WEBVTT

00:00:00.863 --> 00:00:03.852
Zoratzen nago hemen egoteaz.

00:00:03.876 --> 00:00:06.680
Ameriketan dena Europan baino 
askoz handiagoa da.

00:00:06.704 --> 00:00:08.676
Begira niri -- erraldoia naiz!

NOTE Paragraph

00:00:08.700 --> 00:00:10.361
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:00:10.385 --> 00:00:11.535
Zoragarria da!

00:00:11.559 --> 00:00:14.839
Eta TED Talks-ak -- TED Talks denek
ideia bikainak dituen lekua da.

00:00:14.863 --> 00:00:18.260
Beraz, hona galdera: Nondik datoz
ideia bikain horiek guztiak?

00:00:18.284 --> 00:00:20.630
Ba, eztabaida apur bat dago,

00:00:20.654 --> 00:00:23.192
baina orokorrean, onartzen da
pertsona arrunt batek --

00:00:23.216 --> 00:00:24.374
hau da, nik --

00:00:24.398 --> 00:00:26.932
egunean 50.000 burutazio dituela.

00:00:26.956 --> 00:00:28.114
Hori asko da.

00:00:28.138 --> 00:00:30.964
Ohartzen garen arte horien %95

00:00:30.988 --> 00:00:33.615
aurreko egunean izandako berak direla.

NOTE Paragraph

00:00:33.639 --> 00:00:35.842
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:00:36.327 --> 00:00:39.255
Eta nire ideia asko oso 
aspergarriak dira, ados?

00:00:39.279 --> 00:00:40.484
Bururatzen zait,

00:00:40.508 --> 00:00:43.593
"A! Badakit -- zorua garbitu behar dut.

00:00:43.617 --> 00:00:45.349
A! Txakurra paseatzea ahaztu zait."

00:00:45.373 --> 00:00:46.655
Gehien errepikatzen dena:

00:00:46.679 --> 00:00:48.585
"Ez jan gaileta hori."

NOTE Paragraph

00:00:48.609 --> 00:00:50.167
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:00:50.792 --> 00:00:53.928
Beraz, %95 errepikatuak dira.

00:00:54.567 --> 00:00:58.884
Horrek egunean %5eko 
aukera besterik ez digu uzten

00:00:58.908 --> 00:01:01.857
benetan berria den zerbait pentsatzeko.

00:01:02.391 --> 00:01:04.673
Eta nire zenbait burutazio berri alferrekoak dira.

00:01:04.697 --> 00:01:07.326
Aurreko batean telebistan kirol 
saio bat ikusten ari nintzen,

00:01:07.350 --> 00:01:11.076
eta erabaki nahian nenbilen
zergatik ez ote nauen harrapatzen.

00:01:11.100 --> 00:01:12.363
Zati batzuk bitxiak iruditzen zaizkit.

00:01:12.387 --> 00:01:13.642
Hau arraroa da.

NOTE Paragraph

00:01:13.983 --> 00:01:15.816
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:01:16.362 --> 00:01:18.765
Uste duzu merezi duela hain malgua izatea

00:01:18.789 --> 00:01:21.041
zure orpoa angelu horretatik 
ikusteko besterik ez bada?

NOTE Paragraph

00:01:21.065 --> 00:01:22.935
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:01:25.511 --> 00:01:26.969
Eta hona erantzuna:

00:01:26.993 --> 00:01:29.139
Ez naiz inoiz horrekin
lotua sentituko,

00:01:29.163 --> 00:01:31.443
ez naizelako inoiz hori 
egiteko gai izango, ados?

00:01:31.467 --> 00:01:33.285
Beno, bi bider ez behintzat.

NOTE Paragraph

00:01:33.309 --> 00:01:34.937
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:01:37.133 --> 00:01:38.467
Baina egia esango dizuet.

00:01:38.491 --> 00:01:41.294
Egia da inoiz ez naizela kiroletan
habila izan, ados?

00:01:41.318 --> 00:01:43.995
Adin zoragarri honetara iritsi naiz,
non nire lagun guztiek dioten

00:01:44.019 --> 00:01:47.221
"A, 18 urte nituenean bezain
sasoiko izan nahi nuke."

00:01:47.245 --> 00:01:49.386
Eta nahiko harro sentitzen naiz, orduan.

NOTE Paragraph

00:01:49.410 --> 00:01:51.647
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:01:53.051 --> 00:01:55.270
Orduan nuen sasoi berbera du --

NOTE Paragraph

00:01:55.294 --> 00:01:57.619
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:01:57.643 --> 00:01:59.135
(Txaloak)

NOTE Paragraph

00:02:00.215 --> 00:02:03.029
Ezin nuen korri egin, orduan.
Ez dut orain egiteko asmorik.

NOTE Paragraph

00:02:03.053 --> 00:02:04.076
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:02:04.100 --> 00:02:05.657
Orduan ideia berri bat izan nuen:

00:02:05.681 --> 00:02:08.759
Zergatik ez elkartu ni bezalako 
jendearekin, kirolean?

00:02:08.783 --> 00:02:10.551
Uste dute, munduak orain behar duena

00:02:10.575 --> 00:02:14.497
gaitasun atletikorik ez duten jendearen
arteko Olinpiadak dira.

NOTE Paragraph

00:02:14.521 --> 00:02:16.433
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:02:16.761 --> 00:02:18.404
A, hain dibertigarria izango litzateke.

00:02:18.428 --> 00:02:20.038
Hiru arau izango genituzke, ados?

