1
00:00:00,863 --> 00:00:03,852
Zoratzen nago hemen egoteaz.

2
00:00:03,876 --> 00:00:06,680
Ameriketan dena Europan baino 
askoz handiagoa da.

3
00:00:06,704 --> 00:00:08,676
Begira niri -- erraldoia naiz!

4
00:00:08,700 --> 00:00:10,361
(Barreak)

5
00:00:10,385 --> 00:00:11,535
Zoragarria da!

6
00:00:11,559 --> 00:00:14,839
Eta TED Talks-ak -- TED Talks denek
ideia bikainak dituen lekua da.

7
00:00:14,863 --> 00:00:18,260
Beraz, hona galdera: Nondik datoz
ideia bikain horiek guztiak?

8
00:00:18,284 --> 00:00:20,630
Ba, eztabaida apur bat dago,

9
00:00:20,654 --> 00:00:23,192
baina orokorrean, onartzen da
pertsona arrunt batek --

10
00:00:23,216 --> 00:00:24,374
hau da, nik --

11
00:00:24,398 --> 00:00:26,932
egunean 50.000 burutazio dituela.

12
00:00:26,956 --> 00:00:28,114
Hori asko da.

13
00:00:28,138 --> 00:00:30,964
Ohartzen garen arte horien %95

14
00:00:30,988 --> 00:00:33,615
aurreko egunean izandako berak direla.

15
00:00:33,639 --> 00:00:35,842
(Barreak)

16
00:00:36,327 --> 00:00:39,255
Eta nire ideia asko oso 
aspergarriak dira, ados?

17
00:00:39,279 --> 00:00:40,484
Bururatzen zait,

18
00:00:40,508 --> 00:00:43,593
"A! Badakit -- zorua garbitu behar dut.

19
00:00:43,617 --> 00:00:45,349
A! Txakurra paseatzea ahaztu zait."

20
00:00:45,373 --> 00:00:46,655
Gehien errepikatzen dena:

21
00:00:46,679 --> 00:00:48,585
"Ez jan gaileta hori."

22
00:00:48,609 --> 00:00:50,167
(Barreak)

23
00:00:50,792 --> 00:00:53,928
Beraz, %95 errepikatuak dira.

24
00:00:54,567 --> 00:00:58,884
Horrek egunean %5eko 
aukera besterik ez digu uzten

25
00:00:58,908 --> 00:01:01,857
benetan berria den zerbait pentsatzeko.

26
00:01:02,391 --> 00:01:04,673
Eta nire zenbait burutazio berri alferrekoak dira.

27
00:01:04,697 --> 00:01:07,326
Aurreko batean telebistan kirol 
saio bat ikusten ari nintzen,

28
00:01:07,350 --> 00:01:11,076
eta erabaki nahian nenbilen
zergatik ez ote nauen harrapatzen.

29
00:01:11,100 --> 00:01:12,363
Zati batzuk bitxiak iruditzen zaizkit.

30
00:01:12,387 --> 00:01:13,642
Hau arraroa da.

31
00:01:13,983 --> 00:01:15,816
(Barreak)

32
00:01:16,362 --> 00:01:18,765
Uste duzu merezi duela hain malgua izatea

33
00:01:18,789 --> 00:01:21,041
zure orpoa angelu horretatik 
ikusteko besterik ez bada?

34
00:01:21,065 --> 00:01:22,935
(Barreak)

35
00:01:25,511 --> 00:01:26,969
Eta hona erantzuna:

36
00:01:26,993 --> 00:01:29,139
Ez naiz inoiz horrekin
lotua sentituko,

37
00:01:29,163 --> 00:01:31,443
ez naizelako inoiz hori 
egiteko gai izango, ados?

38
00:01:31,467 --> 00:01:33,285
Beno, bi bider ez behintzat.

39
00:01:33,309 --> 00:01:34,937
(Barreak)

40
00:01:37,133 --> 00:01:38,467
Baina egia esango dizuet.

41
00:01:38,491 --> 00:01:41,294
Egia da inoiz ez naizela kiroletan
habila izan, ados?

42
00:01:41,318 --> 00:01:43,995
Adin zoragarri honetara iritsi naiz,
non nire lagun guztiek dioten

43
00:01:44,019 --> 00:01:47,221
"A, 18 urte nituenean bezain
sasoiko izan nahi nuke."

44
00:01:47,245 --> 00:01:49,386
Eta nahiko harro sentitzen naiz, orduan.

45
00:01:49,410 --> 00:01:51,647
(Barreak)

46
00:01:53,051 --> 00:01:55,270
Orduan nuen sasoi berbera du --

47
00:01:55,294 --> 00:01:57,619
(Barreak)

48
00:01:57,643 --> 00:01:59,135
(Txaloak)

49
00:02:00,215 --> 00:02:03,029
Ezin nuen korri egin, orduan.
Ez dut orain egiteko asmorik.

50
00:02:03,053 --> 00:02:04,076
(Barreak)

51
00:02:04,100 --> 00:02:05,657
Orduan ideia berri bat izan nuen:

52
00:02:05,681 --> 00:02:08,759
Zergatik ez elkartu ni bezalako 
jendearekin, kirolean?

53
00:02:08,783 --> 00:02:10,551
Uste dute, munduak orain behar duena

54
00:02:10,575 --> 00:02:14,497
gaitasun atletikorik ez duten jendearen
arteko Olinpiadak dira.

55
00:02:14,521 --> 00:02:16,433
(Barreak)

56
00:02:16,761 --> 00:02:18,404
A, hain dibertigarria izango litzateke.

