WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:09.000 Jambo, bonjour, zdraveite, trayo 00:00:09.000 --> 00:00:13.000 bunlar son altı hafta içinde biraz konuştuğum dillerden birkaçı. 00:00:13.000 --> 00:00:18.000 Yaptığım bu akıl almaz turda sanırım 17 kadar ülkeye gittim 00:00:18.000 --> 00:00:21.000 ve yaptığımız bu projeyi farklı yönleriyle inceledim 00:00:21.000 --> 00:00:23.000 ki bu konuya daha sonra değineceğim. 00:00:23.000 --> 00:00:26.000 Ve bazı inanılmaz yerleri ziyaret ettim. 00:00:26.000 --> 00:00:32.000 Moğolistan, Kamboçya, Yeni Gine, Güney Afrika, iki kere Tanzanya gibi; 00:00:32.000 --> 00:00:34.000 Bir ay önce de buradaydım. NOTE Paragraph 00:00:34.000 --> 00:00:39.000 Bu şekilde dünyayı dolaşabilmek 00:00:39.000 --> 00:00:42.000 bir çok nedenden dolayı son derece ilginç. 00:00:42.000 --> 00:00:44.000 İnanılmaz şeyler görüyorsunuz. 00:00:44.000 --> 00:00:46.000 Ve dünyanın her yerindeki insanlar arasında 00:00:46.000 --> 00:00:48.000 kıyaslama yapabiliyorsunuz 00:00:48.000 --> 00:00:50.000 ve bundan asıl çıkardığınız 00:00:50.000 --> 00:00:53.000 yüzeysel olarak bundan çıkardığınız 00:00:53.000 --> 00:00:57.000 hepimizin bir olduğu değil, gerçi bundan da basedeceğim, 00:00:57.000 --> 00:00:59.000 aksine ne kadar farklı olduğumuz. 00:00:59.000 --> 00:01:02.000 Dünya üzerinde o kadar çok çeşitlilik varki. 00:01:02.000 --> 00:01:05.000 Farklı renklerde, görünümlerde 6,5 milyar insan tarafından 00:01:05.000 --> 00:01:08.000 konuşulan 6.000 farklı dil. 00:01:08.000 --> 00:01:11.000 Büyük bir şehirde yolda yürürken 00:01:11.000 --> 00:01:15.000 insanlardaki çeşitliliği görerek hayrete düşüyorsunuz. NOTE Paragraph 00:01:15.000 --> 00:01:18.000 Bu çeşitliliği nasıl açıklarız? 00:01:18.000 --> 00:01:20.000 İşte bugün konuşacağım konu, 00:01:20.000 --> 00:01:22.000 genetik materyalleri kullanarak 00:01:22.000 --> 00:01:28.000 özellikle popülasyon genetiği, nasıl bu çeşitliliği oluşturduğumuz 00:01:28.000 --> 00:01:30.000 ve ne kadar zamanda oluştuğu. 00:01:30.000 --> 00:01:32.000 Şimdi, insan çeşitliliğiyle ilgili problem 00:01:32.000 --> 00:01:34.000 bütün önemli bilimsel sorunlarda olduğu gibi 00:01:34.000 --> 00:01:36.000 bu tarz bir şeyi nasıl açıklayacağınız. 00:01:36.000 --> 00:01:38.000 Alt sorulara bölebilir 00:01:38.000 --> 00:01:41.000 ve bu alt sorularla araştırabilirsiniz. NOTE Paragraph 00:01:41.000 --> 00:01:43.000 İlk soru orijinimizle ilgili. 00:01:43.000 --> 00:01:45.000 Gerçekten de aynı soydan mı geliyoruz? 00:01:45.000 --> 00:01:48.000 Aynı ise, sanırım bu odada ki herkesin varsaydığı da bu, 00:01:48.000 --> 00:01:51.000 ne zamana dayanıyor? 00:01:51.000 --> 00:01:53.000 Soyumuz ne zaman oluştu? 00:01:53.000 --> 00:01:55.000 Ne zaman birbirimizden farklılaştık? NOTE Paragraph 00:01:55.000 --> 00:01:59.000 Ve ikinci soru ilkiyle bağlantılı ama biraz farklı. 00:01:59.000 --> 00:02:01.000 Eğer ortak bir kaynaktan geliyorsak 00:02:01.000 --> 00:02:03.000 nasıl oldu da dünyanın her yerine yayıldık 00:02:03.000 --> 00:02:05.000 ve bu süreçte 00:02:05.000 --> 00:02:08.000 dünyadaki farklı yaşam tarzları, 00:02:08.000 --> 00:02:10.000 farklı görünümler, farklı diller nasıl oluştu? NOTE Paragraph 00:02:10.000 --> 00:02:13.000 Biyolojideki bir çok soruda olduğu gibi soylarla ilgili olan da 00:02:13.000 --> 00:02:15.000 bir asırdan fazla zaman önce Darwin tarafından cevaplanmış görünüyor. 00:02:15.000 --> 00:02:17.000 ''İnsanın Türeyişi'' kitabında Darwin 00:02:17.000 --> 00:02:19.000 Dünyanın her bölgesinde yaşayan memeliler 00:02:19.000 --> 00:02:22.000 aynı bölgedeki nesli tükenmiş türlerle yakın akraba. 00:02:22.000 --> 00:02:25.000 Bundan dolayı Afrika'da önceleri goril ve şempanzelerle yakın akraba olan 00:02:25.000 --> 00:02:28.000 nesli tükenmiş maymunların yaşamış olmaları olası. 00:02:28.000 --> 00:02:31.000 Ve bu iki türün şimdi insanın en yakın akrabası olması dolayısıyla 00:02:31.000 --> 00:02:33.000 erken atalarımızın başka yerden ziyade 00:02:33.000 --> 00:02:35.000 Afrika'da yaşamış olmaları daha olası. NOTE Paragraph 00:02:35.000 --> 00:02:39.000 Böylece soyumuzla ilgili olayı çözdük, artık eve gidebiliriz. 