00:02:20.062 --> 00:02:23.139
Drogarik ez, noski;
iruzurrik ez, gaitasunik ez.

NOTE Paragraph

00:02:23.163 --> 00:02:24.203
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:02:24.227 --> 00:02:25.380
Izango litzateke...

00:02:25.404 --> 00:02:27.862
Ez, ideia negargarria da.

00:02:27.886 --> 00:02:32.038
Eta badakit zergatik ez nauen harrapatzen
telebistan kirola ikusten dudanean.

00:02:32.062 --> 00:02:36.649
Zurrenik, haien % 97 
delako gizonak korrika

00:02:36.673 --> 00:02:38.199
eta gizonak gauzei ostikoka,

00:02:38.223 --> 00:02:41.117
gizonak itxura dotorea eman
nahian Lycraz bilduta.

00:02:41.141 --> 00:02:42.300
Hain --

NOTE Paragraph

00:02:42.324 --> 00:02:43.822
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:02:44.406 --> 00:02:45.584
Ez beti arrakasta berarekin.

00:02:45.608 --> 00:02:46.760
Hain --

NOTE Paragraph

00:02:46.784 --> 00:02:47.816
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:02:47.840 --> 00:02:52.073
Hain emakumezkoen kirol 
gutxi dago telebistan,

00:02:52.097 --> 00:02:54.978
emakumezko ikusle gazte batek
pentsa dezakeela,

00:02:55.002 --> 00:02:56.559
ea nola esaten dudan txukun,

00:02:56.583 --> 00:02:59.180
gizonezkoen atal hori dela
falta zaigun palanka

00:02:59.204 --> 00:03:02.809
besaulkitik altxa eta
kirol zelai batera joateko.

NOTE Paragraph

00:03:02.833 --> 00:03:04.762
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:03:05.841 --> 00:03:09.806
Kiroletan dagoen berdintasun-eza
beldurtzeko modukoa da.

NOTE Paragraph

00:03:09.830 --> 00:03:11.267
Beraz, hau da niri gertatzen zaidana:

00:03:11.291 --> 00:03:12.451
Ideia berri bat izan eta,

00:03:12.475 --> 00:03:15.193
berehala, zahar batera itzultzen naiz.

00:03:15.217 --> 00:03:17.305
Gauza da, ez dagoela gaur egun,

00:03:17.329 --> 00:03:20.752
eta ez dela inoiz izan 
historia guztian zehar,

00:03:20.776 --> 00:03:26.642
munduan herrialde bakar bat
emakumeek gizonekiko berdintasuna izan dutenik.

00:03:26.666 --> 00:03:27.836
Ezta bat ere.

00:03:27.860 --> 00:03:29.547
196 herrialde,

00:03:29.571 --> 00:03:31.877
ez da eboluzio osoan
inoiz gertatu.

NOTE Paragraph

00:03:31.901 --> 00:03:33.871
Hona hemen eboluzioaren irudi bat.

NOTE Paragraph

00:03:33.895 --> 00:03:36.410
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:03:39.817 --> 00:03:41.825
Emakumeok ez gara agertzen!

NOTE Paragraph

00:03:41.849 --> 00:03:44.585
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:03:46.928 --> 00:03:50.658
Harrigarria da gizonak hain ongi
eboluzionatzeko gai izana.

00:03:50.682 --> 00:03:51.840
Beraz --

NOTE Paragraph

00:03:51.864 --> 00:03:52.873
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:03:52.897 --> 00:03:56.623
Izorratzen nau, eta badakit
zerbait egin behar nukeela.

00:03:56.647 --> 00:03:58.235
Baina lanpetuta nabil, ados?

00:03:58.259 --> 00:03:59.431
Karrera bete-betea daukat,

00:03:59.455 --> 00:04:01.595
hiru seme-alaba,
adineko ama bat...

00:04:01.619 --> 00:04:03.186
Izatez, egia esan behar badizuet,

00:04:03.210 --> 00:04:04.853
hona etortzeko arrazoietako bat

00:04:04.877 --> 00:04:07.727
TED Talks-ekoek esan zidaten
niretzako 15 minutu izango nituela --

00:04:07.751 --> 00:04:09.492
eta inoiz ez du hainbeste denbora izan --

NOTE Paragraph

00:04:09.516 --> 00:04:11.885
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:04:11.909 --> 00:04:15.436
(Txaloak)

NOTE Paragraph

00:04:17.466 --> 00:04:18.616
Lanpetuta nago.

00:04:18.640 --> 00:04:21.177
Eta dena den, lehenago ere
saiatu nintzen mundua aldatzen.

00:04:21.201 --> 00:04:22.359
Gauza zera da, ados?

00:04:22.383 --> 00:04:25.539
Denok dugu gure barruan
"aktibazio botoia" deitzen diodana.

00:04:25.563 --> 00:04:27.949
Botoi hori sakatzen da
bururatzen zaigunean

00:04:27.973 --> 00:04:29.777
"Honi buruz zerbait egin behar dut."

00:04:29.801 --> 00:04:32.023
Mota guztietako arrazoiengatik sakatzen da.

00:04:32.047 --> 00:04:33.953
Agian berdintasun eza jasaten duzu,

00:04:33.977 --> 00:04:36.253
edo nolabaiteko bidegabekeriaren
bat topatu duzu,

00:04:36.277 --> 00:04:37.818
batzuetan gaixotasun baten ondorio da,

00:04:37.842 --> 00:04:40.236
edo nolabaiteko desabantailarekin jaio zara,

00:04:40.260 --> 00:04:42.077
edo agian dohakabea.