57
00:02:18,428 --> 00:02:20,038
Hiru arau izango genituzke, ados?

58
00:02:20,062 --> 00:02:23,139
Drogarik ez, noski;
iruzurrik ez, gaitasunik ez.

59
00:02:23,163 --> 00:02:24,203
(Barreak)

60
00:02:24,227 --> 00:02:25,380
Izango litzateke...

61
00:02:25,404 --> 00:02:27,862
Ez, ideia negargarria da.

62
00:02:27,886 --> 00:02:32,038
Eta badakit zergatik ez nauen harrapatzen
telebistan kirola ikusten dudanean.

63
00:02:32,062 --> 00:02:36,649
Zurrenik, haien % 97 
delako gizonak korrika

64
00:02:36,673 --> 00:02:38,199
eta gizonak gauzei ostikoka,

65
00:02:38,223 --> 00:02:41,117
gizonak itxura dotorea eman
nahian Lycraz bilduta.

66
00:02:41,141 --> 00:02:42,300
Hain --

67
00:02:42,324 --> 00:02:43,822
(Barreak)

68
00:02:44,406 --> 00:02:45,584
Ez beti arrakasta berarekin.

69
00:02:45,608 --> 00:02:46,760
Hain --

70
00:02:46,784 --> 00:02:47,816
(Barreak)

71
00:02:47,840 --> 00:02:52,073
Hain emakumezkoen kirol 
gutxi dago telebistan,

72
00:02:52,097 --> 00:02:54,978
emakumezko ikusle gazte batek
pentsa dezakeela,

73
00:02:55,002 --> 00:02:56,559
ea nola esaten dudan txukun,

74
00:02:56,583 --> 00:02:59,180
gizonezkoen atal hori dela
falta zaigun palanka

75
00:02:59,204 --> 00:03:02,809
besaulkitik altxa eta
kirol zelai batera joateko.

76
00:03:02,833 --> 00:03:04,762
(Barreak)

77
00:03:05,841 --> 00:03:09,806
Kiroletan dagoen berdintasun-eza
beldurtzeko modukoa da.

78
00:03:09,830 --> 00:03:11,267
Beraz, hau da niri gertatzen zaidana:

79
00:03:11,291 --> 00:03:12,451
Ideia berri bat izan eta,

80
00:03:12,475 --> 00:03:15,193
berehala, zahar batera itzultzen naiz.

81
00:03:15,217 --> 00:03:17,305
Gauza da, ez dagoela gaur egun,

82
00:03:17,329 --> 00:03:20,752
eta ez dela inoiz izan 
historia guztian zehar,

83
00:03:20,776 --> 00:03:26,642
munduan herrialde bakar bat
emakumeek gizonekiko berdintasuna izan dutenik.

84
00:03:26,666 --> 00:03:27,836
Ezta bat ere.

85
00:03:27,860 --> 00:03:29,547
196 herrialde,

86
00:03:29,571 --> 00:03:31,877
ez da eboluzio osoan
inoiz gertatu.

87
00:03:31,901 --> 00:03:33,871
Hona hemen eboluzioaren irudi bat.

88
00:03:33,895 --> 00:03:36,410
(Barreak)

89
00:03:39,817 --> 00:03:41,825
Emakumeok ez gara agertzen!

90
00:03:41,849 --> 00:03:44,585
(Barreak)

91
00:03:46,928 --> 00:03:50,658
Harrigarria da gizonak hain ongi
eboluzionatzeko gai izana.

92
00:03:50,682 --> 00:03:51,840
Beraz --

93
00:03:51,864 --> 00:03:52,873
(Barreak)

94
00:03:52,897 --> 00:03:56,623
Izorratzen nau, eta badakit
zerbait egin behar nukeela.

95
00:03:56,647 --> 00:03:58,235
Baina lanpetuta nabil, ados?

96
00:03:58,259 --> 00:03:59,431
Karrera bete-betea daukat,

97
00:03:59,455 --> 00:04:01,595
hiru seme-alaba,
adineko ama bat...

98
00:04:01,619 --> 00:04:03,186
Izatez, egia esan behar badizuet,

99
00:04:03,210 --> 00:04:04,853
hona etortzeko arrazoietako bat

100
00:04:04,877 --> 00:04:07,727
TED Talks-ekoek esan zidaten
niretzako 15 minutu izango nituela --

101
00:04:07,751 --> 00:04:09,492
eta inoiz ez du hainbeste denbora izan --

102
00:04:09,516 --> 00:04:11,885
(Barreak)

103
00:04:11,909 --> 00:04:15,436
(Txaloak)

104
00:04:17,466 --> 00:04:18,616
Lanpetuta nago.

105
00:04:18,640 --> 00:04:21,177
Eta dena den, lehenago ere
saiatu nintzen mundua aldatzen.

106
00:04:21,201 --> 00:04:22,359
Gauza zera da, ados?

107
00:04:22,383 --> 00:04:25,539
Denok dugu gure barruan
"aktibazio botoia" deitzen diodana.

108
00:04:25,563 --> 00:04:27,949
Botoi hori sakatzen da
bururatzen zaigunean

109
00:04:27,973 --> 00:04:29,777
"Honi buruz zerbait egin behar dut."

110
00:04:29,801 --> 00:04:32,023
Mota guztietako arrazoiengatik sakatzen da.

111
00:04:32,047 --> 00:04:33,953
Agian berdintasun eza jasaten duzu,

112
00:04:33,977 --> 00:04:36,253
edo nolabaiteko bidegabekeriaren
bat topatu duzu,

113
00:04:36,277 --> 00:04:37,818
batzuetan gaixotasun baten ondorio da,

114
00:04:37,842 --> 00:04:40,236
edo nolabaiteko desabantailarekin jaio zara,

115
00:04:40,260 --> 00:04:42,077
edo agian dohakabea.

