1
00:00:00,000 --> 00:00:09,000
Jambo, bonjour, zdravstvujtye, dayo:
đây là vài ngôn ngữ

2
00:00:09,000 --> 00:00:13,000
mà tôi đã nói một chút trong suốt
6 tuần qua

3
00:00:13,000 --> 00:00:18,000
khi tôi đến 17 nước tôi nghĩ đến, trong
chuyến hành trình điên rồ tôi đang đi,

4
00:00:18,000 --> 00:00:21,000
kiểm tra các lĩnh vực khác nhau của
dự án mà chúng tôi đang làm.

5
00:00:21,000 --> 00:00:23,000
Và lát nữa tôi sẽ kể cho các bạn một ít.

6
00:00:23,000 --> 00:00:26,000
Đến thăm vài địa điểm xinh đẹp kỳ diệu,

7
00:00:26,000 --> 00:00:32,000
những nơi như Mông Cổ, Campuchia, 
New Guinea, Nam Phi, Tanzania - 2 lần,

8
00:00:32,000 --> 00:00:34,000
tôi đã ở đó một tháng trước.

9
00:00:34,000 --> 00:00:39,000
Có cơ hội làm một tour vòng quanh thế giới
tốc hành như thế

10
00:00:39,000 --> 00:00:42,000
hoàn toàn tuyệt vời, vì rất nhiều lý do.

11
00:00:42,000 --> 00:00:44,000
Bạn thấy những điều kỳ diệu.

12
00:00:44,000 --> 00:00:46,000
Và bạn có thể làm so sánh

13
00:00:46,000 --> 00:00:48,000
giữa các dân tộc khác nhau trên khắp địa cầu.

14
00:00:48,000 --> 00:00:50,000
Và thứ mà chúng ta thật sự nhận ra từ đó,

15
00:00:50,000 --> 00:00:53,000
thứ nổi trội mà ta nhận ra,

16
00:00:53,000 --> 00:00:57,000
không phải là chúng ta là một, dù tôi sẽ
nói với các bạn điều đó,

17
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
mà là chúng ta khác nhau như thế nào.

18
00:00:59,000 --> 00:01:02,000
Có rất nhiều sự đa dạng trên toàn thế giới.

19
00:01:02,000 --> 00:01:05,000
6000 ngôn ngữ khác nhau được nói bởi
6 tỉ rưỡi người,

20
00:01:05,000 --> 00:01:08,000
tất cả khác nhau về màu da, hình dáng,
kích thước.

21
00:01:08,000 --> 00:01:11,000
Bạn đi trên đường trên bất kỳ thành phố lớn nào,
bạn đi như vậy,

22
00:01:13,581 --> 00:01:15,000
và bạn ngạc nhiên bời sự đa dạng
của con người.

23
00:01:15,000 --> 00:01:18,000
Làm sao chúng ta giải thích
sự đa dạng đó?

24
00:01:18,000 --> 00:01:20,000
Vâng, đó là những gì tôi sẽ nói hôm nay,

25
00:01:20,000 --> 00:01:22,000
cách chúng ta sử dụng công cụ di truyền học,

26
00:01:22,000 --> 00:01:28,000
di truyền quần thể nói riêng, để nói cho
chúng ta biết cách tạo ra sự đa dạng này,

27
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
và nó mất bao lâu.

28
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
Giờ, vấn đề của sự đa dạng của loài người

29
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
giống tất cả những câu hỏi khoa học lớn khác

30
00:01:34,000 --> 00:01:36,000
làm sao bạn giải thích được một thứ
như vậy

31
00:01:36,000 --> 00:01:38,000
có thể được chia thành các câu hỏi nhỏ.

32
00:01:38,000 --> 00:01:41,000
Và bạn có thể tìm hiểu những câu hỏi nhỏ đó.

33
00:01:41,000 --> 00:01:43,000
Câu đầu tiên là một câu hỏi về nguồn gốc.

34
00:01:43,000 --> 00:01:45,000
Chúng ta có chung một nguồn gốc không?

35
00:01:45,000 --> 00:01:48,000
Và nếu có -- giả định rằng mọi người

36
00:01:48,000 --> 00:01:51,000
trong căn phòng này đều có -- thì từ khi nào?

37
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
Từ khi nào chúng ta có nguồn gốc chung?

38
00:01:53,000 --> 00:01:55,000
Chúng ta đã tách ra bao lâu rồi?

39
00:01:55,000 --> 00:01:59,000
Câu thứ hai cũng liên quan, nhưng khác
một chút.

40
00:01:59,000 --> 00:02:01,000
Nếu chúng ta xuất phát từ một nguồn,

41
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
làm sao chúng ta có thể chiếm cứ
mọi nơi trên thế giới,

42
00:02:03,000 --> 00:02:05,000
và trong quá trình tạo ra tất cả
sự đa dạng này,

43
00:02:05,000 --> 00:02:08,000
khác biệt trong cách sống,
vẻ ngoài khác biệt,

44
00:02:08,000 --> 00:02:10,000
ngôn ngữ khác biệt khắp thế giới?

45
00:02:10,000 --> 00:02:13,000
Vâng, câu hỏi về nguồn gốc, cũng như
các câu hỏi sinh học khác,

46
00:02:13,000 --> 00:02:15,000
có vẻ như đã được trả lời bởi Darwin
hơn 1 thế kỉ trước.

47
00:02:15,000 --> 00:02:17,000
Trong "Nguồn gốc loài người",
ông ấy viết,

48
00:02:17,000 --> 00:02:19,000
"Trong mỗi khu vực lớn trên thế giới,
động vật có vú

49
00:02:19,000 --> 00:02:22,000
có quan hệ gần với sinh vật tuyệt chủng
trong cùng khu vực.

50
00:02:22,000 --> 00:02:25,000
Vì vậy có lẽ loài khỉ tuyệt chủng
từng sống ở Châu Phi trước đây

51
00:02:25,000 --> 00:02:28,000
có liên quan chặt chẽ với khỉ đột
và tinh tinh,

52
00:02:28,000 --> 00:02:31,000
và vì hai loài này có liên hệ gần nhất với người,

53
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
nên có lẽ tổ tiên sớm nhất của chúng ta
có khả năng

54
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
sống ở châu Phi nhiều hơn nơi khác."

55
00:02:35,000 --> 00:02:39,000
Vậy là xong, chúng ta có thể về nhà--
kết thúc câu hỏi nguồn gốc.

56
00:02:39,000 --> 00:02:43,000
Ừm, không hẳn. Vì Darwin nói về
tổ tiên xa của chúng ta,

57
00:02:43,000 --> 00:02:45,000
tổ tiên gần của chúng ta với vượn.