00:04:42.101 --> 00:04:44.006
Ni gay jaio nintzen, ados?

00:04:44.030 --> 00:04:45.290
Beti jakin izan dut,

00:04:45.314 --> 00:04:48.352
Ez dut uste nire familia 
batere harritu zenik.

00:04:48.835 --> 00:04:51.594
Hau lau urte nitueneko argazki bat da.

00:04:52.250 --> 00:04:53.401
Polita nago,

00:04:53.425 --> 00:04:56.576
baina nire barruan, benetan, uste nuen
Clint Eastwooden itxura nuela.

NOTE Paragraph

00:04:56.600 --> 00:04:59.929
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:05:03.907 --> 00:05:06.865
Nire aktibazio botoia
haurrak izan nituenean sakatu zen --

00:05:06.889 --> 00:05:10.895
hiru seme-alaba maitagarri,
orduan nire bikotea zenarekin.

00:05:10.919 --> 00:05:13.130
Baina gauza zera da:
Britainia Handiko telebistan lan egiten nuen.

00:05:13.130 --> 00:05:15.635
Jaio zirenerako,
neroren saioaren aurkezlea nintzen

00:05:15.635 --> 00:05:17.177
eta jendaurrean lan egiten duen.

00:05:17.177 --> 00:05:18.328
Maite dut nire lana,

00:05:18.420 --> 00:05:21.233
baina gehiago maite ditut seme-alabak.

00:05:21.714 --> 00:05:24.951
Eta ez nuen nahi sekretu horrekin
haz zitezen.

00:05:24.975 --> 00:05:28.460
1994an, nire semea, gazteena jaio zenean,

00:05:28.484 --> 00:05:30.556
ez zegoen, nik nekienez,

00:05:30.580 --> 00:05:35.138
emakume gay bakar bat ere
Britaniako bizitza publikoan.

00:05:35.622 --> 00:05:37.526
Ez dut uste sekretuak onak direnik.

00:05:37.550 --> 00:05:39.493
Uste dut arimaren minbizia direla.

00:05:39.517 --> 00:05:41.669
Beraz, esatea erabaki nuen.

NOTE Paragraph

00:05:42.108 --> 00:05:44.482
Denek esan zidaten ez nuela
inoiz lanik lortuko,

00:05:44.506 --> 00:05:48.062
baina arriskatzeak merezi zuela
erabaki nuen.

00:05:48.298 --> 00:05:49.994
Beltzak ikusi nituen.

00:05:50.598 --> 00:05:55.164
Britanian, bada prentsa eskuindarraren
atal benetan gaizto bat,

00:05:55.188 --> 00:05:56.751
eta erotu ziren.

00:05:56.775 --> 00:06:01.206
Eta haien gorrotoak gizarteko
elementu ezegonkorrenak astindu zituen,

00:06:01.230 --> 00:06:02.860
eta heriotz-mehatxuak jaso genituen --

00:06:02.884 --> 00:06:05.794
nahikoa heriotz-mehatxu seme-alabak
ezkutatu beharra izateko,

00:06:05.818 --> 00:06:08.428
eta poliziaren babesa jaso behar izateko.

00:06:08.766 --> 00:06:13.120
Eta zin dagizuet, une asko egon zirela,
gauaren isilaren erdian,

00:06:13.144 --> 00:06:16.398
egin nuenagatik beldurtzen nintzena.

NOTE Paragraph

00:06:16.913 --> 00:06:18.457
Azkenean, urak baretu ziren.

00:06:18.481 --> 00:06:21.808
Aurreikuspen guztien aurka,
lanean jarraitu nuen,

00:06:21.832 --> 00:06:24.500
eta nire seme-alabak zoragarri
egon ziren eta daude.

00:06:24.524 --> 00:06:27.437
Gogoan dut, semeak sei urte zituenean,
lagun bat jolastera etorri zen.

00:06:27.461 --> 00:06:30.054
Ondoko gelan zeuden;
Hitzegiten zutena entzun nezakeen.

00:06:30.078 --> 00:06:32.561
Lagunak galdetu zion semeari:
"Nolakoa da bi ama izatea?"

00:06:32.561 --> 00:06:35.555
Entzuteko irrikaz nengoen eta zer 
erantzungo zuen entzutera hurbildu nintzen.

00:06:35.555 --> 00:06:37.777
"Apartekoa da.
Bietako bat gaixotzen denean,

00:06:37.779 --> 00:06:39.943
beste bat duzu oraindik
zuri janaria prestatzeko."

NOTE Paragraph

00:06:39.943 --> 00:06:42.520
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:06:45.422 --> 00:06:49.218
Beraz, gayentzako berdintasuna lortzeko
aktibazio botoia sakatua nuen,

00:06:49.242 --> 00:06:51.446
eta beste hainbat eta hainbatekin

00:06:51.470 --> 00:06:53.891
gayen eskubideen alde borrokatu nuen,

00:06:53.915 --> 00:06:57.082
eta bereziki, maite dudan pertsonarekin
ezkontzeko eskubidearen alde.

00:06:57.106 --> 00:06:59.186
Azkenean, lortu genuen.

00:06:59.210 --> 00:07:02.826
Eta 2014an, legea aldatu zuten egunean,

00:07:02.850 --> 00:07:05.996
nire emaztearekin, hainbeste maite 
dudanarekin, ezkondu nintzen.

