1
00:00:00,663 --> 00:00:03,066
Hans Rosling: Sizlere 3 tane

2
00:00:03,066 --> 00:00:04,391
çok şıklı soru soracağım.

3
00:00:04,391 --> 00:00:08,122
Bu cihazı kullanarak cevap verin.

4
00:00:08,122 --> 00:00:10,677
İlk soru, doğal sebeplerden

5
00:00:10,677 --> 00:00:12,798
dolayı gerçekleşen

6
00:00:12,798 --> 00:00:14,090
yıllık ölüm sayısı

7
00:00:14,090 --> 00:00:16,691
son yüzyılda nasıl değişmiştir ?

8
00:00:16,691 --> 00:00:18,070
İki katından fazla artmış mıdır,

9
00:00:18,070 --> 00:00:20,852
bütün dünyada neredeyse
aynı oranda mı kalmıştır,

10
00:00:20,852 --> 00:00:23,226
yoksa yarıdan daha az
bir orana mı düşmüştür ?

11
00:00:23,226 --> 00:00:25,630
Lütfen A, B veya C olarak cevaplayın.

12
00:00:25,630 --> 00:00:29,730
Çok fazla cevap görüyorum. Bu
üniversitelerde yaptıklarımdan çok daha hızlı.

13
00:00:29,730 --> 00:00:32,887
Çok yavaşlar, sürekli düşünüyorlar, düşünüyorlar.

14
00:00:32,887 --> 00:00:34,909
Güzel çok, çok güzel.

15
00:00:34,909 --> 00:00:36,772
Şimdi sıradaki soruya geçiyoruz.

16
00:00:36,772 --> 00:00:39,431
Dünya üzerinde 30 yaşındaki kadınlar

17
00:00:39,431 --> 00:00:41,527
ne kadar süre okula gitmişlerdir;

18
00:00:41,527 --> 00:00:43,561
yedi yıl, beş yıl ya da üç yıl?

19
00:00:43,561 --> 00:00:45,754
A, B veya C? Lütfen cevaplayın.

20
00:00:50,064 --> 00:00:52,102
Şimdi de sıradaki soruya geçiyoruz.

21
00:00:52,102 --> 00:00:56,023
Son 20 yılda, çok ileri derecede

22
00:00:56,023 --> 00:00:57,850
fakirlik içinde yaşayan

23
00:00:57,850 --> 00:01:00,067
insanların oranı nasıl değişmiştir?

24
00:01:00,067 --> 00:01:02,628
İleri derece fakirlik: bir günlük yiyeceği olmayan.

25
00:01:02,628 --> 00:01:04,689
Neredeyse 2 katına mı çıkmıştır,

26
00:01:04,689 --> 00:01:06,238
aşağı yukarı aynı mı kalmıştır,

27
00:01:06,238 --> 00:01:07,751
yoksa yarıya mı düşmüştür?

28
00:01:07,751 --> 00:01:09,181
A, B veya C?

29
00:01:11,781 --> 00:01:13,517
Şimdi cevaplar,

30
00:01:14,927 --> 00:01:16,021
Görüyorsunuz,

31
00:01:16,021 --> 00:01:17,746
dünyada doğal afetlerden ölenleri

32
00:01:17,746 --> 00:01:19,668
burdaki grafikte görebilirsiniz,

33
00:01:19,668 --> 00:01:22,448
1900'lerden 2000'lere kadar.

34
00:01:22,448 --> 00:01:25,703
1900'lerde, yaklaşık
yarım milyon kadar insan

35
00:01:25,703 --> 00:01:27,790
doğal afetler nedeniyle ölüyordu;

36
00:01:27,790 --> 00:01:32,887
seller, depremler, volkanik
patlamalar, vesaire, kıtlık.

37
00:01:32,887 --> 00:01:35,607
Ve sonra, bu nasıl değişti?

38
00:01:35,607 --> 00:01:39,093
Gapminder İsviçre'de halka sordu.

39
00:01:39,093 --> 00:01:40,952
İşte böyle cevapladılar,

40
00:01:40,952 --> 00:01:42,881
İsveç halkı böyle cevap verdi:

41
00:01:42,881 --> 00:01:44,353
%50'si iki katına çıktığını,

42
00:01:44,353 --> 00:01:46,558
%38'i aşağı yukarı aynı kaldığını,

43
00:01:46,558 --> 00:01:48,466
%12'si de yarıya düştüğünü belirtti.

44
00:01:48,466 --> 00:01:51,308
Bu afet araştırmacılarından
gelen en iyi bilgi,

45
00:01:51,308 --> 00:01:54,274
artıyor ve azalıyor

46
00:01:54,274 --> 00:01:56,826
ve sonra 2. dünya savaşına gidiyor

47
00:01:56,826 --> 00:02:00,226
ve bundan sonra düşmeye
başlıyor ve düşmeye devam ediyor

48
00:02:00,226 --> 00:02:02,072
ve yarıdan çok daha azına kadar düşüyor.

49
00:02:02,072 --> 00:02:04,680
Dünya, insanları bundan korumak için

50
00:02:04,680 --> 00:02:06,294
on yıllar geçtikçe,

51
00:02:06,294 --> 00:02:08,685
çok ama çok daha fazla kabiliyete sahip.

52
00:02:08,685 --> 00:02:11,551
Yani İsveçlilerin sadece %12'si bunu biliyor.

53
00:02:11,551 --> 00:02:14,042
Bir hayvanat bahçesine
gittim ve şempanzelere sordum.

