[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.31,0:00:10.75,Default,,0000,0000,0000,,Als je je geen leven\Nzonder chocolade kunt voorstellen,
Dialogue: 0,0:00:10.75,0:00:14.80,Default,,0000,0000,0000,,dan heb je geluk dat je niet\Nvoor de 16de eeuw geboren bent.
Dialogue: 0,0:00:15.94,0:00:19.45,Default,,0000,0000,0000,,Tot dan bestond chocolade\Nenkel in Meso-Amerika
Dialogue: 0,0:00:19.45,0:00:22.24,Default,,0000,0000,0000,,in een geheel andere vorm\Ndan wat we nu kennen.
Dialogue: 0,0:00:22.24,0:00:24.36,Default,,0000,0000,0000,,Al in 1900 v.C.
Dialogue: 0,0:00:24.36,0:00:26.74,Default,,0000,0000,0000,,hadden de mensen van deze regio geleerd
Dialogue: 0,0:00:26.74,0:00:30.06,Default,,0000,0000,0000,,om de bonen van de inheemse\Ncacaoboom te bereiden.
Dialogue: 0,0:00:30.37,0:00:32.17,Default,,0000,0000,0000,,De oudste verslagen vertellen ons
Dialogue: 0,0:00:32.17,0:00:36.10,Default,,0000,0000,0000,,dat de bonen gemalen en dan gemengd\Nwerden met maismeel en chilipepers
Dialogue: 0,0:00:36.10,0:00:37.83,Default,,0000,0000,0000,,om een drank te maken,
Dialogue: 0,0:00:37.83,0:00:40.10,Default,,0000,0000,0000,,geen kalmerende beker warme choco,
Dialogue: 0,0:00:40.10,0:00:43.97,Default,,0000,0000,0000,,maar een bitter, opwekkend,\Nschuimend brouwsel.
Dialogue: 0,0:00:44.61,0:00:47.98,Default,,0000,0000,0000,,En als jij dacht dat we tegenwoordig\Nveel belang aan chocolade hechten,
Dialogue: 0,0:00:47.98,0:00:50.83,Default,,0000,0000,0000,,is dit niets in vergelijking\Nmet de Meso-Amerikanen.
Dialogue: 0,0:00:50.100,0:00:53.60,Default,,0000,0000,0000,,Ze geloofden dat cacao\Nvoedsel uit de hemel was,
Dialogue: 0,0:00:53.60,0:00:57.02,Default,,0000,0000,0000,,een geschenk voor de mensheid\Nvan de gevederde slangengod,
Dialogue: 0,0:00:57.02,0:00:59.54,Default,,0000,0000,0000,,bij de Maya's bekend als Kukulkan
Dialogue: 0,0:00:59.54,0:01:02.52,Default,,0000,0000,0000,,en bij de Azteken als Quetzalcoatl.
Dialogue: 0,0:01:02.84,0:01:05.29,Default,,0000,0000,0000,,De Azteken gebruikten\Nde cacaobonen als betaalmiddel
Dialogue: 0,0:01:05.29,0:01:07.83,Default,,0000,0000,0000,,en dronken chocolade\Ntijdens koninklijke feesten,
Dialogue: 0,0:01:07.83,0:01:10.74,Default,,0000,0000,0000,,gaven het aan soldaten\Nter beloning voor oorlogssuccessen
Dialogue: 0,0:01:10.74,0:01:13.27,Default,,0000,0000,0000,,en gebruikten het tijdens rituelen.
Dialogue: 0,0:01:13.42,0:01:18.14,Default,,0000,0000,0000,,De eerste trans-Atlantische ontmoeting\Nmet chocolade vond plaats in 1519,
Dialogue: 0,0:01:18.14,0:01:22.63,Default,,0000,0000,0000,,toen Hernán Cortés het hof\Nvan Moctezuma in Tenonchtitlan bezocht.
Dialogue: 0,0:01:23.02,0:01:25.59,Default,,0000,0000,0000,,Volgens de beschrijvingen\Ndoor de luitenant van Cortés,
Dialogue: 0,0:01:25.59,0:01:30.79,Default,,0000,0000,0000,,liet de koning 50 kruiken van de drank\Naanbrengen en in gouden bekers schenken.