NOTE Paragraph

00:07:06.020 --> 00:07:09.742
(Txaloak)

NOTE Paragraph

00:07:10.265 --> 00:07:12.924
Ez genuen modu apal batean egin --
eskenatokian egin genuen

00:07:12.948 --> 00:07:14.805
Londresko Royal Festival Hallean.

00:07:15.212 --> 00:07:16.367
Ekitaldi itzela izan zen.

00:07:16.391 --> 00:07:18.543
Aretoak bi mila eta bost ehun 
pertsona har ditzake.

00:07:18.567 --> 00:07:22.140
150 familia kide eta lagun gonbidatu
genituen eta publikoki zabaldu nuen:

00:07:22.164 --> 00:07:25.377
etorri eta ospatu nahi zuen oro
batu zedila.

00:07:25.401 --> 00:07:27.276
Dohan izango zen
etorri nahi zuen ororentzat.

00:07:27.276 --> 00:07:29.788
Bi mila eta bost ehun pertsona joan ziren.

NOTE Paragraph

00:07:29.796 --> 00:07:33.017
(Txaloak)

NOTE Paragraph

00:07:34.192 --> 00:07:35.996
Irudika ditzakezuen 
petsona-mota guztiak:

00:07:36.020 --> 00:07:38.620
gayak, heteroak, rabinoak, 
mojak, ezkonduak,

00:07:38.644 --> 00:07:41.199
beltzak, zuriak -- gizateria
osoa bildu zen han.

00:07:41.223 --> 00:07:45.287
Eta gogoan dut oholtzaren gainean nintzela
nola pentsatu nuela "Zein zoragarria.

00:07:45.310 --> 00:07:46.556
Egina.

00:07:46.580 --> 00:07:47.943
Maitasuna gailendu da.

00:07:47.967 --> 00:07:49.379
Legea aldatu dugu."

00:07:49.403 --> 00:07:50.561
Eta nik --

NOTE Paragraph

00:07:50.585 --> 00:07:53.304
(Txaloak)

NOTE Paragraph

00:07:53.961 --> 00:07:56.648
Eta benetan uste nuen
nire aktibazio egunak amaitu zirela.

00:07:56.672 --> 00:07:59.085
Eta urtero, areto hartan bertan,

00:07:59.109 --> 00:08:03.781
kontzertu zoragarri bat eskaintzen dut
Emakumearen Nazioarteko Eguna ospatzeko.

00:08:03.805 --> 00:08:06.979
Munduan den emakumezko orkestra bakarra
elkartzen dugu,

00:08:07.003 --> 00:08:10.792
ahaztutako edo baztertutako emakume
konposatzaileen musika jotzen dugu,

00:08:10.816 --> 00:08:12.228
aparteko zuzendariak ditugu --

00:08:12.252 --> 00:08:14.356
hau Marin Alsop da,
Baltimorekoa, zuzendaritzan,

00:08:14.380 --> 00:08:15.542
Petula Clark, abesten --

00:08:15.756 --> 00:08:18.436
eta nik hitzaldi bat ematen dut
emakumearen historiari buruz.

00:08:19.020 --> 00:08:22.845
Maite dut istorio inspiratzaileak bildu
eta besteei pasatzea.

00:08:22.869 --> 00:08:26.693
Sarriegi, historiak Mount Rushmore modeloa
jarraitzen duela dirudi.

00:08:26.717 --> 00:08:31.104
Handiosa da, baina emakumeak guztiz
baztertuak izan dira.

NOTE Paragraph

00:08:31.663 --> 00:08:35.094
Eta hitzaldi bat ematen ari nintzen, 
2015ean, sufragistei buruz --

00:08:35.118 --> 00:08:38.117
Ziur naiz ezagutzen dituzuela 
emakumeek Britainian bozkatzeko

00:08:38.117 --> 00:08:41.907
eskubidea izan zezaten hain gogor
borrokatu zuten emakume miresgarri haiek.

00:08:41.931 --> 00:08:45.266
Hau zuten leloa: "Ekintzak, ez hitzak."

00:08:45.290 --> 00:08:46.540
Eta ene, lortu zuten,

00:08:46.564 --> 00:08:49.444
zeren emakumeok izan ere
1928an bozkarako eskubidea lortu zuten.

00:08:49.468 --> 00:08:51.222
Eta hitzaldi hau ematen ari nintzela,

00:08:51.246 --> 00:08:53.842
eta hitz egiten ari nintzela, 
ohartu ninten

00:08:53.866 --> 00:08:56.178
ez nintzela historia ikasgaia
ematen ari;

00:08:56.202 --> 00:08:58.694
hau ez zen amaitutako lan bat.

00:08:59.099 --> 00:09:02.346
Oraindik asko dago egiteko gai honetan.

00:09:02.370 --> 00:09:04.326
Adibidez, munduan ez dago inon

00:09:04.350 --> 00:09:08.267
emakumeek gizonezkoen adinako
ordezkaritzarik boterean.

NOTE Paragraph

00:09:08.291 --> 00:09:11.529
Begira diezaguien, azkar batean,
2016an Londreseko Burtsan

00:09:11.553 --> 00:09:14.220
goieneko postuetan dauden 100 enpresei.

00:09:14.244 --> 00:09:17.738
Goingo 100 enpresak:
Zenbat emakume daude zuzendaritzan?

00:09:18.191 --> 00:09:20.627
Zazpi. Ados. Zazpi.
Ez dago hain gaizki.