54
00:02:14,042 --> 00:02:23,888
(Kahkaha) (Alkışlar)

55
00:02:27,458 --> 00:02:31,257
Şempanzeler akşam haberlerini izlemiyorlar,

56
00:02:31,257 --> 00:02:32,715
şempanzeler,

57
00:02:32,715 --> 00:02:36,147
rastgele seçtiler, yani İsveçliler
rastgeleden daha kötü cevap verdiler.

58
00:02:36,147 --> 00:02:39,086
Peki siz ne yaptınız ?

59
00:02:39,086 --> 00:02:42,048
Bu sizsiniz.

60
00:02:42,048 --> 00:02:44,273
Şempanzeler tarafından yenildiniz.

61
00:02:44,273 --> 00:02:46,063
(Kahkahalar)

62
00:02:46,063 --> 00:02:47,898
Ama yakındı.

63
00:02:49,038 --> 00:02:53,059
İsveçlilerden üç kat daha iyiydiniz,

64
00:02:53,059 --> 00:02:54,302
ama bu yeterli değil.

65
00:02:54,302 --> 00:02:56,884
Kendinizi İsveçlilerle karşılaştırmamalısınız.

66
00:02:56,884 --> 00:02:59,765
Dünyada daha büyük hedefleriniz olmalı.

67
00:03:00,105 --> 00:03:03,633
Şimdi şuradaki diğer cevaba
bakalım; okuldaki kadınlar.

68
00:03:03,633 --> 00:03:05,839
Burada, erkeklerin 8 yıl gittiğini görebilirsiniz.

69
00:03:05,839 --> 00:03:07,620
Kadınlar ne kadar süre okula gittiler ?

70
00:03:07,620 --> 00:03:09,749
İsveçliler şöyle demiş

71
00:03:10,369 --> 00:03:12,586
ve bu size ipucu veriyor değil mi ?

72
00:03:12,586 --> 00:03:14,948
Doğru cevap muhtemelen,

73
00:03:14,948 --> 00:03:17,163
en az İsveçlinin seçtiği değil mi ?

74
00:03:17,163 --> 00:03:18,856
(Kahkahalar)

75
00:03:18,856 --> 00:03:21,624
Bakalım, bakalım, işte geliyor.

76
00:03:21,624 --> 00:03:26,025
Evet, evet, evet, kadınlar neredeyse yetişmiş.

77
00:03:26,025 --> 00:03:29,438
Bu Birleşik Devletler halkı.

78
00:03:29,438 --> 00:03:33,313
Ve bu da sizsiniz. İşte geliyor.

79
00:03:33,313 --> 00:03:37,325
Oh.

80
00:03:37,325 --> 00:03:39,154
Valla tebrikler, İsveçlilerin
2 katı daha iyisiniz.

81
00:03:39,154 --> 00:03:41,574
Ama bana ihtiyacınız yok ---

82
00:03:41,574 --> 00:03:46,388
Peki nasıl oluyor? Şöyle düşünüyorum,

83
00:03:46,388 --> 00:03:49,110
herkes kızların büyük zorluklar yaşadığı

84
00:03:49,110 --> 00:03:50,214
bazı ülkelerin, bazı yerlerin

85
00:03:50,214 --> 00:03:52,352
olduğunun farkında.

86
00:03:52,352 --> 00:03:54,260
Okula gittiklerinde durduruluyorlar

87
00:03:54,260 --> 00:03:56,325
ve bu mide bulandırıcı.

88
00:03:56,325 --> 00:03:58,222
Ama dünyanın çoğunluğunda,

89
00:03:58,222 --> 00:03:59,909
dünyadaki insanların çoğunun yaşadığı yerlerde,

90
00:03:59,909 --> 00:04:02,891
ülkelerin çoğunda, kızlar okula gidiyor

91
00:04:02,891 --> 00:04:05,430
aşağı yukarı erkeklerle aynı oranda.

92
00:04:05,430 --> 00:04:07,489
Bu cinsiyet eşitliğinin
sağlandığı anlamına gelmiyor,

93
00:04:07,489 --> 00:04:09,423
hem de hiç.

94
00:04:09,423 --> 00:04:14,114
Hâlâ çok kötü sınırlandırmalara
maruz kalıyorlar,

95
00:04:14,114 --> 00:04:16,346
ama bugün eğitimde
dünyanın geldiği yer burası.

96
00:04:16,346 --> 00:04:20,441
Şimdi, çoğunluğu kaçırıyoruz.

97
00:04:20,441 --> 00:04:23,764
Cevap verdiğinizde, en kötü
yerlere göre cevap veriyorsunuz.

98
00:04:23,764 --> 00:04:26,620
Ve orada haklısınız,
ama çoğunluğu kaçırıyorsunuz.

99
00:04:26,620 --> 00:04:28,096
Peki yoksulluk konusunda?


100
00:04:28,096 --> 00:04:30,999
Burada yoksulluk gayet açık şekilde,

101
00:04:30,999 --> 00:04:32,774
neredeyse yarıya inmiş

102
00:04:32,774 --> 00:04:34,453
ve Birleşik Devletler'de hakla sorduğumuzda,

103
00:04:34,453 --> 00:04:36,557
sadece %5 doğru noktada.

104
00:04:38,437 --> 00:04:39,596
Peki siz?

105
00:04:42,386 --> 00:04:45,164
Neredeyse şempanzelere yetiştiniz.