58
00:02:45,000 --> 00:02:49,000
Và khá rõ rằng khỉ có nguồn gốc
từ Châu Phi.

59
00:02:49,000 --> 00:02:52,000
Khoảng 23 triệu năm trước,
chúng xuất hiện trong mẫu hoá thạch.

60
00:02:52,000 --> 00:02:55,000
Thật ra Châu phi bị tách ra khỏi
vùng đất khác vào thời gian đó,

61
00:02:55,000 --> 00:02:59,000
do sự thay đổi thất thường của các
mảng kiến tạo, trôi nổi trên Ấn Độ Dương.

62
00:02:59,000 --> 00:03:01,000
Đâm vào mảng Á Âu khoảng 16 triệu năm trước,

63
00:03:01,000 --> 00:03:04,000
và rồi chúng ta có sự di cư tới châu Phi đầu tiên,
chúng ta gọi nó thế.

64
00:03:04,000 --> 00:03:06,000
Loà khỉ rời đi lúc đó kết thúc ở
Đông Nam Á,

65
00:03:06,000 --> 00:03:08,000
trở thành vượn và đười ươi.

66
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
Và những con ở lại châu Phi

67
00:03:10,000 --> 00:03:12,000
tiến hoá thành khỉ đột, tinh tinh và con người.

68
00:03:12,000 --> 00:03:15,000
Vậy, vâng, nói bạn nói về tổ tiên gần của ta
và khỉ,

69
00:03:15,000 --> 00:03:19,000
rất rõ ràng, bằng việc nhìn vào mẫu hoá thạch,
chúng ta bắt đầu từ đây.

70
00:03:19,000 --> 00:03:21,000
Nhưng nó không hẳn là câu hỏi
mà tôi đang hỏi.

71
00:03:21,000 --> 00:03:23,000
Tôi đang hỏi về nguồn gốc loài người,

72
00:03:23,000 --> 00:03:26,000
những 'thứ' chúng ta thừa nhận
cùng giống loài với chúng ta

73
00:03:26,000 --> 00:03:28,000
nếu họ cũng ngồi trong căn phòng này.

74
00:03:28,000 --> 00:03:30,000
Nếu họ đang nhìn qua vai bạn,

75
00:03:30,000 --> 00:03:33,000
nếu bạn không giật lùi, như vậy.
Nguồn gốc loài người thì sao?

76
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
Vì nếu chúng ta quay trở lại đủ xa,

77
00:03:35,000 --> 00:03:38,000
chúng ta chia sẻ một nguồn gốc gần
với mọi sinh vật trên Trái Đất.

78
00:03:38,000 --> 00:03:41,000
DNA gắn kết chúng ta lại với nhau,
chúng ta có chung nguồn gốc với cá nhông

79
00:03:41,000 --> 00:03:46,000
và vi khuẩn và nấm, nếu bạn quay lại đủ xa--
khoảng 1 tỉ năm trước.

80
00:03:46,000 --> 00:03:48,000
Mà những gì ta đang hỏi là nguồn gốc loài người.

81
00:03:48,000 --> 00:03:50,000
Làm sao chúng ta nghiên cứu được?

82
00:03:50,000 --> 00:03:54,000
Thì, theo lịch sử, nó được nghiên cứu
dựa trên cổ nhân chủng học.

83
00:03:54,000 --> 00:03:56,000
Đào mọi thứ lên khỏi mặt đất,

84
00:03:56,000 --> 00:03:58,000
và chủ yếu trên cơ sở hình thái --

85
00:03:58,000 --> 00:04:01,000
cách mọi thứ được tạo hình,
thường lấy hình dạng hộp sọ -- nói rằng,

86
00:04:01,000 --> 00:04:05,000
"Thứ này giống chúng ta nhiều hơn cái đó,
nên đây hẳn là tổ tiên của tôi.

87
00:04:05,000 --> 00:04:08,000
Đây hẳn là người trực tiếp di truyền cho tôi."

88
00:04:08,000 --> 00:04:11,000
Phần cổ nhân chủng học,
tôi sẽ chứng minh,

89
00:04:11,000 --> 00:04:14,000
cho chúng ta rất nhiều khả năng thú vị
về nguồn gốc của chúng ta,

90
00:04:14,000 --> 00:04:17,000
nhưng nó không cho khả năng chúng ta
thật sự muốn dưới góc độ khoa học.

91
00:04:17,000 --> 00:04:19,000
Ý của tôi là gì?

92
00:04:19,000 --> 00:04:21,000
Bạn nhìn vào ví dụ này.

93
00:04:21,000 --> 00:04:23,000
Đây là ba giống người đã tuyệt chủng,

94
00:04:23,000 --> 00:04:25,000
có khả năng là tổ tiên con người.

95
00:04:25,000 --> 00:04:28,000
Được đào lên từ phía tây ở Olduvai Gorge,
bởi gia đình Leakey.

96
00:04:28,000 --> 00:04:30,000
Và chúng có niên đại cỡ thời điểm đó.

97
00:04:30,000 --> 00:04:32,000
Từ trái sang phải, chúng ta có Homo erectus.
Homo habilis,

98
00:04:32,000 --> 00:04:35,000
và Australopithecus - bây giờ được gọi là
Paranthropus boisei

99
00:04:35,000 --> 00:04:40,000
người vượn phương Nam mạnh mẽ.
Những loài đã tuyệt chủng này, cùng 1 nơi, cùng 1 thời điểm.

100
00:04:40,000 --> 00:04:43,000
Nó có nghĩa là không phải tất cả 3 loài này
là tổ tiên của chúng ta.

101
00:04:43,000 --> 00:04:46,000
Tôi thực sự có mối liên quan nào với 1 trong 3 anh chàng này?

102
00:04:46,000 --> 00:04:51,000
Có khả năng đây là tổ tiên của chúng ta, nhưng không phải là 
điều mà chúng ta thực sự tìm kiếm.

103
00:04:52,000 --> 00:04:56,000
Vậy nên, cách tiếp cận khác về mặt hình thái học con người

104
00:04:56,000 --> 00:04:59,000
sử dụng dữ liệu mà con người đang có trong tay
cho tới thời điểm hiện tại

105
00:04:59,000 --> 00:05:01,000
vẫn là những hộp sọ lớn.

106
00:05:01,000 --> 00:05:05,000
Người đầu tiên tiếp cận theo hướng này
một cách có hệ thống là Linnaeus,

107
00:05:05,000 --> 00:05:07,000
Carl von Linne, nhà thực vật học người Thụy Điển

108
00:05:07,000 --> 00:05:09,000
là người - vào thế kỉ 18 - tự ý phân loại

109
00:05:09,000 --> 00:05:11,000
mọi sinh vật sống trên trái đất.

