[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Jambo, bonjour, zdraveite, trayo: dit zijn een paar van de talen
Dialogue: 0,0:00:09.00,0:00:13.00,Default,,0000,0000,0000,,waar ik wat van gesproken heb tijdens de laatste zes weken.
Dialogue: 0,0:00:13.00,0:00:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik ben naar 17 landen geweest
Dialogue: 0,0:00:18.00,0:00:21.00,Default,,0000,0000,0000,,om te zien hoe het met het project gaat waaraan we bezig zijn.
Dialogue: 0,0:00:21.00,0:00:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Daar ga ik straks nog meer over vertellen.
Dialogue: 0,0:00:23.00,0:00:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik heb een paar heel bijzondere plaatsen bezocht.
Dialogue: 0,0:00:26.00,0:00:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Plekken zoals Mongolië, Cambodja, Nieuw-Guinea, Zuid-Afrika, Tanzania twee keer:
Dialogue: 0,0:00:32.00,0:00:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik was hier een maand geleden.
Dialogue: 0,0:00:34.00,0:00:39.00,Default,,0000,0000,0000,,De mogelijkheid om als een windhoos rond de wereld te gaan
Dialogue: 0,0:00:39.00,0:00:42.00,Default,,0000,0000,0000,,is ongelofelijk, om allerlei redenen.
Dialogue: 0,0:00:42.00,0:00:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Je ziet ongelofelijke dingen.
Dialogue: 0,0:00:44.00,0:00:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Je kan vergelijkingen maken
Dialogue: 0,0:00:46.00,0:00:48.00,Default,,0000,0000,0000,,tussen mensen van overal ter wereld.
Dialogue: 0,0:00:48.00,0:00:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat je dan echt opvalt,
Dialogue: 0,0:00:50.00,0:00:53.00,Default,,0000,0000,0000,,wat je ziet dat blijft hangen,
Dialogue: 0,0:00:53.00,0:00:57.00,Default,,0000,0000,0000,,is niet dat we allemaal één zijn, hoewel ik je daarover ga vertellen,
Dialogue: 0,0:00:57.00,0:00:59.00,Default,,0000,0000,0000,,maar eerder hoe verschillend we zijn.
Dialogue: 0,0:00:59.00,0:01:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Er is zoveel verscheidenheid over heel de wereld.
Dialogue: 0,0:01:02.00,0:01:05.00,Default,,0000,0000,0000,,6000 verschillende talen gesproken door 6,5 miljard mensen
Dialogue: 0,0:01:05.00,0:01:08.00,Default,,0000,0000,0000,,met verschillende kleuren, vormen en afmetingen.
Dialogue: 0,0:01:08.00,0:01:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Loop door een straat in een grote stad, waar dan ook,
Dialogue: 0,0:01:11.00,0:01:15.00,Default,,0000,0000,0000,,en je bent verbaasd over de verscheidenheid in de menselijke soort.
Dialogue: 0,0:01:15.00,0:01:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe verklaren we die diversiteit?
Dialogue: 0,0:01:18.00,0:01:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Nou, waar ik het vandaag over ga hebben,
Dialogue: 0,0:01:20.00,0:01:22.00,Default,,0000,0000,0000,,is hoe we de genetica gebruiken,
Dialogue: 0,0:01:22.00,0:01:28.00,Default,,0000,0000,0000,,vooral de populatiegenetica, om te verklaren hoe deze diversiteit is ontstaan
Dialogue: 0,0:01:28.00,0:01:30.00,Default,,0000,0000,0000,,en hoe lang het heeft geduurd.
Dialogue: 0,0:01:30.00,0:01:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Het probleem van de menselijke verscheidenheid
Dialogue: 0,0:01:32.00,0:01:34.00,Default,,0000,0000,0000,,kan net als alle grote wetenschappelijke vragen,
Dialogue: 0,0:01:34.00,0:01:36.00,Default,,0000,0000,0000,,hoe leg je zoiets uit,
Dialogue: 0,0:01:36.00,0:01:38.00,Default,,0000,0000,0000,,opgebroken worden in deelvragen.
Dialogue: 0,0:01:38.00,0:01:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Je kan al die kleine deelvragen proberen uit te zoeken.
Dialogue: 0,0:01:41.00,0:01:43.00,Default,,0000,0000,0000,,De eerste is eerder een vraag over de oorsprong.
Dialogue: 0,0:01:43.00,0:01:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Delen we in feite allemaal een gemeenschappelijke oorsprong?
Dialogue: 0,0:01:45.00,0:01:48.00,Default,,0000,0000,0000,,En als dat zo is, en dat is wat iedereen
Dialogue: 0,0:01:48.00,0:01:51.00,Default,,0000,0000,0000,,in deze zaal waarschijnlijk zou aannemen, wanneer was dat dan?
Dialogue: 0,0:01:51.00,0:01:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Wanneer zijn we als soort ontstaan?
Dialogue: 0,0:01:53.00,0:01:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe lang zijn we al uit elkaar aan het groeien?
Dialogue: 0,0:01:55.00,0:01:59.00,Default,,0000,0000,0000,,De tweede vraag is gelijkaardig, maar is net ietsje anders.
Dialogue: 0,0:01:59.00,0:02:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Als we dezelfde oorsprong hebben,
Dialogue: 0,0:02:01.00,0:02:03.00,Default,,0000,0000,0000,,hoe komt het dat we nu overal voorkomen
Dialogue: 0,0:02:03.00,0:02:05.00,Default,,0000,0000,0000,,en ondertussen zoveel diversiteit hebben ontwikkeld,
Dialogue: 0,0:02:05.00,0:02:08.00,Default,,0000,0000,0000,,de verschillende levensstijlen, verschillend uiterlijk,
Dialogue: 0,0:02:08.00,0:02:10.00,Default,,0000,0000,0000,,de verschillende talen in de wereld.
Dialogue: 0,0:02:10.00,0:02:13.00,Default,,0000,0000,0000,,De vraag over de oorsprong lijkt, net als vele andere vragen in de biologie,
Dialogue: 0,0:02:13.00,0:02:15.00,Default,,0000,0000,0000,,ongeveer een eeuw geleden door Darwin te zijn beantwoord.
Dialogue: 0,0:02:15.00,0:02:17.00,Default,,0000,0000,0000,,In 'De afstamming van de mens' schreef hij:
Dialogue: 0,0:02:17.00,0:02:19.00,Default,,0000,0000,0000,,"In iedere grote streek in de wereld zijn de levende zoogdieren nauw verwant
Dialogue: 0,0:02:19.00,0:02:22.00,Default,,0000,0000,0000,,met de uitgestorven soorten uit diezelfde streek.