00:02:39.000 --> 00:02:43.000 Tam olarak değil. Çünkü Darwin uzak atalarımızdan, 00:02:43.000 --> 00:02:45.000 maymunlarla olan ortak atalarımızdan basediyor. 00:02:45.000 --> 00:02:49.000 Ve maymunların Afrika kıtasında ortaya çıktığı gayet açık. 00:02:49.000 --> 00:02:52.000 23 milyon sene öncesine ait fosil kayıtlarda görülüyor. 00:02:52.000 --> 00:02:55.000 Afrika aslında o dönemde diğer kara parçalarından ayrıydı 00:02:55.000 --> 00:02:59.000 ve Hint Okyanusu'ndaki levha hareketlerinden dolayı 00:02:59.000 --> 00:03:01.000 16 milyon yıl önce Avrasya'yla çarpıştı 00:03:01.000 --> 00:03:04.000 ve o zaman ilk Afrika'dan göç başladı. 00:03:04.000 --> 00:03:06.000 Afrika'dan ayrılan maymunlar Güneydoğu Asya ulaştı 00:03:06.000 --> 00:03:08.000 evrimleşerek jibon ve orangutan oldular. 00:03:08.000 --> 00:03:10.000 Ve Afrika'da kalanlar 00:03:10.000 --> 00:03:12.000 evrimleşerek goril, şempanze ve insan oldular. 00:03:12.000 --> 00:03:15.000 Yani evet, eğer maymunlarla ortak atamızdan bahsediyorsak 00:03:15.000 --> 00:03:19.000 fosil kayıtlara bakarak buradan yola çıktığımızı kesin olarak söyleyebiliriz. NOTE Paragraph 00:03:19.000 --> 00:03:21.000 Ama benim sorduğum soru aslında bu değil. 00:03:21.000 --> 00:03:23.000 İlk insan atamızı soruyorum. 00:03:23.000 --> 00:03:26.000 Bizden sayacağımız birileri. 00:03:26.000 --> 00:03:28.000 Bu odada oturuyor olsalar 00:03:28.000 --> 00:03:30.000 ve size gözlerini dikseler 00:03:30.000 --> 00:03:33.000 bu şekilde sıçramayacağınız kişiler. İlk insan. 00:03:33.000 --> 00:03:35.000 Çünkü eğer yeterince geriye gidersek, 00:03:35.000 --> 00:03:38.000 Dünya üzerinde yaşayan her canlıyla aynı köklere sahibiz. 00:03:38.000 --> 00:03:41.000 DNA hepimizi birbirimize bağlıyor, yeterince geriye gidersek bir milyar yıldan fazla, 00:03:41.000 --> 00:03:46.000 göreceğiz ki barakuda, bakteri ve mantarlarla aynı köklere sahibiz. 00:03:46.000 --> 00:03:48.000 İlk insan atamızı soruyoruz. 00:03:48.000 --> 00:03:50.000 Bunu nasıl inceleriz? NOTE Paragraph 00:03:50.000 --> 00:03:54.000 Geçmişte paleoantropoloji bilimiyle 00:03:54.000 --> 00:03:56.000 yerden birşeyler kazıyarak 00:03:56.000 --> 00:03:58.000 ve daha çok morfoloji esas alınarak 00:03:58.000 --> 00:04:01.000 nesnelerin şekilleri, çoğu zaman kafatası şekilleri, 00:04:01.000 --> 00:04:05.000 ''Bu şuna göre bize biraz daha çok benziyor, benim atam bu olmalı 00:04:05.000 --> 00:04:08.000 bundan gelmiş olmalıyız'' NOTE Paragraph 00:04:08.000 --> 00:04:11.000 Paleoantropoloji dalı 00:04:11.000 --> 00:04:14.000 atalarımızla ilgili bize bir çok muhteşem olasılık sunuyor 00:04:14.000 --> 00:04:17.000 ama bilim insanı olarak asıl istediğimiz olasılıkları vermiyor. 00:04:17.000 --> 00:04:19.000 Bununla ne demek istiyorum? 00:04:19.000 --> 00:04:21.000 Burada mükemmel bir örneği görüyorsunuz. 00:04:21.000 --> 00:04:23.000 Bunlar nesli tükenmiş 3 tane insansı türü, 00:04:23.000 --> 00:04:25.000 insanın potansiyel ataları. 00:04:25.000 --> 00:04:28.000 Leakey ailesinin kazılarıyla burada Olduvai Gorge'da ortaya çıkarıldı. 00:04:28.000 --> 00:04:30.000 Ve üçüde yaklaşık olarak aynı zamana ait. 00:04:30.000 --> 00:04:32.000 Soldan sağa, Homo erectus, Homo habilis 00:04:32.000 --> 00:04:35.000 ve Australopithecus şimdiki adıyla Paranthropus boisei 00:04:35.000 --> 00:04:40.000 güçlü ve kuvvetli australopithecine. Üç nesli tükenmiş tür, aynı yer, aynı zaman. 00:04:40.000 --> 00:04:43.000 Demek oluyor ki üçü de benim atam olamaz. 00:04:43.000 --> 00:04:46.000 Ben bu üçünden hangisiyle akrabayım? 00:04:46.000 --> 00:04:51.000 Atalarımızla ilgili olasılıklar ama aradığımız ihtimaller değil. NOTE Paragraph 00:04:52.000 --> 00:04:56.000 Farklı bir yaklaşımla, yakın zamana kadar elimizde olan tek verileri, 00:04:56.000 --> 00:04:59.000 yani daha çok kafatası şekillerini kullanarak, 00:04:59.000 --> 00:05:01.000 insan morfolojisine bakmak oldu. 00:05:01.000 --> 00:05:05.000 Bunu sistematik olarak yapan ilk kişi Linnaeus'dur 00:05:05.000 --> 00:05:07.000 Carl von Linne, İsveçli bir botanikçi, 00:05:07.000 --> 00:05:09.000 1700 yüzyılda 00:05:09.000 --> 00:05:11.000 dünyada yaşayan her canlı organizmayı kategorize etmeyi kendine görev edindi. 