00:09:20.651 --> 00:09:25.412
Ohartzen zaren arte John izeneko
17 gizon daudela hor.

NOTE Paragraph

00:09:25.436 --> 00:09:29.633
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:09:37.321 --> 00:09:41.245
John izeneko gizon gehiago daude
FTSE 100 enpresen zuzendaritzan

NOTE Paragraph

00:09:41.269 --> 00:09:43.159
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:09:43.183 --> 00:09:44.718
emakumeak baino.

00:09:45.250 --> 00:09:47.470
Eta 14 Dave daude.

NOTE Paragraph

00:09:47.494 --> 00:09:49.938
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:09:51.060 --> 00:09:53.676
Ziur naiz Davek eta Johnek
lan bikaina egiten dutela.

NOTE Paragraph

00:09:53.700 --> 00:09:54.988
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:09:55.012 --> 00:09:56.862
Ados. Zer axola du horrek?

00:09:56.886 --> 00:10:01.185
Generoen arteko soldaten aldeari 
buruzko gai korapilatsu hori.

00:10:01.209 --> 00:10:05.122
Munduan ez da herrialderik non
emakumeek gizonek adina irabazten duten.

00:10:05.146 --> 00:10:07.078
Eta hori ez da inoiz aldatuko

00:10:07.102 --> 00:10:10.725
baldin eta goieneko zuzendaritzetan
emakume gehiago ez badaude.

00:10:10.749 --> 00:10:12.135
Lege asko ditugu;

00:10:12.159 --> 00:10:16.212
Britanian, Ordainsarien Berdintasunaren 
Akata 1975ean onartu zen.

00:10:16.563 --> 00:10:19.120
Hala ere, oraindik hainbat eta 
hainbat emakumek

00:10:19.144 --> 00:10:22.181
azaroaren hasieratik
urtearen amaiera arte,

00:10:22.205 --> 00:10:24.392
lankideekin alderatuz gero,

00:10:24.416 --> 00:10:27.188
funtsean lanean musutruk ariko direnak.

00:10:27.640 --> 00:10:30.088
Hain zuzen ere, Munduko Ekonomia 
Foruak aurreikusten du

00:10:30.112 --> 00:10:32.555
emakumeek azkenik ordainsari bera
jasoko dutela

00:10:32.938 --> 00:10:34.738
2133an!

00:10:35.901 --> 00:10:37.553
Bai!

NOTE Paragraph

00:10:37.577 --> 00:10:40.213
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:10:43.206 --> 00:10:44.648
Zenbaki negargarria da.

00:10:44.672 --> 00:10:45.892
Eta hona egia:

00:10:45.916 --> 00:10:48.008
aurkezpen hau eman aurreko egunean,

00:10:48.032 --> 00:10:49.784
Munduko Ekonomia Foruak 
zifra hori berrikusi egin zuen.

00:10:49.808 --> 00:10:52.168
Eskerrak, zeren 2133 oso txarra da.

00:10:52.192 --> 00:10:53.917
Ba al dakizue zer datara 
zuzendu zuten?

00:10:53.941 --> 00:10:55.131
2186.

NOTE Paragraph

00:10:55.155 --> 00:10:56.698
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:10:57.434 --> 00:10:59.843
Bai. Beste 53 urte, ados?

00:11:00.365 --> 00:11:02.720
Ez dugu ordainsari bera jasoko

00:11:02.744 --> 00:11:05.897
nire biloben biloben bizitzan,

00:11:05.921 --> 00:11:07.303
egungo sistemarekin jarraituz.

NOTE Paragraph

00:11:07.327 --> 00:11:10.184
Eta nahikoa itxaron dut.

00:11:10.208 --> 00:11:12.272
Nahikoa itxaron dut nire
lanbidean.

00:11:12.296 --> 00:11:16.310
2016an Britaniako telebistako lehen
emakumea izan nintzen

00:11:16.334 --> 00:11:18.946
telebistako lehiaketa bateko 
aurkezle gisa.

00:11:18.970 --> 00:11:21.006
Itzela, ezta? Zoragarria, 
pozez gainezka nago.

00:11:21.030 --> 00:11:22.181
Baina --

NOTE Paragraph

00:11:22.205 --> 00:11:23.498
(Txaloak)

NOTE Paragraph

00:11:24.693 --> 00:11:26.849
Baina, 2016! Lehena!

00:11:26.873 --> 00:11:28.835
Telebista 80 urtez egon da!

NOTE Paragraph

00:11:28.859 --> 00:11:29.871
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:11:29.895 --> 00:11:31.843
Esan daiteke telebista ez dela garrantzitsua,

00:11:31.867 --> 00:11:33.810
baina sintomatikoa da, ezta?

00:11:33.834 --> 00:11:37.837
2016an, NB enbaxadore berri baten
bila ari ziren

00:11:37.861 --> 00:11:40.652
emakumeen ahalduntzea eta generoan
berdintasuna islatuko zuena;

00:11:40.676 --> 00:11:42.152
eta nor hautatu zuten?

00:11:42.522 --> 00:11:44.287
Wonder Woman.

00:11:44.311 --> 00:11:47.622
Bai, marrazki bizidun bat, ados?

NOTE Paragraph

00:11:47.646 --> 00:11:48.847
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:11:49.181 --> 00:11:52.719
Ez zegoean benetako emakume egokirik.

NOTE Paragraph

00:11:53.718 --> 00:11:58.282
Botereko postuetan emakumek duten 
ordezkaritza harritzeko moduko baxua da.

