1
00:00:06,926 --> 00:00:09,938
بەڕاستی، شاری ئاسمان، بێزارکەرە.

2
00:00:09,938 --> 00:00:12,988
ئەگەر لە نێوان بالەخانەکانەوە سەیری
ئاسمان بکەیت،

3
00:00:12,988 --> 00:00:15,248
لەوانەیە بتوانیت حەوتەوانەی
ورچی گەورە،

4
00:00:15,248 --> 00:00:17,392
یان ئەستێرەکانی قایشی ئۆریۆن ببینیت.

5
00:00:17,392 --> 00:00:18,131
بەڵام بوەستە.

6
00:00:18,131 --> 00:00:21,419
سەیری ئەوێ بکە و پەنجەت ڕابگرە.

7
00:00:21,419 --> 00:00:24,059
پێت وایە چەند ئەستێرە
لە پشت پەنجەتەوە بن؟

8
00:00:24,059 --> 00:00:26,603
دە، بیست؟ دووبارە بیر بکەوە.

9
00:00:26,603 --> 00:00:29,305
ئەگەر سەیری پشت پەنجە گەورەت بکەیت

10
00:00:29,305 --> 00:00:31,406
بە تەلەسکۆبی بۆشایی هەبڵ،

11
00:00:31,406 --> 00:00:34,318
لە بری خاڵی ڕووناکی،
خاڵی لێڵ دەبینیت

12
00:00:34,318 --> 00:00:35,873
ئەمانە ئەستێرە نین.

13
00:00:35,873 --> 00:00:38,857
بەڵکو گەلە ئەستێرەن، 
گەلە ئەستێرەکەی ئێمە "ڕێگەی کاکێشان".

14
00:00:38,857 --> 00:00:41,119
شاری پڕ لە ملیاران ئەستێرەن،

15
00:00:41,119 --> 00:00:46,472
و زیاتر لە یەک هەزاریان شاردراونەتەوە
لە پشت پەنجە گەورەی تۆوە.

16
00:00:46,472 --> 00:00:49,592
گەردوون لەوە گەورەترە کە تۆ
دەیبینیت لە شارەکەتەوە،

17
00:00:49,592 --> 00:00:53,941
و تەنانەت گەورەترە لەو ئاسمانە پڕ 
دەیبینیت لە دێهاتەکانەوە ئەستێرەیی.

18
00:00:53,941 --> 00:00:57,776
ئەمە گەردوونە وەک ئەوەی
ئەستێرەناسە فیزیاییەکان دەیبینن،

19
00:00:57,776 --> 00:01:03,461
کە ئەستێرەی تێدایە زیاتر لە
گشت دەنکۆڵە لمینەکانی سەر زەوی.

20
00:01:03,461 --> 00:01:05,397
بە ڕوانین لە ئەستێرەکان لە شەودا،

21
00:01:05,397 --> 00:01:08,808
تۆ بەشێکت وەرگرتووە لە کۆنترین زانستی
مێژووی مرۆڤایەتی.

22
00:01:08,808 --> 00:01:10,749
زانستی ئاسمانەکان کۆنترە لە

23
00:01:10,749 --> 00:01:14,843
زانستی دەریاوانی، کشتووکاڵ، تەنانەت
لە خودی زانستی زمانیش.

24
00:01:14,843 --> 00:01:19,499
بەڵام پێچەوانەی زانستەکانی تر
ئەستێرەناسی بەندە لەسەر تێڕوانین.

25
00:01:19,499 --> 00:01:23,164
ئێمە ناتوانین گریمانەکانی تاقیکردنەوە
کانمان دیاری بکەین لە تاقیگەکان.

26
00:01:23,164 --> 00:01:26,150
باشترین تەکنەلۆجیاکان دەتوانێت
مرۆڤ بنێرێتە سەر مانگ،

27
00:01:26,150 --> 00:01:29,149
و مانگی دەسکرد بنێرێت بۆ قەراغی
سیستەمی خۆرمان.

28
00:01:29,149 --> 00:01:31,508
بەڵام ئەو دووریانە زۆر ورد و نادیارن

29
00:01:31,508 --> 00:01:34,601
بە بەراورد بەو دووریە گەورەیەی
لە نێوان ئەستێرەکاندا هەیە.

