1
00:00:07,213 --> 00:00:09,406
Hepimiz bir bilim adamı sayesinde,

2
00:00:09,406 --> 00:00:11,029
laboratuvarda doğan bir canavarın,

3
00:00:11,029 --> 00:00:13,559
dünyayı kasıp kavurduğu
filmleri görmüşüzdür.

4
00:00:13,559 --> 00:00:16,902
Peki ya bu canavar şehir yok eden
dev ve öfkeli bir yaratık değil de,

5
00:00:16,902 --> 00:00:19,801
tüm kıyı ekosistemini
yok edebilecek potansiyeldeki

6
00:00:19,801 --> 00:00:21,907
bir avuç su yosunu olsaydı?

7
00:00:21,907 --> 00:00:24,505
Bu, özünde doğal olarak ortaya çıkan

8
00:00:24,505 --> 00:00:26,902
ve tropikal sulara özgü bir su yosunu olan

9
00:00:26,902 --> 00:00:28,622
"Caulerpa taxifolia"nın hikâyesi.

10
00:00:28,622 --> 00:00:32,135
1980'lerde bu canlının daha soğuk
ortamlarda yetişebilen bir türü bulundu.

11
00:00:32,135 --> 00:00:35,287
Güzel, parlak yeşil rengiyle
birleşen özelliği

12
00:00:35,287 --> 00:00:37,545
ve bakıma ihtiyacı olmadan 
hızlı yetişebilmesi,

13
00:00:37,545 --> 00:00:40,121
sudaki besinleri
ve kimyasalları tüketerek

14
00:00:40,121 --> 00:00:42,795
temiz tuttuğu
akvaryumlar için birebirdi.

15
00:00:42,795 --> 00:00:44,800
İleri seçici çoğaltma,
onu daha zinde yaptı

16
00:00:44,800 --> 00:00:47,854
ve hemen sonra, akvaryumlarda
dünya çapında kullanılmaya başladı.

17
00:00:47,854 --> 00:00:52,178
Ancak bu akvaryumda yetişmiş
süper algden bir parçanın Akdeniz'de,

18
00:00:52,178 --> 00:00:54,345
ünlü Monako Oşinografi Müzesi'nin
yakınlarında

19
00:00:54,345 --> 00:00:55,860
ortaya çıkması uzun sürmedi.

20
00:00:55,860 --> 00:00:57,422
Deniz biyologları bu su yosununu

21
00:00:57,422 --> 00:00:59,439
müzenin akvaryum sularıyla beraber

22
00:00:59,439 --> 00:01:01,415
kazara okyanusa saldığını düşünürken

23
00:01:01,415 --> 00:01:04,259
müze yöneticileri, bölgeye
okyanus akıntılarıyla

24
00:01:04,259 --> 00:01:05,352
geldiğini iddia etti.

25
00:01:05,352 --> 00:01:07,163
Nasıl ortaya çıktığı
önemli olmaksızın,

26
00:01:07,163 --> 00:01:09,488
yabancı Caulerpa'nın sayısı
hızla ikiye katlandı.

27
00:01:09,488 --> 00:01:12,025
Salgıladığı balıkları uzak tutan 
bir toksin sayesinde

28
00:01:12,025 --> 00:01:13,429
doğal avcıları yoktu.

29
00:01:13,429 --> 00:01:16,392
Tıpkı efsanevi bir canavar gibi,
kopmuş en ufak bir parça bile

30
00:01:16,392 --> 00:01:18,534
tamamen yeni bir koloniye
dönüşebilirdi.

31
00:01:18,534 --> 00:01:21,626
Dalgalarla, bot çapalarıyla
ve oltalarla temas sonucu parçalanarak

32
00:01:21,626 --> 00:01:24,621
Akdeniz kıyı şehirlerine yayılıp

33
00:01:24,621 --> 00:01:26,386
mercan resiflerini kapladı.

34
00:01:26,386 --> 00:01:28,683
Peki bu istilanın neticesi neydi?

35
00:01:28,683 --> 00:01:30,258
Kime sorduğunuza göre değişir.

36
00:01:30,258 --> 00:01:31,440
Varlığını ilk keşfeden

37
00:01:31,440 --> 00:01:34,217
ve ona Katil Yosun ismini veren
biyologun içinde olduğu

38
00:01:34,217 --> 00:01:36,289
birçok bilim insanı
Caulerpa'nın yayılımının

39
00:01:36,289 --> 00:01:38,734
balıkların tükettiği
su yosunlarına yer bırakmayarak

40
00:01:38,734 --> 00:01:41,172
biyoçeşitliliği azalttığına
dair uyarılarda bulundu.

