0:00:00.273,0:00:04.679
Կխնդրեի փակել Ձեր աչքերը:

0:00:04.679,0:00:07.996
Պատկերացրեք, որ կանգնած եք

0:00:07.996,0:00:11.123
Ձեր տան դռան առջև:

0:00:11.123,0:00:14.792
Կցանկանայի ուշադրություն դարձնեիք դռան գույնին,

0:00:14.792,0:00:18.788
և թե ինչ նյութից է այն պատրաստված:

0:00:18.788,0:00:25.508
Այժմ, երևակայեցեք մի խումբ գեր նուդիստներ հեծանիվների վրա:

0:00:25.508,0:00:28.708
Նրանք մրցում են հեծանվային մրցույթում,

0:00:28.708,0:00:32.458
և նրանք առաջանում են ուղիղ դեպի Ձեր դուռը:

0:00:32.458,0:00:34.408
Ինձ հարկավոր է, որ դուք իրականում տեսնեք այս ամենը:

0:00:34.408,0:00:37.500
Նրանք ամբողջ ուժով քշում են հեծանիվը, քրտինքի մեջ են,

0:00:37.500,0:00:40.404
ուժգին թռնում են վերուվար:

0:00:40.404,0:00:44.208
Եվ նրանք բախվում են ուղիղ Ձեր տան առջևի դռանը:

0:00:44.208,0:00:48.127
Հեծանիվները թռչում են ամենուրեք, անիվները գլորվում անցնում են Ձեր կողքով,

0:00:48.127,0:00:51.958
սանդղամատերը հայտնվում են տարօրինակ վայրերում:

0:00:51.958,0:00:55.183
Անցե՛ք Ձեր շեմքի վրայով

0:00:55.183,0:00:58.023
դեպի Ձեր ճեմասրահ, միջանցք, կարևոր չէ, թե ինչ է շեմքի հետևում,

0:00:58.023,0:01:01.929
և գնահատեք լույսի որակը:

0:01:01.929,0:01:07.606
Լույսը իր շողերն է սփռում Թխվածքաբլիթ հրեշի վրա:

0:01:07.606,0:01:10.792
Թխվածքաբլիթ հրեշը թափահարում է իր ձեռքը Ձեր ուղղությամբ

0:01:10.792,0:01:13.496
դարչնագույն ձիու վրա թառած դիրքից:

0:01:13.496,0:01:15.304
Այն խոսացող ձի է:

0:01:15.304,0:01:19.837
Դուք իրականում զգում եք, որ նրա կապույտ մորթը խուտուտ է տալիս Ձեր քիթը:

0:01:19.837,0:01:24.114
Դուք զգում եք չամիչով թխվածքաբլիթի հոտը, որը նա պատրաստվում նետել իր բերանի մեջ:

0:01:24.114,0:01:27.921
Անցեք նրա կողքով: Անցեք նրա կողքով դեպի հյուրասենյակ

0:01:27.921,0:01:30.958
Ձեր հյուրասենյակում, լրիվ երևակայական լայնաշերտ

0:01:30.958,0:01:33.770
Բրիթնի Սփիրսի նկարն է:

0:01:33.770,0:01:39.265
Նա խղճուկ է հագնված, նա պարում է Ձեր սուրճի սեղանի վրա,

0:01:39.265,0:01:41.809
և նա երգում է «Հիթ մի բեյբի ուան մոր թայմ» (Մի անգամ էլ սերս):

0:01:41.809,0:01:44.731
Ապա հետևեք ինձ դեպի խոհանոց:

0:01:44.731,0:01:49.031
Խոհանոցում հատակը սփռվել է դեղին աղյուսե ճանապարհով

0:01:49.031,0:01:52.725
և Ձեր վառարանից դեպի Ձեզ են գալիս

0:01:52.725,0:01:54.792
Դորոթին, Թիթեղագործը,

0:01:54.792,0:01:57.173
Խրտվիլակը և Առյուծը «Օզի Կախարդը» հեքիաթից

0:01:57.173,0:02:00.000
ձեռք ձեռքի թռչկոտում են ուղիղ դեպի Ձեզ:

0:02:00.000,0:02:04.333
Լավ: Բացեք ձեր աչքերը:

0:02:04.333,0:02:07.792
Ես ուզում եմ ձեզ պատմել մի շատ տարօրինակ մրցույթի մասին,

0:02:07.792,0:02:10.875
որը տեղի է ունենում ամեն գարուն Նյու-Յորք քաղաքում:

0:02:10.875,0:02:14.362
Այն կոչվում է Միացիալ Նահանգների Հիշողությոան առաջնություն:

0:02:14.362,0:02:17.260
Եվ ես գնացել էի լուսաբանելու այս մրցույթը մի քանի տարի առաջ,

0:02:17.260,0:02:19.457
որպես գիտական լրագրող՝

0:02:19.457,0:02:21.792
ակնկալելով, որ այն նման կլինի

0:02:21.792,0:02:24.621
գիտնականների սուպերբոլի:

0:02:24.621,0:02:28.130
Սրանք մի խումբ տղաներ էին և մի քանի տիկնայք, ովքեր

0:02:28.130,0:02:32.869
շատ տարբերվում էին և տարիքով և հիգիենիկ մաքրությամբ:

0:02:32.869,0:02:35.150
(Ծիծաղ)

0:02:35.150,0:02:39.359
Նրանք փորձում էին անգիր անել հարյուրավոր պատահական թվեր՝

0:02:39.359,0:02:40.771
նայելով դրանց միայն մեկ անգամ:

0:02:40.771,0:02:45.133
Նրանք անգիր էին անում տասնյակ և տասնյակ անծանոթ մարդկանց անուններ:

0:02:45.133,0:02:48.571
Նրանք անգիր էին սովորում ամբողջական բանաստեղծություններ մի քանի րոպեների ընթացքում:

0:02:48.571,0:02:50.750
Նրանք մրցում էին, որ տեսնեն թե ով կարող է ամենաարագ անգիր անել

0:02:50.750,0:02:54.750
մի տուփ խառնած խաղաքարտերի հերթականությունը:

0:02:54.750,0:02:56.594
Ես չէի հավատում աչքերիս:

0:02:56.594,0:02:59.750
Այս մարդիկ կարծես բնության հրեշներ լինեին:

0:02:59.750,0:03:03.375
Եվ ես սկսեցի խոսել մրցողներից մի քանիսի հետ:

0:03:03.375,0:03:04.750
Սա մի տղա է Էդ Քուք անունով,

0:03:04.750,0:03:06.317
ով եկել էր Անգլիայից,

0:03:06.317,0:03:08.283
որտեղ նա ուներ լավագույն վարժեցված հիշողություններից մեկը:

0:03:08.283,0:03:12.048
Եվ ես հարցրեցի նրան, «Էդ, ե՞րբ Դուք հասկացաք,

0:03:12.048,0:03:14.556
որ դուք գիտնական եք»:

0:03:14.556,0:03:17.320
Եվ Էդը ասաց․ «Ես գիտնական չեմ»:

0:03:17.320,0:03:19.896
Իրականում, ես ունեմ միջին ունակության հիշողություն:

0:03:19.896,0:03:21.568
Բոլորը, ովքեր մասնակցում են այս մրցույթին

0:03:21.568,0:03:24.829
կասեն Ձեզ, որ նրանք ունեն միայն միջին հիշողություն:

0:03:24.829,0:03:26.708
Մենք բոլորս էլ վարժեցրել ենք ինքներս մեզ

0:03:26.708,0:03:30.929
կատարելու այս բոլորովին զարմանահրաշ հիշողության սխրանքները՝

0:03:30.929,0:03:32.987
օգտագործելով մի շարք հնադարյան մեթոդներ,

0:03:32.987,0:03:36.535
մեթոդներ ստեղծված 2500 տարի առաջ Հունաստանում,

0:03:36.535,0:03:39.667
նույն մեթոդները, որոնք Կիկերոնն էր օգտագործել,

0:03:39.667,0:03:41.527
իր ճառերը անգիր անելու համար,

0:03:41.527,0:03:45.721
որոնք միջնադարյան գիտնականները օգտագործում էին ամբողջական գրքեր անգիր սովորելու համար»:

0:03:45.721,0:03:49.437
Եվ ես ապշած մտածեցի, «Ուոաաա՜: Ինչպե՞ս ես երբեք չեմ լսել սրա մասին»։

0:03:49.437,0:03:52.156
Եվ մենք կանգնած էինք մրցույթի դահլիճից դուրս

0:03:52.156,0:03:55.833
և Էդը, ով հրաշալի, փայլուն,

0:03:55.833,0:03:58.898
բայց որոշ չափով տարօրինակ անգլիացի տղա է,

0:03:58.898,0:04:03.333
ասում է ինձ, «Ջոշ, Դուք ամերիկյան լրագրող էք.

0:04:03.333,0:04:05.439
Դուք գիտե՞ք Բրիթնի Սփիրսին:»

0:04:05.439,0:04:10.252
Ես զարմացած՝ «Ի՞նչ: Ոչ: Ի՞նչու»:

0:04:10.252,0:04:13.333
«Քանի որ ես իսկապես ուզում եմ սովորեցնել Բրիթնի Սփիրսին

0:04:13.333,0:04:15.962
ինչպես անգիր անել խառնած մի տուփ խաղաքարտերի հերթականությունը

0:04:15.962,0:04:18.208
Ամերիկայի ազգային հեռուստակայանով:

0:04:18.208,0:04:21.479
Այն կապացույցի աշխարհին, որ ամենը կարող են անել այն»:

0:04:21.479,0:04:25.893
(Ծիծաղ)

0:04:25.893,0:04:29.383
Ես պատասխանեցի, «Դե, ես Բրիթնի Սփիրսը չեմ,

0:04:29.383,0:04:32.148
բայց միգուցե Դուք կարող էիք ինձ սովորեցնել:

0:04:32.148,0:04:34.583
Չէ որ պետք է որևէ մեկից սկսես, այդպես չէ՞»:

0:04:34.583,0:04:38.375
Եվ դա իմ համար մի շատ տարօինակ ճանապարհորդության սկիզբն էր:

0:04:38.375,0:04:41.279
Ի վերջո ես անցկացրեցի հաջորդ տարվա լավագույն մասը

0:04:41.279,0:04:43.375
ոչ միայն վարժեցնելով իմ հիշողությունը,

0:04:43.375,0:04:45.125
այլ նաև ուսումնասիրելով այն,

0:04:45.125,0:04:47.231
փորձելով հասկանալ, թե ինչպես է այն աշխատում,

0:04:47.231,0:04:49.502
ինչու այն մեկ-մեկ չի աշխատում,

0:04:49.502,0:04:51.987
և ինչ ներուժ այն կարող է ունենալ:

0:04:51.987,0:04:54.293
Ես հանդիպեցի մի շարք իրոք հետաքրքիր մարդկանց:

0:04:54.293,0:04:56.075
Սա մի տղա է, ում անունն է Ի.Փի:

0:04:56.075,0:04:58.583
Նա ամնեզիայով տառապող մարդ է, ով ունի հնարավոր է

0:04:58.583,0:05:01.292
ամենավատ հիշողությունը աշխարհում:

0:05:01.292,0:05:02.952
Նրա հիշողությունն այնքան վատն էր,

0:05:02.952,0:05:05.702
որ նա նույնիսկ չէր հիշում, որ ուներ հիշողության խնդիր,

0:05:05.702,0:05:07.589
ինչը զարմանահրաշ է։

0:05:07.589,0:05:09.304
Եվ նա այս անհավատալիորեն ողբերգական կերպարն էր,

0:05:09.304,0:05:11.292
սակայն նա մի վառ օրինակ էր այնքանով,

0:05:11.292,0:05:15.102
որքանով մեր հիշողությունները ներկայացնում են, թե ով ենք մենք:

0:05:15.102,0:05:18.140
Սպեկտրի մյուս կողմում ես հանդիպեցի այս տղային:

0:05:18.140,0:05:19.877
Սա Քիմ Փիքն է:

0:05:19.877,0:05:23.364
Նա Դասթին Հոֆմանի պատկերի հիմքն էր «Անձրևի Մարդ» ֆիլմի մեջ:

0:05:23.364,0:05:26.046
Մենք անցկացրեցինք մի ամբողջ օր միասին

0:05:26.046,0:05:29.683
Սոլթ Լեյք քաղաքի հանրային գրադարանում անգիր անելով հեռախոսագրքերը,

0:05:29.683,0:05:32.770
ինչը հանճարեղ էր:

0:05:32.770,0:05:35.727
(Ծիծաղ)

0:05:35.727,0:05:39.157
Եվ ես վերադարձա և կարդացի մի շարք հիշողության գիտական աշխատություններ,

0:05:39.157,0:05:42.990
աշխատություններ՝ գրված 2000 տարուց ավելի առաջ

0:05:42.990,0:05:44.896
լատիներենով հնադարում

0:05:44.896,0:05:47.233
և ավելի ուշ՝ միջնադարում:

0:05:47.233,0:05:49.796
Եվ ես սովորեցի մի քանի հետաքրքիր բան:

0:05:49.796,0:05:53.038
Իսկապես հետաքրքիր բաներից մեկն այն է

0:05:53.038,0:05:55.514
որ ժամանակին,

0:05:55.514,0:06:01.286
վարժեցված, կարգապահ, մշակված հիշողություն ունենալու այս գաղափարը

0:06:01.286,0:06:06.314
այնքան խորթ չէր, ինչքան այն թվում է մեզ այսօր:

0:06:06.314,0:06:11.071
Ժամանակին, մարդիկ ջանք էին ներդնում իրենց հիշողությունների մեջ,

0:06:11.071,0:06:16.096
ջանասիրաբար զարգացնելով իրենց հիշողությունը:

0:06:16.096,0:06:18.219
Վերջին մի քանի հազարամյակների ընթացքում

0:06:18.219,0:06:20.965
մենք ստեղծել ենք մի շարք տեխնոլոգիաներ.

0:06:20.965,0:06:23.375
այբուբենից մինչև ձեռագրեր,

0:06:23.375,0:06:25.694
մինչև գրքեր, մամուլի տպագրություն, լուսանկարչություն,

0:06:25.694,0:06:27.608
համակարգիչ, սմարթֆոն

0:06:27.608,0:06:30.540
որոնք աստիճանաբար ավելի են հեշտացրել և դյուրացրել

0:06:30.540,0:06:33.125
մեզ համար մեր հիշողությունները այլ տեղում պահելը,

0:06:33.125,0:06:35.367
դրդելով մեզ էապես հրաժարվել

0:06:35.367,0:06:39.080
այս հիմնարար մարդկային կարողությունից:

0:06:39.080,0:06:42.679
Այս տեխնոլոգիաները մեր ժամանակակից աշխարհը հնարավոր են դարձրել,

0:06:42.679,0:06:44.477
բայց նրանք նաև մեզ փոխել են:

0:06:44.477,0:06:46.227
Նրանք փոխել են մեր մշակույթը

0:06:46.227,0:06:49.761
և ես կասեի, որ նրանք փոխել են մեզ իմացության մակարդակի վրա:

0:06:49.761,0:06:52.327
Այլեւս ստիպված չլինելով հիշել,

0:06:52.327,0:06:55.444
մենք գրեթե մոռացել ենք ինչպես են դա անում:

0:06:55.444,0:06:57.183
Աշխարհի միակ վայրերը,

0:06:57.183,0:07:00.287
որտեղ դուք դեռ կարող եք գտնել մարդկանց, ովքեր

0:07:00.287,0:07:03.529
տարված են հիշողության վարժեցման և մշակման գաղափարով,

0:07:03.529,0:07:06.288
այս ամբողջովին եզակի հիշողության մրցույթն է:

0:07:06.288,0:07:07.604
Իրականում այն այդքան էլ եզակի չէ,

0:07:07.604,0:07:09.929
այդպիսի մրցույթներ անցկացվում են ամբողջ աշխահով մեկ:

0:07:09.929,0:07:14.087
Եվ ես հիացած էի, ես ուզում էի իմանալ՝ ինչպես են այս տղաները անում դա:

0:07:14.087,0:07:18.806
Մի քանի տարի առաջ մի խումբ հետազոտողներ Լոնդոնի համալսարանական քոլեջում

0:07:18.806,0:07:21.583
իրենց լաբորատորիա էին բերել մի խումբ հիշողության չեմպիոններ:

0:07:21.583,0:07:23.089
Նրանք ուզում էին իմանալ՝

0:07:23.089,0:07:24.456
արդյո՞ք այս տղաների ուղեղները,

0:07:24.456,0:07:28.898
իրենց ձևով ու կառուցվածքով տարբեր են մեր ուղեղներից:

0:07:28.898,0:07:31.902
Պատասխանը ոչ էր:

0:07:31.902,0:07:35.006
Նրանք ավելի խելացի՞ են քան մենք:

0:07:35.006,0:07:36.717
Նրանց հանձնարարեցին մի շարք կոգնիտիվ թեստեր,

0:07:36.717,0:07:38.987
և պատասխանը իսկապես ոչ էր:

0:07:38.987,0:07:42.315
Սակայն կար մի իսկապես հետաքրքիր տարբերություն

0:07:42.315,0:07:44.423
այս հիշողության չեմպիոնների

0:07:44.423,0:07:46.990
և սովորական մարդկանց ուղեղների միջև, որոնց հետ նրանց համեմատում էին:

0:07:46.990,0:07:49.667
Երբ նրանք դրեցին այս տղաներին Ֆունկցիոնալ մագնիսա-ռեզոնանսային տոմոգրաֆիայի մեքենայի մեջ,

0:07:49.667,0:07:51.711
սկան արեցին իրենց ուղեղները

0:07:51.711,0:07:56.717
մինչ նրանք անգիր էին անում թվեր, մարդկանց դեմքեր ու ձյան փաթիլների նկարներ,

0:07:56.717,0:07:59.033
նրանք հայտնաբերեցին, որ հիշողության չեմպիոնների

0:07:59.033,0:08:01.277
ուղեղները լուսավորում էին այլ մասերում

0:08:01.277,0:08:03.288
քան մյուս մարդկանց ուղեղները:

0:08:03.288,0:08:06.573
Արժե նշել, որ նրանք օգտագործում էին, կամ թվում էր թե օգտագործում էին

0:08:06.573,0:08:10.790
ուղեղի այն մասը, որը պատասխանատու է տարածական հիշողության համար:

0:08:10.790,0:08:17.033
Ինչու՞: Եվ կա՞ ինչ-որ մի բան, որ մենք կարող են սովորել սրանից:

0:08:17.033,0:08:21.233
Մրցակցային հիշողության սպորտը

0:08:21.233,0:08:24.081
նման է ռազմական մրցավազքի,

0:08:24.081,0:08:27.125
որտեղ ամեն տարի մեկը հնարում է

0:08:27.125,0:08:29.813
մի նոր ձև ավելի շատ նյութ, ավելի արագ հիշելու համար,

0:08:29.813,0:08:31.652
իսկ հետո մնացած մրցակիցները պետք է կարողանան անել նույնը:

0:08:31.652,0:08:33.500
Սա իմ ընկեր Բեն Փրիդմորն է,

0:08:33.500,0:08:35.250
աշխարհի հիշողության եռակի չեմպիոնը:

0:08:35.250,0:08:37.083
Նրա առջև իր գրասեղանի վրա

0:08:37.083,0:08:40.777
կան խառնած խաղաքարտերի 36 տուփ,

0:08:40.777,0:08:43.525
որը նա պատրաստվում է փորձել անգիր անել մեկ ժամում,

0:08:43.525,0:08:47.881
օգտագործելով մի մեթոդ, որը նա էր հնարել և միայն նա էր տիրապետում դրան:

0:08:47.881,0:08:49.792
Նա օգտագործել էր նմանատիպ մի մեթոդ

0:08:49.792,0:08:52.234
հիշելու ճիշտ կարգը

0:08:52.234,0:08:58.042
4,140 պատահական երկուական նիշերի

0:08:58.042,0:09:00.944
կես ժամվա ընթացքում:

0:09:00.944,0:09:02.875
Այո:

0:09:02.875,0:09:06.423
Եվ թեև կան մի շարք ձևեր

0:09:06.423,0:09:10.000
նյութը հիշելու այս մրցույթներում,

0:09:10.000,0:09:12.892
բոլոր մեթոդները, որոնք օգտագործվում են,

0:09:12.892,0:09:15.500
ի վերջո հանգում են մի հայեցակարգի,

0:09:15.500,0:09:19.148
որը հոգեբանները կոչում են զարգացող կոդավորում:

0:09:19.148,0:09:21.829
Եվ այս մեթոդը լավ ներկայացված է հիանալի պարադոքսի միջոցով

0:09:21.829,0:09:23.875
հայտնի որպես Հացթուխ/հացթուխ պարադոքս,

0:09:23.875,0:09:25.437
որը, հետևյալն է.

0:09:25.437,0:09:28.333
եթե ես խնդրեմ երկու մարդու հիշել նույն բառը,

0:09:28.333,0:09:29.900
եթե ես ասեմ մեկին

0:09:29.900,0:09:33.527
«Հիշիր, որ կա մի տղա Հացթուխ անունով»:

0:09:33.527,0:09:35.033
Դա իր անունն է:

0:09:35.033,0:09:40.819
Իսկ մյուսին ասեմ, «Հիշիր, որ կա մի տղա, որը հացթուխ է»:

0:09:40.819,0:09:44.061
Եվ որոշ ժամանակ հետո ես վերադառնամ իրենց

0:09:44.061,0:09:47.100
և ասեմ, «Դուք հիշու՞մ եք այն բառը,

0:09:47.100,0:09:48.477
որը ես ասել էի ձեզ մի քիչ առաջ։

0:09:48.477,0:09:50.275
Դուք հիշու՞մ եք այն»:

0:09:50.275,0:09:53.542
Անձը, ում ասել էի, որ իր անունը Հացթուխ է

0:09:53.542,0:09:55.861
ավելի քիչ հավանական է, որ կհիշեր նույն բառը

0:09:55.861,0:09:59.712
քան այն անձը ում ասել էի, որ իր աշխատանքն է հացթուխ լինելը:

0:09:59.712,0:10:02.791
Նույն բառն է, բայց տարօրինակ է, որ մի դեպքում հիշվում է, իսկ մյուս դեպքում՝ ոչ:

0:10:02.791,0:10:04.768
Ի՞նչ է տեղի ունենում այստեղ:

0:10:04.768,0:10:09.804
Հացթուխ անունն իրականում ոչինչ չի նշանակում Ձեզ համար:

0:10:09.804,0:10:12.095
Այն ամբողջովին հեռու է

0:10:12.095,0:10:15.333
Ձեր գլխում պտտվող բոլոր մյուս հիշողություններից:

0:10:15.333,0:10:17.223
Բայց բոլորը գիտեն հացթուխ գոյականը,

0:10:17.223,0:10:19.094
մենք ճանաչում ենք հացթուխների:

0:10:19.094,0:10:21.123
Հացթուխները կրում են ծիծաղաշարժ սպիտակ գլխարկներ:

0:10:21.123,0:10:22.750
Հացթուխների ձեռքերը ալյուրի մեջ են:

0:10:22.750,0:10:24.825
Հացթուխներից լավ հոտ է գալիս, երբ նրանք վերադառնում են տուն:

0:10:24.825,0:10:26.952
Միգուցե մենք նույնիսկ ճանաչում ենք հացթուխի:

0:10:26.952,0:10:28.363
Եվ երբ մենք առաջին անգամ լսում ենք այդ բառը,

0:10:28.363,0:10:31.208
մենք անմիջապես սկսում ենք կառուցել ասոցիացիաներ,

0:10:31.208,0:10:35.279
որոնք ավելի ուշ օգնում են մեզ ավելի հեշտ հիշել այդ բառը:

0:10:35.279,0:10:38.237
Հիշելու ամբողջ արվեստը,

0:10:38.237,0:10:40.352
որի վրա հիմնված են այս մրցույթները,

0:10:40.352,0:10:43.579
ինչպես նաև փաստերը ավելի լավ հիշելու արվեստը առօրյա կյանքում,

0:10:43.579,0:10:47.565
հանգում է մեծատառ Հ-ով Հացթուխներին

0:10:47.565,0:10:49.561
փոքրատառ հ-ով հացթուխների փոխակերպելուն,

0:10:49.561,0:10:52.948
վերցնելով տեղեկատվությունը, որը բացակայում է համատեքստում

0:10:52.948,0:10:55.254
նշանակությամբ ու իմաստաով,

0:10:55.254,0:10:56.804
և փոխակերպել այն այնպես,

0:10:56.804,0:10:58.979
որ այն դառնա իմաստալից

0:10:58.979,0:11:03.764
Ձեր գլխում եղած մնացած ինֆորմացիայի հետ:

0:11:03.764,0:11:07.498
Այս անելու համար ավելի մշակված մեթոդներից մեկը

0:11:07.498,0:11:11.417
ստեղծվել է 2500 տարի առաջ հին Հունաստանում:

0:11:11.417,0:11:13.395
Այն հայտնի էր հիշողության պալատ անունով:

0:11:13.395,0:11:16.820
Ահա դրա ստեղծման պատմությունը:

0:11:16.820,0:11:19.792
Կար մի բանաստեղծ Սիմոնիդես անունով,

0:11:19.792,0:11:21.698
ով գնացել էր հանդիսավոր ճաշկերույթի:

0:11:21.698,0:11:23.946
Իրականում նրան վարձել էին զվարճանքի համար,

0:11:23.946,0:11:26.958
քանի որ այն ժամանակ, եթե Դուք ցանկանում էիք կազմակերպել յուրահատուկ խնջույք,

0:11:26.958,0:11:30.170
Դուք չէիք վարձում դիջեյ, Դուք վարձում էիք բանաստեղծ:

0:11:30.170,0:11:35.040
Եվ նա կանգնում է, ասմունքում իր բանաստեղծությունը, դուրս գալիս սրահի դռնից,

0:11:35.040,0:11:40.152
և այդ պահին, ամբողջ ճաշկերույթի սրահը փլուզվում է՝

0:11:40.152,0:11:42.833
սպանելով ներսում գտնվող բոլորին:

0:11:42.833,0:11:45.398
Այն ոչ միայն սպանում է բոլորին,

0:11:45.398,0:11:49.262
այլ անճանաչելիորեն աղավաղում է բոլորի մարմինները:

0:11:49.262,0:11:51.583
Ոչ ոք չի կարող ասել, թե ով կար ներսում,

0:11:51.583,0:11:54.754
ոչ ոք չի կարող ցույց տալ, թե ով որտեղ էր նստած:

0:11:54.754,0:11:56.993
Մարմինները չեն կարող պատշաճ կերպով թաղված լինել:

0:11:56.993,0:12:00.836
Դա մի ողբերգություն է, որին գումարվել է մեկ այլ ողբերգություն:

0:12:00.836,0:12:03.540
Սիմոնիդեսը, դուրսը կանգնած,

0:12:03.540,0:12:05.671
ավերակների մեջ միակ ողջ մնացածը,

0:12:05.671,0:12:09.307
փակում է իր աչքերը և գիտակցում է,

0:12:09.307,0:12:11.845
որ իր մտքում

0:12:11.845,0:12:16.990
նա կարող է տեսնել, թե ճաշկերույթի սրահում յուրաքանչյուր հյուրը որտեղ է նստած է եղել:

0:12:16.990,0:12:19.333
Եվ նա բռնում է զոհվածների հարազատներին ձեռքերից

0:12:19.333,0:12:23.391
ու ուղղորդում նրանց ավերակների միջով իրենց սիրելիների մոտ:

0:12:23.391,0:12:26.655
Սիմոնիդեսը հասկանում է այդ պահին

0:12:26.655,0:12:30.088
մի բան, որ ես կարծում էմ մենք բոլորս բնազդաբար գիտենք,

0:12:30.088,0:12:32.500
որ չնայած նրա, որ մենք տկար ենք

0:12:32.500,0:12:35.394
անուններ ու հեռախոսահամարներ անգիր անելու մեջ

0:12:35.394,0:12:38.052
և մեր գործընկերներից բառացի հրահանգներ հիշելու գործում,

0:12:38.052,0:12:43.542
մենք ունենք իսկապես բացառիկ տեսողական և տարածական հիշողություն:

0:12:43.542,0:12:47.138
Եթե ես խնդրեմ ձեզ ասել ինձ առաջին 10 բառը

0:12:47.138,0:12:49.602
այն պատմության, որը ես ձեզ պատմեցի Սիմոնիդիսի մասին

0:12:49.602,0:12:52.090
հնարավոր է, որ ձեզ շատ դժվար լինի անել այն:

0:12:52.090,0:12:54.404
Բայց ես կարող եմ գրազ գալ,

0:12:54.404,0:12:57.087
որ եթե ես խնդրեի Ձեզ հիշել,

0:12:57.087,0:13:01.643
թե ով է նստած թուխ խոսացող ձիու վրա

0:13:01.643,0:13:03.641
ձեր ֆոյեյում հենց հիմա,

0:13:03.641,0:13:05.966
դուք կկարողանաք տեսնել դա։

0:13:05.966,0:13:08.496
Հիշողության պալատի գաղափարը

0:13:08.496,0:13:13.129
այս երևակայական երևույթ Ձեր մտքում ստեղծելու

0:13:13.129,0:13:14.875
և այն պատկերներով լցնելու մեջ է,

0:13:14.875,0:13:17.083
որոնք Դուք ուզում եք հիշել՝

0:13:17.083,0:13:20.412
ինչքան ավելի խենթ, ավելի տարօրինակ, ավելի արտառոց,

0:13:20.412,0:13:24.012
ավելի զվարճալի, ավելի անպարկեշտ, ավելի նողկալի է պատկերը

0:13:24.012,0:13:26.887
ավելի անմոռանալի այն կլինի։

0:13:26.887,0:13:29.721
Ահա մի խորհուրդ, որը 2000 տարուց ավելի հին է,

0:13:29.721,0:13:32.506
որը կարելի է գտնել ամենավաղ լատինական հիշողության պայմանագրերում:

0:13:32.506,0:13:34.335
Այսպիսով, ինպե՞ս է այն գործում:

0:13:34.335,0:13:36.875
Ասենք թե Ձեզ հրավիրել են

0:13:36.875,0:13:40.681
TED-ի բեմ ելույթ ունենալու

0:13:40.681,0:13:43.215
և Դուք ուզում եք այն անգիր սովորել

0:13:43.215,0:13:48.260
և Դուք ուզում եք անել այն այնպես, ինչպես Կեկերոնը կաներ,

0:13:48.260,0:13:52.919
եթե նա հրավիրված լիներ TEDxRome-ին 2000 տարի առաջ:

0:13:52.919,0:13:55.177
Դուք կարող եք

0:13:55.177,0:14:00.396
պատկերացնել ինքներդ Ձեզ Ձեր տան դռան առջև:

0:14:00.396,0:14:02.438
Եվ Դուք կարող եք պատկերացնել մի ինչ-որ

0:14:02.438,0:14:05.946
ամբողջովին խենթ, անհեթեթ, անմոռանալի պատկեր,

0:14:05.946,0:14:08.929
որը կհիշացնի Ձեզ այն բանի մասին, ինչի մասին, որ Դուք ուզում էք խոսել առաջինը, այն է՝

0:14:08.929,0:14:11.721
այս ամբողջովին արտառոց մրցույթը:

0:14:11.721,0:14:14.554
Եվ հետո Դուք կմտնեք Ձեր տուն

0:14:14.554,0:14:17.406
և կտեսնեք Թխվածքաբլիթ հրեշին

0:14:17.406,0:14:19.293
պարոն Էդի վրա:

0:14:19.293,0:14:20.562
Եվ այն կհիշեցնի Ձեզ,

0:14:20.562,0:14:23.736
որ Դուք ուզում եք ներկայացնել Ձեր ընկեր Էդ Քուքին:

0:14:23.736,0:14:26.400
Եվ հետո Դուք կտեսնեք Բրիթնի Սփիրսի մի նկար,

0:14:26.400,0:14:29.212
որը կհիշեցնի Ձեզ այս ծիծաղաշարժ կատակը, որը Դուք ուզում եք պատմել:

0:14:29.212,0:14:30.884
Եվ Դուք մտնում եք խոհանոց,

0:14:30.884,0:14:32.729
և չորրորդ թեման, որի մասին դուք պատրաստվում եք խոսել

0:14:32.729,0:14:35.667
այս տարօրինակ ճանապարհորդությունն էր, որին Դուք մասնակից եք դարձել մեկ տարի,

0:14:35.667,0:14:40.631
և Դուք ունեք ընկերներ, որոնք կօգնեն Ձեզ հիշել այն:

0:14:40.631,0:14:44.850
Ահա ինչպես են Հռոմեկան հռետորները անգիր արել իրենց ճառերը.

