[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:09.00,Default,,0000,0000,0000,,جامبو، بونژو، زِدراستوِتیِه (سلام به روسی)، دایو: اینها چندتا از زبانهایی هستند Dialogue: 0,0:00:09.00,0:00:13.00,Default,,0000,0000,0000,,که من در طی شش هفتهی اخیر دست و پا شکسته به آنها صحبت کردم، Dialogue: 0,0:00:13.00,0:00:18.00,Default,,0000,0000,0000,,در مدتی که من در ۱۷ کشور به سر میبردم، در این گردش دیوانهواری که در حال انجامش هستم، به گمانم پذیرای Dialogue: 0,0:00:18.00,0:00:21.00,Default,,0000,0000,0000,,جنبههای گوناگونی از پروژهای که در دست اجرا داشتیم بودم. Dialogue: 0,0:00:21.00,0:00:23.00,Default,,0000,0000,0000,,و بعدتر دربارهی آن براتون تعریف می:کنم. Dialogue: 0,0:00:23.00,0:00:26.00,Default,,0000,0000,0000,,و دیدار از جاهای تقریبا باورنکردنی، Dialogue: 0,0:00:26.00,0:00:32.00,Default,,0000,0000,0000,,جاهایی مانند مغولستان، کامبوج، گینهی نو، آفریقای جنوبی، دوبار تانزانیا - Dialogue: 0,0:00:32.00,0:00:34.00,Default,,0000,0000,0000,,من یک ماه پیش اینجا بودم. - Dialogue: 0,0:00:34.00,0:00:39.00,Default,,0000,0000,0000,,و فرصت به انجام رسانیدن یک گردش برقآسا مانند این به دور دنیا Dialogue: 0,0:00:39.00,0:00:42.00,Default,,0000,0000,0000,,به هزار دلیل، حسابی مبهوتکنندهست. Dialogue: 0,0:00:42.00,0:00:44.00,Default,,0000,0000,0000,,چیزهای باورنکردنی را به چشم میبینید. Dialogue: 0,0:00:44.00,0:00:46.00,Default,,0000,0000,0000,,و این فرصت را خواهید داشت که میان مردم سراسر کرهی خاکی تمایز قایل بشید. Dialogue: 0,0:00:46.00,0:00:48.00,Default,,0000,0000,0000,,و این فرصت را خواهید داشت که میان مردم سراسر کرهی خاکی تمایز قایل بشید. Dialogue: 0,0:00:48.00,0:00:50.00,Default,,0000,0000,0000,,و چیزی که واقعا ازش به دست میارید، Dialogue: 0,0:00:50.00,0:00:53.00,Default,,0000,0000,0000,,چیزی که از ظاهر همچین چیزی به دست میارید، Dialogue: 0,0:00:53.00,0:00:57.00,Default,,0000,0000,0000,,این نیست که ما همه یکی هستیم، حتی من میخوام به شما بگم که Dialogue: 0,0:00:57.00,0:00:59.00,Default,,0000,0000,0000,,ما تا چه حد با هم فرق داریم. Dialogue: 0,0:00:59.00,0:01:02.00,Default,,0000,0000,0000,,گونهگونی بسیار ژرفی در گوشه و کنار کرهی خاکی وجود دارد. Dialogue: 0,0:01:02.00,0:01:05.00,Default,,0000,0000,0000,,۶٫۰۰۰ زبان گوناگون که شش و نیم میلیارد انسان به آن صحبت میکنند، Dialogue: 0,0:01:05.00,0:01:08.00,Default,,0000,0000,0000,,این همه رنگ، شکل، و اندازهی متفاوت. Dialogue: 0,0:01:08.00,0:01:11.00,Default,,0000,0000,0000,,شما در هر خیابان در هر شهر بزرگی که راه میرید، اگر مسافرت کنید، Dialogue: 0,0:01:11.00,0:01:15.00,Default,,0000,0000,0000,,از تنوع موجود در گونهی بشر به شگفتی میافتید. Dialogue: 0,0:01:15.00,0:01:18.00,Default,,0000,0000,0000,,چطور میتونیم این حجم از گونهگونی را توضیح بدیم؟ Dialogue: 0,0:01:18.00,0:01:20.00,Default,,0000,0000,0000,,خب، این چیزیست که من میخوام امروز دربارش صحبت کنم، Dialogue: 0,0:01:20.00,0:01:22.00,Default,,0000,0000,0000,,که ما چطور از ابزارهای ژنتیکی استفاده میکنیم، Dialogue: 0,0:01:22.00,0:01:28.00,Default,,0000,0000,0000,,ژنتیکِ جمعیت به طور خاص، تا بتونیم بگیم که چطورچنین گونهگونی پدید آمده، Dialogue: 0,0:01:28.00,0:01:30.00,Default,,0000,0000,0000,,و چقدر به طول انجامیده. Dialogue: 0,0:01:30.00,0:01:32.00,Default,,0000,0000,0000,,باید بگم که، مسئلهی گونهگونی آدمی، Dialogue: 0,0:01:32.00,0:01:34.00,Default,,0000,0000,0000,,مانند همهی پرسشهای مهم علمی - Dialogue: 0,0:01:34.00,0:01:36.00,Default,,0000,0000,0000,,شیوهای که باهاش همچین چیزی را توضیح میدیم - Dialogue: 0,0:01:36.00,0:01:38.00,Default,,0000,0000,0000,,میتونه به زیرشاخههای دیگری شکسته بشه. Dialogue: 0,0:01:38.00,0:01:41.00,Default,,0000,0000,0000,,و شما میتونید به این زیر شاخههای کوچک پناه ببرید. Dialogue: 0,0:01:41.00,0:01:43.00,Default,,0000,0000,0000,,اولین پرسش واقعا برمیگرده به خاستگاهها. Dialogue: 0,0:01:43.00,0:01:45.00,Default,,0000,0000,0000,,آیا همهی ما، در اصل، یک خاستگاه مشترک داریم؟ Dialogue: 0,0:01:45.00,0:01:48.00,Default,,0000,0000,0000,,و اگر فرض کنیم که اینطورست - و این فرضیهای است که Dialogue: 0,0:01:48.00,0:01:51.00,Default,,0000,0000,0000,,همه، به گمان من، در این تالار پذیرای آن هستند - مربوط به چه زمانی بوده؟ Dialogue: 0,0:01:51.00,0:01:53.00,Default,,0000,0000,0000,,چه زمانی ما به عنوان یک گونه به وجود آمدیم؟ Dialogue: 0,0:01:53.00,0:01:55.00,Default,,0000,0000,0000,,چهقدر طول کشیده که از هم متفاوت بشیم؟ Dialogue: 0,0:01:55.00,0:01:59.00,Default,,0000,0000,0000,,و پرسش دوم مرتبط با همین است، اما اندکی فرق دارد. Dialogue: 0,0:01:59.00,0:02:01.00,Default,,0000,0000,0000,,اگر ما واقعا از یک جا سرچشمه گرفتیم، Dialogue: 0,0:02:01.00,0:02:03.00,Default,,0000,0000,0000,,چطور شده که تونستیم همهی سوراخ سُنبههای کرهی زمین را پر کنیم، Dialogue: 0,0:02:03.00,0:02:05.00,Default,,0000,0000,0000,,و همزمان چنین گوناگونی و تنوعی، Dialogue: 0,0:02:05.00,0:02:08.00,Default,,0000,0000,0000,,اینهمه شیوهی گوناگون زیستن، سیماهای متفاوت، Dialogue: 0,0:02:08.00,0:02:10.00,Default,,0000,0000,0000,,و زبانهای گوناگون در سراسر جهان تولید کنیم؟ Dialogue: 0,0:02:10.00,0:02:13.00,Default,,0000,0000,0000,,راستش، مسئلهی منشا و خاستگاه، به همراه دیگر پرسشهای مطرح در زیستشناسی، Dialogue: 0,0:02:13.00,0:02:15.00,Default,,0000,0000,0000,,به نظر میاد که در طی سدهی گذشته به دست داروین پاسخ داده شده. Dialogue: 0,0:02:15.00,0:02:17.00,Default,,0000,0000,0000,,او در کتاب «تبار انسان» نوشته: Dialogue: 0,0:02:17.00,0:02:19.00,Default,,0000,0000,0000,,«در هر منطقهی گسترده در کرهی زمین، پستاندارانِ زنده Dialogue: 0,0:02:19.00,0:02:22.00,Default,,0000,0000,0000,,با