110
00:05:11,000 --> 00:05:13,000
Bạn nghĩ rằng bạn có công việc khó khăn?

111
00:05:13,000 --> 00:05:15,000
Và ông ấy đã làm được 1 việc tốt.

112
00:05:15,000 --> 00:05:19,000
Ông phân loại khoảng 12 000 loài
trong quyển "Systema Naturae".

113
00:05:19,000 --> 00:05:22,000
Ông đã thực sự tạo ra cụm từ Homo sapiens,
trong tiếng Latin có nghĩa là người thông minh.

114
00:05:22,000 --> 00:05:26,000
Nhưng nhìn khắp thế giới với sự đa dạng của loài người,
ông nói

115
00:05:26,000 --> 00:05:30,000
"Bạn biết đấy, chúng ta dường như có được
những ý tưởng dè dặt về các phân bộ dưới loài hoặc các nhóm".

116
00:05:30,000 --> 00:05:34,000
Và rồi ông nói về người châu Phi, châu Mỹ, châu Á và châu Âu

117
00:05:34,000 --> 00:05:37,000
và đặt tên một cách hiển nhiên đầy khinh miệt
"Monstrous" (người khổng lồ, người kì dị)

118
00:05:37,000 --> 00:05:40,000
bao gồm những người ông ấy không thích,

119
00:05:40,000 --> 00:05:43,000
trong đó có cả thần thoại tưởng tượng ra như yêu tinh.

120
00:05:44,000 --> 00:05:49,000
Nó có thể bị bỏ qua 1 cách dễ dàng cũng như
giành được 1 sự quan tâm xứng đáng.

121
00:05:49,000 --> 00:05:52,000
nhưng đương nhiên đó chỉ là suy tưởng đen tối
của một nhà khoa học thế kì 18

122
00:05:52,000 --> 00:05:54,000
làm việc trước kỉ nguyên của Darwin

123
00:05:54,000 --> 00:05:56,000
Nhưng nếu bạn dựa trên bằng chứng nhân chủng học

124
00:05:56,000 --> 00:06:00,000
trong thời gian gần đây cỡ 20 - 30 năm,
trong nhiều trường hợp bạn có thể khám phá ra rằng

125
00:06:00,000 --> 00:06:02,000
đó là định phân loại khá cơ bản cho loài người.

126
00:06:02,000 --> 00:06:07,000
Loài người dựa vào bằng chứng nhân chủng học
30 - 40 năm trước

127
00:06:07,000 --> 00:06:09,000
Carlton Coon là ví dụ tốt nhất

128
00:06:09,000 --> 00:06:13,000
đã tự tách mình ra khỏi đồng loại -
đó là sau kỉ nguyên của Darwin

129
00:06:13,000 --> 00:06:16,000
hơn 1 triệu năm qua kể từ khi có Homo erectus.

130
00:06:16,000 --> 00:06:18,000
Nhưng dựa vào dữ kiện nào?

131
00:06:18,000 --> 00:06:22,000
Rất ít. Rất nhỏ bé. Hình thái học và hàng đống suy luận.

132
00:06:22,000 --> 00:06:24,000
Cái mà tôi sẽ nói hôm nay,

133
00:06:24,000 --> 00:06:27,000
là cách tiếp cận mới cho vấn đề này.

134
00:06:27,000 --> 00:06:30,000
Thay vì đi ra đó và đoán xem
ai mới là tổ tiên của chúng ta,

135
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
đào mọi thứ lên khỏi lòng đất,
có thể có cả tổ tiên ông bà

136
00:06:32,000 --> 00:06:34,000
và nói rằng dựa vào hình thái học

137
00:06:34,000 --> 00:06:36,000
cái chúng ta vẫn chưa hiểu được hoàn toàn

138
00:06:36,000 --> 00:06:40,000
chúng ta không biết được gene nào
chịu trách nhiệm cho việc đa dạng hình thái như vậy.

139
00:06:40,000 --> 00:06:42,000
cái chúng ta cần làm là xoay ngược lại vấn đề.

140
00:06:42,000 --> 00:06:46,000
Bởi vì cái chúng ta thật sự hỏi là
vấn đề phả hệ,

141
00:06:46,000 --> 00:06:48,000
hoặc là câu hỏi phả hệ.

142
00:06:48,000 --> 00:06:53,000
Cái chúng ta đang thử là xây dựng cây phả hệ loài người.

143
00:06:53,000 --> 00:06:55,000
Và như mọi nhà phả hệ sẽ nói với bạn

144
00:06:55,000 --> 00:06:57,000
bất cứ người nào trong gia đình, hoặc là chính bạn

145
00:06:57,000 --> 00:07:00,000
có bao giờ tự lập phả hệ, truy ngược về quá khứ hay chưa?

146
00:07:00,000 --> 00:07:02,000
Bạn bắt đầu ở hiện tại,
với các mối liên hệ bạn biết rõ.

147
00:07:02,000 --> 00:07:04,000
Bạn và anh chị em ruột của mình có chung ba mẹ.

148
00:07:04,000 --> 00:07:06,000
Bạn và anh chị em họ có chung ông bà.

149
00:07:06,000 --> 00:07:09,000
Bạn tiếp tục truy ngược về quá khứ

150
00:07:09,000 --> 00:07:11,000
thêm vào đó những mối quan hệ họ hàng xa hơn.

151
00:07:11,000 --> 00:07:15,000
Nhưng sau cùng, không quan trọng việc bạn
đào hết mọi ghi chép trong nhà thờ

152
00:07:15,000 --> 00:07:19,000
và những việc đại loại vậy, bạn đụng phải cái mà
các nhà gia phả học gọi là bức tường gạch.

153
00:07:19,000 --> 00:07:22,000
Tại một điểm mà bạn không thể biết thêm gì nữa về
tổ tiên của bạn

154
00:07:22,000 --> 00:07:26,000
và bạn tiến vào vương quốc đen tối và bí hiểm
mà chúng ta gọi là lịch sử

155
00:07:26,000 --> 00:07:29,000
chúng ta phải cảm nhận theo cách của chúng ta
bằng những sự giúp đỡ nhỏ nhoi.

156
00:07:29,000 --> 00:07:31,000
Những người tới trước này là ai?

157
00:07:31,000 --> 00:07:34,000
Chúng ta không có trong tay những ghi chép đó.
À mà thực ra chúng ta có.

158
00:07:34,000 --> 00:07:37,000
Nó được viết ra ngay bên trong DNA,
ngay bên trong mã di truyền

159
00:07:37,000 --> 00:07:39,000
chúng ta có một tài liệu lịch sử
có thể giúp chúng ta quay ngược thời gian

160
00:07:39,000 --> 00:07:43,000
về lúc khởi đầu của loài người chúng ta.
Và đó là những gì chúng tôi nghiên cứu.