0:14:44.850,0:14:48.244
ոչ բառ առ բառ, որը Ձեզ պարզապես կխենթացնի,

0:14:48.244,0:14:50.656
այլ թեմա առ թեմա:

0:14:50.656,0:14:53.563
Իրականում, «Թեմատիկ նախադասություն» արտահայտությունը,

0:14:53.563,0:14:56.863
գալիս է հունական «topos» բառից,

0:14:56.863,0:14:58.583
որը նշանակում է «տեղ»:

0:14:58.583,0:15:00.150
Սա հետք է այն ժամանակվա,

0:15:00.150,0:15:02.470
երբ մարդիկ մտածում էին հռետորության և հայտարարության արվեստի մասին

0:15:02.470,0:15:04.708
այս տեսակի տարածական տերմիններով:

0:15:04.708,0:15:06.645
«Առաջին հերթին» արտահայտությունը

0:15:06.645,0:15:10.068
նշանակում է Ձեր հիշողության պալատի առաջին հերթը:

0:15:10.068,0:15:12.048
Ես մտածեցի, որ սա հրաշալի էր,

0:15:12.048,0:15:13.948
և իսկապես տարվեցի դրանով:

0:15:13.948,0:15:16.696
Եվ ես հաճախեցի մի քանի հիշողության մրցույթներ:

0:15:16.696,0:15:19.257
Եվ ես հասկացա, որ ուզում եմ ինչ-որ մի ավելի երկար բան գրել

0:15:19.257,0:15:22.550
այս մրցակցային հիշողների ենթամշակույթի մասին:

0:15:22.550,0:15:24.577
Սակայն կար խնդիր:

0:15:24.577,0:15:27.325
Խնդիրը նրանում էր, որ հիշողության մրցույթը

0:15:27.325,0:15:31.054
ահավոր ձանձրալի միջոցառում է:

0:15:31.054,0:15:33.660
(Ծիծաղ)

0:15:33.660,0:15:38.210
Իրավ, այն նման է մի խումբ մարդկանց, ովքեր դպրոցական քննական թեստ են հանձնում:

0:15:38.210,0:15:39.904
Ամենադրամատիկն պահն այն ժամանակն է,

0:15:39.904,0:15:41.283
երբ ինչ որ մեկը սկսում է մերսել իր քունքերը:

0:15:41.283,0:15:44.321
Եվ ես լրագորղ եմ, ինձ պետք է ինչ որ մի բանի մասին գրել:

0:15:44.321,0:15:48.098
Ես գիտեմ, որ այս մարդկանց ուղեղում տեղի է ունենում անհավատալի գործընթաց,

0:15:48.098,0:15:50.198
բայց այն մատչելի չէ ինձ համար:

0:15:50.198,0:15:52.917
Եվ ես հասկացա, եթե ես ուզում եմ պատմել այս պատմությունը,

0:15:52.917,0:15:55.667
ես պետք է մի քիչ իրենց նման լինեմ։

0:15:55.667,0:15:59.248
Եվ այսպիսով ես սկսեցի փորձել անցկացնել 15 կամ 20 րոպե

0:15:59.248,0:16:02.083
ամեն առավոտ մինչ Նյու-Յորք Թայմս կարդալը

0:16:02.083,0:16:04.604
պարզաես փորձելով հիշել ինչ-որ մի բան:

0:16:04.604,0:16:06.273
Միգուցե բանաստեղծություն:

0:16:06.273,0:16:08.312
Միգուցե անուններ հին տարեգրքից,

0:16:08.312,0:16:10.571
որը ես գնել էի շուկայից:

0:16:10.571,0:16:16.067
Եվ ես հայտնաբերեցի, որ այն ահավոր հետաքրքիր է:

0:16:16.067,0:16:18.145
Ես երբեք չէի ակնկալի դա։

0:16:18.145,0:16:21.508
Այն հետաքրքիր էր, քանի որ այն իրականում հիշողության վարժեցման մասին չէ:

0:16:21.508,0:16:24.546
Դուք փորձում եք ավելի ու ավելի կատարելագործվել

0:16:24.546,0:16:26.975
ստեղծագործելու

0:16:26.975,0:16:29.869
այս ամբողջովին անհեթեթ, անպարկեշտ, զվարճալի

0:16:29.869,0:16:33.994
և անմոռանալի պատկերները Ձեր մտքում:

0:16:33.994,0:16:35.577
Եվ ես սրանով շատ տարվեցի:

0:16:35.577,0:16:42.234
Սա ես եմ իմ ստանդարտ մրցակցային հիշողություն ունեցողի վարժեցման հանդերձանքով:

0:16:42.234,0:16:44.200
Դրանք մի զույգ ձայնամեկուցացնող ականջակալներ են,

0:16:44.200,0:16:47.609
և մի զույգ քողարկված պաշտպանիչ ակնոցներ,

0:16:47.609,0:16:50.282
որոնք ունեն երկու փոքր ծակ,

0:16:50.282,0:16:55.608
քանի որ շեղումը հիշողության մրցակիցների ամենամեծ թշնամին է:

0:16:55.608,0:17:01.375
Ի վերջո ես վերադարձա նույն մրցույթին, որը ես լուսաբանել էի մեկ տարի առաջ:

0:17:01.375,0:17:03.481
Եվ ես հասկանում էի, որ կարող եմ մասնակցել այդ մրցույթին

0:17:03.481,0:17:06.783
որպես լրագրության մի փորձ։

0:17:06.783,0:17:11.304
Կարծում էի, որ այն կարող է լինել մի գեղեցիկ վերջաբան իմ ամբողջ ուսումնասիրության համար:

0:17:11.304,0:17:15.042
Խնդիրը նրանում էր, որ փորձը հաջողվեց:

0:17:15.042,0:17:17.779
Ես հաղթեցի մրցույթը,

0:17:17.779,0:17:20.882
ինչն իրականում չպետք է պատահեր:

0:17:20.882,0:17:26.731
(Ծափահարություններ)

