại đi.

0:00:26.603,0:00:29.305
Nếu nhìn lên phần trời [br]cỡ móng tay đó

0:00:29.305,0:00:31.406
bằng kính viễn vọng Hubble,

0:00:31.406,0:00:34.318
thay vì những điểm sáng,[br]bạn sẽ thấy những vệt sáng.

0:00:34.318,0:00:35.873
Đó không chỉ là những ngôi sao.

0:00:35.873,0:00:38.857
Đó là các thiên hà,[br]như dải Ngân Hà của ta vậy.

0:00:38.857,0:00:41.119
Tập hợp hàng tỉ ngôi sao,

0:00:41.119,0:00:46.262
và hơn 1000 ngôi sao [br]ẩn sau ngón tay bạn.

0:00:46.262,0:00:49.592
Vũ trụ to lớn hơn [br]cái bạn thấy trong thành phố,

0:00:49.592,0:00:53.941
lớn hơn cả bầu trời đầy sao [br]bạn thấy ở vùng đồng quê.

0:00:53.941,0:00:57.776
Đây là vũ trụ dưới góc nhìn [br]của các nhà thiên văn học.

0:00:57.776,0:01:03.261
có nhiều sao [br]hơn số hạt cát trên Trái Đất.

0:01:03.261,0:01:05.107
Khi nhìn lên bầu trời,

0:01:05.107,0:01:08.808
bạn đã tham gia vào môn khoa học [br]cổ xưa nhất trong lịch sử loài người.

0:01:08.808,0:01:10.749
Nghiên cứu vũ trụ có trước cả

0:01:10.749,0:01:14.843
hàng hải, nông nghiệp, [br]và có lẽ cả ngôn ngữ.

0:01:14.843,0:01:19.279
Khác với những môn khoa học khác,[br]thiên văn học thuần túy là quan sát.

0:01:19.279,0:01:23.164
Ta không thể kiểm soát các thông số[br]từ phòng thí nghiệm.

0:01:23.164,0:01:26.150
Công nghệ tối tân có thể [br]đưa người lên Mặt Trăng

0:01:26.150,0:01:29.149
và vệ tinh đến rìa Hệ Mặt trời.

0:01:29.149,0:01:31.508
Nhưng những khoảng cách này [br]là quá nhỏ

0:01:31.508,0:01:34.811
so với khoảng không bao la [br]giữa các vì sao.

0:01:34.811,0:01:37.774
Vậy làm sao ta biết về thiên hà khác[br]nhiều đến thế

0:01:37.774,0:01:41.871
hợp phần cấu tạo, [br]số lượng, vị trí chính xác của chúng?

0:01:41.871,0:01:45.924
Hãy bắt đầu từ cái mà ta thấy trước tiên [br]khi nhìn lên trời: những ngôi sao.

0:01:45.924,0:01:49.161
Ta cố tìm hiểu tính chất của chúng.

0:01:49.161,0:01:53.504
Cấu tạo từ gì? Nóng bao nhiêu? [br]To chừng nào? Bao nhiêu tuổi?

0:01:53.504,0:01:55.662
Cách trái đất bao xa?

0:01:55.662,0:01:57.144
Tin hay không tùy bạn,

0:01:57.144,0:02:02.225
ta có thể biết hết những điều này [br]chỉ từ ánh sáng của nó.

0:02:02.225,0:02:07.114
Ta có thể phiên mã tín hiệu [br]bằng cách biến ánh sáng thành cầu vồng.

0:02:07.114,0:02:08.859
Nhìn lên cầu vồng trên trời,

0:02:08.859,0:02:11.008
bạn đang nhìn ánh sáng mặt trời

0:02:11.008,0:02:14.309
được khúc xạ qua giọt nước [br]trong không khí

0:02:14.309,0:02:17.520
tạo ra các bước sóng lệch nhau.

0:02:17.520,0:02:19.653
Khi tìm hiểu ánh sáng [br]từ những vì sao

0:02:19.653,0:02:23.685
ta tạo ra cầu vồng [br]không phải từ những giọt nước

0:02:23.685,0:02:27.503
mà bằng các công cụ [br]tán sắc ánh sáng.