161
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
Bây giờ, đây là một đoạn mồi nhanh trên DNA.

162
00:07:45,000 --> 00:07:48,000
Tôi nghi ngờ rằng không phải tất cả mọi người
trong khán phòng này đều là nhà di truyền học.

163
00:07:48,000 --> 00:07:52,000
Nó là 1 đoạn phân tử rất dài, thẳng được mã hóa

164
00:07:52,000 --> 00:07:55,000
để tạo nên 1 bản sao của riêng bạn.
Đó là bản vẽ của riêng mỗi người.

165
00:07:55,000 --> 00:07:58,000
Nó chứa 4 đơn vị nhỏ: A, C, G và T như tôi gọi.

166
00:07:58,000 --> 00:08:02,000
Và sự nối tiếp của những đơn vị này tạo nên bản vẽ đó.

167
00:08:02,000 --> 00:08:05,000
Nó dài bao nhiêu? Dài cả triệu đơn vị nhỏ này.

168
00:08:05,000 --> 00:08:08,000
Và 1 NST đơn - bộ NST của chúng ta là lưỡng bội

169
00:08:08,000 --> 00:08:12,000
một NST đơn dài cỡ 3,2 tỉ nucleotide.

170
00:08:12,000 --> 00:08:14,000
Và nếu bạn cộng tất cả lại

171
00:08:14,000 --> 00:08:16,000
nó sẽ dài trên 6 tỉ nucleotide.

172
00:08:16,000 --> 00:08:19,000
Nếu bạn lấy tất cả DNA ra khỏi 1 tế bào trong cơ thể,

173
00:08:19,000 --> 00:08:23,000
và tháo xoắn nó, nó sẽ dài cỡ 2m.

174
00:08:23,000 --> 00:08:25,000
Nếu bạn lấy tất cả DNA ra khỏi tất cả các tế bào trong cơ thể,

175
00:08:25,000 --> 00:08:29,000
và bạn cũng tháo xoắn nó ra, nó sẽ dài bằng
khoảng cách từ đây tới mặt trăng và quay trở lại

176
00:08:29,000 --> 00:08:32,000
hàng ngàn lần. Nó chứa rất nhiều thông tin trong đó.

177
00:08:32,000 --> 00:08:38,000
Và khi bạn sao chép những phân tử DNA này,
nó là 1 công việc rất cực nhọc.

178
00:08:38,000 --> 00:08:42,000
Tưởng tượng cuốn sách dài nhất bạn có thể nghĩ tới,
ví dụ như "Chiến tranh và hòa bình".

179
00:08:42,000 --> 00:08:44,000
Bây giờ nhân nó lên 100 lần.

180
00:08:44,000 --> 00:08:46,000
Và tưởng tượng sao chép nó bằng tay.

181
00:08:46,000 --> 00:08:48,000
Và bạn sẽ làm việc miệt mài cho tới tận tối khuya,

182
00:08:48,000 --> 00:08:50,000
và bạn phải rất rất cẩn thận, bạn phải uống cà phê

183
00:08:50,000 --> 00:08:52,000
và bạn đang chú ý tới nó, nhưng tới một lúc nào đó

184
00:08:52,000 --> 00:08:54,000
khi bạn đang sao chép

185
00:08:54,000 --> 00:08:56,000
bạn sẽ mắc một vài lỗi, như lỗi chính tả

186
00:08:56,000 --> 00:09:00,000
thay I cho E, hoặc C cho T.

187
00:09:00,000 --> 00:09:04,000
Điều tương tự cũng xảy ra trên DNA khi nó sao chép
liên tục qua nhiều thế hệ.

188
00:09:04,000 --> 00:09:07,000
Nó không thường xuyên xảy ra lắm. Chúng ta có cơ chế
tự sửa sai bên trong cơ thể.

189
00:09:07,000 --> 00:09:09,000
Nhưng nếu đã xảy ra rồi, và những thay đổi này
được truyền tiếp cho các thế hệ sau

190
00:09:09,000 --> 00:09:12,000
chúng trở thành dấu hiệu đánh dấu cho tổ tiên của chúng ta.

191
00:09:12,000 --> 00:09:14,000
Nếu bạn có chung dấu hiệu này với ai đó,

192
00:09:14,000 --> 00:09:17,000
có nghĩa là bạn với họ có cùng 1 tổ tiên
ở 1 thời điểm nào đó trong quá khứ,

193
00:09:17,000 --> 00:09:19,000
người đầu tiên có sự thay đổi đó trong DNA.

194
00:09:19,000 --> 00:09:22,000
Nhìn vào sự đa dạng gene

195
00:09:22,000 --> 00:09:25,000
của mọi người trên toàn thế giới

196
00:09:25,000 --> 00:09:29,000
và đánh giá độ tuổi tương đối của chúng
khi nó xảy ra trong quá khứ

197
00:09:29,000 --> 00:09:32,000
ta có thể xây dựng cây gia hệ cho tất cả mọi người
còn sống hiện nay.

198
00:09:32,000 --> 00:09:35,000
Có 2 loại DNA hiện nay đang được sử dụng rộng rãi
trong phòng thí nghiệm,

199
00:09:35,000 --> 00:09:38,000
một là DNA của ti thể, truy ngược lại hướng gia đình của người mẹ.

200
00:09:38,000 --> 00:09:41,000
Bạn có DNA ti thể từ mẹ, bà ngoại,

201
00:09:41,000 --> 00:09:43,000
trở ngược về từ người phụ nữ đầu tiên của gia đình.

202
00:09:43,000 --> 00:09:46,000
NST Y, 1 loại DNA tạo nên người đàn ông,

203
00:09:46,000 --> 00:09:49,000
truy ngược lại hướng gia đình của người bố.

204
00:09:49,000 --> 00:09:53,000
Mọi người trong phòng này,
mọi người trên thế giới,

205
00:09:53,000 --> 00:09:57,000
rơi vào 1 nhánh đâu đó trên những cây gia hệ này.

206
00:09:57,000 --> 00:10:00,000
Bây giờ, ngay cả khi những phiên bản đơn giản hóa
của những cái cây thật,

207
00:10:00,000 --> 00:10:02,000
chúng vẫn là thứ gì đó rất phức tạp,
cho nên hãy đơn giản hóa nó.

208
00:10:02,000 --> 00:10:04,000
Kéo họ lại gần nhau, kết hợp họ với nhau
để nhìn giống 1 cái cây

209
00:10:04,000 --> 00:10:07,000
với rễ ở dưới và các cành cây vươn lên trên.

210
00:10:07,000 --> 00:10:09,000
Thông điệp cần truyền tải ở đây là gì?