00:05:11.000 --> 00:05:13.000 Zor bir işinizin mi olduğunu düşünüyorsunuz? 00:05:13.000 --> 00:05:15.000 Ve çok ta iyi bir iş çıkardı. 00:05:15.000 --> 00:05:19.000 Systema Naturae'de (Doğa Sistemi) 12.000 türü kategorize etti. 00:05:19.000 --> 00:05:22.000 Latince akıllı adam anlamına gelen Homo sapiens kavramını o oluşturdu. 00:05:22.000 --> 00:05:26.000 Dünya'da ki insan çeşitliliğine bakarak, 00:05:26.000 --> 00:05:30.000 ''Şey, bilirsiniz, alttür ya da kategoriler ortaya çıktı'' dedi. 00:05:30.000 --> 00:05:34.000 Ve Afrikalılar, Amerikalılar, Asyalılar ve Avrupalılardan 00:05:34.000 --> 00:05:37.000 ve bariz ırkçı bir kategori olan ''monstrosus'' adını verdiği 00:05:37.000 --> 00:05:40.000 ve bütün sevmediği insanları, 00:05:40.000 --> 00:05:43.000 cinler gibi hayali varlıkları da içeren bir kategoriden basetti. NOTE Paragraph 00:05:44.000 --> 00:05:49.000 Belki bunu 1700 yüzyılda Darwin öncesi bir dönemde yaşayan bir bilim insanın 00:05:49.000 --> 00:05:52.000 iyi niyetli ama nihayetinde cahilane sözleri olarak 00:05:52.000 --> 00:05:54.000 savuşturabiliriz. 00:05:54.000 --> 00:05:56.000 Eğer, 00:05:56.000 --> 00:06:00.000 çok değil sadece 20 ya da 30 önce fiziksel antropoloji dersleri almış olsaydınız 00:06:00.000 --> 00:06:02.000 muhtemelen insanlığın bu şekilde sınıflandırılmasını öğrenmiş olurdunuz. 00:06:02.000 --> 00:06:07.000 30 - 40 sene öncesinin fiziksel antropolojistlere göre, 00:06:07.000 --> 00:06:09.000 ki buna Carlton Coon en iyi örnek, 00:06:09.000 --> 00:06:13.000 - Darwin sonrası dönemde - insan ırkları Homo erectus'ten beri, 00:06:13.000 --> 00:06:16.000 bir milyondan fazla yıldır farklılaşıyorlardı. 00:06:16.000 --> 00:06:18.000 Peki hangi verilere dayanarak? 00:06:18.000 --> 00:06:22.000 Çok az. Çok az. Morfoloji ve bir sürü tahmin. NOTE Paragraph 00:06:22.000 --> 00:06:24.000 Bugün anlatacağım, 00:06:24.000 --> 00:06:27.000 şimdi anlatacağım, bu soruna yeni bir yaklaşım. 00:06:27.000 --> 00:06:30.000 Atalarımız hakkında tahmin yürütmek, 00:06:30.000 --> 00:06:32.000 yerden bir şeyler, olası atalar kazımak 00:06:32.000 --> 00:06:34.000 ve morfolojiyi esas alan ve hala tam olarak kavrayamadığımız 00:06:34.000 --> 00:06:36.000 bir şeyler söylemek yerine. 00:06:36.000 --> 00:06:40.000 Bu morfolojik varyasyonun altında yatan genetik nedenleri bilmiyoruz. NOTE Paragraph 00:06:40.000 --> 00:06:42.000 Yapmamız gereken sorunu tamamen farklı bir şekilde ele almamız. 00:06:42.000 --> 00:06:46.000 Çünkü gerçekte sorduğumuz soyla ilgili bir problem. 00:06:46.000 --> 00:06:48.000 Ya da soyla ilgili bir soru. 00:06:48.000 --> 00:06:53.000 Yapmaya çalıştığımız bugün yaşayan herkes için bir şecere oluşturmak. 00:06:53.000 --> 00:06:55.000 Ve her şecerecinin söyleyeceği gibi-- 00:06:55.000 --> 00:06:57.000 aranızda şeceresini çıkarmayı deneyen bir aile üyesi olan var mı 00:06:57.000 --> 00:07:00.000 ya da belki de siz denemiş olabilirsiniz? 00:07:00.000 --> 00:07:02.000 Günümüzde, emin olduğunuz akrabalarınızla başlıyorsunuz. 00:07:02.000 --> 00:07:04.000 Sizin ve kardeşlerinizin ortak bir anne ya da babası var. 00:07:04.000 --> 00:07:06.000 Sizin ve kuzenlerinizin ortak bir büyükanne ya da büyükbabası var. 00:07:06.000 --> 00:07:09.000 Sürekli daha uzak akrabalarınızı ekleyerek 00:07:09.000 --> 00:07:11.000 giderek daha gerilere gidiyorsunuz. 00:07:11.000 --> 00:07:15.000 Ama er ya da geç, kilise kayıtlarını ve bütün bu diğer şeyleri araştırmada ne kadar iyi olursanız olun 00:07:15.000 --> 00:07:19.000 şecerecilerin duvar adını verdikleri şeyle karşı karşıya geliyorsunuz. 00:07:19.000 --> 00:07:22.000 Atalarınız hakkında hiçbir şey bilmediğiniz bir noktaya geliyor 00:07:22.000 --> 00:07:26.000 ve tarih dediğimiz bu karanlık ve gizemli alana giriyor 00:07:26.000 --> 00:07:29.000 ve yolumuzu hisserederek bulmamız gerektiğini anlıyoruz. NOTE Paragraph 00:07:29.000 --> 00:07:31.000 Öncekiler kimdi? 00:07:31.000 --> 00:07:34.000 Yazılı kayıtlarımız yok. Şey, aslında var. 00:07:34.000 --> 00:07:37.000 DNA'mızda, genetik kodumuzda yazılı. 