Dialogue: 0,0:02:22.00,0:02:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is daarom waarschijnlijk dat Afrika vroeger werd bewoond door nu uitgestorven apen
Dialogue: 0,0:02:25.00,0:02:28.00,Default,,0000,0000,0000,,die nauw gelieerd zijn aan de gorilla en de chimpansee;
Dialogue: 0,0:02:28.00,0:02:31.00,Default,,0000,0000,0000,,en omdat deze twee soorten nu de meest nabije bondgenoten zijn van de mens,
Dialogue: 0,0:02:31.00,0:02:33.00,Default,,0000,0000,0000,,is het ietwat waarschijnlijker dat onze vroege stamouders
Dialogue: 0,0:02:33.00,0:02:35.00,Default,,0000,0000,0000,,op het Afrikaanse continent hebben gewoond dan elders."
Dialogue: 0,0:02:35.00,0:02:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus dat is afgehandeld, we kunnen naar huis, deze vraag is beantwoord.
Dialogue: 0,0:02:39.00,0:02:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar eigenlijk niet. Want Darwin had het over onze verre voorouders,
Dialogue: 0,0:02:43.00,0:02:45.00,Default,,0000,0000,0000,,onze gemeenschappelijke afkomst met de apen.
Dialogue: 0,0:02:45.00,0:02:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is vrij duidelijk dat apen uit Afrika komen.
Dialogue: 0,0:02:49.00,0:02:52.00,Default,,0000,0000,0000,,De oudste fossielen zijn zo'n 23 miljoen jaar oud.
Dialogue: 0,0:02:52.00,0:02:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Afrika was in die tijd gescheiden van de andere werelddelen,
Dialogue: 0,0:02:55.00,0:02:59.00,Default,,0000,0000,0000,,door de grillen van platentektoniek, en dreef rond in de Indische Oceaan.
Dialogue: 0,0:02:59.00,0:03:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Het botste rond 16 miljoen jaar geleden tegen Eurazië aan
Dialogue: 0,0:03:01.00,0:03:04.00,Default,,0000,0000,0000,,en toen kwam de eerste Afrikaanse uittocht, zoals we die noemen.
Dialogue: 0,0:03:04.00,0:03:06.00,Default,,0000,0000,0000,,De apen die toen vertrokken, eindigden in Zuidoost-Azië
Dialogue: 0,0:03:06.00,0:03:08.00,Default,,0000,0000,0000,,en werden gibbons en orang-oetans.
Dialogue: 0,0:03:08.00,0:03:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Degene die in Afrika bleven
Dialogue: 0,0:03:10.00,0:03:12.00,Default,,0000,0000,0000,,evolueerden tot gorilla's, chimpansees en ons.
Dialogue: 0,0:03:12.00,0:03:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je het dus hebt over onze gezamenlijke afstamming met de apen,
Dialogue: 0,0:03:15.00,0:03:19.00,Default,,0000,0000,0000,,maken fossielen het heel duidelijk dat we daar ontstaan zijn.
Dialogue: 0,0:03:19.00,0:03:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar dat is niet echt de vraag die ik stel.
Dialogue: 0,0:03:21.00,0:03:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik vraag naar onze menselijke voorouders,
Dialogue: 0,0:03:23.00,0:03:26.00,Default,,0000,0000,0000,,wezens die we zouden herkennen als onszelf
Dialogue: 0,0:03:26.00,0:03:28.00,Default,,0000,0000,0000,,als ze hier in de zaal zaten.
Dialogue: 0,0:03:28.00,0:03:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Als ze over je schouder keken,
Dialogue: 0,0:03:30.00,0:03:33.00,Default,,0000,0000,0000,,zou je niet terugschrikken. Hoe zit het met onze menselijke voorouders?
Dialogue: 0,0:03:33.00,0:03:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Want als we ver genoeg teruggaan,
Dialogue: 0,0:03:35.00,0:03:38.00,Default,,0000,0000,0000,,zijn we verwant met elk levend wezen op Aarde.
Dialogue: 0,0:03:38.00,0:03:41.00,Default,,0000,0000,0000,,DNA verbindt ons allemaal. We delen voorouders met barracuda's,
Dialogue: 0,0:03:41.00,0:03:46.00,Default,,0000,0000,0000,,bacteriën en paddenstoelen als je maar ver genoeg teruggaat: meer dan een miljard jaar.
Dialogue: 0,0:03:46.00,0:03:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar nu gaat het om onze menselijke voorouders.
Dialogue: 0,0:03:48.00,0:03:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe onderzoek je dat?
Dialogue: 0,0:03:50.00,0:03:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Eerder onderzocht men dat met behulp van paleoantropologie,
Dialogue: 0,0:03:54.00,0:03:56.00,Default,,0000,0000,0000,,door dingen op te graven
Dialogue: 0,0:03:56.00,0:03:58.00,Default,,0000,0000,0000,,en op basis van morfologie,
Dialogue: 0,0:03:58.00,0:04:01.00,Default,,0000,0000,0000,,hoe dingen gevormd zijn, vaak de schedel,
Dialogue: 0,0:04:01.00,0:04:05.00,Default,,0000,0000,0000,,en zeggen: "Dit lijkt iets meer op ons dan dat, dus dit is onze voorouder.
Dialogue: 0,0:04:05.00,0:04:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit moet degene zijn van wie ik rechtstreeks afstam."
Dialogue: 0,0:04:08.00,0:04:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik meen dat het domein van de paleoantropologie,
Dialogue: 0,0:04:11.00,0:04:14.00,Default,,0000,0000,0000,,ons veel boeiende mogelijkheden aanreikt over onze afstamming,
Dialogue: 0,0:04:14.00,0:04:17.00,Default,,0000,0000,0000,,maar het geeft ons niet de waarschijnlijkheid die we als wetenschappers eigenlijk willen.
Dialogue: 0,0:04:17.00,0:04:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat bedoel ik daarmee?
Dialogue: 0,0:04:19.00,0:04:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Hier zie je een goed voorbeeld.
Dialogue: 0,0:04:21.00,0:04:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit zijn drie uitgestorven soorten van mensachtigen,
Dialogue: 0,0:04:23.00,0:04:25.00,Default,,0000,0000,0000,,mogelijke voorouders van de mens.
Dialogue: 0,0:04:25.00,0:04:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Allemaal net ten westen opgegraven van hier in Olduvai Gorge door de familie Leakey.
Dialogue: 0,0:04:28.00,0:04:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze dateren allemaal ongeveer van dezelfde periode.
Dialogue: 0,0:04:30.00,0:04:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Van links naar rechts Homo erectus, Homo habilis,
Dialogue: 0,0:04:32.00,0:04:35.00,Default,,0000,0000,0000,,en Australopithecus -- die heet nu Paranthropus boisei,
Dialogue: 0,0:04:35.00,0:04:40.00,Default,,0000,0000,0000,,de potige Australopithecine. Drie uitgestorven soorten, zelfde plaats, zelfde tijd.
Dialogue: 0,0:04:40.00,0:04:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat betekent dat ze niet alle drie mijn rechtstreekse voorouder kunnen zijn.
Dialogue: 0,0:04:43.00,0:04:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Van de welke stam ik eigenlijk af?
Dialogue: 0,0:04:46.00,0:04:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Mogelijkheden over onze afstamming, maar niet de waarschijnlijkheden die we zoeken.