211
00:10:09,000 --> 00:10:11,000
Thứ mà bạn nghĩ ra đầu tiên

212
00:10:11,000 --> 00:10:14,000
là dòng họ bắt nguồn cây gia hệ của gia đình mình

213
00:10:14,000 --> 00:10:19,000
được tìm thấy trong châu Phi, giữa những người châu Phi.

214
00:10:19,000 --> 00:10:22,000
Điều đó nghĩa là những người châu Phi
đã tập hợp

215
00:10:22,000 --> 00:10:25,000
những đột biến đa dạng này 1 thời gian dài

216
00:10:25,000 --> 00:10:29,000
Và chúng ta bắt nguồn từ châu Phi.
Nó được viết trong DNA của chúng ta rồi.

217
00:10:29,000 --> 00:10:34,000
Mỗi phần của DNA chúng ta đang nhìn có sự đa dạng
lớn ở châu Phi hơn là những nơi khác.

218
00:10:34,000 --> 00:10:37,000
Và tại 1 thời điểm nào đó trong quá khứ,
một nhóm nhỏ người châu Phi

219
00:10:37,000 --> 00:10:41,000
rời khỏi lục địa Phi tới định cư khắp mọi nơi trên thế giới.

220
00:10:41,000 --> 00:10:43,000
Chúng ta có chung tổ tiên gần như thế nào?

221
00:10:43,000 --> 00:10:47,000
Có phải hàng triệu năm trước, khi chúng ta
có thể nghi ngờ

222
00:10:47,000 --> 00:10:50,000
bằng cách nhìn vào tất cả sự đa dạng trên trái đất này?

223
00:10:50,000 --> 00:10:53,000
Không, DNA kể cho ta nghe
một câu chuyện khá rõ ràng.

224
00:10:53,000 --> 00:10:58,000
Trong vòng 200 000 năm trở lại đây, chúng ta
có chung tổ tiên, 1 con người

225
00:10:58,000 --> 00:11:02,000
Mitochondrial Eve, các bạn có thể đã nghe về bà ấy,
ở châu Phi,

226
00:11:02,000 --> 00:11:05,000
người phụ nữ châu Phi tạo nên sự đa dạng trên thế giới.

227
00:11:05,000 --> 00:11:07,000
Nhưng thứ còn thú vị hơn nữa

228
00:11:07,000 --> 00:11:09,000
là khi bạn nhìn theo hướng của NST Y,

229
00:11:09,000 --> 00:11:13,000
câu chuyện phía bên người đàn ông,
NST Y - Adam

230
00:11:13,000 --> 00:11:15,000
chỉ sống cỡ 60 000 năm trước.

231
00:11:15,000 --> 00:11:18,000
Đó chỉ cỡ 2000 thế hệ con người,

232
00:11:18,000 --> 00:11:21,000
một cái chớp mắt trong thuyết Tiến hóa.

233
00:11:22,000 --> 00:11:25,000
Nó nói cho ta biết chúng ta vẫn còn đang sống
tại châu Phi ở thời điểm đó.

234
00:11:25,000 --> 00:11:27,000
Đây là người đàn ông châu Phi đã tạo nên

235
00:11:27,000 --> 00:11:29,000
sự đa dạng cho NST Y trên toàn thế giới.

236
00:11:29,000 --> 00:11:31,000
Chỉ trong có 60 000 năm thôi

237
00:11:31,000 --> 00:11:35,000
mà chúng ta đã bắt đầu sinh sôi nảy nở
một cách đa dạng như vậy.

238
00:11:35,000 --> 00:11:37,000
Thật là một câu chuyện thú vị.

239
00:11:37,000 --> 00:11:40,000
Chúng ta đều là một phần có ích của đại gia đình
người châu Phi.

240
00:11:41,000 --> 00:11:44,000
Bây giờ, tới gần hơn một chút. Tại sao chúng ta
không rời đi sớm hơn?

241
00:11:44,000 --> 00:11:48,000
Tại sao Homo erectus chỉ tiến hóa thành một vài loài khác,

242
00:11:48,000 --> 00:11:50,000
hoặc dưới loài, con người toàn thế giới?

243
00:11:50,000 --> 00:11:54,000
Tại sao chúng ta dường như đi khỏi châu Phi chỉ thời gian gần đây thôi?

244
00:11:54,000 --> 00:11:56,000
Ừm, đó là một câu hỏi lớn.
Những câu hỏi tại sao này

245
00:11:56,000 --> 00:12:01,000
đặc biệt trong ngành di truyền học và nghiên cứu lịch sử nói chung
luôn là 1 câu hỏi lớn

246
00:12:01,000 --> 00:12:03,000
câu hỏi rất khó để trả lời.

247
00:12:03,000 --> 00:12:06,000
Và khi mọi thứ đều thất bại, hãy nói về thời tiết.

248
00:12:06,000 --> 00:12:09,000
Chuyện gì đã xảy ra với thời tiết của trái đất
60 000 năm về trước?

249
00:12:09,000 --> 00:12:12,000
Chúng ta sắp đi vào phần tồi tệ nhất của kỉ băng hà cuối cùng.

250
00:12:12,000 --> 00:12:15,000
Kỉ băng hà cuối cùng bắt đầu vào khoảng 120 000 năm trước.

251
00:12:15,000 --> 00:12:19,000
Nó trồi sụt bất thường và chỉ bắt đầu tăng tốc vào khoảng
70 000 năm trước.

252
00:12:19,000 --> 00:12:21,000
Rất nhiều bằng chứng từ các lõi trầm tích,

253
00:12:21,000 --> 00:12:24,000
các hạt phấn hoa, đồng vị Oxy và nhiều hơn nữa.

254
00:12:24,000 --> 00:12:27,000
Chúng ta tiến tới thời đại băng hà tối đa
cỡ 16 000 năm trước,

255
00:12:27,000 --> 00:12:31,000
nhưng cơ bản từ 70 000 năm trước,
mọi thứ dường như khó khăn hơn,

256
00:12:31,000 --> 00:12:36,000
thời tiết trở nên lạnh hơn. Bắc Cực đóng băng tối đa.

257
00:12:36,000 --> 00:12:40,000
New York, Chicago, Seattle đều nằm dưới hàng đống lớp băng.

258
00:12:40,000 --> 00:12:45,000
Hầu hết nước Anh, tất cả bán đảo Scandinavia đều được
phủ bởi băng tuyết dày hàng kilomet.

259
00:12:45,000 --> 00:12:48,000
Bây giờ, châu Phi là lục địa nóng nhất trên Trái Đất,

260
00:12:48,000 --> 00:12:52,000
khoảng 85% nằm giữa chòm sao 
Cự Giải và Thiên Yết

261
00:12:52,000 --> 00:12:54,000
và không có bao nhiêu phần bị phủ dưới băng,

262
00:12:54,000 --> 00:12:56,000
ngoại trừ những đỉnh núi cao ở Đông Phi.