106
00:04:45,164 --> 00:04:47,525
(Kahkaha) (Alkış)

107
00:04:47,525 --> 00:04:53,142
Çok ufak, çok az bir kısmınız!

108
00:04:53,142 --> 00:04:56,821
Bazı basmakalıp
düşünceler var biliyorsunuz.

109
00:04:56,821 --> 00:04:58,615
Ve pek çok zengin ülkede,

110
00:04:58,615 --> 00:05:02,275
asla aşırı yoksulluğun
bitirilemeyeceğini düşünenler var.

111
00:05:02,275 --> 00:05:03,928
Tabii ki böyle düşünüyorlar,

112
00:05:03,928 --> 00:05:06,892
çünkü neler olduğu hakkında
bir fikirleri bile yok.

113
00:05:06,892 --> 00:05:09,242
Gelecek hakkında düşünmenin ilk yolu,

114
00:05:09,242 --> 00:05:11,263
şu an hakkında bilgi sahibi olmaktır.

115
00:05:11,263 --> 00:05:16,115
Bu sorular Gapminder Vakfında
yürüttüğümüz Cehalet Projesinin


116
00:05:16,115 --> 00:05:17,700
başlangıç evresindekilerden

117
00:05:17,700 --> 00:05:19,890
sadece bir kaç tanesi.

118
00:05:20,210 --> 00:05:23,516
Ve bu proje, geçen yıl başlatıldı,

119
00:05:23,516 --> 00:05:27,922
patronum ve aynı zamanda oğlum
Ola Rosling tarafından. (Kahkahalar)

120
00:05:27,922 --> 00:05:29,504
Kendisi kuruculardan ve yönetici

121
00:05:29,504 --> 00:05:31,048
ve istediği, bana bunu söyledi;

122
00:05:31,048 --> 00:05:33,608
yıkıcı bir cehaletle savaşırken,

123
00:05:33,608 --> 00:05:35,481
daha sistemli olmalıyız.

124
00:05:35,481 --> 00:05:37,699
Ve ilk çalışmalar şunu gösteriyor,

125
00:05:37,699 --> 00:05:40,909
halk içinde rastgele tercihlerden daha
kötü yapan çok fazla insan var,

126
00:05:40,909 --> 00:05:42,992
bu yüzden bu basmakalıp fikirler
hakkında düşünmemiz gerek,

127
00:05:42,992 --> 00:05:45,020
ve bunlar arasındaki
temel düşüncelerden biri,

128
00:05:45,020 --> 00:05:46,889
dünyadaki gelir dağılımı hakkında.

129
00:05:46,889 --> 00:05:50,720
Buraya bakın. 1975'te durum böyleydi.

130
00:05:50,720 --> 00:05:53,939
Bu her gelirden insanların sayısı,

131
00:05:53,939 --> 00:05:56,830
günde 1 dolardan itibaren —

132
00:05:56,830 --> 00:05:59,281
(Alkış)

133
00:05:59,281 --> 00:06:01,356
Gördünüz mü burda bir tepe var,

134
00:06:01,356 --> 00:06:03,254
günde bir dolar civarında,

135
00:06:03,254 --> 00:06:04,710
birde burda bir tepe var,

136
00:06:04,710 --> 00:06:06,725
10 ile 100 dolar arasında bir yerde.

137
00:06:06,725 --> 00:06:08,471
Dünya iki gruptu.

138
00:06:08,471 --> 00:06:12,081
Deve gibiydi, iki hörgüçlü bir deve

139
00:06:12,081 --> 00:06:14,093
fakirler ve zenginler

140
00:06:14,093 --> 00:06:15,657
ve arada kalan bir kaçı.

141
00:06:15,657 --> 00:06:17,826
Ama bakın nasıl değişti:

142
00:06:17,826 --> 00:06:19,652
İleri gittikçe, ne değişmiş,

143
00:06:19,652 --> 00:06:21,308
dünya nüfusu çoğaldı

144
00:06:21,308 --> 00:06:24,076
ve hörgüçler birleşmeye başladı.

145
00:06:24,076 --> 00:06:26,846
Alçaktaki hörgüç yüksektekiyle birleşti ve

146
00:06:26,846 --> 00:06:29,973
deve öldü ve tek hörgüçlü bir dünyamız oldu,

147
00:06:29,973 --> 00:06:32,228
sadece bir hörgüçle.

148
00:06:32,228 --> 00:06:34,152
Yoksulluk oranı azaldı.

149
00:06:34,152 --> 00:06:35,729
Hala çok fazla kişinin

150
00:06:35,729 --> 00:06:38,930
aşırı yoksul olarak kalması çok korkunç.

151
00:06:38,930 --> 00:06:41,953
Hâlâ böyle insanlar var,
nerdeyse bir milyar kişi

152
00:06:41,953 --> 00:06:44,132
ama bu şimdi sonlandırılabilir.

153
00:06:45,002 --> 00:06:47,305
Şimdiki zorlu görevimiz

154
00:06:47,305 --> 00:06:50,113
bundan uzak durmak,
çoğunluğun nerede olduğunu anlamak

155
00:06:50,113 --> 00:06:53,337
ve bu soruda da bu açıkça gözüküyor.

156
00:06:53,357 --> 00:06:55,590
Şu bizim yıllardır kızamık ve diğer şeylere

157
00:06:55,590 --> 00:06:57,244
karşı kullandığımız basit aşıları

158
00:06:57,244 --> 00:06:59,854
kullanan bir yaşındaki çocukların

159
00:06:59,854 --> 00:07:01,347
dünyadaki oranı nedir diye sorduk:

160
00:07:01,347 --> 00:07:03,369
Yüzde 20, 50 ya da 80?