Dialogue: 0,0:04:52.00,0:04:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Een andere aanpak was naar de morfologie van mensen te kijken
Dialogue: 0,0:04:56.00,0:04:59.00,Default,,0000,0000,0000,,met de enige gegevens die er tot voor kort waren:
Dialogue: 0,0:04:59.00,0:05:01.00,Default,,0000,0000,0000,,weer voornamelijk de schedelvorm.
Dialogue: 0,0:05:01.00,0:05:05.00,Default,,0000,0000,0000,,De eerste die dit systematisch deed was Linnaeus,
Dialogue: 0,0:05:05.00,0:05:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Carl von Linné, een Zweedse plantkundige,
Dialogue: 0,0:05:07.00,0:05:09.00,Default,,0000,0000,0000,,die in de 18e eeuw de taak op zich nam
Dialogue: 0,0:05:09.00,0:05:11.00,Default,,0000,0000,0000,,alle levende wezens op aarde in te delen.
Dialogue: 0,0:05:11.00,0:05:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Dacht je dat je zwaar werk had?
Dialogue: 0,0:05:13.00,0:05:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij deed het vrij goed.
Dialogue: 0,0:05:15.00,0:05:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij categoriseerde zo'n 12.000 soorten in Systema Naturae.
Dialogue: 0,0:05:19.00,0:05:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij bedacht de term Homo sapiens, dat betekent wijze man in het Latijn.
Dialogue: 0,0:05:22.00,0:05:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar kijkend naar de diversiteit van mensen zei hij:
Dialogue: 0,0:05:26.00,0:05:30.00,Default,,0000,0000,0000,,"Het lijkt erop dat mensen verdeeld zijn in ondersoorten of categorieën."
Dialogue: 0,0:05:30.00,0:05:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij had het over Afrikanen, Amerikanen, Aziaten en Europeanen,
Dialogue: 0,0:05:34.00,0:05:37.00,Default,,0000,0000,0000,,en had een schaamteloos racistische categorie die hij monstrosus noemde,
Dialogue: 0,0:05:37.00,0:05:40.00,Default,,0000,0000,0000,,waarin in wezen alle mensen zaten die hem niet aanstonden,
Dialogue: 0,0:05:40.00,0:05:43.00,Default,,0000,0000,0000,,waaronder denkbeeldige wezens zoals elven.
Dialogue: 0,0:05:44.00,0:05:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is makkelijk om dit af te doen als wellicht goedbedoeld,
Dialogue: 0,0:05:49.00,0:05:52.00,Default,,0000,0000,0000,,maar uiteindelijk achterlijke overdenkingen van een 18e eeuwse wetenschapper
Dialogue: 0,0:05:52.00,0:05:54.00,Default,,0000,0000,0000,,uit de tijd voor Darwin.
Dialogue: 0,0:05:54.00,0:05:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Als het tenminste niet zo was dat fysische antropologie
Dialogue: 0,0:05:56.00,0:06:00.00,Default,,0000,0000,0000,,tot slechts 20 of 30 jaar geleden vaak dezelfde classificatie van de mens
Dialogue: 0,0:06:00.00,0:06:02.00,Default,,0000,0000,0000,,zou hebben onderwezen.
Dialogue: 0,0:06:02.00,0:06:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Over menselijke rassen die volgens fysisch antropologen 30 of 40 jaar geleden,
Dialogue: 0,0:06:07.00,0:06:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Carlton Coon is het beste voorbeeld,
Dialogue: 0,0:06:09.00,0:06:13.00,Default,,0000,0000,0000,,al meer dan een miljoen jaar, sinds de tijd van de Homo erectus,
Dialogue: 0,0:06:13.00,0:06:16.00,Default,,0000,0000,0000,,uit elkaar aan het groeien waren. En dit was na Darwin.
Dialogue: 0,0:06:16.00,0:06:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar waarop was dit gebaseerd?
Dialogue: 0,0:06:18.00,0:06:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Op heel weinig. Op morfologie en veel giswerk.
Dialogue: 0,0:06:22.00,0:06:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Vandaag ga ik het hebben
Dialogue: 0,0:06:24.00,0:06:27.00,Default,,0000,0000,0000,,over een nieuwe benadering voor deze vraag.
Dialogue: 0,0:06:27.00,0:06:30.00,Default,,0000,0000,0000,,In plaats van te gissen over onze afstamming,
Dialogue: 0,0:06:30.00,0:06:32.00,Default,,0000,0000,0000,,zaken op te graven, mogelijke voorouders,
Dialogue: 0,0:06:32.00,0:06:34.00,Default,,0000,0000,0000,,en het te zeggen op basis van de morfologie,
Dialogue: 0,0:06:34.00,0:06:36.00,Default,,0000,0000,0000,,die we nog steeds niet helemaal begrijpen.
Dialogue: 0,0:06:36.00,0:06:40.00,Default,,0000,0000,0000,,We kennen de onderliggende genetische oorzaken van morfologische variatie niet.
Dialogue: 0,0:06:40.00,0:06:42.00,Default,,0000,0000,0000,,We moeten het probleem omdraaien.
Dialogue: 0,0:06:42.00,0:06:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Want de vraag die we stellen
Dialogue: 0,0:06:46.00,0:06:48.00,Default,,0000,0000,0000,,is in wezen genealogisch van aard.
Dialogue: 0,0:06:48.00,0:06:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat we proberen te doen, is een stamboom maken met iedereen die nu leeft.
Dialogue: 0,0:06:53.00,0:06:55.00,Default,,0000,0000,0000,,En zoals elke genealoog je zal zeggen -
Dialogue: 0,0:06:55.00,0:06:57.00,Default,,0000,0000,0000,,heeft iemand in je familie, jij misschien,
Dialogue: 0,0:06:57.00,0:07:00.00,Default,,0000,0000,0000,,geprobeerd een stamboom te maken van je familie?
Dialogue: 0,0:07:00.00,0:07:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Je begint in het heden met de relaties waar je zeker van bent.
Dialogue: 0,0:07:02.00,0:07:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Broers en zussen hebben ouders gemeen.
Dialogue: 0,0:07:04.00,0:07:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Jij en je neven en nichten hebben dezelfde grootouders.
Dialogue: 0,0:07:06.00,0:07:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Je volgt het zo steeds verder in het verleden,
Dialogue: 0,0:07:09.00,0:07:11.00,Default,,0000,0000,0000,,steeds de steeds verdere verwantschappen toevoegend.
Dialogue: 0,0:07:11.00,0:07:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar uiteindelijk, hoe goed je ook bent in het opgraven van oude kerkregisters,
Dialogue: 0,0:07:15.00,0:07:19.00,Default,,0000,0000,0000,,loop je tegen de muur aan.
Dialogue: 0,0:07:19.00,0:07:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Je komt op een punt waarop je niks weet over je voorouders,
Dialogue: 0,0:07:22.00,0:07:26.00,Default,,0000,0000,0000,,en je gaat het donkere en geheimzinnige rijk binnen dat we geschiedenis noemen,
Dialogue: 0,0:07:26.00,0:07:29.00,Default,,0000,0000,0000,,waar we ons doorheen moeten tasten met gefluisterde aanwijzingen.