116
00:04:42,101 --> 00:04:44,006
Ni gay jaio nintzen, ados?

117
00:04:44,030 --> 00:04:45,290
Beti jakin izan dut,

118
00:04:45,314 --> 00:04:48,352
Ez dut uste nire familia 
batere harritu zenik.

119
00:04:48,835 --> 00:04:51,594
Hau lau urte nitueneko argazki bat da.

120
00:04:52,250 --> 00:04:53,401
Polita nago,

121
00:04:53,425 --> 00:04:56,576
baina nire barruan, benetan, uste nuen
Clint Eastwooden itxura nuela.

122
00:04:56,600 --> 00:04:59,929
(Barreak)

123
00:05:03,907 --> 00:05:06,865
Nire aktibazio botoia
haurrak izan nituenean sakatu zen --

124
00:05:06,889 --> 00:05:10,895
hiru seme-alaba maitagarri,
orduan nire bikotea zenarekin.

125
00:05:10,919 --> 00:05:13,130
Baina gauza zera da:
Britainia Handiko telebistan lan egiten nuen.

126
00:05:13,130 --> 00:05:15,635
Jaio zirenerako,
neroren saioaren aurkezlea nintzen

127
00:05:15,635 --> 00:05:17,177
eta jendaurrean lan egiten duen.

128
00:05:17,177 --> 00:05:18,328
Maite dut nire lana,

129
00:05:18,420 --> 00:05:21,233
baina gehiago maite ditut seme-alabak.

130
00:05:21,714 --> 00:05:24,951
Eta ez nuen nahi sekretu horrekin
haz zitezen.

131
00:05:24,975 --> 00:05:28,460
1994an, nire semea, gazteena jaio zenean,

132
00:05:28,484 --> 00:05:30,556
ez zegoen, nik nekienez,

133
00:05:30,580 --> 00:05:35,138
emakume gay bakar bat ere
Britaniako bizitza publikoan.

134
00:05:35,622 --> 00:05:37,526
Ez dut uste sekretuak onak direnik.

135
00:05:37,550 --> 00:05:39,493
Uste dut arimaren minbizia direla.

136
00:05:39,517 --> 00:05:41,669
Beraz, esatea erabaki nuen.

137
00:05:42,108 --> 00:05:44,482
Denek esan zidaten ez nuela
inoiz lanik lortuko,

138
00:05:44,506 --> 00:05:48,062
baina arriskatzeak merezi zuela
erabaki nuen.

139
00:05:48,298 --> 00:05:49,994
Beltzak ikusi nituen.

140
00:05:50,598 --> 00:05:55,164
Britanian, bada prentsa eskuindarraren
atal benetan gaizto bat,

141
00:05:55,188 --> 00:05:56,751
eta erotu ziren.

142
00:05:56,775 --> 00:06:01,206
Eta haien gorrotoak gizarteko
elementu ezegonkorrenak astindu zituen,

143
00:06:01,230 --> 00:06:02,860
eta heriotz-mehatxuak jaso genituen --

144
00:06:02,884 --> 00:06:05,794
nahikoa heriotz-mehatxu seme-alabak
ezkutatu beharra izateko,

145
00:06:05,818 --> 00:06:08,428
eta poliziaren babesa jaso behar izateko.

146
00:06:08,766 --> 00:06:13,120
Eta zin dagizuet, une asko egon zirela,
gauaren isilaren erdian,

147
00:06:13,144 --> 00:06:16,398
egin nuenagatik beldurtzen nintzena.

148
00:06:16,913 --> 00:06:18,457
Azkenean, urak baretu ziren.

149
00:06:18,481 --> 00:06:21,808
Aurreikuspen guztien aurka,
lanean jarraitu nuen,

150
00:06:21,832 --> 00:06:24,500
eta nire seme-alabak zoragarri
egon ziren eta daude.

151
00:06:24,524 --> 00:06:27,437
Gogoan dut, semeak sei urte zituenean,
lagun bat jolastera etorri zen.

152
00:06:27,461 --> 00:06:30,054
Ondoko gelan zeuden;
Hitzegiten zutena entzun nezakeen.

153
00:06:30,078 --> 00:06:32,561
Lagunak galdetu zion semeari:
"Nolakoa da bi ama izatea?"

154
00:06:32,561 --> 00:06:35,555
Entzuteko irrikaz nengoen eta zer 
erantzungo zuen entzutera hurbildu nintzen.

155
00:06:35,555 --> 00:06:37,777
"Apartekoa da.
Bietako bat gaixotzen denean,

156
00:06:37,779 --> 00:06:39,943
beste bat duzu oraindik
zuri janaria prestatzeko."

157
00:06:39,943 --> 00:06:42,520
(Barreak)

158
00:06:45,422 --> 00:06:49,218
Beraz, gayentzako berdintasuna lortzeko
aktibazio botoia sakatua nuen,

159
00:06:49,242 --> 00:06:51,446
eta beste hainbat eta hainbatekin

160
00:06:51,470 --> 00:06:53,891
gayen eskubideen alde borrokatu nuen,

161
00:06:53,915 --> 00:06:57,082
eta bereziki, maite dudan pertsonarekin
ezkontzeko eskubidearen alde.

162
00:06:57,106 --> 00:06:59,186
Azkenean, lortu genuen.