263
00:12:56,000 --> 00:12:59,000
Vậy chuyện gì đã xảy ra ở đây? Chúng ta không bị
vùi lấp bởi băng tuyết ở châu Phi.

264
00:12:59,000 --> 00:13:02,000
Hơn nữa, châu Phi còn khô ráo ở thời điểm đó.

265
00:13:02,000 --> 00:13:04,000
Đây là bản đồ khí hậu Paleo của châu Phi

266
00:13:04,000 --> 00:13:07,000
vào khoảng 60 000 - 70 000 năm về trước,

267
00:13:07,000 --> 00:13:11,000
dựng lại từ các chứng cứ tôi đã nhắc đến lúc nãy.

268
00:13:11,000 --> 00:13:15,000
Nguyên nhân cho sự kì diệu đó là do băng đã hút hết
độ ẩm ra khỏi khí quyển.

269
00:13:15,000 --> 00:13:19,000
Nếu bạn nghĩ đến Nam cực, về lí thuyết nó là một sa mạc,
nó mưa rất ít.

270
00:13:19,000 --> 00:13:21,000
Vậy nên cả thế giới đều đang khô đi.

271
00:13:21,000 --> 00:13:25,000
Mực nước biển giảm, và châu Phi biến thành sa mạc.

272
00:13:25,000 --> 00:13:28,000
Sa mạc Sahara từng rộng hơn bây giờ.

273
00:13:28,000 --> 00:13:31,000
Và môi trường sống của con người chỉ còn
một vài nơi nhỏ,

274
00:13:31,000 --> 00:13:33,000
nếu như so sánh với những gì hiện có.

275
00:13:33,000 --> 00:13:35,000
Bằng chứng từ dữ liệu di truyền cho thấy

276
00:13:35,000 --> 00:13:38,000
dân số lúc đó - 70 000 năm trước -

277
00:13:38,000 --> 00:13:41,000
giảm xuống dưới 2000 người.

278
00:13:41,000 --> 00:13:45,000
Chúng ta gần như tuyệt chủng.
Cuộc sống của chúng ta như treo trên ngọn cây.

279
00:13:45,000 --> 00:13:48,000
Sau đó một chuyện bất ngờ đã xảy ra.
Một minh họa tuyệt vời.

280
00:13:48,000 --> 00:13:50,000
Hãy nhìn vào một vài công cụ bằng đá này.

281
00:13:50,000 --> 00:13:54,000
Những cái ở bên trái đến từ châu Phi,
khoảng 1000 năm trước.

282
00:13:54,000 --> 00:13:57,000
Những cái ở bên phải được làm bởi người Neanderthals,
những anh chị em họ xa của chúng ta,

283
00:13:57,000 --> 00:13:59,000
không phải tổ tiên trực tiếp sống ở châu Âu,

284
00:13:59,000 --> 00:14:03,000
và nó có niên đại khoảng 50 000 đến 60 000 năm về trước.

285
00:14:03,000 --> 00:14:06,000
Bây giờ, có nguy cơ làm mất lòng bất kì 
các nhà cổ nhân học

286
00:14:06,000 --> 00:14:09,000
hay nhân chủng học trong khán phòng này,

287
00:14:09,000 --> 00:14:14,000
về cơ bản không có mấy sự thay đổi giữa 2 nhóm công cụ bằng đá này.

288
00:14:14,000 --> 00:14:17,000
Cái bên trái gần giống cái bên phải.

289
00:14:17,000 --> 00:14:21,000
Chúng ta đang ở trong thời kì văn hóa trì trệ
từ hàng triệu năm trước

290
00:14:21,000 --> 00:14:23,000
cho tới 60 000 - 70 000 năm trước đây.

291
00:14:23,000 --> 00:14:25,000
Kiểu dáng của công cụ không thay đổi mấy.

292
00:14:25,000 --> 00:14:27,000
Bằng chứng cho thấy cuộc sống của con người

293
00:14:27,000 --> 00:14:29,000
không thay đổi đáng kể trong thời kì đó.

294
00:14:29,000 --> 00:14:34,000
Nhưng rồi 50 60 70 ngàn năm về trước, đâu đó ở vùng này

295
00:14:34,000 --> 00:14:37,000
mọi thứ đều trở nên lỏng léo.
Nghệ thuật đã xuất hiện.

296
00:14:37,000 --> 00:14:40,000
Công cụ bằng đá được làm tinh tế hơn,

297
00:14:40,000 --> 00:14:42,000
Có bằng chứng cho thấy con người bắt đầu
trở thành giống loài đi săn,

298
00:14:43,000 --> 00:14:45,000
đặc biệt trong những khoảng thời gian nhất định của năm.

299
00:14:45,000 --> 00:14:48,000
Dân số bắt đầu tăng trở lại.

300
00:14:48,000 --> 00:14:50,000
Có khả năng, theo những gì 
các nhà ngôn ngữ học tin,

301
00:14:50,000 --> 00:14:54,000
toàn bộ ngôn ngữ hiện đại, ngôn ngữ tượng thanh-
chủ ngữ, động từ, từ chỉ vật -

302
00:14:54,000 --> 00:14:58,000
những từ chúng ta sử dụng để biểu đạt những ý tưởng,
như tôi đang làm, xuất hiện vào khoảng thời gian đó.

303
00:14:58,000 --> 00:15:02,000
Chúng ta trở nên hòa đồng hơn.
Các mối quan hệ xã hội rộng mở hơn.


304
00:15:02,000 --> 00:15:07,000
Những thay đổi hành vi này cho phép chúng ta
sống sót qua tình trạng tồi tệ đó ở châu Phi,

305
00:15:07,000 --> 00:15:11,000
và chúng cho phép ta bắt đầu mở rộng 
quy mô ra toàn thế giới.

306
00:15:12,000 --> 00:15:15,000
Chúng tôi đã thảo luận tại hội nghị này
về câu chuyện thành công của người châu Phi.

307
00:15:15,000 --> 00:15:18,000
Bạn muốn câu chuyện cuối cùng?

308
00:15:18,000 --> 00:15:21,000
Hãy nhìn vào gương đi. Chính bạn đó.
Nguyên nhân ta sống sót được tới ngày hôm nay

309
00:15:21,000 --> 00:15:25,000
là bởi vì những biến đổi trong cấu trúc não chúng ta
xảy ra ở châu Phi

310
00:15:25,000 --> 00:15:28,000
có lẽ ở nơi nào đó mà hiện nay chúng ta đang ngồi


311
00:15:28,000 --> 00:15:31,000
60 000 - 70 000 năm về trước

312
00:15:31,000 --> 00:15:34,000
cho phép chúng ta không chỉ sống sót ở châu Phi
mà còn mở rộng ra khỏi châu Phi.