Dialogue: 0,0:07:29.00,0:07:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Wie waren deze mensen die er eerst waren?
Dialogue: 0,0:07:31.00,0:07:34.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben geen geschreven verslag. Of eigenlijk wel.
Dialogue: 0,0:07:34.00,0:07:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is geschreven in ons DNA, onze genetische code.
Dialogue: 0,0:07:37.00,0:07:39.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben een geschiedkundig document dat ons terugneemt
Dialogue: 0,0:07:39.00,0:07:43.00,Default,,0000,0000,0000,,naar de tijd van het begin van onze soort. En dat bestuderen wij.
Dialogue: 0,0:07:43.00,0:07:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Een kleine uitleg over DNA.
Dialogue: 0,0:07:45.00,0:07:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik vermoed dat niet iedereen hier een geneticus is.
Dialogue: 0,0:07:48.00,0:07:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is een heel lang aaneengeregen molecule, een gecodeerd verslag
Dialogue: 0,0:07:52.00,0:07:55.00,Default,,0000,0000,0000,,over hoe een nieuw kopie van jou te maken. Het is je blauwdruk.
Dialogue: 0,0:07:55.00,0:07:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Het bestaat uit vier onderdelen die we A, C, G en T noemen.
Dialogue: 0,0:07:58.00,0:08:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is de volgorde van deze onderdelen die de blauwdruk vormt.
Dialogue: 0,0:08:02.00,0:08:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe lang is het? Nou, het bestaat uit miljarden van deze onderdelen.
Dialogue: 0,0:08:05.00,0:08:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Een haploïd genoom, we hebben twee kopieën van onze chromosomen,
Dialogue: 0,0:08:08.00,0:08:12.00,Default,,0000,0000,0000,,is zo'n 3,2 miljard nucleotiden lang.
Dialogue: 0,0:08:12.00,0:08:14.00,Default,,0000,0000,0000,,In zijn geheel, als je het bij elkaar neemt,
Dialogue: 0,0:08:14.00,0:08:16.00,Default,,0000,0000,0000,,is het zes miljard nucleotiden lang.
Dialogue: 0,0:08:16.00,0:08:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je al het DNA uit één cel in je lichaam haalt
Dialogue: 0,0:08:19.00,0:08:23.00,Default,,0000,0000,0000,,en het achter elkaar legt, is het zo'n twee meter lang.
Dialogue: 0,0:08:23.00,0:08:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je dit met al het DNA in je lichaam doet,
Dialogue: 0,0:08:25.00,0:08:29.00,Default,,0000,0000,0000,,is het lang genoeg om duizend keer van hier naar de maan te gaan.
Dialogue: 0,0:08:29.00,0:08:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Het bevat veel informatie.
Dialogue: 0,0:08:32.00,0:08:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is dus een lastige taak om een DNA-molecule te kopiëren om het door te geven.
Dialogue: 0,0:08:38.00,0:08:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Stel je het langste boek voor dat je kent, Oorlog en vrede.
Dialogue: 0,0:08:42.00,0:08:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Neem het honderd keer.
Dialogue: 0,0:08:44.00,0:08:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Stel je voor het met de hand over te schrijven.
Dialogue: 0,0:08:46.00,0:08:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Je werkt tot laat in de nacht
Dialogue: 0,0:08:48.00,0:08:50.00,Default,,0000,0000,0000,,en bent heel voorzichtig, je drinkt koffie
Dialogue: 0,0:08:50.00,0:08:52.00,Default,,0000,0000,0000,,en je let goed op. Maar af en toe,
Dialogue: 0,0:08:52.00,0:08:54.00,Default,,0000,0000,0000,,als je het overschrijft,
Dialogue: 0,0:08:54.00,0:08:56.00,Default,,0000,0000,0000,,maak je een kleine schrijffout, een spelfout.
Dialogue: 0,0:08:56.00,0:09:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Je vervangt een I door een E, of een C door een T.
Dialogue: 0,0:09:00.00,0:09:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Ditzelfde gebeurt met ons DNA wanneer het wordt doorgegeven.
Dialogue: 0,0:09:04.00,0:09:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Het gebeurt niet vaak. We hebben een ingebouwd nakijkmechanisme.
Dialogue: 0,0:09:07.00,0:09:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar wanneer het gebeurt en deze veranderingen worden doorgegeven
Dialogue: 0,0:09:09.00,0:09:12.00,Default,,0000,0000,0000,,aan volgende generaties, verraden ze hun afkomst.
Dialogue: 0,0:09:12.00,0:09:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je een spelfout met iemand deelt,
Dialogue: 0,0:09:14.00,0:09:17.00,Default,,0000,0000,0000,,betekent dat, dat je een voorouder deelt:
Dialogue: 0,0:09:17.00,0:09:19.00,Default,,0000,0000,0000,,de eerste persoon die deze verandering had.
Dialogue: 0,0:09:19.00,0:09:22.00,Default,,0000,0000,0000,,En door te kijken naar de patronen van genetische variatie,
Dialogue: 0,0:09:22.00,0:09:25.00,Default,,0000,0000,0000,,de patronen van deze markers bij mensen over de hele wereld,
Dialogue: 0,0:09:25.00,0:09:29.00,Default,,0000,0000,0000,,en in te schatten wanneer ze zijn ontstaan,
Dialogue: 0,0:09:29.00,0:09:32.00,Default,,0000,0000,0000,,zijn we in staat geweest een stamboom te maken voor iedereen die nu leeft.
Dialogue: 0,0:09:32.00,0:09:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit zijn twee stukken DNA die we veel gebruiken in ons werk.
Dialogue: 0,0:09:35.00,0:09:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Mitochondriaal DNA erft over via vrouwelijke lijn.
Dialogue: 0,0:09:38.00,0:09:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Je krijgt je mtDNA van je moeder, en je moeders moeder.
Dialogue: 0,0:09:41.00,0:09:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Helemaal terug tot de eerste vrouw.
Dialogue: 0,0:09:43.00,0:09:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Het Y-chromosoom, het stuk DNA dat mannen tot mannen maakt,
Dialogue: 0,0:09:46.00,0:09:49.00,Default,,0000,0000,0000,,erft over in mannelijke lijn.
Dialogue: 0,0:09:49.00,0:09:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Iedereen in deze ruimte, iedereen ter wereld,
Dialogue: 0,0:09:53.00,0:09:57.00,Default,,0000,0000,0000,,valt ergens in een groep in deze stambomen.
Dialogue: 0,0:09:57.00,0:10:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoewel dit vereenvoudigde bewerkingen zijn van de echte stambomen,
Dialogue: 0,0:10:00.00,0:10:02.00,Default,,0000,0000,0000,,zijn ze nog steeds vrij ingewikkeld, dus laat ik ze vereenvoudigen.