163
00:06:59,210 --> 00:07:02,826
Eta 2014an, legea aldatu zuten egunean,

164
00:07:02,850 --> 00:07:05,996
nire emaztearekin, hainbeste maite 
dudanarekin, ezkondu nintzen.

165
00:07:06,020 --> 00:07:09,742
(Txaloak)

166
00:07:10,265 --> 00:07:12,924
Ez genuen modu apal batean egin --
eskenatokian egin genuen

167
00:07:12,948 --> 00:07:14,805
Londresko Royal Festival Hallean.

168
00:07:15,212 --> 00:07:16,367
Ekitaldi itzela izan zen.

169
00:07:16,391 --> 00:07:18,543
Aretoak bi mila eta bost ehun 
pertsona har ditzake.

170
00:07:18,567 --> 00:07:22,140
150 familia kide eta lagun gonbidatu
genituen eta publikoki zabaldu nuen:

171
00:07:22,164 --> 00:07:25,377
etorri eta ospatu nahi zuen oro
batu zedila.

172
00:07:25,401 --> 00:07:27,276
Dohan izango zen
etorri nahi zuen ororentzat.

173
00:07:27,276 --> 00:07:29,788
Bi mila eta bost ehun pertsona joan ziren.

174
00:07:29,796 --> 00:07:33,017
(Txaloak)

175
00:07:34,192 --> 00:07:35,996
Irudika ditzakezuen 
petsona-mota guztiak:

176
00:07:36,020 --> 00:07:38,620
gayak, heteroak, rabinoak, 
mojak, ezkonduak,

177
00:07:38,644 --> 00:07:41,199
beltzak, zuriak -- gizateria
osoa bildu zen han.

178
00:07:41,223 --> 00:07:45,287
Eta gogoan dut oholtzaren gainean nintzela
nola pentsatu nuela "Zein zoragarria.

179
00:07:45,310 --> 00:07:46,556
Egina.

180
00:07:46,580 --> 00:07:47,943
Maitasuna gailendu da.

181
00:07:47,967 --> 00:07:49,379
Legea aldatu dugu."

182
00:07:49,403 --> 00:07:50,561
Eta nik --

183
00:07:50,585 --> 00:07:53,304
(Txaloak)

184
00:07:53,961 --> 00:07:56,648
Eta benetan uste nuen
nire aktibazio egunak amaitu zirela.

185
00:07:56,672 --> 00:07:59,085
Eta urtero, areto hartan bertan,

186
00:07:59,109 --> 00:08:03,781
kontzertu zoragarri bat eskaintzen dut
Emakumearen Nazioarteko Eguna ospatzeko.

187
00:08:03,805 --> 00:08:06,979
Munduan den emakumezko orkestra bakarra
elkartzen dugu,

188
00:08:07,003 --> 00:08:10,792
ahaztutako edo baztertutako emakume
konposatzaileen musika jotzen dugu,

189
00:08:10,816 --> 00:08:12,228
aparteko zuzendariak ditugu --

190
00:08:12,252 --> 00:08:14,356
hau Marin Alsop da,
Baltimorekoa, zuzendaritzan,

191
00:08:14,380 --> 00:08:15,542
Petula Clark, abesten --

192
00:08:15,756 --> 00:08:18,436
eta nik hitzaldi bat ematen dut
emakumearen historiari buruz.

193
00:08:19,020 --> 00:08:22,845
Maite dut istorio inspiratzaileak bildu
eta besteei pasatzea.

194
00:08:22,869 --> 00:08:26,693
Sarriegi, historiak Mount Rushmore modeloa
jarraitzen duela dirudi.

195
00:08:26,717 --> 00:08:31,104
Handiosa da, baina emakumeak guztiz
baztertuak izan dira.

196
00:08:31,663 --> 00:08:35,094
Eta hitzaldi bat ematen ari nintzen, 
2015ean, sufragistei buruz --

197
00:08:35,118 --> 00:08:38,117
Ziur naiz ezagutzen dituzuela 
emakumeek Britainian bozkatzeko

198
00:08:38,117 --> 00:08:41,907
eskubidea izan zezaten hain gogor
borrokatu zuten emakume miresgarri haiek.

199
00:08:41,931 --> 00:08:45,266
Hau zuten leloa: "Ekintzak, ez hitzak."

200
00:08:45,290 --> 00:08:46,540
Eta ene, lortu zuten,

201
00:08:46,564 --> 00:08:49,444
zeren emakumeok izan ere
1928an bozkarako eskubidea lortu zuten.

202
00:08:49,468 --> 00:08:51,222
Eta hitzaldi hau ematen ari nintzela,

203
00:08:51,246 --> 00:08:53,842
eta hitz egiten ari nintzela, 
ohartu ninten

204
00:08:53,866 --> 00:08:56,178
ez nintzela historia ikasgaia
ematen ari;

205
00:08:56,202 --> 00:08:58,694
hau ez zen amaitutako lan bat.

206
00:08:59,099 --> 00:09:02,346
Oraindik asko dago egiteko gai honetan.

207
00:09:02,370 --> 00:09:04,326
Adibidez, munduan ez dago inon

208
00:09:04,350 --> 00:09:08,267
emakumeek gizonezkoen adinako
ordezkaritzarik boterean.

209
00:09:08,291 --> 00:09:11,529
Begira diezaguien, azkar batean,
2016an Londreseko Burtsan

210
00:09:11,553 --> 00:09:14,220
goieneko postuetan dauden 100 enpresei.

211
00:09:14,244 --> 00:09:17,738
Goingo 100 enpresak:
Zenbat emakume daude zuzendaritzan?

212
00:09:18,191 --> 00:09:20,627
Zazpi. Ados. Zazpi.
Ez dago hain gaizki.