313
00:15:34,000 --> 00:15:37,000
Cuộc di dân sớn nhất dọc theo bờ biển phía nam châu Á,

314
00:15:37,000 --> 00:15:39,000
rời châu Phi khoảng 60 ngàn năm trước,

315
00:15:39,000 --> 00:15:43,000
tới châu Úc rất nhanh, 50 000 năm trước.

316
00:15:43,000 --> 00:15:45,000
Cuộc di cư tiếp theo tới Trung Đông.

317
00:15:45,000 --> 00:15:47,000
Những người này sẽ thành những thợ săn hoang mạc.

318
00:15:47,000 --> 00:15:49,000
Vì vậy, những ai có dự định làm một chuyến sau hội nghị

319
00:15:49,000 --> 00:15:51,000
sẽ biết hoang mạc thật sự là gì.

320
00:15:51,000 --> 00:15:53,000
Về cơ bản họ là những người săn thú.

321
00:15:53,000 --> 00:15:56,000
Những người có kĩ năng giết thú,

322
00:15:56,000 --> 00:15:59,000
săn thú trên những hoang mạc này tiến lên phía trên,

323
00:15:59,000 --> 00:16:03,000
theo những đồng cỏ vào Trung Đông cỡ 45 ngàn năm,

324
00:16:03,000 --> 00:16:05,000
xuyên suốt một trong những pha mưa hiếm có ở Sahara.

325
00:16:05,000 --> 00:16:08,000
Di cư về phía đông, men theo các đồng cỏ,

326
00:16:08,000 --> 00:16:10,000
đó là những gì họ cần để tiếp tục sống.

327
00:16:10,000 --> 00:16:12,000
Và khi họ tới trung tâm châu Á,

328
00:16:12,000 --> 00:16:15,000
họ đụng phải 1 thảo nguyên cực kì trù phú,

329
00:16:15,000 --> 00:16:17,000
một đồng cỏ cực kì rộng lớn.

330
00:16:17,000 --> 00:16:19,000
Thảo nguyên lúc ấy - kỉ băng hà cuối cùng -

331
00:16:19,000 --> 00:16:22,000
vươn rộng từ Đức sang tới Hàn Quốc,

332
00:16:22,000 --> 00:16:24,000
và toàn bộ lục địa phủ đầy cỏ.

333
00:16:24,000 --> 00:16:26,000
Xâm nhập châu Âu 35 ngàn năm trước,

334
00:16:26,000 --> 00:16:28,000
và cuối cùng, một nhóm nhỏ di cư lên

335
00:16:28,000 --> 00:16:32,000
tới nơi có thời tiết khắc nghiệt nhất bạn từng
tưởng tượng tới, Siberia,

336
00:16:32,000 --> 00:16:34,000
bên trong Vòng cực Bắc, suốt kỉ băng hà cuối cùng

337
00:16:34,000 --> 00:16:38,000
nhiệt độ cỡ khoảng -70, -80, có lẽ xuống tới -100,

338
00:16:38,000 --> 00:16:42,000
di cư sang châu Mỹ, chạm tới biên giới cuối cùng.

339
00:16:42,000 --> 00:16:46,000
Một câu chuyện diệu kì, xuất phát từ châu Phi.

340
00:16:46,000 --> 00:16:48,000
Những thay đổi này cho phép chúng ta làm những điều đó

341
00:16:48,000 --> 00:16:51,000
sự tiến hóa thích nghi của não mà ta mang theo

342
00:16:51,000 --> 00:16:53,000
cho phép ta tạo ra nền văn hóa mới,

343
00:16:53,000 --> 00:16:56,000
phát triển sự đa dạng

344
00:16:56,000 --> 00:16:59,000
mà chúng ta thấy trong suốt cuộc hành trình điên rồ
như cái mà tôi đã trải qua.

345
00:17:00,000 --> 00:17:04,000
Bây giờ, câu chuyện mà tôi vừa kể
về nghĩa bóng nó chính là một hành trình điên rồ

346
00:17:04,000 --> 00:17:09,000
về việc làm thế nào chúng ta sinh sôi trên toàn thế giới,
những chuyến lang thang Paleo vĩ đại của loài người chúng ta.

347
00:17:09,000 --> 00:17:11,000
Và đó là câu chuyện tôi đã kể vài năm trước

348
00:17:11,000 --> 00:17:15,000
trong cuốn sách của tôi "The Journey of Man" và bộ phim
cùng tựa đề.

349
00:17:15,000 --> 00:17:18,000
Khi kết thúc bộ phim ấy,

350
00:17:18,000 --> 00:17:20,000
nó được đồng sản xuất với National Geographic,

351
00:17:20,000 --> 00:17:23,000
tôi bắt đầu kể với những người bạn ở NG về chuyện này.

352
00:17:23,000 --> 00:17:27,000
Và họ cảm thấy rất thú vị. Họ thích bộ phim,
nhưng họ nói rằng

353
00:17:27,000 --> 00:17:29,000
"Anh biết đó, chúng tôi nhìn chuyện này như là

354
00:17:29,000 --> 00:17:33,000
một làn sóng mới trong công cuộc nghiên cứu
về nguồn gốc con người, nơi chúng ta xuất phát,

355
00:17:33,000 --> 00:17:38,000
sử dụng công cụ DNA để lập nên bản đồ di cư trên toàn thế giới.

356
00:17:38,000 --> 00:17:40,000
Bạn biết đó, nghiên cứu về nguồn gốc loài người
là thứ gì đó nằm trong DNA của chúng ta,

357
00:17:40,000 --> 00:17:42,000
và chúng ta muốn nâng nó lên tầm cao mới.

358
00:17:42,000 --> 00:17:44,000
Các bạn muốn làm gì tiếp theo?"

359
00:17:44,000 --> 00:17:46,000
Đó là một câu hỏi tuyệt vời từ National Geographic.

360
00:17:46,000 --> 00:17:50,000
Và tôi nói: "Anh biết đó, những gì tôi đã vẽ ra đây
là toàn bộ ý tưởng.

361
00:17:50,000 --> 00:17:54,000
Đó là bản phác thảo sơ lược của việc con người di cư
tới mọi nơi trên thế giới bằng cách nào.

362
00:17:54,000 --> 00:17:57,000
Và nó dựa trên vài ngàn người chúng tôi lấy mẫu,

363
00:17:57,000 --> 00:17:59,000
anh biết đó, một số ít của cư dân trên thế giới.