گونههای منقرضشده از همان گونه به خوبی مرتبط هستند. Dialogue: 0,0:02:22.00,0:02:25.00,Default,,0000,0000,0000,,بنابراین محتمل است که آفریقا در گذشته محلِ زیستِ انساننماهای منقرضشدهای بوده Dialogue: 0,0:02:25.00,0:02:28.00,Default,,0000,0000,0000,,که شباهت تنگاتنگی به گوریلها و شامپانزهها داشتهاند، Dialogue: 0,0:02:28.00,0:02:31.00,Default,,0000,0000,0000,,و از آنجایی که این دو گونه امروزه نزدیکترین همسان آدمی هستند، Dialogue: 0,0:02:31.00,0:02:33.00,Default,,0000,0000,0000,,تا اندازهای محتملتر است که نیاکان آغازین ما Dialogue: 0,0:02:33.00,0:02:35.00,Default,,0000,0000,0000,,در قارهی آفریقا زیست کرده باشند تا جای دیگر.» Dialogue: 0,0:02:35.00,0:02:39.00,Default,,0000,0000,0000,,خب، پس کار ما تمام شد، میتونیم بریم خانه - پرسش مربوط به خاستگاه به سرانجام رسید. Dialogue: 0,0:02:39.00,0:02:43.00,Default,,0000,0000,0000,,راستش، نه کاملا. چون داروین دربارهی تبارِ دوردست ما صحبت میکرد، Dialogue: 0,0:02:43.00,0:02:45.00,Default,,0000,0000,0000,,نیای مشترک ما با بوزینهها - انسانوارها. Dialogue: 0,0:02:45.00,0:02:49.00,Default,,0000,0000,0000,,و تقریبا معلومست که بوزینهها در قارهی آفریقا پدیدار شدهاند. Dialogue: 0,0:02:49.00,0:02:52.00,Default,,0000,0000,0000,,و سر و کلهشان کم کم در فسیلهای ثبتشده از حدود ۲۳ میلیون سال پیش پیدا شد. Dialogue: 0,0:02:52.00,0:02:55.00,Default,,0000,0000,0000,,آفریقا در اصل از دیگر اقلیمهای آن زمان جدا افتاده بود، Dialogue: 0,0:02:55.00,0:02:59.00,Default,,0000,0000,0000,,چون به خاطر دگرگونپذیری صفحههای زمینساخت، آنها در گوشه و کنار اقیانوس هند شناور بودند. Dialogue: 0,0:02:59.00,0:03:01.00,Default,,0000,0000,0000,,تا اینکه پس از برخورد با قارهی اوراسیا در حدود ۱۶ میلیون سال پیش، Dialogue: 0,0:03:01.00,0:03:04.00,Default,,0000,0000,0000,,نخستین مهاجرت دستهجمعی از آفریقا را شاهد بودیم. Dialogue: 0,0:03:04.00,0:03:06.00,Default,,0000,0000,0000,,بوزینههایی که در آن زمان کوچ کردند سر از جنوب شرقی آسیا در آوردند، Dialogue: 0,0:03:06.00,0:03:08.00,Default,,0000,0000,0000,,و تبدیل به گیبونها و اورانگوتانها شدند. Dialogue: 0,0:03:08.00,0:03:10.00,Default,,0000,0000,0000,,و آنهایی که در آفریقا ماندند Dialogue: 0,0:03:10.00,0:03:12.00,Default,,0000,0000,0000,,به گوریلها، شامپانزهها و ما تکامل یافتند. Dialogue: 0,0:03:12.00,0:03:15.00,Default,,0000,0000,0000,,بنابراین، آره، اگر شما از نیاکان مشترک با بوزینهها حرف میزنید، Dialogue: 0,0:03:15.00,0:03:19.00,Default,,0000,0000,0000,,خیلی واضحست، با نگاه کردن به فسیلهای ثبتشده، ما از اینجا آغاز کردیم. Dialogue: 0,0:03:19.00,0:03:21.00,Default,,0000,0000,0000,,اما این چیزی نیست که من واقعا پرسیدم. Dialogue: 0,0:03:21.00,0:03:23.00,Default,,0000,0000,0000,,من از نیای بشری خودمان پرسیدم. Dialogue: 0,0:03:23.00,0:03:26.00,Default,,0000,0000,0000,,چیزهایی که اگر