161
00:07:03,369 --> 00:07:07,442
Şimdi, bunlar Birleşik Devletler
halkının ve İsveçlilerin cevapları.

162
00:07:07,442 --> 00:07:08,318
İsveçlilerinkine bakalım:

163
00:07:08,318 --> 00:07:10,380
Doğru cevap hangisi biliyorsunuz.

164
00:07:10,380 --> 00:07:14,053
(Kahkahalar)

165
00:07:14,053 --> 00:07:17,556
Yahu kim bu ülkede küresel sağlık profesörü?

166
00:07:17,556 --> 00:07:19,228
Benim tabii ki. Benim.

167
00:07:19,228 --> 00:07:21,190
(Kahkahalar)

168
00:07:21,190 --> 00:07:23,672
Bu çok zor. Çok zor.

169
00:07:23,672 --> 00:07:26,770
(Alkış)

170
00:07:26,770 --> 00:07:30,484
Şu var ki, Ola'nın ne bildiğimizi ölçmeye

171
00:07:30,484 --> 00:07:33,642
olan yaklaşımı gazetelere manşet oldu.

172
00:07:33,642 --> 00:07:36,705
CNN bu sonuçları internet sitesinde gösterdi ve

173
00:07:36,705 --> 00:07:38,852
milyonların cevapladığı sorular ordaydı ve

174
00:07:38,852 --> 00:07:42,334
sanırım 2000 civarı yorum vardı.

175
00:07:42,334 --> 00:07:44,647
Ve yorumlardan biri şuydu:

176
00:07:44,647 --> 00:07:48,191
"Eminim ki hiçbir basın mensubu bu testi geçememiştir."

177
00:07:48,191 --> 00:07:50,830
Ola bana dedi ki; "Al bu cihazları.

178
00:07:50,830 --> 00:07:52,535
Basın konferanslarına davetlisin sen.

179
00:07:52,535 --> 00:07:54,812
Bunu onlara ver ve ne biliyorlar ölç bakalım."

180
00:07:54,812 --> 00:07:56,736
İşte bayanlar ve baylar,

181
00:07:56,736 --> 00:07:59,413
ilk kez, Amerikan basınıyla yapılan bir konferansın

182
00:07:59,413 --> 00:08:03,338
gayriresmi sonuçları burada.

183
00:08:03,338 --> 00:08:08,224
Ve sonra, yakın zamanda,
Avrupa Birliği medyasından gelen sonuçlar.

184
00:08:08,224 --> 00:08:09,492
(Kahkahalar)

185
00:08:09,492 --> 00:08:11,697
Gördünüz mü, problem insanların

186
00:08:11,697 --> 00:08:13,645
basını takip etmemesi değil.

187
00:08:13,645 --> 00:08:17,864
Problem basının daha kendisini bilmemesi.

188
00:08:17,864 --> 00:08:19,445
Bu konuda ne yapmalıyız, Ola?

189
00:08:19,445 --> 00:08:20,943
Hiç fikrimiz var mı?

190
00:08:20,943 --> 00:08:29,497
(Alkış)

191
00:08:32,037 --> 00:08:35,746
Ola Rosling: Evet, bir fikrim var, ama önce

192
00:08:35,746 --> 00:08:39,561
şempanzeler tarafından
yenildiğiniz için çok üzgünüm.

193
00:08:39,561 --> 00:08:42,194
Neyse ki, ben bunun
neden sizin suçunuz olmadığını

194
00:08:42,194 --> 00:08:46,753
göstererek sizi rahatlatacağım aslında.

195
00:08:46,753 --> 00:08:48,775
Ardından, bir daha ki sefere
şempanzeleri yenmeniz için

196
00:08:48,775 --> 00:08:50,865
sizi bir kaç numarayla donatacağım.

197
00:08:50,865 --> 00:08:53,079
Basitçe yapacaklarım bunlar.

198
00:08:53,079 --> 00:08:55,282
Ama önce, neden bu kadar
cahiliz ona bir bakalım.

199
00:08:55,282 --> 00:08:57,889
Hepsi burada başlıyor.

200
00:08:57,889 --> 00:09:01,579
Hudiksvall. İsveç'in kuzeyinde bir şehir.

201
00:09:01,579 --> 00:09:05,376
Benim büyüdüğüm ve

202
00:09:05,376 --> 00:09:08,977
büyük bir probleme sahip bir muhit.

203
00:09:08,977 --> 00:09:10,963
Aslında, sizin büyüdüğünüz yerlerin de

204
00:09:10,963 --> 00:09:11,972
sahip olduğu

205
00:09:11,972 --> 00:09:14,920
aynı probleme sahip.

206
00:09:14,920 --> 00:09:17,582
Bu temsili değildi. Tamam mı?

207
00:09:17,582 --> 00:09:20,025
Bana bu gezegende yaşamın
nasıl olduğuyla ilgili

208
00:09:20,025 --> 00:09:22,373
çok önyargılı bir bakış kazandırmıştı.

209
00:09:22,373 --> 00:09:25,365
Dolayısıyla, bu cahiliyet
yapbozunun ilk parçası.

210
00:09:25,365 --> 00:09:26,637
Kişisel önyargılarımız var.

211
00:09:26,637 --> 00:09:28,750
Dahil olduğumuz topluluklar ve

212
00:09:28,750 --> 00:09:30,390
tanıştığımız insanlar bize
farklı deneyimler kazandırıyor.