41
00:01:41,172 --> 00:01:41,939
Bunların aksine,

42
00:01:41,939 --> 00:01:45,028
aslında diğer çalışmalar
yosunun kimyasal kirleticileri yok ederek

43
00:01:45,028 --> 00:01:46,933
olumlu bir etkisinin
olduğunu öne sürdü -

44
00:01:46,933 --> 00:01:49,045
zaten akvaryumların gelişme sebebi buydu.

45
00:01:49,045 --> 00:01:51,155
Ancak doğal bir eko sistemin

46
00:01:51,155 --> 00:01:52,847
yabancı bir türle
bozulmaya uğraması

47
00:01:52,847 --> 00:01:55,286
hemen görülemeyen, tahmin edilemez

48
00:01:55,286 --> 00:01:57,178
ve kontrolsüz etkilere sahip olabilir.

49
00:01:57,178 --> 00:01:59,088
Böylece Caulerpa taxifolia, 2000'de

50
00:01:59,088 --> 00:02:01,621
San Diego civarındaki

51
00:02:01,621 --> 00:02:03,314
Agua Hedionda Lagoon, Carlsbad'de

52
00:02:03,314 --> 00:02:05,197
büyük olasılıkla bir akvaryum suyunun

53
00:02:05,197 --> 00:02:07,694
kanalizasyona dökülmesi sonucu
bulunduğunda

54
00:02:07,694 --> 00:02:10,270
yayılmadan önce önüne
geçme kararı alındı.

55
00:02:10,270 --> 00:02:12,632
Caulerpa kolonisinin üzerine
muşambalar gerildi

56
00:02:12,632 --> 00:02:14,598
ve içeriye klor enjekte edildi.

57
00:02:14,598 --> 00:02:16,032
Bu yöntem, muşamba altındaki

58
00:02:16,032 --> 00:02:18,137
tüm canlı hayatını bitirmiş olsa da

59
00:02:18,137 --> 00:02:20,178
yosunun kökünü kazımakta başarılı oldu

60
00:02:20,178 --> 00:02:23,379
ve yerini yerli deniz çayırı
almayı başardı.

61
00:02:23,379 --> 00:02:25,679
Hızlı bir cevap sayesinde
Kaliforniya yetkilileri

62
00:02:25,679 --> 00:02:28,036
Caulerpa'nın yayılışını
önlemeyi başardılar.

63
00:02:28,036 --> 00:02:29,657
Ancak türün başka bir vakasında,

64
00:02:29,657 --> 00:02:31,913
Güneydoğu Avustralya'nın
kıyı sulak alanlarında

65
00:02:31,913 --> 00:02:34,076
kontrolsüz olarak yayılmasına
olanak tanındı.

66
00:02:34,076 --> 00:02:36,918
Ne yazık ki, bir muşamba Akdeniz'i

67
00:02:36,918 --> 00:02:38,836
ya da Avustralya kıyısını kaplayamaz.

68
00:02:38,836 --> 00:02:40,983
İstilacı türler yeni bir sorun değil,

69
00:02:40,983 --> 00:02:42,878
elbette doğal olarak gerçekleşebilir.

70
00:02:42,878 --> 00:02:45,563
Ancak, eğer bu türler,
insan eliyle seçici çoğaltmanın

71
00:02:45,563 --> 00:02:47,865
veya genetik mühendisliğinin sonucu olarak

72
00:02:47,865 --> 00:02:49,780
ortaya çıkıp doğal ortama bırakıldıysa

73
00:02:49,780 --> 00:02:51,476
ekosistemler üzerindeki etkileri

74
00:02:51,476 --> 00:02:53,894
çok daha köklü ve geri alınamaz olabilir.

75
00:02:53,894 --> 00:02:55,954
Yeni teknolojilerin yaygınlaşmasıyla

76
00:02:55,954 --> 00:02:57,838
ve çevreye karşı çeşitli tehditlerle

77
00:02:57,838 --> 00:03:00,930
bilim insanlarının riskleri ve tehlikeleri
izleyip değerlendirmesi

78
00:03:00,930 --> 00:03:02,746
her zamankinden daha önemli.

79
00:03:02,746 --> 00:03:04,128
Bizim unutmamamız gereken ise

80
00:03:04,128 --> 00:03:05,529
arka bahçemizde başlayan şey

81
00:03:05,529 --> 00:03:08,054
dünyanın öbür ucundaki
eko sistemleri etkileyebilir.