الان در این تالار نشسته بودند، ممکن بود به عنوان چیزی شبیه به خودمان به جا بیاوریمشان. Dialogue: 0,0:03:26.00,0:03:28.00,Default,,0000,0000,0000,,چیزهایی که اگر الان در این تالار نشسته بودند، ممکن بود به عنوان چیزی شبیه به خودمان به جا بیاوریمشان. Dialogue: 0,0:03:28.00,0:03:30.00,Default,,0000,0000,0000,,اگر از روی شانههاتان به شما زل بزنند، Dialogue: 0,0:03:30.00,0:03:33.00,Default,,0000,0000,0000,,یهو، اینجوری از جا نجهید. پس نیای بشری ما چطور؟ Dialogue: 0,0:03:33.00,0:03:35.00,Default,,0000,0000,0000,,چون اگر به اندازهی کافی به عقب برگردیم، Dialogue: 0,0:03:35.00,0:03:38.00,Default,,0000,0000,0000,,ما با هر تنابندهای روی این کرهی خاکی یک نیای مشترک را سهیم هستیم. Dialogue: 0,0:03:38.00,0:03:41.00,Default,,0000,0000,0000,,دیاِناِی، همهی ما را به هم پیوند میده، بنابراین ما با نیزهماهی Dialogue: 0,0:03:41.00,0:03:46.00,Default,,0000,0000,0000,,و باکتری و قارچها نیاکان مشترک داریم، البته اگر به اندازهی کافی به گذشتهها سفر کنید - بیش از یک میلیارد سال. Dialogue: 0,0:03:46.00,0:03:48.00,Default,,0000,0000,0000,,راستش آنچه که ما دربارهاش داریم کند و کاو میکنیم یک تبار انسانیست. Dialogue: 0,0:03:48.00,0:03:50.00,Default,,0000,0000,0000,,چطور بررسیاش کنیم؟ Dialogue: 0,0:03:50.00,0:03:54.00,Default,,0000,0000,0000,,خب، به لحاظ تاریخی، این با دانش دیرینمردمشناسی مطالعه شده است. Dialogue: 0,0:03:54.00,0:03:56.00,Default,,0000,0000,0000,,بیرون کشیدن چیزها از زیر زمین، Dialogue: 0,0:03:56.00,0:03:58.00,Default,,0000,0000,0000,,و عمدتا براساس ریختشناسی - Dialogue: 0,0:03:58.00,0:04:01.00,Default,,0000,0000,0000,,شیوهای که چیزها شکل گرفتند، و اغلب شکل جمجمه - میگن Dialogue: 0,0:04:01.00,0:04:05.00,Default,,0000,0000,0000,,«این یک کمی بیشتر به ماها میخورد، پس این باید جدّ ِ ما باشد. Dialogue: 0,0:04:05.00,0:04:08.00,Default,,0000,0000,0000,,این باید کسی باشد که من مستیما از تخم و ترکهاش هستم.» Dialogue: 0,0:04:08.00,0:04:11.00,Default,,0000,0000,0000,,باید بگم، حیطهی دیرینمردمشناسی، Dialogue: 0,0:04:11.00,0:04:14.00,Default,,0000,0000,0000,,سرِ نخهای اعجازآوری دربارهی تبار و دودمانمان به ما میده، Dialogue: 0,0:04:14.00,0:04:17.00,Default,,0000,0000,0000,,اما احتمالهایی که ما به عنوان دانشمندان بهشان نیاز داریم را در اختیارمان نمیگذارد. Dialogue: 0,0:04:17.00,0:04:19.00,Default,,0000,0000,0000,,من میخوام از این به کجا برسم؟ Dialogue: 0,0:04:19.00,0:04:21.00,Default,,0000,0000,0000,,به این مثال عالی توجه کنید. Dialogue: 0,0:04:21.00,0:04:23.00,Default,,0000,0000,0000,,اینها سهگونهی منقرضشده از هومونیدها - انسانسایان - هستند، Dialogue: 0,0:04:23.00,0:04:25.00,Default,,0000,0000,0000,,نیاکان بالقوهی آدمی. Dialogue: 0,0:04:25.00,0:04:28.00,Default,,0000,0000,0000,,همهشان درست همین طرفها در غرب اولداویجورج بهدست آمدهاند، توسط