213
00:09:30,390 --> 00:09:33,377
Üstüne üstlük, okula başlıyoruz ve

214
00:09:33,377 --> 00:09:35,298
bir diğer problemi eklemiş oluyoruz.

215
00:09:35,298 --> 00:09:36,442
Yani, okulları seviyorum

216
00:09:36,442 --> 00:09:41,529
ama öğretmenler zaman aşımına uğramış
dünya görüşlerini öğretmeye meyilli

217
00:09:41,529 --> 00:09:44,130
çünkü okulda bir şeyler öğrendiler ve

218
00:09:44,130 --> 00:09:46,683
şimdi hiçbir art niyet olmaksızın

219
00:09:46,683 --> 00:09:48,889
o dünyayı öğrencilere aktarıyorlar.

220
00:09:48,889 --> 00:09:51,118
Ve o kitaplar, tabii ki, basılı olanlar

221
00:09:51,118 --> 00:09:54,049
bu değişen dünyada demode kalıyorlar.

222
00:09:54,049 --> 00:09:55,646
Ve öğretim materyallerini

223
00:09:55,646 --> 00:09:58,545
güncel tutmak için hiçbir
uygulama yok gerçekten.

224
00:09:58,545 --> 00:10:00,329
Odaklandığımız şey de bu.

225
00:10:00,329 --> 00:10:01,888
Demek ki, elimizde

226
00:10:01,888 --> 00:10:05,032
kişisel önyargılarımızın
üzerine eklediğimiz demode unsurlar var.

227
00:10:05,032 --> 00:10:07,508
Bir sonraki adım haberler, tamam mı?

228
00:10:07,508 --> 00:10:10,025
Kusursuz bir gazeteci haber olacak

229
00:10:10,025 --> 00:10:12,431
hikayeleri toplamasını bilir

230
00:10:12,431 --> 00:10:15,030
ve insanlar da bunu
okuyacaktır çünkü sansasyonel.

231
00:10:15,030 --> 00:10:18,995
Sıradışı olaylar daha ilgi çekici, değil mi?

232
00:10:18,995 --> 00:10:20,710
Ve abartılmışlardır,

233
00:10:20,710 --> 00:10:23,089
özellikle korktuğumuz şeyler.

234
00:10:24,139 --> 00:10:26,567
İsveçli bir kimsenin başına gelen köpek balığı saldırısı

235
00:10:26,567 --> 00:10:30,282
haftalarca başlıkları süsleyecektir İsveç'te.

236
00:10:30,282 --> 00:10:34,001
Yani bu üç çarpık bilgi kaynağından

237
00:10:34,001 --> 00:10:37,276
uzaklaşmak çok zordu, değil mi?

238
00:10:37,276 --> 00:10:38,907
Bir bakıma bizi bombardımana tutup

239
00:10:38,907 --> 00:10:42,713
zihnimizi bir sürü garip fikirlerle donatıyorlar

240
00:10:42,713 --> 00:10:45,450
ve biz de bunun üstüne
bizi insan yapan en önemli şeyi,

241
00:10:45,450 --> 00:10:50,716
insani sezgimizi koyuyoruz.

242
00:10:50,716 --> 00:10:52,892
Bu evrim sırasında iyiydi.

243
00:10:52,892 --> 00:10:54,150
Bu genelleme yapmamıza

244
00:10:54,150 --> 00:10:56,918
ve anlamadan hemen sonuca
varmamıza yardım etti.

245
00:10:56,918 --> 00:11:00,376
Korktuğumuz şeyleri
abartmamıza yardım etti.

246
00:11:00,376 --> 00:11:03,660
Olmayan yerde aciliyet arıyoruz ve

247
00:11:03,660 --> 00:11:08,597
sonrasında, ortalamanın üstünde

248
00:11:08,597 --> 00:11:11,603
en iyi sürücülerin biz olduğumuza dair

249
00:11:11,603 --> 00:11:13,343
özgüven yanılsaması ediniyoruz.

250
00:11:13,343 --> 00:11:14,705
Herkes şu soruyu cevapladı,

251
00:11:14,705 --> 00:11:15,974
"Evet, ben daha iyi araba sürüyorum."

252
00:11:15,974 --> 00:11:18,271
Tamam, bu evrimsel olarak iyiydi ama

253
00:11:18,271 --> 00:11:20,104
konu dünya görüşüne gelince,

254
00:11:20,104 --> 00:11:22,966
bunun tepe taklak olmasının sebebi de aynı.

255
00:11:22,966 --> 00:11:25,889
Düşeceğine yükselen trendler

256
00:11:25,889 --> 00:11:27,471
ve bir de tam tersi,

257
00:11:27,471 --> 00:11:31,471
bu durumda şempanzeler bizim
sezgilerimizi bize karşı kullanıyorlar ve

258
00:11:31,471 --> 00:11:34,911
bu bizim güçlü yanımız
olacağına zayıflığımız oluyor.

259
00:11:34,911 --> 00:11:37,394
Güya güçlü yanımız olmalıydı, değil mi?

260
00:11:37,394 --> 00:11:39,766
Peki böyle problemleri nasıl çözüyoruz?

261
00:11:39,766 --> 00:11:41,441
İlk olarak ölçmemiz sonra da

262
00:11:41,441 --> 00:11:42,843
tedavi etmemiz lazım.