30
00:01:34,601 --> 00:01:37,744
کەوایە چۆن دەتوانین هێندە زۆر بزانین
لە بارەی گەلە ئەستێرەکانی تر.

31
00:01:37,744 --> 00:01:41,871
لە چی درووست بوون، ژمارەیان چەندە،
یان هەر بەڕاستی بوونیان هەیە؟

32
00:01:41,871 --> 00:01:45,924
باشە، دەتوانین بە یەکەم شت دەست پێبکەین
کە دەیبینین لە شەودا: ئەستێرەکان.

33
00:01:45,924 --> 00:01:49,161
ئەوەی هەوڵ دەدەین فێری بین
تایبەتمەندییەکانیانە.

34
00:01:49,161 --> 00:01:53,504
لە چی درووست بوون؟ چەندە گەرمن؟
چەندە گەورەن؟ چەند کۆنن؟

35
00:01:53,504 --> 00:01:55,882
چەندە دوورن لە زەوییەوە؟

36
00:01:55,882 --> 00:01:57,144
و بڕوا دەکەی یان نا،

37
00:01:57,144 --> 00:02:02,225
دەتوانین هەموو ئەم شتانە فێر بین تەنها
بەو تیشکەی لە ئاسماندا دەدرەوشێتەوە.

38
00:02:02,225 --> 00:02:06,964
دەتوانین پەیامی ئەستێرەیی ئەستێرەیەک لێک
بدەینەوە، بە کردنی تیشکەکەی بە پەلکەزێڕینە

39
00:02:06,964 --> 00:02:09,059
کاتێک سەیری پەلکەزێڕینە
دەکەیت لەسەر زەویەوە،

40
00:02:09,059 --> 00:02:11,008
تۆ لە ڕاستیدا سەیری ڕووناکی 
خۆر دەکەیت

41
00:02:11,008 --> 00:02:14,309
کە بڵاو بۆتەوە بەنێو
دڵۆپەی ئاو لە بەرگە.هەوادا

42
00:02:14,309 --> 00:02:17,520
و بووەتە هۆی درووست بوونی
هەموو ئەو شەپۆلە جیاوازانە.

43
00:02:17,520 --> 00:02:19,903
و کاتێک توێژینەوە لە ڕووناکی
ئەستێرەکانی تر دەکەین،

44
00:02:19,903 --> 00:02:23,685
دەتوانین خۆمان پەلکەزێڕینە درووست بکەین بە
خێرایی، بێ بەکارهێنانی دڵۆپەی ئاو،

45
00:02:23,685 --> 00:02:27,503
بەڵکو بە بەکارهێنانی چەند ئامێرێک
کە ڕووناکی بڵاو دەکەنەوە.

46
00:02:27,503 --> 00:02:30,005
کاتێک سەیری ڕووناکییە بڵاوەکەی
خۆر دەکەین،

47
00:02:30,005 --> 00:02:33,466
شتێکی سەیر دەبینین:
هێڵێکی ڕەش لە پەلکەزێڕینەکەماندا.

48
00:02:33,466 --> 00:02:37,090
ئەم ‌هێڵانە تایبەتمەندیی و جێ پەنجەی
گەردیلەکاننە.

49
00:02:37,090 --> 00:02:42,087
هەرجۆرێک لە گەردیلە لە بەرگەهەوادا ڕووناکی
هەڵدەمژن لە درێژە شەپۆلێکی دیاریکراودا.

50
00:02:42,087 --> 00:02:46,576
و ڕێژەی ئەم هەڵمژینە بەندە لەسەر
ژمارەی گەردیلەکان.

51
00:02:46,576 --> 00:02:50,598
بۆیە بە ڕوانین لەو ڕێژە ڕووناکیەی دیار
نەماوە لە تایبەتمەندیەکانی شەپۆلەکەدا،

52
00:02:50,598 --> 00:02:53,912
دەتوانین ئەو توخمانە بدۆزینەوە
کە لە بەرگە هەوای خۆردا هەن،

53
00:02:53,912 --> 00:02:56,620
لەگەڵ ڕێژەی چڕییەکانیان.

54
00:02:56,620 --> 00:02:59,729
و هەمان بیرۆکە بەکاردێت بۆ توێژینەوە
لەسەر ئەستێرەکانی تر.