364
00:17:59,000 --> 00:18:03,000
Nghiên cứu một vài dấu chỉ di truyền và vẫn còn rất nhiều
chỗ trống trên bản đồ này.

365
00:18:03,000 --> 00:18:05,000
Chúng tôi chỉ mới nối các chấm lại với nhau thôi.
Cái chúng tôi cần làm là

366
00:18:05,000 --> 00:18:09,000
tăng kích cỡ mẫu lên bằng cách tăng cường độ hoặc hơn

367
00:18:09,000 --> 00:18:13,000
hàng trăm ngàn mẫu DNA từ mọi người trên khắp thế giới.

368
00:18:13,000 --> 00:18:16,000
Và đó là nguồn gốc của "Dự án bản đồ gen".

369
00:18:16,000 --> 00:18:19,000
Dự án này được xúc tiến vào tháng 4 năm 2005.

370
00:18:19,000 --> 00:18:23,000
Nó có 3 phần chính. Hiển nhiên, khoa học
là một phần lớn của nó.

371
00:18:23,000 --> 00:18:26,000
Chúng tôi làm nghiên cứu thực địa này
trên toàn thế giới dựa vào cư dân bản địa.

372
00:18:26,000 --> 00:18:29,000
Những người sống lâu tại một địa điểm

373
00:18:29,000 --> 00:18:31,000
có mối liên hệ với nơi họ sống

374
00:18:31,000 --> 00:18:33,000
mà hầu hết chúng ta đều đã mất nó.

375
00:18:34,000 --> 00:18:36,000
Vậy nên, tổ tiên của tôi đến từ Bắc Âu.

376
00:18:36,000 --> 00:18:39,000
Tôi sống ở bờ biển phía đông Bắc Mỹ khi tôi không đi du lịch.

377
00:18:39,000 --> 00:18:42,000
Vậy tôi là dân bản địa vùng nào? Không nơi nào cả.
Gene của tôi bị đảo lộn hết rồi.

378
00:18:42,000 --> 00:18:45,000
Nhưng vẫn có những người còn giữ được
mối liên kết đó với tổ tiên của họ

379
00:18:45,000 --> 00:18:48,000
cho phép chúng tôi cụ thể hóa kết quả DNA.

380
00:18:48,000 --> 00:18:50,000
Đó là trọng tâm của nghiên cứu thực địa,

381
00:18:50,000 --> 00:18:52,000
cái cốt lõi mà chúng tôi đã thiết lập
trên toàn thế giới,

382
00:18:52,000 --> 00:18:55,000
10 nhóm dân cư, những nhà di truyền học hàng đầu.

383
00:18:55,000 --> 00:18:58,000
Nhưng thêm vào đó, chúng tôi cũng muốn mở rộng
nghiên cứu này tới bất cứ người nào trên thế giới.

384
00:18:58,000 --> 00:19:02,000
Bạn có thường xuyên tham gia vào một nghiên cứu khoa học lớn?

385
00:19:02,000 --> 00:19:04,000
Dự án bản đồ gene người, hay Sứ mệnh Mars Rover.

386
00:19:04,000 --> 00:19:06,000
Trong trường hợp này, bạn thực sự làm được.

387
00:19:06,000 --> 00:19:10,000
Bạn có thể lên trang web của chúng tôi,
Nationalgeographic/genographic.

388
00:19:10,000 --> 00:19:13,000
Bạn có thể đặt 1 bộ mẫu thử.
Bạn có thể thử DNA của mình.

389
00:19:13,000 --> 00:19:16,000
Và bạn có thể gửi kết quả này tới cơ sở dữ liệu,

390
00:19:16,000 --> 00:19:18,000
và kể cho chúng tôi nghe một chút về cây gia hệ của bạn,


391
00:19:18,000 --> 00:19:22,000
phân tích dữ liệu như một phần nỗ lựa của khoa học.

392
00:19:22,000 --> 00:19:26,000
Bây giờ đây đều là các tập đoàn phi lợi nhuận,
vậy nên tiền mà chúng tôi kiếm được,

393
00:19:26,000 --> 00:19:29,000
sau khi trừ đi chi phí thực hiện thí nghiệm và
chế tạo các thành phần của bộ kit,

394
00:19:29,000 --> 00:19:31,000
sẽ được bơm ngược lại vào dự án.

395
00:19:31,000 --> 00:19:33,000
Phần lớn được chi cho Quỹ Legacy,

396
00:19:33,000 --> 00:19:37,000
Đây là một tổ chức từ thiện, cơ bản tổ chức này

397
00:19:37,000 --> 00:19:39,000
tài trợ cho các dân tộc bản địa trên khắp thế giới

398
00:19:39,000 --> 00:19:43,000
về học tập, văn hóa khởi xướng bởi họ.

399
00:19:43,000 --> 00:19:45,000
Họ tham gia quỹ này để làm nhiều dự án khác nhau,

400
00:19:45,000 --> 00:19:47,000
tôi sẽ cho bạn xem vài ví dụ.

401
00:19:47,000 --> 00:19:50,000
Chúng tôi đang làm gì với dự án này?
Chúng tôi có khoảng 25 000 mẫu

402
00:19:50,000 --> 00:19:52,000
được thu thập từ dân bản địa trên toàn thế giới.

403
00:19:52,000 --> 00:19:55,000
Điều tuyệt vời nhất là sự quan tâm của công chúng;

404
00:19:55,000 --> 00:19:58,000
210 000 người đã đặt những bộ kit này

405
00:19:58,000 --> 00:20:00,000
từ khi chúng tôi triển khai vào 2 năm trước.

406
00:20:00,000 --> 00:20:03,000
nó đã thu về cỡ 5 triệu đô la,

407
00:20:03,000 --> 00:20:06,000
điểm chính là, một nửa số tiền thu về
được gửi thẳng vào Quỹ Legacy.

408
00:20:06,000 --> 00:20:10,000
Chúng tôi vừa trao số tiền tài trợ Legacy đầu tiên cỡ
500 000 đô la.

409
00:20:10,000 --> 00:20:13,000
Những dự án trên thế giới -
thu thập những bài đồng dao ở Sierra Leone

410
00:20:13,000 --> 00:20:16,000
bảo tồn mẫu dệt truyền thống ở Gaza,

411
00:20:16,000 --> 00:20:19,000
phục hồi ngôn ngữ ở Tajkistan, vân vân...

412
00:20:19,000 --> 00:20:22,000
Dự án này đang phát triển rất tốt

413
00:20:22,000 --> 00:20:26,000
và tôi mong bạn hãy vào trang web của chúng tôi
và xem những thông tin này.

414
00:20:26,000 --> 00:20:28,000
Cảm ơn các bạn.

415
00:20:28,000 --> 00:20:30,000
(vỗ tay)