Dialogue: 0,0:10:02.00,0:10:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Op hun zij gezet en samengevoegd zodat ze op een boom lijken
Dialogue: 0,0:10:04.00,0:10:07.00,Default,,0000,0000,0000,,met de wortels beneden en de takken naar boven.
Dialogue: 0,0:10:07.00,0:10:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat is de boodschap?
Dialogue: 0,0:10:09.00,0:10:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Het eerste dat naar voren komt,
Dialogue: 0,0:10:11.00,0:10:14.00,Default,,0000,0000,0000,,is dat de diepste vertakkingen in onze stamboom
Dialogue: 0,0:10:14.00,0:10:19.00,Default,,0000,0000,0000,,in Afrika voorkomen, tussen Afrikanen.
Dialogue: 0,0:10:19.00,0:10:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat betekent dat Afrikanen het langst
Dialogue: 0,0:10:22.00,0:10:25.00,Default,,0000,0000,0000,,genetische variatie hebben verzameld.
Dialogue: 0,0:10:25.00,0:10:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat betekent dat we oorspronkelijk uit Afrika komen. Dat staat in ons DNA.
Dialogue: 0,0:10:29.00,0:10:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Elk stuk DNA heeft een grotere verscheidenheid binnen Afrika dan daarbuiten.
Dialogue: 0,0:10:34.00,0:10:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Op een gegeven moment verlieten sommige Afrikanen hun continent
Dialogue: 0,0:10:37.00,0:10:41.00,Default,,0000,0000,0000,,en bevolkten de rest van de wereld.
Dialogue: 0,0:10:41.00,0:10:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe lang geleden delen we deze afstamming?
Dialogue: 0,0:10:43.00,0:10:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Was het een miljoen jaar geleden, zoals je zou kunnen denken
Dialogue: 0,0:10:47.00,0:10:50.00,Default,,0000,0000,0000,,wanneer je naar alle onvoorstelbare verscheidenheid in de wereld kijkt?
Dialogue: 0,0:10:50.00,0:10:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Nee. DNA heeft een duidelijk verhaal.
Dialogue: 0,0:10:53.00,0:10:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Binnen de afgelopen 200.000 jaar delen we allemaal een voorouder, één persoon,
Dialogue: 0,0:10:58.00,0:11:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Mitochondriale Eva, misschien heb je van haar gehoord, in Afrika.
Dialogue: 0,0:11:02.00,0:11:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Een Afrikaanse vrouw uit wie alle mitochondriale verscheidenheid is voortgekomen.
Dialogue: 0,0:11:05.00,0:11:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar wat nog verbazender is,
Dialogue: 0,0:11:07.00,0:11:09.00,Default,,0000,0000,0000,,is dat bij het Y-chromosoom blijkt,
Dialogue: 0,0:11:09.00,0:11:13.00,Default,,0000,0000,0000,,de mannelijke kant van het verhaal, dat de Y-chromosomale Adam
Dialogue: 0,0:11:13.00,0:11:15.00,Default,,0000,0000,0000,,maar zo'n 60.000 jaar geleden leefde.
Dialogue: 0,0:11:15.00,0:11:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is maar zo'n 2000 menselijke generaties.
Dialogue: 0,0:11:18.00,0:11:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Een oogwenk in evolutionaire zin.
Dialogue: 0,0:11:22.00,0:11:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat betekent dat we toen allemaal nog in Afrika leefden.
Dialogue: 0,0:11:25.00,0:11:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is de Afrikaanse man uit wie
Dialogue: 0,0:11:27.00,0:11:29.00,Default,,0000,0000,0000,,alle Y-chromosomale verscheidenheid ter wereld voortkomt.
Dialogue: 0,0:11:29.00,0:11:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Alle verscheidenheid die we rond de wereld zien
Dialogue: 0,0:11:31.00,0:11:35.00,Default,,0000,0000,0000,,is ontstaan in de laatste 60.000 jaar.
Dialogue: 0,0:11:35.00,0:11:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is een verbazingwekkend verhaal.
Dialogue: 0,0:11:37.00,0:11:40.00,Default,,0000,0000,0000,,We zijn allemaal eigenlijk deel van een grote Afrikaanse familie.
Dialogue: 0,0:11:41.00,0:11:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Het lijkt zo kort geleden. Waarom zijn we niet eerder vertrokken?
Dialogue: 0,0:11:44.00,0:11:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Waarom evolueerde Homo erectus niet tot verschillende soorten,
Dialogue: 0,0:11:48.00,0:11:50.00,Default,,0000,0000,0000,,of ondersoorten, de mensenrassen rond de wereld?
Dialogue: 0,0:11:50.00,0:11:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Waarom lijkt het dat we zo recent uit Afrika zijn gekomen?
Dialogue: 0,0:11:54.00,0:11:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is een grote vraag. Waaromvragen in de genetica,
Dialogue: 0,0:11:56.00,0:12:01.00,Default,,0000,0000,0000,,en bij geschiedenis in het algemeen, zijn altijd grote vragen,
Dialogue: 0,0:12:01.00,0:12:03.00,Default,,0000,0000,0000,,en moeilijk te beantwoorden.
Dialogue: 0,0:12:03.00,0:12:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Als al het andere mislukt, praat dan over het weer.
Dialogue: 0,0:12:06.00,0:12:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat gebeurde er 60.000 jaar geleden met het weer op de aarde?
Dialogue: 0,0:12:09.00,0:12:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Toen ging het ergste deel van de laatste ijstijd in.
Dialogue: 0,0:12:12.00,0:12:15.00,Default,,0000,0000,0000,,De laatste ijstijd begon ongeveer 120.000 jaar geleden.
Dialogue: 0,0:12:15.00,0:12:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Het ging op en neer en rond 70.000 jaar geleden ging het steeds harder.
Dialogue: 0,0:12:19.00,0:12:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Er is veel bewijs uit bodemmonsters
Dialogue: 0,0:12:21.00,0:12:24.00,Default,,0000,0000,0000,,en stuifmeelkorrels, zuurstofisotopen enzovoorts.
Dialogue: 0,0:12:24.00,0:12:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Het laatste glaciale maximum werd 16.000 jaar geleden bereikt
Dialogue: 0,0:12:27.00,0:12:31.00,Default,,0000,0000,0000,,maar vanaf 70.000 geleden was het heel zwaar.
Dialogue: 0,0:12:31.00,0:12:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Heel koud. Het noordelijk halfrond had grote en groeiende ijskappen.
Dialogue: 0,0:12:36.00,0:12:40.00,Default,,0000,0000,0000,,New York, Chicago, Seattle waren bedekt door ijskappen.
Dialogue: 0,0:12:40.00,0:12:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Het grootste deel van de Britse eilanden en heel Scandinavië lagen onder kilometers dik ijs.
Dialogue: 0,0:12:45.00,0:12:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Nu is Afrika het meest tropische werelddeel op Aarde.
Dialogue: 0,0:12:48.00,0:12:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Het ligt voor 85 procent tussen de Kreefts- en Steenbokskeerkring.