00:07:37.000 --> 00:07:39.000 Bizi ilk türün çıktığı zamana kadar götüren tarihi bir belgemiz var 00:07:39.000 --> 00:07:43.000 Ve araştırdığımız şey bu. NOTE Paragraph 00:07:43.000 --> 00:07:45.000 Şimdi, DNA üzerine hızlı bir önbilgi. 00:07:45.000 --> 00:07:48.000 Dinleyecilerden herkesin genetikçi olmadığını sanıyorum. 00:07:48.000 --> 00:07:52.000 DNA çok uzun çizgisel bir molekül, kişinin nasıl kopyalanacağının kodlanmış hali. 00:07:52.000 --> 00:07:55.000 Mavi kopyanız. 00:07:55.000 --> 00:07:58.000 A, C, G ve T adını verdiğimiz 4 tane alt birimden oluşuyor. 00:07:58.000 --> 00:08:02.000 Ve bu alt birimlerin dizilişi mavi kopyayı belirliyor. 00:08:02.000 --> 00:08:05.000 Ne kadar uzun? Bir uzunlukta bu alt birimlerden milyarlarca var. 00:08:05.000 --> 00:08:08.000 Bir haploid genom. Bütün kromozomlarımız aslında iki tane kopyadan oluşuyor. 00:08:08.000 --> 00:08:12.000 Bir haploid genom yaklaşık olarak 3.2 milyar nükleotid uzunluğunda. 00:08:12.000 --> 00:08:14.000 Ve tamamı, eğer birbirine eklersek, 00:08:14.000 --> 00:08:16.000 6 milyar nükleotidden daha uzun. 00:08:16.000 --> 00:08:19.000 Bedeninizdeki bir hücreden DNA'yı çıkartır 00:08:19.000 --> 00:08:23.000 ve açarsanız uzunluğu 2 metreyi bulur. 00:08:23.000 --> 00:08:25.000 Bedeninizdeki bütün hücrelerdeki DNA'yı açarsanız 00:08:25.000 --> 00:08:29.000 buradan Ay'a binlerce kez yol olur. 00:08:29.000 --> 00:08:32.000 Bir sürü bilgi. NOTE Paragraph 00:08:32.000 --> 00:08:38.000 Ve bundan dolayı DNA moleküllerini aktarmak için kopyalamak çok zor bir iş. 00:08:38.000 --> 00:08:42.000 Düşünebildiğiniz en uzun kitabı hayal edin, Savaş ve Barış. 00:08:42.000 --> 00:08:44.000 Şimdi onu 100 ile çarpın. 00:08:44.000 --> 00:08:46.000 Ve elle kopyaladığınız hayal edin. 00:08:46.000 --> 00:08:48.000 Ve gece geç saatlere kadar çalışıyorsunuz, 00:08:48.000 --> 00:08:50.000 ve son derece titiz çalışıyorsunuz, kahve içiyorsunuz 00:08:50.000 --> 00:08:52.000 dikkat ediyorsunuz ama 00:08:52.000 --> 00:08:54.000 elle kopyalarken arada küçük bir dizgi yanlışı-- 00:08:54.000 --> 00:08:56.000 bir imla yanlışı yaparsınız. 00:08:56.000 --> 00:09:00.000 Bir E yerine bir I, ya da T yerine bir C. NOTE Paragraph 00:09:00.000 --> 00:09:04.000 Nesilden nesile aktarılırken DNA'mızla da aynı şey oluyor. 00:09:04.000 --> 00:09:07.000 Çok sık olmuyor. DNA'nın yapısında bir düzeltme mekanizması var. 00:09:07.000 --> 00:09:09.000 Ama olduğunda bu değişiklikler 00:09:09.000 --> 00:09:12.000 nesilden nesile aktarılırken nesilin işareti oluyor. 00:09:12.000 --> 00:09:14.000 Eğer biriyle aynı işareti paylaşıyorsanız 00:09:14.000 --> 00:09:17.000 bu geçmişte ortak bir atanız olduğu anlamındadır. 00:09:17.000 --> 00:09:19.000 DNA'sında ilk değişim olan kişi. 00:09:19.000 --> 00:09:22.000 Ve bu genetik varyasyon örneklerine bakarak, 00:09:22.000 --> 00:09:25.000 dünyanın her yerindeki insanlardaki bu işaretlerin örneklerine bakarak 00:09:25.000 --> 00:09:29.000 ve tarih boyunca hangi devirlerde olduğunu belirleyerek 00:09:29.000 --> 00:09:32.000 bugün yaşayan herkes için bir şecere oluşturabildik. NOTE Paragraph 00:09:32.000 --> 00:09:35.000 Bunlar çalışmamızda çok sık kullandığımız iki DNA parçaları. 00:09:35.000 --> 00:09:38.000 Mitokondrial DNA, sadece anne tarafını belirliyor. 00:09:38.000 --> 00:09:41.000 mtDNA anneden kişiye aktarılıyor ve anneye annesinden 00:09:41.000 --> 00:09:43.000 bu şekilde ilk kadına kadar. 00:09:43.000 --> 00:09:46.000 Y kromozomu, DNA'nın erkeği erkek yapan parçası, 00:09:46.000 --> 00:09:49.000 sadece baba tarafını belirliyor. 00:09:49.000 --> 00:09:53.000 Bu odadaki herkes, dünyadaki herkes, 00:09:53.000 --> 00:09:57.000 bu şecerelerden birinde yer alıyor. 00:09:57.000 --> 00:10:00.000 Şimdi, bunlar gerçek şecerelerin basitleştirilmiş versiyonları olsalar da hala karmaşıklar 00:10:00.000 --> 00:10:02.000 hadi basitleştirilelim. 00:10:02.000 --> 00:10:04.000 Yan çevirin ve birleştirin 00:10:04.000 --> 00:10:07.000 ki kökü aşağıda ve dalları yukarı da olsun ve gerçek bir ağaca benzesinler. 