0:00:06.774,0:00:10.981
Nowotwór zwykle zaczyna się[br]od pojedynczego guza[br]

0:00:10.981,0:00:13.559
w określonym miejscu w ciele.

0:00:13.559,0:00:15.419
Jeżeli guz nie zostanie usunięty,

0:00:15.419,0:00:18.528
nowotwór może się rozprzestrzenić[br]na pobliskie narządy

0:00:18.528,0:00:23.271
i do miejsc położonych dalej,[br]na przykład mózgu.

0:00:23.271,0:00:25.606
Jak nowotwór się przemieszcza?

0:00:25.606,0:00:29.804
Dlaczego niektóre organy atakuje częściej?

0:00:29.804,0:00:34.538
Rozprzestrzenianie się raka[br]nazywamy przerzutami.

0:00:34.538,0:00:37.561
Najpierw komórki rakowe z pierwotnego guza

0:00:37.561,0:00:40.151
atakują pobliskie tkanki.

0:00:40.151,0:00:41.718
Wtedy komórki mnożą się

0:00:41.718,0:00:45.797
i mogą się rozprzestrzeniać[br]na trzy następujące sposoby:

0:00:45.797,0:00:49.660
miejscowo, węzłowo lub odlegle.

0:00:49.660,0:00:54.996
Miejscowo, złośliwe komórki [br]wnikają w błony

0:00:54.996,0:00:57.281
pokrywające jamy ciała.

0:00:57.281,0:00:59.789
Te ściany to otrzewna,

0:00:59.789,0:01:03.292
która rozdziela segmenty jamy.

0:01:03.292,0:01:06.015
Przykładowo, złośliwe komórki raka jajnika

0:01:06.015,0:01:09.707
rozsiewają się przez otrzewną,[br]która łączy jajnik z wątrobą,

0:01:09.707,0:01:13.242
czego rezultatem jest rak wątroby.

0:01:13.242,0:01:19.002
Podczas przerzutu odległego[br]komórki rakowe przenoszą się przez krew.

0:01:19.002,0:01:21.845
Ponieważ naczynia krwionośne[br]wypełniają prawie całe ciało,

0:01:21.845,0:01:26.476
złośliwe komórki mogą dotrzeć[br]do odległych miejsc.

0:01:26.476,0:01:30.946
Przerzut węzłowy jest wtedy,[br]gdy rak atakuje węzły limfatyczne

0:01:30.946,0:01:35.258
i przemieszcza się nimi[br]do innych części ciała.

0:01:35.258,0:01:37.588
Naczynia limfatyczne[br]otaczają wiele części ciała

0:01:37.588,0:01:40.988
i są świetną drogą transportu nowotworu.

0:01:40.988,0:01:44.894
Naczynia limfatyczne są połączone[br]z układem krwionośnym,

0:01:44.894,0:01:48.704
więc złośliwe komórki mogą[br]rozprzestrzeniać przez krew.

0:01:48.704,0:01:52.804
Gdy komórki raka są w nowym miejscu,[br]zaczynają się namnażać

0:01:52.804,0:01:56.708
formując małe guzy, czyli mikroprzerzuty.

0:01:56.708,0:01:59.824
Dalej kształtują się z nich dojrzałe guzy,

0:01:59.824,0:02:02.842
co zwieńcza proces przerzutu.

0:02:02.842,0:02:06.985
Różne nowotwory przerzucają się[br]do konkretnych miejsc.

0:02:06.985,0:02:11.043
Przykładowo rak prostaty[br]często przerzuca się do kości,

0:02:11.043,0:02:14.427
a rak okrężnicy przerzuca się na wątrobę.

0:02:14.427,0:02:17.892
Jest wiele teorii na temat migracji

0:02:17.892,0:02:19.733
złośliwych komórek.

0:02:19.733,0:02:23.068
Najbardziej znane są dwie,[br]sprzeczne ze sobą.

0:02:23.068,0:02:25.043
Stephen Paget, angielski chirurg,

0:02:25.043,0:02:28.708
opracował "teorię ziarna i ziemi".

0:02:28.708,0:02:32.458
Według niej komórki nowotworowe łatwo giną

0:02:32.458,0:02:34.379
w niesprzyjającym mikrośrodowisku,

0:02:34.379,0:02:39.043
przerzucają więc tylko[br]do miejsc o podobnych cechach.

0:02:39.043,0:02:43.837
Profesor James Ewing, patolog[br]z Cornell University,

0:02:43.837,0:02:46.072
podważył tę teorię.

0:02:46.072,0:02:50.389
Według niego miejsce przerzutu[br]zależy od położenia

0:02:50.389,0:02:55.551
naczyń limfatycznych i krwionośnych[br]oplatających pierwotny guz.

0:02:55.551,0:02:59.841
Pacjentom z guzem połączonym[br]naczyniami prowadzącymi do płuc

0:02:59.841,0:03:02.831
groziły przerzuty do płuc.

0:03:02.831,0:03:06.687
Dziś wiemy, że wiele[br]w tym wszystkim prawdy.

0:03:06.687,0:03:10.449
Jednak mechanizm przerzutu jest[br]znacznie bardziej skomplikowany

0:03:10.449,0:03:12.810
niż obie teorie.

0:03:12.810,0:03:15.070
Czynniki takie jak właściwości[br]komórek rakowych,

0:03:15.070,0:03:18.582
czy efektywność systemu[br]odpornościowego w ich zwalczaniu

0:03:18.582,0:03:22.831
też grają rolę podczas przerzutów.

0:03:22.831,0:03:28.098
Niestety nie znamy odpowiedzi[br]na wszystkie pytania na ich temat.

0:03:28.098,0:03:30.877
Zrozumienie mechanizmu przerzutu

0:03:30.877,0:03:34.211
jest kluczem do znalezienia[br]lekarstwa na raka.

0:03:34.211,0:03:37.092
Badając czynniki genetyczne[br]i środowiskowe

0:03:37.092,0:03:39.714
przyczyniające się do tego procesu,

0:03:39.714,0:03:43.140
możemy określić, jak go powstrzymać.

0:03:43.140,0:03:45.829
Wojna z rakiem to ciągłe zmagania.

0:03:45.829,0:03:50.550
Naukowcy ciężko pracują[br]nad metodami zapobiegania przerzutom.

0:03:50.550,0:03:53.238
Ostatnio zainteresowaniem[br]cieszy się immunoterapia,

0:03:53.238,0:03:56.831
która wykorzystuje system immunologiczny

0:03:56.831,0:03:59.514
do niszczenia migrujących komórek.

0:03:59.514,0:04:01.226
Robi się to na różne sposoby,

0:04:01.226,0:04:06.767
przykładowo ucząc komórki odpornościowe[br]rozpoznawać komórki rakowe zastrzykami.

0:04:06.767,0:04:08.824
Wzrost i aktywność komórek odpornościowych

0:04:08.824,0:04:12.911
można stymulować wstrzykiwaniem[br]sztucznych interleukin,

0:04:12.911,0:04:16.855
substancji naturalnie wydzielanych[br]przez komórki odpornościowe.

0:04:16.855,0:04:19.718
Obie kuracje to jedynie[br]wierzchołek góry lodowej.

0:04:19.718,0:04:23.740
Być może gdy rządy,[br]korporacje i naukowcy połączą siły,

0:04:23.740,0:04:27.636
uda się na zawsze pokonać przerzuty.