WEBVTT

00:00:11.093 --> 00:00:13.984
Kao jedan od najozloglašenijih
gangstera u istoriji,

00:00:13.984 --> 00:00:15.468
Al Kapone je gospodario

00:00:15.468 --> 00:00:19.928
ogromnim i isplativim
carstvom organizovanog kriminala.

00:00:19.928 --> 00:00:21.738
Kada je konačno izveden na suđenje,

00:00:21.738 --> 00:00:26.363
najviše za šta je mogao da bude osuđen
je bila utaja poreza.

00:00:26.363 --> 00:00:28.604
Skoro 100 miliona dolara godišnje,

00:00:28.604 --> 00:00:32.308
to je 1,4 milijarde u današnjem novcu,

00:00:32.308 --> 00:00:34.737
koje je Kapone zarađivao
od nezakonitog kockanja,

00:00:34.737 --> 00:00:35.898
švercovanja,

00:00:35.898 --> 00:00:37.045
bordela

00:00:37.045 --> 00:00:38.412
i iznuđivanja

00:00:38.412 --> 00:00:41.317
trebalo je da služe
kao dokazi za njegove zločine.

00:00:41.317 --> 00:00:44.985
Međutim, nije se moglo ući u trag novcu.

00:00:44.985 --> 00:00:49.265
Kapone i njegovi saradnici su ga sakrili
kroz ulaganja u razne poslove

00:00:49.265 --> 00:00:52.736
čiji se krajnji vlasnici
nisu mogli otkriti,

00:00:52.736 --> 00:00:55.474
poput lanaca vešeraja
koji su primali jedino gotovinu.

00:00:55.474 --> 00:01:00.605
Zapravo, ti vešeraji su delimičan razlog
zašto se ova aktivnost tako zove,

00:01:00.605 --> 00:01:02.995
pranje novca.

00:01:02.995 --> 00:01:06.235
Pranje novca je postalo termin
za bilo koji proces

00:01:06.235 --> 00:01:12.185
kojim se čiste nezakonito stečena sredstva
koja imaju prljavo kriminalno poreklo,

00:01:12.185 --> 00:01:16.516
čime se omogućuje njihovo korišćenje
unutar zakonite ekonomije.

00:01:16.516 --> 00:01:20.375
Međutim, Kapone nije bio prvi
ko je prao novac.

00:01:20.375 --> 00:01:24.606
Zapravo, ova praksa je skoro stara
koliko i sam novac.

00:01:24.606 --> 00:01:27.536
Trgovci su skrivali svoje bogatstvo
od ubirača poreza,

00:01:27.536 --> 00:01:31.746
gusari su težili da prodaju svoje premije
a da ne privuku pažnju

00:01:31.746 --> 00:01:33.836
na to kako su ih stekli.

00:01:33.836 --> 00:01:36.096
Sa skorašnjim dolaskom virtuelnih moneta,

00:01:36.096 --> 00:01:37.766
ofšor bankarstva,

00:01:37.766 --> 00:01:39.467
mračnog interneta

00:01:39.467 --> 00:01:41.136
i globalnog tržišta,

00:01:41.136 --> 00:01:44.607
spletke su postale sve složenije.

00:01:44.607 --> 00:01:47.876
Iako savremeni metodi pranja novca
uveliko variraju,

00:01:47.876 --> 00:01:50.836
većini su zajednička tri osnovna koraka:

00:01:50.836 --> 00:01:51.948
plasman,

00:01:51.948 --> 00:01:53.138
uslojavanje

00:01:53.138 --> 00:01:55.476
i integracija.

00:01:55.476 --> 00:02:00.337
Plasman je kada se nezakonito stečen novac
pretvara u imovinu

00:02:00.337 --> 00:02:02.226
koja se čini zakonitom.

00:02:02.226 --> 00:02:05.656
To se često radi tako što se sredstva
polažu kao depozit na račun u banci

00:02:05.656 --> 00:02:11.157
koji je registrovan na anonimnu
korporaciju ili profesionalnog posrednika.

00:02:11.157 --> 00:02:15.400
Ovo je korak u kome su kriminalci
često najpodložniji razotkrivanju

00:02:15.400 --> 00:02:18.967
jer unose ogromno bogatstvo
u sistem finansija,

00:02:18.967 --> 00:02:21.899
kako se čini niotkuda.