00:11:58.306 --> 00:12:01.783
Hala da Kongresuan, eta benetan hala da
Britainiako Parlamentuan.

00:12:01.807 --> 00:12:06.198
2015ean, Parlamenturako hautetsitako 
gizonen kopurua

00:12:06.222 --> 00:12:09.103
inoiz Parlamentuan egon den

00:12:09.127 --> 00:12:12.207
emakume-kopurua baino handiago zen.

00:12:12.231 --> 00:12:13.390
Eta zer axola du horrek?

00:12:13.414 --> 00:12:15.677
Hona zergatia:
mahaian ez badaude --

00:12:15.701 --> 00:12:18.797
literalki, Britainian, mahai inguruan
legeak sortzen laguntzen --

00:12:18.821 --> 00:12:23.344
ez harritu emakumeen ikuspegia
bazter uzten bada.

NOTE Paragraph

00:12:23.416 --> 00:12:26.748
Gazteentzat eredu bikaina da
emakume bat agintean ikustea.

00:12:26.772 --> 00:12:29.861
2016an, Britainiak bigarren emakumezko
Lehen Ministroa izan du;

00:12:29.885 --> 00:12:31.524
Theresa May boterera iritsi zen.

00:12:31.548 --> 00:12:33.752
Kargura iritsi zen egunean
erronka bat jaso zuen:

00:12:33.776 --> 00:12:34.970
gauza bakar bat egitea.

00:12:34.994 --> 00:12:37.982
Egin gauza bakar bat
karguan zaren lehen 100 egunetan

00:12:38.006 --> 00:12:40.947
Britainiako emakumeen bizitza
hobetuko duena.

00:12:40.971 --> 00:12:42.968
Eta zer egin zuen? Ezer ez.

00:12:43.134 --> 00:12:44.293
Ezer ez.

00:12:44.317 --> 00:12:47.882
Lanpetuegia dagoelako mutilek
utzitako nahaspila garbitzen.

00:12:48.492 --> 00:12:50.365
Emakumezko lider bat izan arren,

00:12:50.389 --> 00:12:53.383
beti topatzen dute zeregin hobe bat

00:12:53.407 --> 00:12:56.694
berdintasun-ezaren arazo korapilatsua
konpontzea baino.

NOTE Paragraph

00:12:56.718 --> 00:12:59.560
Berdintasunaz axola balu bezala
dihardut. Axola al du?

00:12:59.584 --> 00:13:02.881
Ea, begira diezaiegun STEM 
industriei, ados?

00:13:02.905 --> 00:13:05.472
STEM: Zientzia, Teknologia,
Ingeneritza eta Matematika.

00:13:05.496 --> 00:13:10.113
Bizitzako arlo guztietan 
garrantzitsuak diren gaiak.

00:13:10.137 --> 00:13:16.441
Beirazko sabairik lodiena 
eta hobekien dokumentatua

00:13:16.465 --> 00:13:18.015
STEM industrietan dago.

00:13:18.324 --> 00:13:20.308
Eta minbiziaren sendabidea

00:13:20.332 --> 00:13:22.113
edo lurraren berotzeari konponbidea

00:13:22.137 --> 00:13:27.082
aurrera egin ezin duen emakume 
zientzilari gazte baten esku balego?

NOTE Paragraph

00:13:27.721 --> 00:13:30.553
Beraz, hori guztiaz pentsatuz,

00:13:30.577 --> 00:13:35.503
banekien "Ekintzak, ez hitzak" 
egin behar nituela.

00:13:35.968 --> 00:13:37.939
Eta nire lagun minarekin hitz egin nuen,

00:13:37.963 --> 00:13:40.690
Britainiako kazetari bikaina, 
Catherine Mayer,

00:13:40.714 --> 00:13:42.164
eta nahiko tentelki --

00:13:42.188 --> 00:13:45.390
uste dut ardoa tartean zela --

NOTE Paragraph

00:13:45.414 --> 00:13:47.168
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:13:47.192 --> 00:13:50.837
Erabaki genuen
alderdi politiko bat sortzea.

00:13:50.861 --> 00:13:52.487
Izan ere, hona gakoa:

00:13:52.511 --> 00:13:57.409
emakumeak eta gizonak berdinak diren
leku bakarretakoa bozketa-ontzia da.

00:13:57.804 --> 00:13:59.425
Ez genuen ideiarik 
zertan ari ginen,

00:13:59.449 --> 00:14:02.547
ez genekien zeinen zaila den alderdi
politiko bat abiaraztea.

00:14:02.571 --> 00:14:06.106
Pentsatu nuen, "Ez da hain zaila izango,
gizonek urtetan egin badute."

NOTE Paragraph

00:14:06.130 --> 00:14:08.287
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:14:08.311 --> 00:14:13.597
Eta, hasteko, "Emakumeen 
Berdintasun Alderdia" deitu genion.

00:14:14.143 --> 00:14:15.844
Eta zuzenean jendeak galdetzen zidan

00:14:15.868 --> 00:14:17.322
"Zergatik izen hori?"

00:14:17.840 --> 00:14:20.922
Eta nik, "Ez dakit,
garbi utzi nahi genuen."

NOTE Paragraph

00:14:20.946 --> 00:14:23.462
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:14:27.878 --> 00:14:31.307
Ez nuen gure asmoak
sekretu izatea nahi, badakizu... --

NOTE Paragraph

00:14:31.331 --> 00:14:32.624
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:14:32.648 --> 00:14:35.874
Zenbaitek diote: "Ezin diozu hori deitu!
Feministagia da!"