Dialogue: 0,0:12:52.00,0:12:54.00,Default,,0000,0000,0000,,En er zijn weinig gletsjers,
Dialogue: 0,0:12:54.00,0:12:56.00,Default,,0000,0000,0000,,behalve in de hoge bergen hier in Oost-Afrika.
Dialogue: 0,0:12:56.00,0:12:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus wat was er hier aan de hand? We zaten hier in Afrika
Dialogue: 0,0:12:59.00,0:13:02.00,Default,,0000,0000,0000,,niet onder het ijs. Afrika verdroogde in die tijd.
Dialogue: 0,0:13:02.00,0:13:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een paleoklimatologische kaart
Dialogue: 0,0:13:04.00,0:13:07.00,Default,,0000,0000,0000,,die laat zien hoe Afrika er tussen 60.000 en 70.000 jaar geleden uitzag
Dialogue: 0,0:13:07.00,0:13:11.00,Default,,0000,0000,0000,,volgens de reconstructies gemaakt met de bewijzen uit de methoden die ik noemde.
Dialogue: 0,0:13:11.00,0:13:15.00,Default,,0000,0000,0000,,De reden hiervoor is dat ijs vocht uit de atmosfeer haalt.
Dialogue: 0,0:13:15.00,0:13:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Antarctica is technisch gezien een woestijn, zo weinig neerslag valt daar.
Dialogue: 0,0:13:19.00,0:13:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus de hele wereld verdroogde.
Dialogue: 0,0:13:21.00,0:13:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Het zeeniveau daalde en Afrika veranderde in een woestijn.
Dialogue: 0,0:13:25.00,0:13:28.00,Default,,0000,0000,0000,,De Sahara was toen veel groter dan nu,
Dialogue: 0,0:13:28.00,0:13:31.00,Default,,0000,0000,0000,,en het leefgebied van de mens was teruggebracht
Dialogue: 0,0:13:31.00,0:13:33.00,Default,,0000,0000,0000,,tot een paar enclaves. Veel minder dan nu.
Dialogue: 0,0:13:33.00,0:13:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Volgens genetische gegevens
Dialogue: 0,0:13:35.00,0:13:38.00,Default,,0000,0000,0000,,was de menselijke populatie rond deze tijd, zo'n 70.000 jaar geleden,
Dialogue: 0,0:13:38.00,0:13:41.00,Default,,0000,0000,0000,,tot minder dan 2000 individuen teruggebracht.
Dialogue: 0,0:13:41.00,0:13:45.00,Default,,0000,0000,0000,,We waren bijna uitgestorven. We stonden op het randje.
Dialogue: 0,0:13:45.00,0:13:48.00,Default,,0000,0000,0000,,En toen gebeurde er iets. Een mooi voorbeeld.
Dialogue: 0,0:13:48.00,0:13:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Kijk naar deze stenen werktuigen.
Dialogue: 0,0:13:50.00,0:13:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Die aan de linkerkant komen uit Afrika, van ongeveer een miljoen jaar geleden.
Dialogue: 0,0:13:54.00,0:13:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Die aan de rechterkant zijn van Neanderthalers, onze verre neven,
Dialogue: 0,0:13:57.00,0:13:59.00,Default,,0000,0000,0000,,niet onze directe voorouders, uit Europa.
Dialogue: 0,0:13:59.00,0:14:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze zijn ongeveer 50.000 tot 60.000 jaar oud.
Dialogue: 0,0:14:03.00,0:14:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Nu bestaat het gevaar dat ik paleoantropologen
Dialogue: 0,0:14:06.00,0:14:09.00,Default,,0000,0000,0000,,of fysisch antropologen in het publiek beledig,
Dialogue: 0,0:14:09.00,0:14:14.00,Default,,0000,0000,0000,,maar er is in wezen weinig verschil tussen deze stenen werktuigen.
Dialogue: 0,0:14:14.00,0:14:17.00,Default,,0000,0000,0000,,De linker- en rechterwerktuigen lijken sterk op elkaar.
Dialogue: 0,0:14:17.00,0:14:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Tussen een miljoen en 60.000 tot 70.000 jaar geleden
Dialogue: 0,0:14:21.00,0:14:23.00,Default,,0000,0000,0000,,blijven we op cultureel vlak vrijwel gelijk.
Dialogue: 0,0:14:23.00,0:14:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Het soort werktuigen verandert niet sterk.
Dialogue: 0,0:14:25.00,0:14:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Het bewijs duidt erop dat de manier waarop mensen leefden,
Dialogue: 0,0:14:27.00,0:14:29.00,Default,,0000,0000,0000,,niet sterk veranderde in dat tijdperk.
Dialogue: 0,0:14:29.00,0:14:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar 50, 60, 70 duizend jaar geleden gaat het helemaal los,
Dialogue: 0,0:14:34.00,0:14:37.00,Default,,0000,0000,0000,,ergens in dat gebied. De kunst komt op.
Dialogue: 0,0:14:37.00,0:14:40.00,Default,,0000,0000,0000,,De stenen werktuigen worden steeds meer verfijnd.
Dialogue: 0,0:14:40.00,0:14:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Mensen lijken in verschillende tijden van het jaar
Dialogue: 0,0:14:43.00,0:14:45.00,Default,,0000,0000,0000,,op welbepaalde prooisoorten te zijn gaan jagen.
Dialogue: 0,0:14:45.00,0:14:48.00,Default,,0000,0000,0000,,De groep nam in aantal toe.
Dialogue: 0,0:14:48.00,0:14:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Waarschijnlijk, wat veel taalkundigen geloven,
Dialogue: 0,0:14:50.00,0:14:54.00,Default,,0000,0000,0000,,is dat echt moderne talen, met grammatica - onderwerp, werkwoord, lijdend voorwerp -
Dialogue: 0,0:14:54.00,0:14:58.00,Default,,0000,0000,0000,,waarmee we complexe gedachten overbrengen, rond die tijd ontstonden.
Dialogue: 0,0:14:58.00,0:15:02.00,Default,,0000,0000,0000,,We werden veel socialer. Sociale netwerken werden groter.
Dialogue: 0,0:15:02.00,0:15:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Deze gedragsveranderingen maakten het ons mogelijk de verslechterende omstandigheden te overleven
Dialogue: 0,0:15:07.00,0:15:11.00,Default,,0000,0000,0000,,en ons over de wereld te gaan verspreiden.
Dialogue: 0,0:15:12.00,0:15:15.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben het op deze conferentie over Afrikaanse succesverhalen gehad.
Dialogue: 0,0:15:15.00,0:15:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Zal ik je het ultieme Afrikaanse succesverhaal vertellen?
Dialogue: 0,0:15:18.00,0:15:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Kijk in de spiegel. Jij bent het. De reden dat je nu leeft,
Dialogue: 0,0:15:21.00,0:15:25.00,Default,,0000,0000,0000,,is dat er in Afrika veranderingen optraden in onze hersenen,
Dialogue: 0,0:15:25.00,0:15:28.00,Default,,0000,0000,0000,,waarschijnlijk in het gebied waar we nu zijn,
Dialogue: 0,0:15:28.00,0:15:31.00,Default,,0000,0000,0000,,zo'n 60.000 tot 70.000 jaar geleden,
Dialogue: 0,0:15:31.00,0:15:34.00,Default,,0000,0000,0000,,die het ons mogelijk maakten niet alleen in Afrika te overleven, maar ook daarbuiten.