55
00:02:59,729 --> 00:03:02,466
پەلکەزێڕینەیەکی شەبەنگی درووست بکە،
بزانە چی دیار نامێنێت،

56
00:03:02,466 --> 00:03:04,719
و توخمەکانی ناوی بدۆزەوە.

57
00:03:04,719 --> 00:03:08,354
ئێستا تۆ دەزانیت ئەستێرەکان
لەچی درووست بوون.

58
00:03:08,354 --> 00:03:11,999
بەڵام ئێمە تەنها خۆمان نابەستینەوە
بەو شەپۆلانەی بە چاو دەبینرێن.

59
00:03:11,999 --> 00:03:14,051
شەپۆلی ڕادیۆییش هەیە.

60
00:03:14,051 --> 00:03:17,123
بەڵێ، دەتوانیت ١٠٠ گۆرانی بیڵبۆرد
بهێنێتە نێو سەیارەکەت،

61
00:03:17,123 --> 00:03:21,314
بەس دەشتوانێت بە ناو بۆشاییدا بروات
بەبێ هیچ بەربەستێک.

62
00:03:21,314 --> 00:03:22,828
لەبەر ئەوەی تا ئێستا هاتوون،

63
00:03:22,828 --> 00:03:26,487
شەپۆلی ڕادیۆیی دەتوانێت سەرەتاکانی
مێژووی گەردوونمان پێ بڵێت،

64
00:03:26,487 --> 00:03:30,457
لەدوای چەند هەزار ساڵێکی کەم
لە تەقینەوە گەورەکەوە.

65
00:03:30,457 --> 00:03:34,321
و دەتوانین توێژینەوە بکەین لەسەر، تیشکی
ژێرسوور، کە دەردەدرێن لەلایەن شتە ساردەکان

66
00:03:34,321 --> 00:03:37,041
وەک گاز و هەوری تۆزاوی لە بۆشاییدا،

67
00:03:37,041 --> 00:03:42,199
و تیشکی سەرو وەنەوشەیی کە دەردەدرێن لە ئەو
ئەستێرە گەرمانەی درووست بوون لەو هەورانە.

68
00:03:42,199 --> 00:03:44,871
خوێندنی ئەم شەپۆلانەی تیشك

69
00:03:44,871 --> 00:03:47,245
وێنەیەکی تەواوترمان پێ دەبەخشێت
بۆ هەر تەنێک

70
00:03:47,245 --> 00:03:49,942
لەگەڵ ڕوانینێکی جیاواز بۆ گەردوون.

71
00:03:49,942 --> 00:03:54,290
لەبەر ئەم هۆکارە، زانایانی فیزیای ئەستێرە
ناسی، جۆرەها تەلسکۆبی جیاواز بەکاردێنن

72
00:03:54,290 --> 00:03:58,911
بۆ چاودێری شەبەنگ لە تیشکی ژێرسوورەوە بۆ
تیشکی سەروبنەوشەیی بۆ تیشکی ئێکس،

73
00:03:58,911 --> 00:04:03,141
لە دەفری گەورەی ڕادیۆییەوە بۆ
ئاوێنەی زیوین و بۆ سەتەلایتەکانی بۆشایی

74
00:04:03,141 --> 00:04:08,018
بە پێچەوانەوە پشکنینی ڕووناکی بەری
پێ دەگیرێت، لەلایەن بەرگە هەوای زەویەوە.

75
00:04:08,018 --> 00:04:09,973
زانایانی فیزیای ئەستێرەناسی تەنها

76
00:04:09,973 --> 00:04:13,385
ملیاران ئەستێرە لەنێوان ملیاران
گەلە ئەستێرە نابین.

77
00:04:13,385 --> 00:04:17,223
بەڵکو دەیان بیستن، هەستیان پێ دەکەن
لە ڕێی چەندین کەناڵەوە،

78
00:04:17,223 --> 00:04:19,387
هەر یەکەو هەڵگری چیرۆکێکی جیاوازە.

79
00:04:19,387 --> 00:04:24,055
بەڵام هەموویان بە ڕوناکی دەست پێدەکەن، ئەو
جۆرەی کە دەبینرێت و ئەو جۆرەش کە نابینرێت.

80
00:04:24,055 --> 00:04:26,697
دەتەوێت نهێنی گەردوون بزانیت؟

81
00:04:26,697 --> 00:04:28,314
تەنها شوێن ڕووناکی بکەوە.