00:14:35.898 --> 00:14:37.726
Ooo! Hitz beldurgarria! Aaa!

00:14:38.149 --> 00:14:41.256
Ezin dut oroitu zenbat aldiz entzun
dudan norbait esaten

00:14:41.280 --> 00:14:43.454
"Ez nazi feminista, baina..."

00:14:43.829 --> 00:14:46.440
Eta beti pentsatzen dut
esaldian "baina" bat badago,

00:14:46.464 --> 00:14:48.233
ez dela hain ederra izango.

00:14:48.611 --> 00:14:51.261
Orduan, barrez lehertzeko galderak
jasotzen hasi nintzen,

00:14:51.285 --> 00:14:53.199
"Zuen bularrekoak erreko al dituzue?"

00:14:53.966 --> 00:14:57.581
Bai! Bularrekoak benetan gai 
sukoiaz eginak baitaude.

NOTE Paragraph

00:14:57.605 --> 00:14:59.359
(Laughter)

NOTE Paragraph

00:15:00.032 --> 00:15:02.850
Horregatik doaz emakume guztiak
txinpartak botatzen oinez doazenean.

NOTE Paragraph

00:15:02.874 --> 00:15:04.603
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:15:07.738 --> 00:15:11.038
Hona historia gehigarri bat zuentzat:

00:15:11.062 --> 00:15:13.597
emakume bakar batek ez zuen bere
bularrekoa erre 60. hamarkadan.

00:15:13.621 --> 00:15:15.443
Kazetari batek asmatutako istorioa da.

00:15:15.467 --> 00:15:18.092
Eskerrak kazetaritza asko hobetu
dela orduz geroztik.

00:15:18.116 --> 00:15:19.271
Beraz --

NOTE Paragraph

00:15:19.295 --> 00:15:20.653
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:15:20.708 --> 00:15:23.936
Egitera gindoazena irratsaio bateko elkarrizketa 
batean eman nuen jakitera,

00:15:23.960 --> 00:15:26.062
eta zuzenean,
emailak jasotzen hasi ginen.

00:15:26.086 --> 00:15:28.329
Hasieran, ehunka,
gero, milaka eta milaka,

00:15:28.353 --> 00:15:32.153
Adin guztietakoak: oso gazteetatik 
90 urtez gorakoetara,

00:15:32.177 --> 00:15:33.559
eta ehunka gizon zoragarri.

00:15:33.583 --> 00:15:35.595
Idatzi zutenek zioten:
"Nola lagun dezaket?

00:15:35.619 --> 00:15:37.835
Joan al naiteke zuen bulegoetara?"

00:15:37.859 --> 00:15:40.527
Ez geneukan bulegorik --
ez geneukan alderdirik!

00:15:40.551 --> 00:15:41.749
Ez geneukan ezer.

00:15:41.773 --> 00:15:45.672
Geneukan bakarra lagun-talde
trinko eta zoragarri bat zen

00:15:45.696 --> 00:15:50.381
ahal zuten bezala, gau eta egun, pijaman,
emailei erantzuten saiatzen.

NOTE Paragraph

00:15:51.091 --> 00:15:52.242
Oso lanpeturik ginen.

00:15:52.266 --> 00:15:54.552
Gutako askok karrerak genituen,
askok seme-alabak,

00:15:54.576 --> 00:15:57.311
baina emakumeek egiten duten
egin genuen, lana partekatu.

00:15:57.335 --> 00:16:00.773
Eta ia bat-batean, adostu genituen
funtsezko zenbait gai.

00:16:00.797 --> 00:16:04.289
Lehena: munduko lehen alderdia
izan nahi dugu

00:16:04.313 --> 00:16:07.018
helburu nagusia 
existitu beharrik ez izatea duena.

00:16:07.042 --> 00:16:08.847
Ideia zoragarria da.

00:16:08.871 --> 00:16:12.701
Joera politikorik ez duen lehen alderdi
politikoa izan nahi dugu.

00:16:12.725 --> 00:16:15.822
Ezkertiarrak, eskuindarrak, erdikoa
nahi ditugu,

00:16:15.846 --> 00:16:16.998
adin-talde guztietakoak.

00:16:17.022 --> 00:16:19.837
Funtsa agenda soil batekin
lan egitea zelako:

00:16:19.861 --> 00:16:23.080
eraman dezagun berdintasuna
bizitzako arlo guztiera,

00:16:23.104 --> 00:16:24.260
eta amaitzen dugunean,

00:16:24.284 --> 00:16:26.519
goazen etxera eta amaitu ditzagun
etxeko lanak.

NOTE Paragraph

00:16:26.543 --> 00:16:27.625
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:16:27.649 --> 00:16:30.056
Eta politika egiteko modua aldatu
nahi dugu.

00:16:30.080 --> 00:16:31.563
Ez dakit zuen herrietan 
hau gertatzen den, baina


00:16:31.587 --> 00:16:34.024
Britainian, bi alderdi nagusi ditugu.

00:16:34.048 --> 00:16:35.696
Politikako dinosauroak dira.

00:16:35.720 --> 00:16:39.258
Eta elkarri hitz egiteko modua
lotsagarria eta pozointsua da.

00:16:39.735 --> 00:16:42.353
Ziur naiz ez duzuela inoiz halako
irainik izan zuenean --

NOTE Paragraph

00:16:42.377 --> 00:16:43.722
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:16:44.546 --> 00:16:46.163
Edo gezurrik.