Dialogue: 0,0:15:34.00,0:15:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Rond 60.000 jaar geleden begon de volksverhuizing
Dialogue: 0,0:15:37.00,0:15:39.00,Default,,0000,0000,0000,,uit Afrika langs de zuidkust van Azië,
Dialogue: 0,0:15:39.00,0:15:43.00,Default,,0000,0000,0000,,die Australië al heel snel bereikte, zo'n 50.000 jaar geleden.
Dialogue: 0,0:15:43.00,0:15:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Een iets latere migratie naar het Midden-Oosten.
Dialogue: 0,0:15:45.00,0:15:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat waren jagers op de savanne.
Dialogue: 0,0:15:47.00,0:15:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Wie van jullie op tochtjes gaat na de conferentie
Dialogue: 0,0:15:49.00,0:15:51.00,Default,,0000,0000,0000,,krijgt echte savanne te zien.
Dialogue: 0,0:15:51.00,0:15:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is in wezen het vleesschap.
Dialogue: 0,0:15:53.00,0:15:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Mensen die gespecialiseerd waren in jagen
Dialogue: 0,0:15:56.00,0:15:59.00,Default,,0000,0000,0000,,op de savanne vol vlees
Dialogue: 0,0:15:59.00,0:16:03.00,Default,,0000,0000,0000,,kwamen rond 45.000 jaar geleden via de graslanden in het Midden-Oosten aan
Dialogue: 0,0:16:03.00,0:16:05.00,Default,,0000,0000,0000,,tijdens één van de zeldzame natte perioden in de Sahara.
Dialogue: 0,0:16:05.00,0:16:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze trokken over de graslanden naar het oosten
Dialogue: 0,0:16:08.00,0:16:10.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat ze waren aangepast daarop te leven.
Dialogue: 0,0:16:10.00,0:16:12.00,Default,,0000,0000,0000,,En aangekomen in Centraal-Azië
Dialogue: 0,0:16:12.00,0:16:15.00,Default,,0000,0000,0000,,hadden ze wat je de steppe-supersnelweg zou kunnen noemen, bereikt.
Dialogue: 0,0:16:15.00,0:16:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Een snelweg van gras.
Dialogue: 0,0:16:17.00,0:16:19.00,Default,,0000,0000,0000,,In die tijd, tijdens de laatste ijstijd,
Dialogue: 0,0:16:19.00,0:16:22.00,Default,,0000,0000,0000,,strekten de graslanden zich uit van Duitsland tot Korea,
Dialogue: 0,0:16:22.00,0:16:24.00,Default,,0000,0000,0000,,dus het hele werelddeel lag voor ze open.
Dialogue: 0,0:16:24.00,0:16:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Rond 35.000 jaar geleden kwamen ze in Europa
Dialogue: 0,0:16:26.00,0:16:28.00,Default,,0000,0000,0000,,en uiteindelijk bereikte een kleine groep,
Dialogue: 0,0:16:28.00,0:16:32.00,Default,,0000,0000,0000,,in het ergst denkbare weer, Siberië,
Dialogue: 0,0:16:32.00,0:16:34.00,Default,,0000,0000,0000,,binnen de poolcirkel, tijdens de laatste ijstijd.
Dialogue: 0,0:16:34.00,0:16:38.00,Default,,0000,0000,0000,,De temperatuur was -50°C, -60°C, misschien zelfs -70°C.
Dialogue: 0,0:16:38.00,0:16:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze trokken naar Amerika, bereikten ook dat laatste werelddeel.
Dialogue: 0,0:16:42.00,0:16:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is een verbazingwekkend verhaal, en het gebeurde eerst in Afrika:
Dialogue: 0,0:16:46.00,0:16:48.00,Default,,0000,0000,0000,,De veranderingen die ons daartoe in staat stelden,
Dialogue: 0,0:16:48.00,0:16:51.00,Default,,0000,0000,0000,,de evolutie van het soepele brein dat we allemaal hebben,
Dialogue: 0,0:16:51.00,0:16:53.00,Default,,0000,0000,0000,,dat ons nieuwe culturen kan doen vormen.
Dialogue: 0,0:16:53.00,0:16:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Daardoor kon de diversiteit zich ontwikkelen
Dialogue: 0,0:16:56.00,0:16:59.00,Default,,0000,0000,0000,,die we zien in een "wervelstormreis" zoals ik heb gemaakt.
Dialogue: 0,0:17:00.00,0:17:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Het verhaal dat ik net vertelde is werkelijk het verhaal
Dialogue: 0,0:17:04.00,0:17:09.00,Default,,0000,0000,0000,,van hoe we in een oogwenk de wereld bevolkten, de grote paleolithische dolingen van onze soort.
Dialogue: 0,0:17:09.00,0:17:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is het verhaal dat ik een paar jaar geleden vertelde
Dialogue: 0,0:17:11.00,0:17:15.00,Default,,0000,0000,0000,,in mijn boek: "The Journey of Man" en een film met dezelfde titel.
Dialogue: 0,0:17:15.00,0:17:18.00,Default,,0000,0000,0000,,En terwijl we de film aan het afronden waren,
Dialogue: 0,0:17:18.00,0:17:20.00,Default,,0000,0000,0000,,die we met National Geographic maakten,
Dialogue: 0,0:17:20.00,0:17:23.00,Default,,0000,0000,0000,,begon ik het hierover met hun mensen te hebben.
Dialogue: 0,0:17:23.00,0:17:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze werden er helemaal enthousiast van. Ze vonden de film mooi, maar ze zeiden:
Dialogue: 0,0:17:27.00,0:17:29.00,Default,,0000,0000,0000,,"Weet je, we zien het gebruik van DNA
Dialogue: 0,0:17:29.00,0:17:33.00,Default,,0000,0000,0000,,om de menselijke verspreiding in kaart te brengen
Dialogue: 0,0:17:33.00,0:17:38.00,Default,,0000,0000,0000,,als de volgende sprong in het onderzoek naar de oorsprong van de mens.
Dialogue: 0,0:17:38.00,0:17:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Het onderzoeken van de oorsprong van de mens zit zowat in onze genen,
Dialogue: 0,0:17:40.00,0:17:42.00,Default,,0000,0000,0000,,en we willen dit vooruithelpen.
Dialogue: 0,0:17:42.00,0:17:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat wil je nu gaan doen?"
Dialogue: 0,0:17:44.00,0:17:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is een mooie vraag om van National Geographic te krijgen.
Dialogue: 0,0:17:46.00,0:17:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik vertelde ze dat ik nu deze schets had, meer niet.
Dialogue: 0,0:17:50.00,0:17:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Het schetst op een heel ruwe manier hoe we ons verspreid hebben.