خاندان لیکی. Dialogue: 0,0:04:28.00,0:04:30.00,Default,,0000,0000,0000,,و تاریخ هر سهشان کم و بیش به یک زمان برمیگردد. Dialogue: 0,0:04:30.00,0:04:32.00,Default,,0000,0000,0000,,از چپ به راست میتونید همواِراکتوس [انسان راستقامت]، هموهابیلیس [انسانِ ماهر]، Dialogue: 0,0:04:32.00,0:04:35.00,Default,,0000,0000,0000,,و آسترالوپیتِکوس [انساننمای جنوبی] - که حالا پَرامردم بویسی نامیده میشه، Dialogue: 0,0:04:35.00,0:04:40.00,Default,,0000,0000,0000,,یعنی انساننمای جنوبی تَناور، را ببینید. سه گونهی منقرضشده، از یک زمان، در یک مکان. Dialogue: 0,0:04:40.00,0:04:43.00,Default,,0000,0000,0000,,معناش اینست که من نمیتونم همزمان از هر سهتای آنها نشأت گرفته باشم. Dialogue: 0,0:04:43.00,0:04:46.00,Default,,0000,0000,0000,,من واقعا به کدام یکی از این سه وابسته هستم؟ Dialogue: 0,0:04:46.00,0:04:51.00,Default,,0000,0000,0000,,سرِنخهایی دربارهی تبار ما، اما نه الزاما احتمالاتی که ما واقعا در جستجوی آنیم. Dialogue: 0,0:04:52.00,0:04:56.00,Default,,0000,0000,0000,,خب، یک رویکرد متفاوت برای کاوش در ریختشناسی بشر Dialogue: 0,0:04:56.00,0:04:59.00,Default,,0000,0000,0000,,استفاده از دادههایی بوده که واقعا همین اواخر به دست آمده - Dialogue: 0,0:04:59.00,0:05:01.00,Default,,0000,0000,0000,,تاکید میکنم، عمدتا از روی شکل جمجمه. Dialogue: 0,0:05:01.00,0:05:05.00,Default,,0000,0000,0000,,نخستین کسی که این کار را به صورت روشمند انجام داد لیناوِس بود، Dialogue: 0,0:05:05.00,0:05:07.00,Default,,0000,0000,0000,,کارل فون لیناوِس، یک گیاهشناس سوئدی، Dialogue: 0,0:05:07.00,0:05:09.00,Default,,0000,0000,0000,,کسی که در سدهی هجدهم این وظیفه را به عهده گرفت Dialogue: 0,0:05:09.00,0:05:11.00,Default,,0000,0000,0000,,که هر ارگانیسم زنده بر روی سیاره را دستهبندی کند. Dialogue: 0,0:05:11.00,0:05:13.00,Default,,0000,0000,0000,,خیال میکنید این شما هستید شغل دشواری دارید؟ Dialogue: 0,0:05:13.00,0:05:15.00,Default,,0000,0000,0000,,و او کار تر و تمیزی ارایه داد. Dialogue: 0,0:05:15.00,0:05:19.00,Default,,0000,0000,0000,,او حدود ۱۲٫۰۰۰ گونه را در «سامانهی طبیعت» دستهبندی کرد. Dialogue: 0,0:05:19.00,0:05:22.00,Default,,0000,0000,0000,,در اصل او کسی بود که واژهی هموساپین را که در لاتین معنای انسان خردمند را میده ابداع کرد. Dialogue: 0,0:05:22.00,0:05:26.00,Default,,0000,0000,0000,,اما با کند و کاو در گوشه و کنار جهان و گونهگونی بشر، او چنین گفت: Dialogue: 0,0:05:26.00,0:05:30.00,Default,,0000,0000,0000,,«در حقیقت، میدانید، به نظر میآید که ما در زیر- گونه یا زیر ردههای مجزایی جای بگیریم.» Dialogue: 0,0:05:30.00,0:05:34.00,Default,,0000,0000,0000,,و او از آفریقاییها و آمریکاییها و آسیاییها و اروپاییها حرف میزد، Dialogue: 0,0:05:34.00,0:05:37.00,Default,,0000,0000,0000,,و یک دستهی ناهنجار نژادپرستانه که او آنها را «هیولا» مینامید، Dialogue: 0,0:05:37.00,0:05:40.00,Default,,0000,0000,0000,,که