Dialogue: 0,0:01:31.01,0:01:34.49,Default,,0000,0000,0000,,Toen de kolonisten terugkwamen \Nmet ladingen van deze vreemde nieuwe bonen
Dialogue: 0,0:01:34.49,0:01:36.59,Default,,0000,0000,0000,,kregen ze door de sappige\Nmissionarisverhalen
Dialogue: 0,0:01:36.59,0:01:40.61,Default,,0000,0000,0000,,over inheemse gebruiken\Nde reputatie een afrodisiacum te zijn.
Dialogue: 0,0:01:41.53,0:01:44.32,Default,,0000,0000,0000,,In het begin maakte\Nzijn bittere smaak hem erg geschikt
Dialogue: 0,0:01:44.32,0:01:47.07,Default,,0000,0000,0000,,als geneesmiddel voor kwalen\Nzoals maagklachten
Dialogue: 0,0:01:47.72,0:01:51.51,Default,,0000,0000,0000,,maar het zoeten met honing,\Nsuiker of vanille zorgde er al snel voor
Dialogue: 0,0:01:51.51,0:01:54.97,Default,,0000,0000,0000,,dat chocolade een populaire\Ndelicatesse aan het Spaanse hof werd.
Dialogue: 0,0:01:55.33,0:01:58.45,Default,,0000,0000,0000,,En spoedig was geen\Nadellijk huishouden volledig
Dialogue: 0,0:01:58.45,0:02:01.06,Default,,0000,0000,0000,,zonder een speciaal chocoladeservies.
Dialogue: 0,0:02:01.57,0:02:04.52,Default,,0000,0000,0000,,De modieuze drank was\Nmoeilijk en tijdrovend
Dialogue: 0,0:02:04.52,0:02:06.50,Default,,0000,0000,0000,,om op grote schaal te produceren.
Dialogue: 0,0:02:06.50,0:02:10.37,Default,,0000,0000,0000,,Dat bracht het gebruik van plantages\Nen het importeren van slavenarbeid
Dialogue: 0,0:02:10.37,0:02:13.64,Default,,0000,0000,0000,,uit de Caraïben en eilanden\Naan de Afrikaanse kust met zich mee.
Dialogue: 0,0:02:14.51,0:02:18.18,Default,,0000,0000,0000,,De chocoladewereld zou\Nvoor altijd veranderen in 1828
Dialogue: 0,0:02:18.18,0:02:22.94,Default,,0000,0000,0000,,met de introductie van de cacaobonenpers\Ndoor Coenraad Van Houten uit Amsterdam.
Dialogue: 0,0:02:23.66,0:02:28.79,Default,,0000,0000,0000,,Van Houtens uitvinding kon het natuurlijk\Nvet van de cacao, cacaoboter, scheidden.
Dialogue: 0,0:02:28.84,0:02:32.52,Default,,0000,0000,0000,,Het resultaat was een poeder\Ndat je kon mengen tot een drank
Dialogue: 0,0:02:32.52,0:02:34.99,Default,,0000,0000,0000,,of dat terug gemengd kon\Nworden met de cacaoboter
Dialogue: 0,0:02:34.99,0:02:38.21,Default,,0000,0000,0000,,om zo de chocolade te maken\Ndie we vandaag kennen.
Dialogue: 0,0:02:38.21,0:02:42.20,Default,,0000,0000,0000,,Niet lang daarna voegde\Neen Zwitserse chocolatier, Daniel Peter,
Dialogue: 0,0:02:42.20,0:02:44.58,Default,,0000,0000,0000,,poedermelk toe aan de mengeling
Dialogue: 0,0:02:44.58,0:02:47.23,Default,,0000,0000,0000,,en vond zo melkchocolade uit.
Dialogue: 0,0:02:47.60,0:02:51.37,Default,,0000,0000,0000,,Tegen de 20ste eeuw was chocolade\Ngeen luxeproduct voor de elite meer
Dialogue: 0,0:02:51.37,0:02:53.85,Default,,0000,0000,0000,,maar werd het een traktatie\Nvoor het grote publiek.