213
00:09:20,651 --> 00:09:25,412
Ohartzen zaren arte John izeneko
17 gizon daudela hor.

214
00:09:25,436 --> 00:09:29,633
(Barreak)

215
00:09:37,321 --> 00:09:41,245
John izeneko gizon gehiago daude
FTSE 100 enpresen zuzendaritzan

216
00:09:41,269 --> 00:09:43,159
(Barreak)

217
00:09:43,183 --> 00:09:44,718
emakumeak baino.

218
00:09:45,250 --> 00:09:47,470
Eta 14 Dave daude.

219
00:09:47,494 --> 00:09:49,938
(Barreak)

220
00:09:51,060 --> 00:09:53,676
Ziur naiz Davek eta Johnek
lan bikaina egiten dutela.

221
00:09:53,700 --> 00:09:54,988
(Barreak)

222
00:09:55,012 --> 00:09:56,862
Ados. Zer axola du horrek?

223
00:09:56,886 --> 00:10:01,185
Generoen arteko soldaten aldeari 
buruzko gai korapilatsu hori.

224
00:10:01,209 --> 00:10:05,122
Munduan ez da herrialderik non
emakumeek gizonek adina irabazten duten.

225
00:10:05,146 --> 00:10:07,078
Eta hori ez da inoiz aldatuko

226
00:10:07,102 --> 00:10:10,725
baldin eta goieneko zuzendaritzetan
emakume gehiago ez badaude.

227
00:10:10,749 --> 00:10:12,135
Lege asko ditugu;

228
00:10:12,159 --> 00:10:16,212
Britanian, Ordainsarien Berdintasunaren 
Akata 1975ean onartu zen.

229
00:10:16,563 --> 00:10:19,120
Hala ere, oraindik hainbat eta 
hainbat emakumek

230
00:10:19,144 --> 00:10:22,181
azaroaren hasieratik
urtearen amaiera arte,

231
00:10:22,205 --> 00:10:24,392
lankideekin alderatuz gero,

232
00:10:24,416 --> 00:10:27,188
funtsean lanean musutruk ariko direnak.

233
00:10:27,640 --> 00:10:30,088
Hain zuzen ere, Munduko Ekonomia 
Foruak aurreikusten du

234
00:10:30,112 --> 00:10:32,555
emakumeek azkenik ordainsari bera
jasoko dutela

235
00:10:32,938 --> 00:10:34,738
2133an!

236
00:10:35,901 --> 00:10:37,553
Bai!

237
00:10:37,577 --> 00:10:40,213
(Barreak)

238
00:10:43,206 --> 00:10:44,648
Zenbaki negargarria da.

239
00:10:44,672 --> 00:10:45,892
Eta hona egia:

240
00:10:45,916 --> 00:10:48,008
aurkezpen hau eman aurreko egunean,

241
00:10:48,032 --> 00:10:49,784
Munduko Ekonomia Foruak 
zifra hori berrikusi egin zuen.

242
00:10:49,808 --> 00:10:52,168
Eskerrak, zeren 2133 oso txarra da.

243
00:10:52,192 --> 00:10:53,917
Ba al dakizue zer datara 
zuzendu zuten?

244
00:10:53,941 --> 00:10:55,131
2186.

245
00:10:55,155 --> 00:10:56,698
(Barreak)

246
00:10:57,434 --> 00:10:59,843
Bai. Beste 53 urte, ados?

247
00:11:00,365 --> 00:11:02,720
Ez dugu ordainsari bera jasoko

248
00:11:02,744 --> 00:11:05,897
nire biloben biloben bizitzan,

249
00:11:05,921 --> 00:11:07,303
egungo sistemarekin jarraituz.

250
00:11:07,327 --> 00:11:10,184
Eta nahikoa itxaron dut.

251
00:11:10,208 --> 00:11:12,272
Nahikoa itxaron dut nire
lanbidean.

252
00:11:12,296 --> 00:11:16,310
2016an Britaniako telebistako lehen
emakumea izan nintzen

253
00:11:16,334 --> 00:11:18,946
telebistako lehiaketa bateko 
aurkezle gisa.

254
00:11:18,970 --> 00:11:21,006
Itzela, ezta? Zoragarria, 
pozez gainezka nago.

255
00:11:21,030 --> 00:11:22,181
Baina --

256
00:11:22,205 --> 00:11:23,498
(Txaloak)

257
00:11:24,693 --> 00:11:26,849
Baina, 2016! Lehena!

258
00:11:26,873 --> 00:11:28,835
Telebista 80 urtez egon da!

259
00:11:28,859 --> 00:11:29,871
(Barreak)

260
00:11:29,895 --> 00:11:31,843
Esan daiteke telebista ez dela garrantzitsua,

261
00:11:31,867 --> 00:11:33,810
baina sintomatikoa da, ezta?

262
00:11:33,834 --> 00:11:37,837
2016an, NB enbaxadore berri baten
bila ari ziren

263
00:11:37,861 --> 00:11:40,652
emakumeen ahalduntzea eta generoan
berdintasuna islatuko zuena;

264
00:11:40,676 --> 00:11:42,152
eta nor hautatu zuten?

265
00:11:42,522 --> 00:11:44,287
Wonder Woman.

266
00:11:44,311 --> 00:11:47,622
Bai, marrazki bizidun bat, ados?

267
00:11:47,646 --> 00:11:48,847
(Barreak)

268
00:11:49,181 --> 00:11:52,719
Ez zegoean benetako emakume egokirik.