در واقع شامل آدمهایی میشد که او از آنها خوشش نمیآمد، Dialogue: 0,0:05:40.00,0:05:43.00,Default,,0000,0000,0000,,شامل فک و فامیلهای تخیلی مانند جن و پری. Dialogue: 0,0:05:44.00,0:05:49.00,Default,,0000,0000,0000,,ما به آسانی میتونیم این دسته را به عنوان یک اندیشهورزی احتمالا خالصانه، اما نهایتا کوتهفکرانه Dialogue: 0,0:05:49.00,0:05:52.00,Default,,0000,0000,0000,,از یک دانشمند سدهی هجدهم Dialogue: 0,0:05:52.00,0:05:54.00,Default,,0000,0000,0000,,که در دورهی پیشا- داروینی کار میکرد مردود اعلام کنیم. Dialogue: 0,0:05:54.00,0:05:56.00,Default,,0000,0000,0000,,فقط، اگر شما مردمشناسی فیزیکی را در ۲۰ یا ۳۰ سال اخیر دنبال کرده باشید، Dialogue: 0,0:05:56.00,0:06:00.00,Default,,0000,0000,0000,,در بسیاری از موارد همان دستهبندی انسانی را مشاهده خواهید کرد. Dialogue: 0,0:06:00.00,0:06:02.00,Default,,0000,0000,0000,,در بسیاری از موارد همان دستهبندی انسانی را مشاهده خواهید کرد. Dialogue: 0,0:06:02.00,0:06:07.00,Default,,0000,0000,0000,,نژادهای انسانی که براساس دستاوردهای مردمشناسان فیزیکی در ۴۰-۳۰ سال اخیر - Dialogue: 0,0:06:07.00,0:06:09.00,Default,,0000,0000,0000,,کارلتون کون یک نمونهی کاملست - Dialogue: 0,0:06:09.00,0:06:13.00,Default,,0000,0000,0000,,به تدریج، طی بیش از یکمیلیون سال، از زمان انسان راستقامت، از یکدیگر جدا شدهاند. - این عصر پسا-داروینی بود - Dialogue: 0,0:06:13.00,0:06:16.00,Default,,0000,0000,0000,,به تدریج، طی بیش از یکمیلیون سال، از زمان انسان راستقامت، از یکدیگر جدا شدهاند. - این عصر پسا-داروینی بود - Dialogue: 0,0:06:16.00,0:06:18.00,Default,,0000,0000,0000,,اما بر اساس کدام دادهها؟ Dialogue: 0,0:06:18.00,0:06:22.00,Default,,0000,0000,0000,,خیلی خیلی ناچیز. ریختشناسی و خروارها گمانهزنی. Dialogue: 0,0:06:22.00,0:06:24.00,Default,,0000,0000,0000,,خب، چیزی که من امروز میخوام دربارش حرف بزنم، Dialogue: 0,0:06:24.00,0:06:27.00,Default,,0000,0000,0000,,چیزی که الان میخوام ازش بگم یک رویکرد تازه در برخورد با این مشکلست. Dialogue: 0,0:06:27.00,0:06:30.00,Default,,0000,0000,0000,,به جای گشت و گذار در بیرون و حدس و گمان دربارهی تبار انسان، Dialogue: 0,0:06:30.00,0:06:32.00,Default,,0000,0000,0000,,بیرون کشیدن چیزها از دل خاک، نیاکان احتمالی، Dialogue: 0,0:06:32.00,0:06:34.00,Default,,0000,0000,0000,,و بیانِ آن بر اساس دانش ریختشناسی - Dialogue: 0,0:06:34.00,0:06:36.00,Default,,0000,0000,0000,,چیزی که هنوز کاملا از آن سر در نیاوردهایم، Dialogue: 0,0:06:36.00,0:06:40.00,Default,,0000,0000,0000,,ما هنوز از انگیزههای ژنتیکی نهفته در لایههای زیرین دگرگونیهای ریختشناختی بیخبریم - Dialogue: 0,0:06:40.00,0:06:42.00,Default,,0000,0000,0000,,آنچه باید انجام بدیم اینست که مشکل را سر و ته کنیم. Dialogue: 0,0:06:42.00,0:06:46.00,Default,,0000,0000,0000,,چون چیزی که ما واقعا به دنبالشیم یک مشکل