0:02:27.503,0:02:30.005
Nhìn áng sáng từ mặt trời,

0:02:30.005,0:02:33.466
ta thấy điều kỳ lạ: [br]những vệt đen trong cầu vồng

0:02:33.466,0:02:37.090
Những vệt này là dấu vết đặc trưng [br]của nguyên tử.

0:02:37.090,0:02:42.087
Mỗi loại nguyên tử hấp thụ [br]một bước sóng khác nhau

0:02:42.087,0:02:46.576
và hàm lượng hấp thụ dựa trên [br]số lượng nguyên tử.

0:02:46.576,0:02:50.598
Vậy, qua quan sát lượng ánh sáng bị mất [br]trên các bước sóng,

0:02:50.598,0:02:53.912
ta biết được các nguyên tố [br]có trong bầu khí quyển của Mặt trời

0:02:53.912,0:02:56.470
và mật độ của chúng.

0:02:56.470,0:02:59.769
Ý tưởng này có thể ứng dụng [br]cho các ngôi sao khác.

0:02:59.769,0:03:02.276
Tạo ra cầu vồng,[br]quan sát xem cái gì mất đi,

0:03:02.276,0:03:04.719
tìm ra nguyên tố bí ẩn

0:03:04.719,0:03:08.354
Bingo! Giờ bạn biết [br]ngôi sao làm từ gì rồi đấy.

0:03:08.354,0:03:11.999
Nhưnh ta không bó hẹp [br]chỉ trong bước sóng.

0:03:11.999,0:03:14.051
Nghiên cứu sóng vô tuyến.

0:03:14.051,0:03:17.123
Nó có thể mang top Billboard 100 [br]vào trong xe hơi của bạn

0:03:17.123,0:03:21.314
cũng có thể di chuyển [br]tự do trong không gian.

0:03:21.314,0:03:23.028
Vì đã đi được xa,

0:03:23.028,0:03:26.487
sóng vô tuyến kể ta biết [br]lịch sử xa xưa của vũ trụ

0:03:26.487,0:03:30.457
chỉ vài ngàn năm [br]sau vụ nổ Big Bang.

0:03:30.457,0:03:34.321
Ta cũng có thể nghiên cứu tia hồng ngoại[br]sinh ra từ các vật thể lạnh,

0:03:34.321,0:03:37.041
như gas và mây bụi [br]trong không gian

0:03:37.041,0:03:42.199
và tia cực tím từ những ngôi sao trẻ [br]sinh ra trong đám mây đó.

0:03:42.199,0:03:44.871
Nghiên cứu bước sóng [br]không chỉ cho ta

0:03:44.871,0:03:47.245
bức tranh toàn cảnh hơn [br]về từng vật thể

0:03:47.245,0:03:49.942
và còn từng góc nhìn của vũ trụ.

0:03:49.942,0:03:54.290
Vì thế, các nhà thiên văn học [br]sử dụng nhiều loại kính khác nhau

0:03:54.290,0:03:58.911
từ quang phổ của tia hồng ngoại, [br]tia cực tím đến tia X

0:03:58.911,0:04:03.141
từ kính thiên văn vô tuyến [br]đến vệ tinh nhân tạo

0:04:03.141,0:04:08.018
nhận diện ánh sáng bị chặn [br]bởi khí quyển Trái đất.

0:04:08.018,0:04:09.973
Các nhà thiên vản học không chỉ nhìn

0:04:09.973,0:04:13.385
hàng tỉ ngôi sao thuộc hàng tỉ Thiên hà.

0:04:13.385,0:04:17.223
mà còn nghe, cảm nhận chúng [br]bằng nhiều phương diện khác,

0:04:17.223,0:04:19.757
mỗi phương diện - một câu chuyện.

0:04:19.757,0:04:24.055
Nhưng tất cả đều bắt đầu từ ánh sáng[br]cả vô hình lẫn hữu hình.

0:04:24.055,0:04:26.697
Muốn biết bí mật của vũ trụ ư?

0:04:26.697,0:04:29.044
Chỉ việc đi theo ánh sáng.