Dialogue: 0,0:02:53.85,0:02:58.11,Default,,0000,0000,0000,,Om aan de enorme vraag te beantwoorden,\Nwas er een toename van de cacaoteelt nodig
Dialogue: 0,0:02:58.11,0:03:00.82,Default,,0000,0000,0000,,die enkel rond de evenaar kan groeien.
Dialogue: 0,0:03:00.82,0:03:03.62,Default,,0000,0000,0000,,In plaats van de Afrikaanse slaven\Ndie verscheept werden
Dialogue: 0,0:03:03.62,0:03:05.85,Default,,0000,0000,0000,,naar de Zuid-Amerikaanse cacaoplantages,
Dialogue: 0,0:03:05.86,0:03:08.81,Default,,0000,0000,0000,,verschoof de cacaoteelt\Nzelf naar West-Afrika.
Dialogue: 0,0:03:08.81,0:03:14.44,Default,,0000,0000,0000,,Ivoorkust levert sinds 2015 \Ntweevijfde van de cacao in de wereld.
Dialogue: 0,0:03:14.60,0:03:16.98,Default,,0000,0000,0000,,Toch zijn er samen met\Nde groei van de industrie
Dialogue: 0,0:03:16.98,0:03:19.98,Default,,0000,0000,0000,,ook gruwelijke schendingen\Nvan de mensenrechten.
Dialogue: 0,0:03:19.98,0:03:22.23,Default,,0000,0000,0000,,Vele over West-Afrika verspreide plantages
Dialogue: 0,0:03:22.23,0:03:24.26,Default,,0000,0000,0000,,die westerse bedrijven bevoorraden,
Dialogue: 0,0:03:24.26,0:03:26.73,Default,,0000,0000,0000,,gebruiken slaven- en kinderarbeid,
Dialogue: 0,0:03:26.73,0:03:30.74,Default,,0000,0000,0000,,met naar schatting meer dan\N2 miljoen getroffen kinderen.
Dialogue: 0,0:03:31.55,0:03:33.95,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een complex probleem\Ndat blijft aanhouden
Dialogue: 0,0:03:33.95,0:03:36.38,Default,,0000,0000,0000,,ondanks de inspanningen\Nvan grote chocoladefirma's
Dialogue: 0,0:03:36.38,0:03:38.98,Default,,0000,0000,0000,,om met Afrikaanse landen samen te werken
Dialogue: 0,0:03:38.98,0:03:42.11,Default,,0000,0000,0000,,om praktijken van kinderarbeid\Nen gedwongen arbeid te verminderen.
Dialogue: 0,0:03:42.90,0:03:47.64,Default,,0000,0000,0000,,Vandaag heeft chocolade zich geïnstalleerd\Nin de rituelen van onze moderne cultuur.
Dialogue: 0,0:03:47.79,0:03:51.44,Default,,0000,0000,0000,,Door de koloniale associatie\Nmet inheemse culturen,
Dialogue: 0,0:03:51.44,0:03:53.89,Default,,0000,0000,0000,,gecombineerd met de macht van de reclame,
Dialogue: 0,0:03:53.89,0:03:57.11,Default,,0000,0000,0000,,blijft chocolade een aura\Nhebben van iets sensueels,
Dialogue: 0,0:03:57.11,0:03:58.21,Default,,0000,0000,0000,,decadent
Dialogue: 0,0:03:58.21,0:03:59.33,Default,,0000,0000,0000,,en verboden.
Dialogue: 0,0:03:59.33,0:04:01.91,Default,,0000,0000,0000,,Maar doordat we meer weten\Nover zowel zijn fascinerende
Dialogue: 0,0:04:01.91,0:04:05.56,Default,,0000,0000,0000,,en vaak wrede geschiedenis\Nals zijn huidige productie,
Dialogue: 0,0:04:05.56,0:04:08.64,Default,,0000,0000,0000,,weten we vanwaar die associaties komen
Dialogue: 0,0:04:08.64,0:04:10.69,Default,,0000,0000,0000,,en wat ze verbergen.
Dialogue: 0,0:04:11.05,0:04:13.91,Default,,0000,0000,0000,,Dus wanneer je jou volgende\Nchocoladereep opmaakt,
Dialogue: 0,0:04:13.91,0:04:19.21,Default,,0000,0000,0000,,bedenk dan dat niet alle aspecten\Nvan chocolade even zoet zijn.