تبارشناختیست، Dialogue: 0,0:06:46.00,0:06:48.00,Default,,0000,0000,0000,,یا یک پرسش تبارشناختیست. Dialogue: 0,0:06:48.00,0:06:53.00,Default,,0000,0000,0000,,کاری که سعی داریم انجام بدیم ساختنِ یک نیانامه - شجرهنامه - برای هر تنابندهای روی زمین است. Dialogue: 0,0:06:53.00,0:06:55.00,Default,,0000,0000,0000,,و همانطور که هر شجرهشناسی به شما خواهد گفت - Dialogue: 0,0:06:55.00,0:06:57.00,Default,,0000,0000,0000,,هر کسی که یک عضو خانواده دارد، یا شاید خود شما، Dialogue: 0,0:06:57.00,0:07:00.00,Default,,0000,0000,0000,,تا حالا تلاش کردهاید که نیانامهتان را بسازید، ردپاتان را در گذر زمان دنبال کنید؟ Dialogue: 0,0:07:00.00,0:07:02.00,Default,,0000,0000,0000,,شما از زمان حال آغاز میکنید، با روابطی که از آنها مطمئن هستید. Dialogue: 0,0:07:02.00,0:07:04.00,Default,,0000,0000,0000,,شما و خواهر و برادرهاتان، که پدر و مادر مشترک دارید. Dialogue: 0,0:07:04.00,0:07:06.00,Default,,0000,0000,0000,,شما و عموزادهها و عمهزادههاتان که پدربزرگ و مادربزرگ مشترک دارید. Dialogue: 0,0:07:06.00,0:07:09.00,Default,,0000,0000,0000,,شما کمکم بیشتر و بیشتر در گذشته پیش میرید، Dialogue: 0,0:07:09.00,0:07:11.00,Default,,0000,0000,0000,,و دورترین فک و فامیلهای خودتان را بهش اضافه میکنید. Dialogue: 0,0:07:11.00,0:07:15.00,Default,,0000,0000,0000,,اما در پایان، بدون توجه به اینکه چقدر در زیر و رو کردن مدارک و اسناد کلیسا مهارت داشته باشید، Dialogue: 0,0:07:15.00,0:07:19.00,Default,,0000,0000,0000,,به جایی برخورد میکنید که شجرهشناسها بهش میگن دیوار آجری. Dialogue: 0,0:07:19.00,0:07:22.00,Default,,0000,0000,0000,,جایی که فراتر از آن شما هیچ چیز دیگر دربارهی نیاکانتان نمیدانید، Dialogue: 0,0:07:22.00,0:07:26.00,Default,,0000,0000,0000,,و شما گام در قلمرو تاریک و وهمآلودی میگذارید که نامش تاریخست، Dialogue: 0,0:07:26.00,0:07:29.00,Default,,0000,0000,0000,,جایی که باید مسیرمان را با رهنمودهای زمزمهوار، از درونش بیابیم. Dialogue: 0,0:07:29.00,0:07:31.00,Default,,0000,0000,0000,,این مردمی که پیش از این میزیستهاند کی بودند؟ Dialogue: 0,0:07:31.00,0:07:34.00,Default,,0000,0000,0000,,هیچ سند نوشتاری از آنها نداریم. خب، راستش، داریم. Dialogue: 0,0:07:34.00,0:07:37.00,Default,,0000,0000,0000,,مکتوبی در دیاِناِیِ ما، در کد ژنتیکیمان - Dialogue: 0,0:07:37.00,0:07:39.00,Default,,0000,0000,0000,,ما یک سند تاریخی داریم که ما را در زمان به عقب برمیگرداند؛ Dialogue: 0,0:07:39.00,0:07:43.00,Default,,0000,0000,0000,,به نخستین روزهای حیاتِ گونهی ما. و این چیزیست که ما مطالعه میکنیم. Dialogue: 0,0:07:43.00,0:07:45.00,Default,,0000,0000,0000,,حالا یک نگاه سریع به الفبای دیاِناِی. Dialogue: 0,0:07:45.00,0:07:48.00,Default,,0000,0000,0000,,شک دارم که همهی آنهایی که در جایگاه تماشگران نشستهاند متخصص ژنتیک باشند. Dialogue: 0,0:07:48.00,0:07:52.00,Default,,0000,0000,0000,,دیاِناِی