263
00:11:42,843 --> 00:11:45,375
Bunu ölçerek cahilliğin yapısının

264
00:11:45,375 --> 00:11:47,699
ne olduğunu anlayabiliriz.

265
00:11:47,699 --> 00:11:49,235
Geçen sene kılavuzu başlattık,

266
00:11:49,235 --> 00:11:51,704
şimdi eminiz ki bütün dünyada

267
00:11:51,704 --> 00:11:55,285
bir sürü cahillikle karşı karşıya geleceğiz

268
00:11:55,285 --> 00:11:58,898
ve fikir, bunu gerçekten

269
00:11:58,898 --> 00:12:02,185
iklim, nesli tükenen türler, insan hakları,

270
00:12:02,185 --> 00:12:04,993
cinsiyet eşitliği, enerji, finans gibi

271
00:12:04,993 --> 00:12:07,505
tüm alanlara ya da küresel gelişme

272
00:12:07,505 --> 00:12:10,715
boyutlarına yükseltmek.

273
00:12:10,715 --> 00:12:13,448
Her sektörün kendi gerçekleri

274
00:12:13,448 --> 00:12:15,044
ve bu gerçekler hakkında farkındalık

275
00:12:15,044 --> 00:12:16,970
yaymaya çalışan kuruluşlar var.

276
00:12:16,970 --> 00:12:20,674
Ben de gerçekten bazılarıyla iletişime geçerek,

277
00:12:20,674 --> 00:12:24,015
Dünya Doğayı Koruma Vakfı,
Uluslararası Af Örgütü ve UNICEF gibi

278
00:12:24,015 --> 00:12:26,613
ve onlara halkın bilmediğini düşündükleri

279
00:12:26,613 --> 00:12:28,506
gerçekleri sorarak başladım.

280
00:12:28,506 --> 00:12:30,084
Tamam, bu gerçekleri bir araya getirdim.

281
00:12:30,084 --> 00:12:33,619
Diyelim ki 250 maddeli,
uzun bir liste düşünün.

282
00:12:33,619 --> 00:12:34,918
Sonra halka soruyoruz ve

283
00:12:34,918 --> 00:12:36,855
en kötü sayıyı nerede aldıklarını görüyoruz.

284
00:12:36,855 --> 00:12:38,201
Ve berbat sonuçların olduğu

285
00:12:38,201 --> 00:12:39,257
daha kısa bir liste hazırlıyoruz,

286
00:12:39,257 --> 00:12:41,806
Hans'ın verdiği örnektekiler gibi

287
00:12:41,806 --> 00:12:43,723
ki bu berbat sonuçları bulurken

288
00:12:43,723 --> 00:12:44,938
hiç zorluk çekmiyoruz.

289
00:12:44,938 --> 00:12:47,783
Tamam, kısa liste burada,
ne yapacağız onunla?

290
00:12:47,783 --> 00:12:51,909
Onu bir bilgi sertifikasına dönüştürüyoruz,

291
00:12:51,909 --> 00:12:53,771
bir küresel bilgi sertifikası.

292
00:12:53,771 --> 00:12:56,674
Ve eğer büyük bir organizasyon ya da okul

293
00:12:56,674 --> 00:13:00,429
ya da bir üniversite ya da
belki bir haber ajansıysan

294
00:13:00,429 --> 00:13:04,057
bununla küresel olarak
bilgili olduğunu tasdikleyebilirsin.

295
00:13:04,057 --> 00:13:07,020
Yani, şempanzelerle aynı puanı yapanları

296
00:13:07,020 --> 00:13:09,290
işe almıyoruz.

297
00:13:09,290 --> 00:13:11,650
Tabii ki almamalısınız da.

298
00:13:11,650 --> 00:13:13,921
Yani belki bundan 10 yıl sonra,

299
00:13:13,921 --> 00:13:15,913
eğer bu proje başarılı olursa,

300
00:13:15,913 --> 00:13:18,161
bir röportaj da bütün bu çılgın

301
00:13:18,161 --> 00:13:22,367
küresel bilgileri aktarıyor olacaksınız.

302
00:13:22,367 --> 00:13:25,730
İşte şimdi pratik numaralara geliyoruz.

303
00:13:25,730 --> 00:13:27,634
Nasıl başarılı olacaksınız?

304
00:13:27,634 --> 00:13:31,213
Burada tabii ki bir yol var,

305
00:13:31,213 --> 00:13:32,950
ki bu da gece geç saatlere kadar oturup

306
00:13:32,950 --> 00:13:35,105
bütün haberleri okuyarak

307
00:13:35,105 --> 00:13:36,873
bütün gerçekleri ezberlemek.

308
00:13:36,873 --> 00:13:38,885
Aslında bu hiç gerçekleşmeyecek.

309
00:13:38,885 --> 00:13:41,594
Hans bile bunun gerçekleşeceğini düşünmüyor.

310
00:13:41,594 --> 00:13:42,967
İnsanların bu kadar vakti yok.

311
00:13:42,967 --> 00:13:46,350
İnsanlar kestirme yolları sever
ve işte kestirme yollar:

312
00:13:46,350 --> 00:13:49,124
Sezgilerimizi tekrar güce çevirmeliyiz.

313
00:13:49,124 --> 00:13:50,568
Genelleme yapabilmeliyiz.

314
00:13:50,568 --> 00:13:52,673
Şimdi size yanlış düşüncelerin,

315
00:13:52,673 --> 00:13:55,223
genel olarak kabul edilmiş
kurallara döndüğü

316
00:13:55,223 --> 00:13:58,431
bir kaç numara göstereceğim.