00:10:07.000 --> 00:10:09.000 Bundan alınacak ders ne? NOTE Paragraph 00:10:09.000 --> 00:10:11.000 İlk çıkardığımız şey 00:10:11.000 --> 00:10:14.000 şecerelerimizdeki en derin soyların 00:10:14.000 --> 00:10:19.000 Afrika'da, Afrikalılar arasında olduğu. 00:10:19.000 --> 00:10:22.000 Bu şu anlama geliyor 00:10:22.000 --> 00:10:25.000 Afrikalılar bu mutasyonel çeşitliliği daha uzun zamandır gerçekleştiriyorlar. 00:10:25.000 --> 00:10:29.000 Ve bunun anlamı da Afrika'dan geliyoruz. DNA'mızda yazılı bu. 00:10:29.000 --> 00:10:34.000 DNA'nın her parçası Afrika içinde Afrika dışında olduğundan daha fazla çeşitliliğe sahip. 00:10:34.000 --> 00:10:37.000 Ve geçmişte bir zaman Afrikalılardan bir altgrup 00:10:37.000 --> 00:10:41.000 Afrika kıtasından yola çıkarak dünyanın diğer yerlerine yerleştiler. NOTE Paragraph 00:10:41.000 --> 00:10:43.000 Şimdi, ortak atamız ne zamana dayanıyor? 00:10:43.000 --> 00:10:47.000 Dünyadaki çeşitliliğe bakarak 00:10:47.000 --> 00:10:50.000 varsayacağımız gibi milyonlarca yıl öncesine mi? 00:10:50.000 --> 00:10:53.000 Hayır, DNA kesin olan bir bilgi veriyor. 00:10:53.000 --> 00:10:58.000 200.000 sene içinde ortak atamız 00:10:58.000 --> 00:11:02.000 mitokondriyal Havva -- duymuşsunuzdur -- burada Afrikada. 00:11:02.000 --> 00:11:05.000 Dünyadaki bütün bu mitokondriyal çeşitliliğe neden olan Afrikalı bir kadın. NOTE Paragraph 00:11:05.000 --> 00:11:07.000 Bundan daha da ilginç olanı, 00:11:07.000 --> 00:11:09.000 Y kromozomu tarafına bakarsanız 00:11:09.000 --> 00:11:13.000 hikayenin erkek kısmına, Y kromozomu, Adem 00:11:13.000 --> 00:11:15.000 sadece 60.000 yıl önce yaşadı. 00:11:15.000 --> 00:11:18.000 Sadece 2.000 insan jenerasyonu önce. 00:11:18.000 --> 00:11:21.000 Evrimsel süreçte bir göz açma kapama kadar. 00:11:22.000 --> 00:11:25.000 Bu bize o dönemlerde hala Afrika yaşadığımızı söylüyor. 00:11:25.000 --> 00:11:27.000 Dünyanın üzerinde Y kromozomlarınındaki çeşitliliğe 00:11:27.000 --> 00:11:29.000 neden olan Afrikalı bir adamdı. 00:11:29.000 --> 00:11:31.000 Dünyada gözlemlediğimiz bu inanılmaz çeşitliliği 00:11:31.000 --> 00:11:35.000 sadece son 60.000 yıl içinde oluşturduk. 00:11:35.000 --> 00:11:37.000 Böylesine muhteşem bir hikaye. 00:11:37.000 --> 00:11:40.000 Hepimiz Afrikalı geniş bir ailenin parçasıyız. NOTE Paragraph 00:11:41.000 --> 00:11:44.000 Şimdi, bu çok yakın bir tarih. Neden daha önceden yaşamaya başlamadık? 00:11:44.000 --> 00:11:48.000 Neden homo erectus dünyanın dört bir yanında evrimleşerek 00:11:48.000 --> 00:11:50.000 ayrı türler ya da alttürler, insan ırkları oluşturmadı? 00:11:50.000 --> 00:11:54.000 Neden Afrikadan bu kadar yeni çıktık? 00:11:54.000 --> 00:11:56.000 Bu önemli bir soru. 00:11:56.000 --> 00:12:01.000 Bu ''neden'' soruları özellikle genetik ve genel olarak tarih araştırmalarında her zaman en önemlileri. 00:12:01.000 --> 00:12:03.000 Cevaplamaları zor olanlar. NOTE Paragraph 00:12:03.000 --> 00:12:06.000 Başarısız olunca hava durumundan konuşun. 00:12:06.000 --> 00:12:09.000 60.000 yıl önce dünyanın hava durumu nasıldı? 00:12:09.000 --> 00:12:12.000 Son buzul çağının en zor dönemine giriyorduk. 00:12:12.000 --> 00:12:15.000 Son buzul çağı yaklaşık olarak 120.000 yıl önce başladı. 00:12:15.000 --> 00:12:19.000 İlk 50.000 yıl ilerledi ve çekildi ve 70.000 yıl önce hızlanarak devam etti. 00:12:19.000 --> 00:12:21.000 Sediment dolguları, pollen tipleri, 00:12:21.000 --> 00:12:24.000 oksijen isotopları vs. elde edilen kanıtlara göre. 00:12:24.000 --> 00:12:27.000 16.000 sene önce son buzul azami seviyesine ulaştı 00:12:27.000 --> 00:12:31.000 ama 70.000 yıl önce şartlar çetinleşmişti. 00:12:31.000 --> 00:12:36.000 Çok soğuklaşıyordu. Kuzey yarımkürede muazzam buz tabakaları büyüyordu. 00:12:36.000 --> 00:12:40.000 New York, Chicago, Seattle hepsi buz tabakasıyla kaplıydı. 00:12:40.000 --> 00:12:45.000 Britanya'nın çoğu, İskandinavya'nın tamamı kilometrelerce kalınlıkta buzla örtülüydü NOTE Paragraph 00:12:45.000 --> 00:12:48.000 Şimdi, Afrika gezegenimizdeki en tropikal kıta 00:12:48.000 --> 00:12:52.000 yaklaşık olarak yüzde 85'i yengeç ve oğlak dönenceleri arasında yer alıyor 00:12:52.000 --> 00:12:54.000 ve burada Doğu Afrikadaki yüksek dağlar dışında 00:12:54.000 --> 00:12:56.000 çok fazla buzul da yok. 00:12:56.000 --> 00:12:59.000 Peki, burada neler oluyordu? Afrika buzla kaplı değildi. 