00:16:47.067 --> 00:16:49.436
Ez al litzateke bikaina izango
politikari batek

00:16:49.460 --> 00:16:51.355
"Badakizu, nire aurkariak arrazoi du.

00:16:51.379 --> 00:16:54.778
Ikus dezagun elkarrekin lan eginez
lortzen dugun." esango balu.

NOTE Paragraph

00:16:54.802 --> 00:16:59.319
(Txaloak)

NOTE Paragraph

00:17:01.163 --> 00:17:03.576
Eta onar ditzagun emakume
gehiago politikan, ados?

00:17:03.600 --> 00:17:05.774
Goazen emakume gehiago
politikan sartzera

00:17:05.798 --> 00:17:09.484
hautagaiei doako haur-zaintza eskaintzen
dien alderdi bakarra izanda,

00:17:09.508 --> 00:17:12.181
etxetik irten eta kanpaina egiteko
aukera izan dezaten.

NOTE Paragraph

00:17:12.205 --> 00:17:14.461
(Txaloak)

NOTE Paragraph

00:17:15.596 --> 00:17:18.022
10 hilabetetan,

00:17:18.046 --> 00:17:21.994
70 sukurtsal baino gehiago
genituen EBan zehar.

00:17:22.018 --> 00:17:25.177
Londreseko, Eskoziako eta Galesko
hauteskundeetan aurkeztu ginen

00:17:25.201 --> 00:17:26.765
2016ko maiatzan.

00:17:26.789 --> 00:17:30.334
20tik batek gure hautagaiari eman
zion bozka Londresko alkatetzarako.

00:17:30.358 --> 00:17:35.551
Eta norgehiagokako gizonek jasotzen ari ginen
bozka-kopurua ikusirik,

00:17:35.575 --> 00:17:36.749
ene-ene,

00:17:36.773 --> 00:17:41.103
generoen arteko berdintasuna lortzeko
beharrari buruz hitz egiten hasi ziren.

NOTE Paragraph

00:17:41.127 --> 00:17:44.187
(Txaloak)

NOTE Paragraph

00:17:47.588 --> 00:17:50.236
Haurra nintzenetik agindu
didate aldaketa.

00:17:50.260 --> 00:17:51.317
Beti iristear zegoen:

00:17:51.341 --> 00:17:54.039
emakumeak eta gizonak
parez pare egongo ziren.

00:17:54.063 --> 00:17:56.546
Jaso dudan bakarra hitz hutsak
eta etsipenak izan dira --

00:17:56.570 --> 00:17:59.940
alderdi politiko bat sortzeko 
adina etsipen.

00:17:59.964 --> 00:18:03.070
Baina, hona nire gaurko ideia --
nire gaurko % 5a, ados?

00:18:03.094 --> 00:18:04.693
Eta hau benetan ona da.

00:18:04.717 --> 00:18:07.463
Gauza da, hori ez dela nahikoa.

00:18:07.487 --> 00:18:12.549
Ez da nahikoa berdintasunaren alderdi politiko bat
herrialde bakarrean sortu izana.

00:18:12.573 --> 00:18:17.120
Behar duguna paisaia politikoaren 
aldaketa sismiko bat da.

00:18:17.144 --> 00:18:19.838
Eta sortu dugun modeloaren 
alderik onena

00:18:19.862 --> 00:18:21.737
edonon balio dezakeela da.

00:18:21.761 --> 00:18:23.421
Ameriketarako balio dezake,

00:18:23.445 --> 00:18:25.839
Australiarako balio dezake,
Indiarako balio dezake.

00:18:25.863 --> 00:18:28.770
Errezeta perfektua egin bagenu bezala da:
edonork egin dezake,

00:18:28.794 --> 00:18:30.190
eta denentzak ona da.

00:18:30.214 --> 00:18:31.837
Eta doan zabaldu nahi dugu.

00:18:31.861 --> 00:18:34.579
Zer egin dugun jakin nahi baduzu,
doan emango dizugu.

00:18:34.603 --> 00:18:40.217
Pentsa dezakezue mundu osoko 
milioika emakume mugiaraziko bagenitu

00:18:40.241 --> 00:18:43.559
esatera "Nahikoa da!"
politikako borroka tradizionalekin.

00:18:43.583 --> 00:18:46.617
Esatera "Utzi mokoka egiteari,
egin dezagun lana elkarrekin."

00:18:46.641 --> 00:18:49.948
Benetan mundua alda genezake.

00:18:49.972 --> 00:18:51.389
Eta hori nahi dut.

NOTE Paragraph

00:18:51.413 --> 00:18:54.825
(Txaloak)

NOTE Paragraph

00:18:56.707 --> 00:18:58.080
Hori nahi dut ...

NOTE Paragraph

00:18:58.104 --> 00:18:59.555
(Txaloak)

NOTE Paragraph

00:19:00.044 --> 00:19:02.514
Hori nahi dut gure alabentzat,

00:19:02.538 --> 00:19:04.041
eta gure semeentzat.

00:19:04.065 --> 00:19:08.457
Zeren, berdintasuna denentzat
da ona.

NOTE Paragraph

00:19:08.481 --> 00:19:11.412
Goazen denak, aktibatu gaitezen!
Gaozen mundua aldatzera!

00:19:11.436 --> 00:19:14.292
Badakit egin dezakegula,
eta egin behar dugu!

NOTE Paragraph

00:19:14.316 --> 00:19:18.815
(Txaloak)