317
00:13:58,431 --> 00:14:00,445
İlk yanlış düşünceyle başlayalım.

318
00:14:00,445 --> 00:14:02,082
Bu oldukça yaygın.

319
00:14:02,082 --> 00:14:03,948
Her şey kötüye gidiyor.

320
00:14:03,948 --> 00:14:07,218
Duydunuz. Kendiniz de düşündünüz.

321
00:14:07,218 --> 00:14:10,247
Düşünmenin diğer yolu, çoğu şey gelişiyor.

322
00:14:10,247 --> 00:14:13,723
Önünüzde bir soruyla
oturuyorsunuz ve emin değilsiniz.

323
00:14:13,723 --> 00:14:15,616
"Gelişmek"i tahmin etmelisiniz.

324
00:14:15,616 --> 00:14:18,600
Tamam mı? En kötüsünü düşünmeyin.

325
00:14:18,600 --> 00:14:20,963
Bu testlerimizde daha iyi
puanlar almanıza yardım edecek.

326
00:14:20,963 --> 00:14:22,179
(Alkış)

327
00:14:22,179 --> 00:14:23,725
Bu ilkiydi.

328
00:14:26,405 --> 00:14:28,164
Zenginler ve fakirler var

329
00:14:28,164 --> 00:14:29,630
ve ara gittikçe açılıyor.

330
00:14:29,630 --> 00:14:31,285
Bu korkunç bir eşitsizlik.

331
00:14:31,285 --> 00:14:33,486
Evet, bu eşit olmayan bir dünya ama

332
00:14:33,486 --> 00:14:35,811
verilere baktığın zaman bir yükselti var.

333
00:14:35,811 --> 00:14:37,665
Tamam mı? Emin olamıyorsan

334
00:14:37,665 --> 00:14:40,418
"Çoğu insan orta kararda." diye düşün.

335
00:14:40,418 --> 00:14:42,781
Bu sana cevabı doğru
vermende yardım edecek.

336
00:14:42,781 --> 00:14:46,108
Şimdi, sıradaki yerleşmiş fikir;

337
00:14:46,108 --> 00:14:49,173
sosyal gelişme gösterebilmeleri için

338
00:14:49,173 --> 00:14:52,059
ülkelerin ve insanların
çok zengin olmaları gerektiği.

339
00:14:52,059 --> 00:14:55,510
Okuyan kızlar ve doğal
afetlere hazır olma durumu gibi.

340
00:14:55,510 --> 00:14:57,196
Hayır, hayır, hayır. Bu doğru değil.

341
00:14:57,196 --> 00:14:59,316
Bakın; şu ortadaki yükseltinin

342
00:14:59,316 --> 00:15:01,759
halihazırda okula giden kızları var.

343
00:15:01,759 --> 00:15:03,277
Emin değilseniz,

344
00:15:03,277 --> 00:15:05,802
"çoğunluk zaten buna sahip" diye düşünün.

345
00:15:05,802 --> 00:15:08,525
Elektrik ve okuyan kızlar gibi, bu tarz şeyler.

346
00:15:08,525 --> 00:15:10,741
Bunlar genel kurallar yani

347
00:15:10,741 --> 00:15:13,131
tabii ki her şeye uymuyorlar ama

348
00:15:13,131 --> 00:15:14,788
genelleyebilmenizin yolu bu.

349
00:15:14,788 --> 00:15:16,533
Sonuncusuna bakalım.

350
00:15:16,533 --> 00:15:20,054
Eğer bir şey, evet, bu iyi,

351
00:15:20,054 --> 00:15:22,227
köpek balıkları tehlikelidir.

352
00:15:22,227 --> 00:15:26,626
Hayır- yani, evet, ama küresel istatistiklerde

353
00:15:26,626 --> 00:15:29,602
pek önemli değiller,
söylemeye çalıştığım bu.

354
00:15:29,602 --> 00:15:32,133
Aslında ben köpek
balıklarından çok korkuyorum.

355
00:15:32,133 --> 00:15:34,977
Bu yüzden, korktuğum
şeylerle alakalı bir soru gördüğümde,

356
00:15:34,977 --> 00:15:37,910
depremler ya da diğer dinler olabilir,

357
00:15:37,910 --> 00:15:40,948
belki ben teröristlerden ya da
köpek balıklarından korkuyorum,

358
00:15:40,948 --> 00:15:42,107
düşünün ki

359
00:15:42,107 --> 00:15:44,608
problemi abartacakmışsınız gibi
hissettiren her şey.

360
00:15:44,608 --> 00:15:46,445
Bu genel kabul görmüş bir kural.

361
00:15:46,445 --> 00:15:48,604
Tabii ki aynı zamanda harika olan
pek çok tehlikeli şey var.

362
00:15:48,604 --> 00:15:52,189
Köpek balıkları çok nadir öldürür.
Böyle düşünmelisiniz.

363
00:15:52,189 --> 00:15:55,927
Bu dört genel kuralla,

364
00:15:55,927 --> 00:15:59,287
büyük ihtimalle şempanzelerden
daha iyi cevaplar verirsiniz.

365
00:15:59,287 --> 00:16:01,241
Çünkü şempanzeler bunları yapamaz.

366
00:16:01,241 --> 00:16:03,844
Bu tür kuralları genelleyemezler.

367
00:16:03,844 --> 00:16:07,856
Ve inşallah sizi düzlüğe çıkarabilip

368
00:16:07,856 --> 00:16:10,691
şempanzeleri yeneceğiz.Tamam mı?