00:12:59.000 --> 00:13:02.000 Aksine, Afrika o zamanlar kuruyordu. 00:13:02.000 --> 00:13:04.000 Bu paleoklimatolojik harita 00:13:04.000 --> 00:13:07.000 daha önceden basettiğim kanıtlardan çıkartılmış 00:13:07.000 --> 00:13:11.000 ve 60.000 ve 70.000 yılları arasındaki Afrikayı gösteriyor. 00:13:11.000 --> 00:13:15.000 Bunun nedeni ise buz aslında atmosferden nemi emiyor. 00:13:15.000 --> 00:13:19.000 Eğer Antarktika'yı düşünürseniz, teknik olarak bir çöl, çok az yağış alıyor. NOTE Paragraph 00:13:19.000 --> 00:13:21.000 Yani bütün dünya kuruyordu. 00:13:21.000 --> 00:13:25.000 Deniz seviyeleri düşüyor ve Afrika çölleşiyordu. 00:13:25.000 --> 00:13:28.000 Sahara o zamanlar şuan olduğundan çok daha büyüktü. 00:13:28.000 --> 00:13:31.000 Ve insanların yaşadığı alan bugüne kıyasla 00:13:31.000 --> 00:13:33.000 sadece birkaç küçük bölgeye inmişti. 00:13:33.000 --> 00:13:35.000 Genetik verilerden elde ettiğimiz kanıta göre 00:13:35.000 --> 00:13:38.000 insan nüfusu yaklaşık olarak 70.000 yıl önce 00:13:38.000 --> 00:13:41.000 aniden 2.000 altına düştü. 00:13:41.000 --> 00:13:45.000 Soyumuz tükenmek üzereydi. Tırnağımızla tutunuyorduk. NOTE Paragraph 00:13:45.000 --> 00:13:48.000 Ve o zaman birşeyler oldu. Mükemmel bir örnek. 00:13:48.000 --> 00:13:50.000 Bazı taş aletlere bakın. 00:13:50.000 --> 00:13:54.000 Soldakiler Afrika'dan, yaklaşık bir milyon yıl önce. 00:13:54.000 --> 00:13:57.000 Sağdakiler Neandertaller, Avrupa'da yaşayan uzak kuzenlerimiz 00:13:57.000 --> 00:13:59.000 doğrudan atalarımız değil, tarafından yapılmış. 00:13:59.000 --> 00:14:03.000 Ve 50.000 ya da 60.000 yıl öncesine ait. 00:14:03.000 --> 00:14:06.000 Şimdi, dinleyeciler arasındaki paleoantropolojistleri 00:14:06.000 --> 00:14:09.000 ya da fiziksel antropolojistleri kızdırmariskine rağmen, 00:14:09.000 --> 00:14:14.000 aslında bu iki taş alet grupları arasında çok fazla bir fark yok. 00:14:14.000 --> 00:14:17.000 Soldakiler sağdakilere gayet benzer. 00:14:17.000 --> 00:14:21.000 Bir milyon yıl öncesinden 60.000 - 70.000 yıl önceye kadar süren 00:14:21.000 --> 00:14:23.000 uzun kültürel bir stazın içindeyiz. 00:14:23.000 --> 00:14:25.000 Alet tarzları çok fazla değişmiyor. 00:14:25.000 --> 00:14:27.000 Kanıtlar o dönem içinde 00:14:27.000 --> 00:14:29.000 insanın yaşam tarzının çok fazla değişmediğini gösteriyor. NOTE Paragraph 00:14:29.000 --> 00:14:34.000 Ama 50, 60, 70 bin yıl önce o bölgede bir yerlerde kıyamet kopuyor. 00:14:34.000 --> 00:14:37.000 Sanat ortaya çıkıyor. 00:14:37.000 --> 00:14:40.000 Taş aletler daha ustalıkla yapılıyor. 00:14:40.000 --> 00:14:42.000 Kanıtlar insanların belirli av türlerinde 00:14:43.000 --> 00:14:45.000 ve yılın belirli dönemlerinde uzmanlaşmaya başladığını gösteriyor. 00:14:45.000 --> 00:14:48.000 Nüfus ölçüsü artmaya başladı. 00:14:48.000 --> 00:14:50.000 Muhtemelen, bir çok dilbilimcinin inancına göre 00:14:50.000 --> 00:14:54.000 şuan yaptığım gibi kompleks fikirleri aktarmak için kullandığımız 00:14:54.000 --> 00:14:58.000 çağdaş dil, sözdizimsel dil -- özne, fiil, nesne-- o zamanlar oluştu. 00:14:58.000 --> 00:15:02.000 Çok daha sosyal olduk. Sosyal ağlar genişledi. NOTE Paragraph 00:15:02.000 --> 00:15:07.000 Davranışlarımızdaki bu değişiklikler Afrika'da zorlaşan şartlara dayanmamızı 00:15:07.000 --> 00:15:11.000 ve dünyanın dört bir köşesine yayılmamıza olanak verdi. 00:15:12.000 --> 00:15:15.000 Bu konferansta Afrikalı başarılı öykülerinden konuştuk. 00:15:15.000 --> 00:15:18.000 Peki, en iyi Afrika başarı öyküsünü duymak istiyor musunuz? 00:15:18.000 --> 00:15:21.000 Aynaya bakın. Bu sizsiniz. 00:15:21.000 --> 00:15:25.000 Şuan yaşıyor olmanızın sebebi 60.000 - 70.000 yıl önce Afrika'da, 00:15:25.000 --> 00:15:28.000 muhtemelen şuan bulunduğumuz bölgede bir yerlerde 00:15:28.000 --> 00:15:31.000 beynimizde oluşan değişiklerin sadece Afrika'da hayatta kalmamızı değil 00:15:31.000 --> 00:15:34.000 Afrika dışına yayılmamıza da imkan vermesi. 