269
00:11:53,718 --> 00:11:58,282
Botereko postuetan emakumek duten 
ordezkaritza harritzeko moduko baxua da.

270
00:11:58,306 --> 00:12:01,783
Hala da Kongresuan, eta benetan hala da
Britainiako Parlamentuan.

271
00:12:01,807 --> 00:12:06,198
2015ean, Parlamenturako hautetsitako 
gizonen kopurua

272
00:12:06,222 --> 00:12:09,103
inoiz Parlamentuan egon den

273
00:12:09,127 --> 00:12:12,207
emakume-kopurua baino handiago zen.

274
00:12:12,231 --> 00:12:13,390
Eta zer axola du horrek?

275
00:12:13,414 --> 00:12:15,677
Hona zergatia:
mahaian ez badaude --

276
00:12:15,701 --> 00:12:18,797
literalki, Britainian, mahai inguruan
legeak sortzen laguntzen --

277
00:12:18,821 --> 00:12:23,344
ez harritu emakumeen ikuspegia
bazter uzten bada.

278
00:12:23,416 --> 00:12:26,748
Gazteentzat eredu bikaina da
emakume bat agintean ikustea.

279
00:12:26,772 --> 00:12:29,861
2016an, Britainiak bigarren emakumezko
Lehen Ministroa izan du;

280
00:12:29,885 --> 00:12:31,524
Theresa May boterera iritsi zen.

281
00:12:31,548 --> 00:12:33,752
Kargura iritsi zen egunean
erronka bat jaso zuen:

282
00:12:33,776 --> 00:12:34,970
gauza bakar bat egitea.

283
00:12:34,994 --> 00:12:37,982
Egin gauza bakar bat
karguan zaren lehen 100 egunetan

284
00:12:38,006 --> 00:12:40,947
Britainiako emakumeen bizitza
hobetuko duena.

285
00:12:40,971 --> 00:12:42,968
Eta zer egin zuen? Ezer ez.

286
00:12:43,134 --> 00:12:44,293
Ezer ez.

287
00:12:44,317 --> 00:12:47,882
Lanpetuegia dagoelako mutilek
utzitako nahaspila garbitzen.

288
00:12:48,492 --> 00:12:50,365
Emakumezko lider bat izan arren,

289
00:12:50,389 --> 00:12:53,383
beti topatzen dute zeregin hobe bat

290
00:12:53,407 --> 00:12:56,694
berdintasun-ezaren arazo korapilatsua
konpontzea baino.

291
00:12:56,718 --> 00:12:59,560
Berdintasunaz axola balu bezala
dihardut. Axola al du?

292
00:12:59,584 --> 00:13:02,881
Ea, begira diezaiegun STEM 
industriei, ados?

293
00:13:02,905 --> 00:13:05,472
STEM: Zientzia, Teknologia,
Ingeneritza eta Matematika.

294
00:13:05,496 --> 00:13:10,113
Bizitzako arlo guztietan 
garrantzitsuak diren gaiak.

295
00:13:10,137 --> 00:13:16,441
Beirazko sabairik lodiena 
eta hobekien dokumentatua

296
00:13:16,465 --> 00:13:18,015
STEM industrietan dago.

297
00:13:18,324 --> 00:13:20,308
Eta minbiziaren sendabidea

298
00:13:20,332 --> 00:13:22,113
edo lurraren berotzeari konponbidea

299
00:13:22,137 --> 00:13:27,082
aurrera egin ezin duen emakume 
zientzilari gazte baten esku balego?

300
00:13:27,721 --> 00:13:30,553
Beraz, hori guztiaz pentsatuz,

301
00:13:30,577 --> 00:13:35,503
banekien "Ekintzak, ez hitzak" 
egin behar nituela.

302
00:13:35,968 --> 00:13:37,939
Eta nire lagun minarekin hitz egin nuen,

303
00:13:37,963 --> 00:13:40,690
Britainiako kazetari bikaina, 
Catherine Mayer,

304
00:13:40,714 --> 00:13:42,164
eta nahiko tentelki --

305
00:13:42,188 --> 00:13:45,390
uste dut ardoa tartean zela --

306
00:13:45,414 --> 00:13:47,168
(Barreak)

307
00:13:47,192 --> 00:13:50,837
Erabaki genuen
alderdi politiko bat sortzea.

308
00:13:50,861 --> 00:13:52,487
Izan ere, hona gakoa:

309
00:13:52,511 --> 00:13:57,409
emakumeak eta gizonak berdinak diren
leku bakarretakoa bozketa-ontzia da.

310
00:13:57,804 --> 00:13:59,425
Ez genuen ideiarik 
zertan ari ginen,

311
00:13:59,449 --> 00:14:02,547
ez genekien zeinen zaila den alderdi
politiko bat abiaraztea.

312
00:14:02,571 --> 00:14:06,106
Pentsatu nuen, "Ez da hain zaila izango,
gizonek urtetan egin badute."

313
00:14:06,130 --> 00:14:08,287
(Barreak)

314
00:14:08,311 --> 00:14:13,597
Eta, hasteko, "Emakumeen 
Berdintasun Alderdia" deitu genion.

315
00:14:14,143 --> 00:14:15,844
Eta zuzenean jendeak galdetzen zidan

316
00:14:15,868 --> 00:14:17,322
"Zergatik izen hori?"

317
00:14:17,840 --> 00:14:20,922
Eta nik, "Ez dakit,
garbi utzi nahi genuen."