369
00:16:10,691 --> 00:16:14,612
(Alkış)

370
00:16:19,160 --> 00:16:21,248
Bu sistematik bir yaklaşım.

371
00:16:21,248 --> 00:16:23,812
Şimdi soru şu ki, bu önemli mi?

372
00:16:23,812 --> 00:16:26,538
Evet, fakirliği anlamak,

373
00:16:26,538 --> 00:16:29,785
sefaleti ve onunla nasıl
savaşılacağını anlamak,

374
00:16:29,785 --> 00:16:31,830
kızları nasıl okula getireceğimizi anlamak.

375
00:16:31,830 --> 00:16:36,170
Aslında bunu anladığımızda
bu başarmaktır, anlayabiliriz.

376
00:16:36,170 --> 00:16:37,982
Ama bu, ölçeğin sonundaki zengini

377
00:16:37,982 --> 00:16:40,436
umursayan herkes için önemli.

378
00:16:40,436 --> 00:16:42,480
Aynı sebepten dolayı ben de

379
00:16:42,480 --> 00:16:43,989
evet, çok önemli derdim.

380
00:16:43,989 --> 00:16:47,054
Eğer günümüze dair gerçeğe
dayalı bir dünya görüşünüz varsa,

381
00:16:47,054 --> 00:16:48,672
gelecekte ne olacağını anlamak için

382
00:16:48,672 --> 00:16:50,426
bir fırsatınız olabilir.

383
00:16:50,426 --> 00:16:52,864
1975'teki şu iki yükseltiye geri gelelim.

384
00:16:52,864 --> 00:16:54,214
Bu ben doğduğum zaman ve

385
00:16:54,214 --> 00:16:57,233
batıyı seçtim.

386
00:16:57,233 --> 00:17:01,416
Bu şu anki AB ülkeleri ve Kuzey Amerika.

387
00:17:01,416 --> 00:17:04,799
Şimdi geri kalanlar ve Batı
ne kadar zengin olduğunuzu

388
00:17:04,799 --> 00:17:06,880
neye göre kıyaslıyor.

389
00:17:06,880 --> 00:17:09,131
Bunlar yurt dışına tatil için

390
00:17:09,131 --> 00:17:12,709
uçakla gidebilen insanlar.

391
00:17:12,709 --> 00:17:16,747
1975'te sadece %30'u
AB ve Kuzey Amerika'dan

392
00:17:16,747 --> 00:17:18,984
farklı yerlerde yaşıyorlardı.

393
00:17:18,984 --> 00:17:21,313
Ama bu değişti, tamam mı?

394
00:17:21,313 --> 00:17:26,056
İlk olarak, bugüne kadarki değişime bakalım, 2014.

395
00:17:26,056 --> 00:17:27,444
Bugün durum 50/50.

396
00:17:27,444 --> 00:17:31,125
Bugünden itibaren
batı egemenliği sona erdi.

397
00:17:31,125 --> 00:17:33,324
Bu güzel. Peki şimdi ne olacak?

398
00:17:33,324 --> 00:17:36,567
Büyük yükseltiyi görüyor musunuz?
Nasıl kaydı gördünüz mü?

399
00:17:36,567 --> 00:17:42,598
Küçük bir deney yaptım. Uluslararası
Para Fonu'nun internet sitesine girdim.

400
00:17:42,598 --> 00:17:46,761
Gelecek beş yıla göre kişi başına düşen
gayrisafi yurtiçi hasıla için tahminleri var.

401
00:17:46,761 --> 00:17:49,778
Her ülkenin gelir adaletsizliğinin
aynı kaldığını düşünerek,

402
00:17:49,778 --> 00:17:53,113
bunu beş yıl ileri gitmek için kullanabilirim.

403
00:17:53,113 --> 00:17:55,040
Bunu yaptım, hatta daha ileri gittim.

404
00:17:55,040 --> 00:17:58,218
Bu beş yılı diğer bir 20 yıl için kullandım,

405
00:17:58,218 --> 00:18:03,495
bir deneyde gerçekten
olabileceği gibi aynı hızı kullanarak.

406
00:18:03,495 --> 00:18:04,862
Hadi geleceğe gidelim.

407
00:18:04,862 --> 00:18:10,082
2020'de geri kalan için %57.

408
00:18:10,082 --> 00:18:13,118
2025'te %63.

409
00:18:13,118 --> 00:18:22,355
2030, 68. Ve 2035'te zengin tüketen
kesimde batı az kaldı.

410
00:18:22,355 --> 00:18:25,702
Bunlar sadece gelecekteki
kişi başına düşen hasılanın yansımaları.

411
00:18:25,702 --> 00:18:28,057
Zengin tüketicilerin yüzde 73'ü

412
00:18:28,057 --> 00:18:31,675
Kuzey Amerika ve Avrupa'dan
başka yerlerde yaşıyor olacak.

413
00:18:31,675 --> 00:18:35,873
Yani evet, sanırım bir şirketin
gelecekte gerçeğe dayalı

414
00:18:35,873 --> 00:18:39,280
kararlar alması için bu
sertifikayı kullanması iyi bir fikir.

415
00:18:39,280 --> 00:18:40,756
Çok teşekkürler.

416
00:18:40,756 --> 00:18:43,257
(Alkış)

417
00:18:48,184 --> 00:18:50,236
Bruno Giussani: Hans and Ola Rosling!