00:15:34.000 --> 00:15:37.000 Ve Asya'nın güney kıyısı boyunca erken göç, 00:15:37.000 --> 00:15:39.000 60.000 yıl önce Afrika'dan yola çıkıp 00:15:39.000 --> 00:15:43.000 hızla 50.000 yıl önce Avustralya'ya ulaşmak. 00:15:43.000 --> 00:15:45.000 Orta Doğu'ya biraz daha geç bir tarihte göç. 00:15:45.000 --> 00:15:47.000 Savana avcıları olmalılar. NOTE Paragraph 00:15:47.000 --> 00:15:49.000 Yani, aranızdan konferans sonrası tura çıkanlar 00:15:49.000 --> 00:15:51.000 gerçek bir savananın neye benzediğini görecekler. 00:15:51.000 --> 00:15:53.000 Ve bu aslında bir et ambarı. 00:15:53.000 --> 00:15:56.000 Bu et ambarında hayvanları öldürmekte, 00:15:56.000 --> 00:15:59.000 avlamakta ustalaşan insanlar 45.000 yıl önce 00:15:59.000 --> 00:16:03.000 ender yağmur dönemlerinden birinde otlakları takip ederek 00:16:03.000 --> 00:16:05.000 Orta Doğu'ya kuzeye doğru yol aldılar. 00:16:05.000 --> 00:16:08.000 Otlakları takip ederek, çünkü yaşamları buna uyarlanmıştı, 00:16:08.000 --> 00:16:10.000 doğuya göç ettiler. NOTE Paragraph 00:16:10.000 --> 00:16:12.000 Ve Orta Asya'ya ulaştıklarında 00:16:12.000 --> 00:16:15.000 bozkıra süper bir anayola ulaştılar. 00:16:15.000 --> 00:16:17.000 Otlaktan süper bir anayol. 00:16:17.000 --> 00:16:19.000 O dönemde otlaklar, son buzul çağı zamanında, 00:16:19.000 --> 00:16:22.000 esasen Almanya'dan ta Kore'ye kadar uzanıyordu. 00:16:22.000 --> 00:16:24.000 ve kıtanın tamamı onları bekliyordu. 00:16:24.000 --> 00:16:26.000 35.000 yıl önce Avrupa'ya girdiler 00:16:26.000 --> 00:16:28.000 ve nihayetinde, küçük bir grup kuzeye 00:16:28.000 --> 00:16:32.000 tasavvur edilebilecek en zor hava şartları altında Sibirya'ya, 00:16:32.000 --> 00:16:34.000 Kuzey kutup dairesinin içine, 00:16:34.000 --> 00:16:38.000 son buzul çağı zamanında sıcaklık -70℉, -80℉, hatta belkide -100℉ idi, 00:16:38.000 --> 00:16:42.000 ve Amerika'ya göçtüler, nihayetinde son sınıra ulaştılar. NOTE Paragraph 00:16:42.000 --> 00:16:46.000 İnanılmaz bir hikaye ve ilk defa Afrika'da oldu. 00:16:46.000 --> 00:16:48.000 Bunu yapmamıza izin veren değişiklikler, 00:16:48.000 --> 00:16:51.000 sahip olduğumuz son derece uyumlu bu beynimizin evrimleşmesi 00:16:51.000 --> 00:16:53.000 ve yeni kültürler yaratmamıza izin vermesi. 00:16:53.000 --> 00:16:56.000 Yeni yaptığım gibi bu tarz başdöndürücü gezilerde 00:16:56.000 --> 00:16:59.000 gözlemlenebilen çeşitliliği geliştirmemize izin veren NOTE Paragraph 00:17:00.000 --> 00:17:04.000 Şimdi, size anlattığım hikaye, dünyaya nasıl yerleştiğimiz, 00:17:04.000 --> 00:17:09.000 türümüzün paleolithik dönemdeki büyük yürüyüşü tam anlamıyla başdöndürücü bir gezi. 00:17:09.000 --> 00:17:11.000 Birkaç sene önce ''İnsanın Yolculuğu'' (The Journey of Man) kitabımda 00:17:11.000 --> 00:17:15.000 ve aynı adla çektiğimiz filmde bu hikayeyi anlattım. 00:17:15.000 --> 00:17:18.000 Filmi bitirmemize yakın, 00:17:18.000 --> 00:17:20.000 National Geographic'le ortak bir yapımdı, 00:17:20.000 --> 00:17:23.000 NG kişilerle bu araştırmayla ilgili konuşmaya başladım. 00:17:23.000 --> 00:17:27.000 Ve gerçekten heyecanlandılar. Film hoşlarına gitmişti ama 00:17:27.000 --> 00:17:29.000 ''Bilirsin, insanın orijini, 00:17:29.000 --> 00:17:33.000 nereden geldiğimizle ilgili araştırmalarda bunu bir sonraki dalga olarak görüyoruz, 00:17:33.000 --> 00:17:38.000 Dünyadaki göçlerin haritasını çıkarmak için DNA'yı kullanmak 00:17:38.000 --> 00:17:40.000 insanın orijini araştırma bir bakıma DNA'mızda 00:17:40.000 --> 00:17:42.000 ve bunu bir sonraki aşamaya götürmek istiyoruz. 00:17:42.000 --> 00:17:44.000 Bir sonraki aşamada ne yapmak istiyorsun?'' dediler. 00:17:44.000 --> 00:17:46.000 Bu National Geographic tarafından sorulabilecek çok güzel bir soru. NOTE Paragraph 00:17:46.000 --> 00:17:50.000 Ve bende, ''Tasarladığım sadece bu'' dedim. 00:17:50.000 --> 00:17:54.000 Dünyanın dört bir köşesine nasıl göçtüğümüze dair kabaca bir taslak. 00:17:54.000 --> 00:17:57.000 Bir kaç bin insandan aldığım örnekler, 00:17:57.000 --> 00:17:59.000 dünyanın dört bir yanında az miktarda insan, 00:17:59.000 --> 00:18:03.000 incelediğim birkaç genetik işarete dayalı ve bu haritada bir sürü boşluk var. 00:18:03.000 --> 00:18:05.000 Noktaları yeni birleştirdik. 