00:02:21.899 --> 00:02:26.278
Drugi korak, uslojavanje, uključuje
upotrebu višestrukih transakcija

00:02:26.278 --> 00:02:30.067
kako bi se sredstva što više udaljila
od njihovog porekla.

00:02:30.067 --> 00:02:33.127
Ovo može da bude u vidu transfera
između više naloga

00:02:33.127 --> 00:02:35.758
ili kupovinom kupoprodajne imovine,

00:02:35.758 --> 00:02:37.428
poput skupih automobila,

00:02:37.428 --> 00:02:38.303
umetnina

00:02:38.303 --> 00:02:39.917
i nekretnina.

00:02:39.917 --> 00:02:43.780
Kazina, u kojima ogromne sume novca
u svakoj sekundi prelaze iz ruke u ruku,

00:02:43.780 --> 00:02:47.208
su takođe popularna mesta za uslojavanje.

00:02:47.208 --> 00:02:50.609
Perač novca može da ima
svoj kockarski bilans na raspolaganju

00:02:50.609 --> 00:02:53.960
u lancima kazina smeštenim
u drugim državama

00:02:53.960 --> 00:02:57.709
ili može da sarađuje
sa zaposlenima i namešta igre.

00:02:57.709 --> 00:03:03.260
Poslednji korak, integracija, omogućuje
čistom novcu da uđe u glavnu ekonomiju

00:03:03.260 --> 00:03:06.059
i da bude od koristi
prvobitnom kriminalcu.

00:03:06.059 --> 00:03:08.669
Kriminalci mogu da ga ulože
u zakonit posao,

00:03:08.669 --> 00:03:11.309
pravdajući uplate lažnim fakturama

00:03:11.309 --> 00:03:13.950
ili čak mogu da osnuju
kvazi-dobrotvornu organizaciju,

00:03:13.950 --> 00:03:16.490
smeštajući sebe u odbor direktora

00:03:16.490 --> 00:03:19.370
sa izdašnom platom.

00:03:19.370 --> 00:03:20.689
Samo pranje novca

00:03:20.689 --> 00:03:26.950
nije zvanično prepoznato kao federalni
zločin u Sjedinjenim Državama do 1986.

00:03:26.950 --> 00:03:30.730
Pre toga, vlada je morala
da sudi za povezan zločin,

00:03:30.730 --> 00:03:33.680
poput utaje poreza.

00:03:33.680 --> 00:03:37.840
Od 1986. na dalje, mogli su da zaplene
bogatstvo, jednostavno pokazujući

00:03:37.840 --> 00:03:40.610
da je došlo do prikrivanja,

00:03:40.610 --> 00:03:44.570
što je imalo pozitivan uticaj
na suđenje većim kriminalnim operacijama,

00:03:44.570 --> 00:03:46.880
poput trgovaca narkoticima.

00:03:46.880 --> 00:03:49.901
Međutim, zakonska izmena
je pokrenula zabrinutost,

00:03:49.901 --> 00:03:53.931
između ostalog, zbog privatnosti
i vladinog nadzora.

00:03:53.931 --> 00:03:55.852
Trenutno, Ujedinjene nacije,

00:03:55.852 --> 00:03:57.411
nacionalne vlade

00:03:57.411 --> 00:03:58.992
i razne neprofitne organizacije

00:03:58.992 --> 00:04:00.932
se bore protiv pranja novca,

00:04:00.932 --> 00:04:06.031
a ipak, ono i dalje ima
važnu ulogu u globalnom zločinu.

00:04:06.031 --> 00:04:08.816
A najvisokoprofilniji primeri pranja novca

00:04:08.816 --> 00:04:11.803
su uključivali, ne samo privatna lica,

00:04:11.803 --> 00:04:17.207
već i veće finansijske institucije
i vladine zvaničnike.

00:04:17.207 --> 00:04:20.102
Niko zasigurno ne zna
ukupnu količinu novca

00:04:20.102 --> 00:04:22.833
koja se opere na godišnjem nivou,

00:04:22.833 --> 00:04:29.736
ali neke organizacije procenjuju
da se radi o stotinama milijardi dolara.