Dialogue: 0,0:17:54.00,0:17:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is gebaseerd op een paar duizend mensen,
Dialogue: 0,0:17:57.00,0:17:59.00,Default,,0000,0000,0000,,een paar populaties van her en der over de wereld,
Dialogue: 0,0:17:59.00,0:18:03.00,Default,,0000,0000,0000,,we hebben een paar markers bekeken, en er zitten veel gaten in deze kaart.
Dialogue: 0,0:18:03.00,0:18:05.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben de verbanden zitten te leggen.
Dialogue: 0,0:18:05.00,0:18:09.00,Default,,0000,0000,0000,,We moeten onze steekproef veel groter maken.
Dialogue: 0,0:18:09.00,0:18:13.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben honderdduizenden DNA-monsters van over de hele wereld nodig.
Dialogue: 0,0:18:13.00,0:18:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Zo ontstond het genografische project.
Dialogue: 0,0:18:16.00,0:18:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat project begon in april 2005.
Dialogue: 0,0:18:19.00,0:18:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Het heeft drie hoofdonderdelen. Wetenschap is duidelijk heel belangrijk.
Dialogue: 0,0:18:23.00,0:18:26.00,Default,,0000,0000,0000,,We doen veldonderzoek bij inheemse bevolkingsgroepen rond de hele wereld,
Dialogue: 0,0:18:26.00,0:18:29.00,Default,,0000,0000,0000,,die heel lang op dezelfde plekken hebben geleefd,
Dialogue: 0,0:18:29.00,0:18:31.00,Default,,0000,0000,0000,,en die nog een band hebben met de plaats waar ze leven
Dialogue: 0,0:18:31.00,0:18:33.00,Default,,0000,0000,0000,,die de meesten van ons kwijt zijn.
Dialogue: 0,0:18:34.00,0:18:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Mijn voorouders komen uit het hele noorden van Europa,
Dialogue: 0,0:18:36.00,0:18:39.00,Default,,0000,0000,0000,,en wanneer ik niet reis, woon ik aan de oostkust van Amerika.
Dialogue: 0,0:18:39.00,0:18:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Waar hoor ik thuis? Eigenlijk nergens. Mijn genen zijn één groot mengsel.
Dialogue: 0,0:18:42.00,0:18:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar er zijn mensen die deze band met hun voorouders nog wel hebben
Dialogue: 0,0:18:45.00,0:18:48.00,Default,,0000,0000,0000,,waardoor we hun DNA in een context kunnen plaatsen.
Dialogue: 0,0:18:48.00,0:18:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Daar richt ons veldonderzoek zich op
Dialogue: 0,0:18:50.00,0:18:52.00,Default,,0000,0000,0000,,in de centra die we overal ter wereld hebben opgezet.
Dialogue: 0,0:18:52.00,0:18:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Waaronder tien topgenetici.
Dialogue: 0,0:18:55.00,0:18:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Daarbij wilden we dit onderzoek openstellen voor iedereen.
Dialogue: 0,0:18:58.00,0:19:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe vaak heb je de kans om mee te doen aan een grote wetenschappelijke onderneming?
Dialogue: 0,0:19:02.00,0:19:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Een Human Genome Project, of een Mars Rovermissie.
Dialogue: 0,0:19:04.00,0:19:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Hier kan het gewoon.
Dialogue: 0,0:19:06.00,0:19:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Je kan naar onze website gaan, Nationalgeographic.com/genographic.
Dialogue: 0,0:19:10.00,0:19:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Je kan een kit bestellen om je eigen DNA te onderzoeken.
Dialogue: 0,0:19:13.00,0:19:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Je kan de uitkomsten aan een databank toevoegen
Dialogue: 0,0:19:16.00,0:19:18.00,Default,,0000,0000,0000,,en ons wat vertellen over je genealogische achtergrond
Dialogue: 0,0:19:18.00,0:19:22.00,Default,,0000,0000,0000,,en de gegevens laten meenemen in het wetenschappelijke onderzoek.
Dialogue: 0,0:19:22.00,0:19:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is helemaal zonder winstbejag, dus het geld dat we binnenhalen,
Dialogue: 0,0:19:26.00,0:19:29.00,Default,,0000,0000,0000,,na het betalen van de kosten die we maken,
Dialogue: 0,0:19:29.00,0:19:31.00,Default,,0000,0000,0000,,wordt weer in het project geïnvesteerd.
Dialogue: 0,0:19:31.00,0:19:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Het merendeel gaat naar wat we het erfgoedfonds noemen.
Dialogue: 0,0:19:33.00,0:19:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is een liefdadigheidsinstelling die beurzen uitdeelt
Dialogue: 0,0:19:37.00,0:19:39.00,Default,,0000,0000,0000,,aan inheemse bevolkingsgroepen over de hele wereld
Dialogue: 0,0:19:39.00,0:19:43.00,Default,,0000,0000,0000,,voor educatieve, culturele projecten die zij zelf opzetten.
Dialogue: 0,0:19:43.00,0:19:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Zij wenden zich tot dit fonds om verschillende projecten te doen.
Dialogue: 0,0:19:45.00,0:19:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik zal een paar voorbeelden laten zien.
Dialogue: 0,0:19:47.00,0:19:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe staat het met het project? We hebben zo'n 25.000 stalen verzameld
Dialogue: 0,0:19:50.00,0:19:52.00,Default,,0000,0000,0000,,bij inheemse mensen van over de hele wereld.
Dialogue: 0,0:19:52.00,0:19:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Het meest verbazende is de belangstelling van mensen.
Dialogue: 0,0:19:55.00,0:19:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Sinds we twee jaar geleden zijn begonnen,
Dialogue: 0,0:19:58.00,0:20:00.00,Default,,0000,0000,0000,,hebben 210.000 mensen een kit besteld.
Dialogue: 0,0:20:00.00,0:20:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Daarmee hebben we 5 miljoen dollar opgehaald
Dialogue: 0,0:20:03.00,0:20:06.00,Default,,0000,0000,0000,,waarvan het merendeel, meer dan de helft, naar het erfgoedfonds gaat.
Dialogue: 0,0:20:06.00,0:20:10.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben net de eerste erfgoedbeurzen toegekend voor in totaal zo'n 500.000 dollar.
Dialogue: 0,0:20:10.00,0:20:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Deze projecten leggen mondelinge dichtkunst vast uit Sierra Leone,
Dialogue: 0,0:20:13.00,0:20:16.00,Default,,0000,0000,0000,,helpen met het behoud van traditionele weefpatronen in Gaza,
Dialogue: 0,0:20:16.00,0:20:19.00,Default,,0000,0000,0000,,helpen talen met hun heropleving in Tadzjikistan, enzoverder.
Dialogue: 0,0:20:19.00,0:20:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus het gaat echt heel goed met het project
Dialogue: 0,0:20:22.00,0:20:26.00,Default,,0000,0000,0000,,en ik spoor jullie allemaal aan onze website te bekijken.
Dialogue: 0,0:20:26.00,0:20:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Heel erg bedankt.
Dialogue: 0,0:20:28.00,0:20:30.00,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)