00:18:05.000 --> 00:18:09.000 Yapmamız gereken örneklerimizi on kat ya da daha fazla artırmak. 00:18:09.000 --> 00:18:13.000 Dünyanın her yerindeki insanlardan yüzlerce binlerce DNA örnekleri. NOTE Paragraph 00:18:13.000 --> 00:18:16.000 Ve bu genografik proje böyle başladı. 00:18:16.000 --> 00:18:19.000 Proje nisan 2005'te lanse edildi. 00:18:19.000 --> 00:18:23.000 3 tane çekirdek bileşeni var. Bilim açıkça çok önemli bir parçası. 00:18:23.000 --> 00:18:26.000 Dünyanın dört bir yanında yerli halklarla yaptığımız saha araştırmaları. 00:18:26.000 --> 00:18:29.000 Çok uzun zaman boyunca aynı bölgede yaşamış kişiler, 00:18:29.000 --> 00:18:31.000 çoğumuzun aksine 00:18:31.000 --> 00:18:33.000 yaşadıkları bölgeyle bağlarını koruyorlar. 00:18:34.000 --> 00:18:36.000 Atalarım Kuzey Avrupa'nın her yerinden geliyorlar. 00:18:36.000 --> 00:18:39.000 Seyahatte olmadığım zamanlar Kuzey Amerika'nın doğu sahilinde yaşıyorum. 00:18:39.000 --> 00:18:42.000 Ben nereye bağlıyım? Gerçekte hiçbir yere. Genlerim karışmış. 00:18:42.000 --> 00:18:45.000 Ama atalarıyla olan bağlarını koruyan kişiler var 00:18:45.000 --> 00:18:48.000 ve bunlar DNA sonuçlarını okumamıza olanak sağlıyor. NOTE Paragraph 00:18:48.000 --> 00:18:50.000 Saha araştırmasının odak noktası bu, 00:18:50.000 --> 00:18:52.000 dünyanın her yerinde oluşturduğumuz merkezler. 00:18:52.000 --> 00:18:55.000 Bunların 10 tanesi en iyi nüfus genetikçisi. 00:18:55.000 --> 00:18:58.000 Ayrıca, bu araştırmayı dünyadaki herkese açık hale getirmek istedik. 00:18:58.000 --> 00:19:02.000 Ne kadar sıklıkla büyük bir bilimsel projeye katılma şansınız oluyor? 00:19:02.000 --> 00:19:04.000 İnsan Genom Projesi, ya da bir Mars Rover görevi. NOTE Paragraph 00:19:04.000 --> 00:19:06.000 Bu projede katılabilirsiniz. 00:19:06.000 --> 00:19:10.000 Websitemiz Nationalgeographic.com/genographic'tan 00:19:10.000 --> 00:19:13.000 bir kit sipariş edebilir ve kendi DNA'nızı test edebilirsiniz. 00:19:13.000 --> 00:19:16.000 ve sonuçları veritabanımıza gönderebilir, 00:19:16.000 --> 00:19:18.000 ve bize genetik geçmişinizle ilgili biraz bilgi verebilir 00:19:18.000 --> 00:19:22.000 ve bilimsel çabanın bir parçası olarak veriyi analiz ettirebilirsiniz. NOTE Paragraph 00:19:22.000 --> 00:19:26.000 Şimdi, bu tamamen kar amacı gütmeyen bir kuruluş, 00:19:26.000 --> 00:19:29.000 toplanan bağışlardan, testler ve kit masrafları karşılandıktan sonra arta kalan para 00:19:29.000 --> 00:19:31.000 tekrar projeye aktarılıyor. 00:19:31.000 --> 00:19:33.000 Çoğunluğu bağış fonu dediğimiz yere aktarılıyor. 00:19:33.000 --> 00:19:37.000 Hayırsever bir birim tamamen bağış yapan bir birim. 00:19:37.000 --> 00:19:39.000 Dünyanın dört bir köşesindeki yerel halklara 00:19:39.000 --> 00:19:43.000 başlattıkları eğitim, kültürel projeler için bağış yapan. 00:19:43.000 --> 00:19:45.000 Farklı projeler için bu fona başvuruyorlar 00:19:45.000 --> 00:19:47.000 ve size birkaç örnek göstereceğim. NOTE Paragraph 00:19:47.000 --> 00:19:50.000 Peki projemiz nasıl gidiyor? Dünyanın her yerindeki yerel halklardan topladığımız 00:19:50.000 --> 00:19:52.000 yaklaşık olarak 25.000 örneğimiz var 00:19:52.000 --> 00:19:55.000 En ilginç olanı halkın gösterdiği ilgi. 00:19:55.000 --> 00:19:58.000 2 sene önce kitleri lanse etmemizden itibaren 00:19:58.000 --> 00:20:00.000 210.000 kişi bu kitleri sipariş verdi 00:20:00.000 --> 00:20:03.000 5 milyon dolar toplandı, 00:20:03.000 --> 00:20:06.000 çoğunluğu en azından yarısı tekrar fona aktarılıyor. NOTE Paragraph 00:20:06.000 --> 00:20:10.000 500.000 bağış 00:20:10.000 --> 00:20:13.000 Sierra Leone'deki halk şiirlerini belgelemek, 00:20:13.000 --> 00:20:16.000 Gaza'daki geleneksel dokuma örneklerini korumak, 00:20:16.000 --> 00:20:19.000 Tacikçeyi yeniden canlandırma vs. 00:20:19.000 --> 00:20:22.000 Yani proje, çok çok iyi gidiyor 00:20:22.000 --> 00:20:26.000 ve ben websitemize ve bu yere bakmanızı önemle rica ediyorum. NOTE Paragraph 00:20:26.000 --> 00:20:28.000 Çok teşekkür ediyorum. 00:20:28.000 --> 00:20:30.000 Alkış