318
00:14:20,946 --> 00:14:23,462
(Barreak)

319
00:14:27,878 --> 00:14:31,307
Ez nuen gure asmoak
sekretu izatea nahi, badakizu... --

320
00:14:31,331 --> 00:14:32,624
(Barreak)

321
00:14:32,648 --> 00:14:35,874
Zenbaitek diote: "Ezin diozu hori deitu!
Feministagia da!"

322
00:14:35,898 --> 00:14:37,726
Ooo! Hitz beldurgarria! Aaa!

323
00:14:38,149 --> 00:14:41,256
Ezin dut oroitu zenbat aldiz entzun
dudan norbait esaten

324
00:14:41,280 --> 00:14:43,454
"Ez nazi feminista, baina..."

325
00:14:43,829 --> 00:14:46,440
Eta beti pentsatzen dut
esaldian "baina" bat badago,

326
00:14:46,464 --> 00:14:48,233
ez dela hain ederra izango.

327
00:14:48,611 --> 00:14:51,261
Orduan, barrez lehertzeko galderak
jasotzen hasi nintzen,

328
00:14:51,285 --> 00:14:53,199
"Zuen bularrekoak erreko al dituzue?"

329
00:14:53,966 --> 00:14:57,581
Bai! Bularrekoak benetan gai 
sukoiaz eginak baitaude.

330
00:14:57,605 --> 00:14:59,359
(Laughter)

331
00:15:00,032 --> 00:15:02,850
Horregatik doaz emakume guztiak
txinpartak botatzen oinez doazenean.

332
00:15:02,874 --> 00:15:04,603
(Barreak)

333
00:15:07,738 --> 00:15:11,038
Hona historia gehigarri bat zuentzat:

334
00:15:11,062 --> 00:15:13,597
emakume bakar batek ez zuen bere
bularrekoa erre 60. hamarkadan.

335
00:15:13,621 --> 00:15:15,443
Kazetari batek asmatutako istorioa da.

336
00:15:15,467 --> 00:15:18,092
Eskerrak kazetaritza asko hobetu
dela orduz geroztik.

337
00:15:18,116 --> 00:15:19,271
Beraz --

338
00:15:19,295 --> 00:15:20,653
(Barreak)

339
00:15:20,708 --> 00:15:23,936
Egitera gindoazena irratsaio bateko elkarrizketa 
batean eman nuen jakitera,

340
00:15:23,960 --> 00:15:26,062
eta zuzenean,
emailak jasotzen hasi ginen.

341
00:15:26,086 --> 00:15:28,329
Hasieran, ehunka,
gero, milaka eta milaka,

342
00:15:28,353 --> 00:15:32,153
Adin guztietakoak: oso gazteetatik 
90 urtez gorakoetara,

343
00:15:32,177 --> 00:15:33,559
eta ehunka gizon zoragarri.

344
00:15:33,583 --> 00:15:35,595
Idatzi zutenek zioten:
"Nola lagun dezaket?

345
00:15:35,619 --> 00:15:37,835
Joan al naiteke zuen bulegoetara?"

346
00:15:37,859 --> 00:15:40,527
Ez geneukan bulegorik --
ez geneukan alderdirik!

347
00:15:40,551 --> 00:15:41,749
Ez geneukan ezer.

348
00:15:41,773 --> 00:15:45,672
Geneukan bakarra lagun-talde
trinko eta zoragarri bat zen

349
00:15:45,696 --> 00:15:50,381
ahal zuten bezala, gau eta egun, pijaman,
emailei erantzuten saiatzen.

350
00:15:51,091 --> 00:15:52,242
Oso lanpeturik ginen.

351
00:15:52,266 --> 00:15:54,552
Gutako askok karrerak genituen,
askok seme-alabak,

352
00:15:54,576 --> 00:15:57,311
baina emakumeek egiten duten
egin genuen, lana partekatu.

353
00:15:57,335 --> 00:16:00,773
Eta ia bat-batean, adostu genituen
funtsezko zenbait gai.

354
00:16:00,797 --> 00:16:04,289
Lehena: munduko lehen alderdia
izan nahi dugu

355
00:16:04,313 --> 00:16:07,018
helburu nagusia 
existitu beharrik ez izatea duena.

356
00:16:07,042 --> 00:16:08,847
Ideia zoragarria da.

357
00:16:08,871 --> 00:16:12,701
Joera politikorik ez duen lehen alderdi
politikoa izan nahi dugu.

358
00:16:12,725 --> 00:16:15,822
Ezkertiarrak, eskuindarrak, erdikoa
nahi ditugu,

359
00:16:15,846 --> 00:16:16,998
adin-talde guztietakoak.

360
00:16:17,022 --> 00:16:19,837
Funtsa agenda soil batekin
lan egitea zelako:

361
00:16:19,861 --> 00:16:23,080
eraman dezagun berdintasuna
bizitzako arlo guztiera,

362
00:16:23,104 --> 00:16:24,260
eta amaitzen dugunean,

363
00:16:24,284 --> 00:16:26,519
goazen etxera eta amaitu ditzagun
etxeko lanak.

364
00:16:26,543 --> 00:16:27,625
(Barreak)

365
00:16:27,649 --> 00:16:30,056
Eta politika egiteko modua aldatu
nahi dugu.

366
00:16:30,080 --> 00:16:31,563
Ez dakit zuen herrietan 
hau gertatzen den, baina


367
00:16:31,587 --> 00:16:34,024
Britainian, bi alderdi nagusi ditugu.

368
00:16:34,048 --> 00:16:35,696
Politikako dinosauroak dira.

369
00:16:35,720 --> 00:16:39,258
Eta elkarri hitz egiteko modua
lotsagarria eta pozointsua da.