0:17:26.731,0:17:28.436
Հիմա շատ հաճելի է

0:17:28.436,0:17:31.263
անգիր անել ճառերը,

0:17:31.263,0:17:34.357
հեռախոսահամարներն ու գնումների ցուցակները,

0:17:34.357,0:17:37.133
սակայն կարևորը դա չէ։

0:17:37.133,0:17:39.331
Սրանք պարզապես հնարքներ են:

0:17:39.331,0:17:41.333
Դրանք աշխատող հնարքներ են,

0:17:41.333,0:17:44.516
քանի որ դրանք հիմնված են մի քանի բավականին տարրական սկզբունքների վրա այն բանի մասին,

0:17:44.516,0:17:46.292
թե ինչպես է մեր ուղեղը աշխատում:

0:17:46.292,0:17:50.244
Եվ կարիք չունեք կառուցել հիշողության պալատներ

0:17:50.244,0:17:52.250
կամ անգիր անել խաղաքարտերի տուփեր,

0:17:52.250,0:17:54.263
որպեսզի կարողանաք օգտվել այս փոքր գաղափարից, այն մասին,

0:17:54.263,0:17:56.907
թե ինչպես է աշխատում Ձեր ուղեղը:

0:17:56.907,0:17:58.700
Մենք հաճախ խոսում ենք մեծ հիշողություն ունեցող մարդկանց մասին,

0:17:58.700,0:18:01.000
կարծես այն իրենց բնածին պարգևն է,

0:18:01.000,0:18:02.890
բայց դա այդպես չէ:

0:18:02.890,0:18:06.658
Լավ հիշողությունը վարժեցնում են:

0:18:06.658,0:18:10.127
Ամենատարրական մակարդակում, մենք հիշում ենք, երբ մենք կենտրոնանում ենք:

0:18:10.127,0:18:13.333
Մենք հիշում ենք երբ, որ մենք ուժեղ հետաքրքրված ենք:

0:18:13.333,0:18:14.854
Մենք հիշում ենք, երբ մենք կարող ենք

0:18:14.854,0:18:17.625
ընկալել ինֆորմացիան և փորձը

0:18:17.625,0:18:19.731
և հասկանում ենք, թե ինչու է այն իմաստալից մեզ համար,

0:18:19.731,0:18:22.154
ինչու է այն կարևոր,

0:18:22.169,0:18:25.098
երբ որ մենք կարող ենք վերափոխել այն ինչ-որ կերպ,

0:18:25.098,0:18:26.592
որ այն իմաստ ունենա

0:18:26.592,0:18:28.819
մեր գլխում պտտվող մնացած բոլոր ինֆորմացիայի հետ,

0:18:28.819,0:18:34.079
երբ մենք կարող են փոխակերպել Հացթուխները հացթուների:

0:18:34.079,0:18:36.505
Հիշողության պալատը, մեթոդները

0:18:36.505,0:18:38.375
պարզապես դյուրացնող հնարքներ են:

0:18:38.375,0:18:40.940
Իրականում, նրանք նույնիսկ իրական հնարքներ չեն:

0:18:40.940,0:18:44.343
Նրանք աշխատում են, քանի որ նրանք ստիպում են Ձեզ աշխատել:

0:18:44.343,0:18:48.283
Նրանք մի տեսակ հոգեբանական խորը ազդեցություն են թողնում,

0:18:48.283,0:18:49.804
ստիպելով մեզ խորհել,

0:18:49.804,0:18:54.032
որը մեզանից շատերը սովորաբար չեն անում:

0:18:54.032,0:18:56.594
Բայց դրանք իրականում դյուրին հնարքներ չեն:

0:18:56.594,0:18:59.450
Ահա այսպես է նյութը հիշելի դառնում:

0:18:59.450,0:19:03.593
Եվ կարծում եմ, կա մի բան, որը ես կուզենայի, որ Դուք հիշեիք

0:19:03.593,0:19:06.327
դա այն է ինչ Է.Փ-ին,

0:19:06.327,0:19:10.125
ամնեզիայով տառապող մարդը, ով նույնիսկ չէր կարող հիշել որ նա հիշողության խնդիր ունի,

0:19:10.125,0:19:11.615
փոխանցել էր ինձ,

0:19:11.615,0:19:13.713
այն է, որ

0:19:13.713,0:19:18.750
մեր կյանքը մեր հիշողությունների գումարն է:

0:19:18.750,0:19:24.583
Որքա՞ն ենք մենք ցանկանում կորցնել

0:19:24.583,0:19:28.250
արդեն իսկ մեր կարճատև կյանքերից

0:19:28.250,0:19:35.210
մոռանալով մեզ մեր Բլեքբերիներում, այՖոներում,

0:19:35.210,0:19:39.008
ուշադրություն չդարձնելով մարդուն,

0:19:39.008,0:19:40.583
ով խոսում է մեզ հետ,

0:19:40.583,0:19:42.654
լինելով այնքան ծույլ, որ մենք չենք կամենում

0:19:42.654,0:19:46.344
խորը մտածել այս ամենի մասին:

0:19:46.344,0:19:48.788
Ես իմ փորձից սովորեցի,

0:19:48.788,0:19:52.185
որ աննախադեպ հիշողության կարողություններ

0:19:52.185,0:19:54.188
թաքնված են մեզ բոլորիս մեջ:

0:19:54.188,0:19:57.585
Եվ եթե Դուք ուզում եք վարել կյանք լի հիշողություններով,

0:19:57.585,0:19:59.971
Դուք պետք է լինեք այնպիսի մարդ,

0:19:59.971,0:20:02.937
ով հիշում է հիշել:

0:20:02.937,0:20:04.706
Շնորհակալություն:

0:20:04.706,0:20:07.796
(Ծափահարություն)