370
00:16:39,735 --> 00:16:42,353
Ziur naiz ez duzuela inoiz halako
irainik izan zuenean --

371
00:16:42,377 --> 00:16:43,722
(Barreak)

372
00:16:44,546 --> 00:16:46,163
Edo gezurrik.

373
00:16:47,067 --> 00:16:49,436
Ez al litzateke bikaina izango
politikari batek

374
00:16:49,460 --> 00:16:51,355
"Badakizu, nire aurkariak arrazoi du.

375
00:16:51,379 --> 00:16:54,778
Ikus dezagun elkarrekin lan eginez
lortzen dugun." esango balu.

376
00:16:54,802 --> 00:16:59,319
(Txaloak)

377
00:17:01,163 --> 00:17:03,576
Eta onar ditzagun emakume
gehiago politikan, ados?

378
00:17:03,600 --> 00:17:05,774
Goazen emakume gehiago
politikan sartzera

379
00:17:05,798 --> 00:17:09,484
hautagaiei doako haur-zaintza eskaintzen
dien alderdi bakarra izanda,

380
00:17:09,508 --> 00:17:12,181
etxetik irten eta kanpaina egiteko
aukera izan dezaten.

381
00:17:12,205 --> 00:17:14,461
(Txaloak)

382
00:17:15,596 --> 00:17:18,022
10 hilabetetan,

383
00:17:18,046 --> 00:17:21,994
70 sukurtsal baino gehiago
genituen EBan zehar.

384
00:17:22,018 --> 00:17:25,177
Londreseko, Eskoziako eta Galesko
hauteskundeetan aurkeztu ginen

385
00:17:25,201 --> 00:17:26,765
2016ko maiatzan.

386
00:17:26,789 --> 00:17:30,334
20tik batek gure hautagaiari eman
zion bozka Londresko alkatetzarako.

387
00:17:30,358 --> 00:17:35,551
Eta norgehiagokako gizonek jasotzen ari ginen
bozka-kopurua ikusirik,

388
00:17:35,575 --> 00:17:36,749
ene-ene,

389
00:17:36,773 --> 00:17:41,103
generoen arteko berdintasuna lortzeko
beharrari buruz hitz egiten hasi ziren.

390
00:17:41,127 --> 00:17:44,187
(Txaloak)

391
00:17:47,588 --> 00:17:50,236
Haurra nintzenetik agindu
didate aldaketa.

392
00:17:50,260 --> 00:17:51,317
Beti iristear zegoen:

393
00:17:51,341 --> 00:17:54,039
emakumeak eta gizonak
parez pare egongo ziren.

394
00:17:54,063 --> 00:17:56,546
Jaso dudan bakarra hitz hutsak
eta etsipenak izan dira --

395
00:17:56,570 --> 00:17:59,940
alderdi politiko bat sortzeko 
adina etsipen.

396
00:17:59,964 --> 00:18:03,070
Baina, hona nire gaurko ideia --
nire gaurko % 5a, ados?

397
00:18:03,094 --> 00:18:04,693
Eta hau benetan ona da.

398
00:18:04,717 --> 00:18:07,463
Gauza da, hori ez dela nahikoa.

399
00:18:07,487 --> 00:18:12,549
Ez da nahikoa berdintasunaren alderdi politiko bat
herrialde bakarrean sortu izana.

400
00:18:12,573 --> 00:18:17,120
Behar duguna paisaia politikoaren 
aldaketa sismiko bat da.

401
00:18:17,144 --> 00:18:19,838
Eta sortu dugun modeloaren 
alderik onena

402
00:18:19,862 --> 00:18:21,737
edonon balio dezakeela da.

403
00:18:21,761 --> 00:18:23,421
Ameriketarako balio dezake,

404
00:18:23,445 --> 00:18:25,839
Australiarako balio dezake,
Indiarako balio dezake.

405
00:18:25,863 --> 00:18:28,770
Errezeta perfektua egin bagenu bezala da:
edonork egin dezake,

406
00:18:28,794 --> 00:18:30,190
eta denentzak ona da.

407
00:18:30,214 --> 00:18:31,837
Eta doan zabaldu nahi dugu.

408
00:18:31,861 --> 00:18:34,579
Zer egin dugun jakin nahi baduzu,
doan emango dizugu.

409
00:18:34,603 --> 00:18:40,217
Pentsa dezakezue mundu osoko 
milioika emakume mugiaraziko bagenitu

410
00:18:40,241 --> 00:18:43,559
esatera "Nahikoa da!"
politikako borroka tradizionalekin.

411
00:18:43,583 --> 00:18:46,617
Esatera "Utzi mokoka egiteari,
egin dezagun lana elkarrekin."

412
00:18:46,641 --> 00:18:49,948
Benetan mundua alda genezake.

413
00:18:49,972 --> 00:18:51,389
Eta hori nahi dut.

414
00:18:51,413 --> 00:18:54,825
(Txaloak)

415
00:18:56,707 --> 00:18:58,080
Hori nahi dut ...

416
00:18:58,104 --> 00:18:59,555
(Txaloak)

417
00:19:00,044 --> 00:19:02,514
Hori nahi dut gure alabentzat,

418
00:19:02,538 --> 00:19:04,041
eta gure semeentzat.

419
00:19:04,065 --> 00:19:08,457
Zeren, berdintasuna denentzat
da ona.

420
00:19:08,481 --> 00:19:11,412
Goazen denak, aktibatu gaitezen!
Gaozen mundua aldatzera!

421
00:19:11,436 --> 00:19:14,292
Badakit egin dezakegula,
eta egin behar dugu!

422
00:19:14,316 --> 00:19:18,815
(Txaloak)