یک مولکول بسیار دراز و خطیست، یک نسخهی رمزنویسی شده Dialogue: 0,0:07:52.00,0:07:55.00,Default,,0000,0000,0000,,از چگونگی ساختن یک کپی دیگر از شما. این چاپِ اوزالید شماست. Dialogue: 0,0:07:55.00,0:07:58.00,Default,,0000,0000,0000,,و از یکانهای وابسته تشکیل شده: به آنها میگیم آ، سی، جی، و تی. Dialogue: 0,0:07:58.00,0:08:02.00,Default,,0000,0000,0000,,و توالی این یکانهای وابستهست که کپی ما را تعریف می:کند. Dialogue: 0,0:08:02.00,0:08:05.00,Default,,0000,0000,0000,,درازاش چقدرست؟ خب، میلیاردها از این یکانهای جزء دنبال هم چیده شدند. Dialogue: 0,0:08:05.00,0:08:08.00,Default,,0000,0000,0000,,یک ژنوم نیمگان [هاپلوئید] - ما در اصل دو کپی از همهی کروموزمهامان داریم - Dialogue: 0,0:08:08.00,0:08:12.00,Default,,0000,0000,0000,,یک ژنوم نیمگان [هاپلوئید] حدود ۳/۲ میلیارد نوکلئوتید در طول خودش دارد. Dialogue: 0,0:08:12.00,0:08:14.00,Default,,0000,0000,0000,,و همهی این چیز، اگر روی هم بگذارید، Dialogue: 0,0:08:14.00,0:08:16.00,Default,,0000,0000,0000,,بیش از شش میلیارد نوکلئوتید درازا دارد. Dialogue: 0,0:08:16.00,0:08:19.00,Default,,0000,0000,0000,,اگر همهی دیاِناِی درون یک سلول در بدنتان را از آن بیرون بیارید، Dialogue: 0,0:08:19.00,0:08:23.00,Default,,0000,0000,0000,,و آن را از دو انتها بکشید، دو متر طول خواهد داشت. Dialogue: 0,0:08:23.00,0:08:25.00,Default,,0000,0000,0000,,اگر همه دیاِناِی درون هر سلول درون بدنتان را بیرون بیارید، Dialogue: 0,0:08:25.00,0:08:29.00,Default,,0000,0000,0000,,و از دو سر آن را بکشید، هزاران بار، از اینجا به ماه میرسد و برمیگردد، Dialogue: 0,0:08:29.00,0:08:32.00,Default,,0000,0000,0000,,کلی اطلاعات در برگرفته. Dialogue: 0,0:08:32.00,0:08:38.00,Default,,0000,0000,0000,,و بنابراین وقتی شما دارید این مولکول دیاِناِی را کپی می:کنید تا آن را منتقل کنید، کار واقعا دشواریست. Dialogue: 0,0:08:38.00,0:08:42.00,Default,,0000,0000,0000,,طولانیترین کتابی را که میتونید را تصور کنید، مثلا «جنگ و صلح». Dialogue: 0,0:08:42.00,0:08:44.00,Default,,0000,0000,0000,,حالا آن را در ۱۰۰ ضرب کنید. Dialogue: 0,0:08:44.00,0:08:46.00,Default,,0000,0000,0000,,و تصور کنید که میخواید با دست آن را کپی کنید. Dialogue: 0,0:08:46.00,0:08:48.00,Default,,0000,0000,0000,,و هر روز تا پاسی از شب روی آن کار میکنید، Dialogue: 0,0:08:48.00,0:08:50.00,Default,,0000,0000,0000,,و خیلی، خیلی دقت به خرج میدید، و قهوه مینوشید Dialogue: 0,0:08:50.00,0:08:52.00,Default,,0000,0000,0000,,و حواستان شش دنگ جمعست، اما، گاهگُدار، Dialogue: 0,0:08:52.00,0:08:54.00,Default,,0000,0000,0000,,وقتی دارید از چیزی با دست رونوشت میگیرید، Dialogue: 0,0:08:54.00,0:08:56.00,Default,,0000,0000,0000,,اشتباههای نوشتاری خواهید داشت، یک اشتباه در هجیِ واژهها - Dialogue: 0,0:08:56.00,0:09:00.00,Default,,0000,0000,0000,,یک جابجایی میان ع و الف، یا ض و ز. Dialogue: 0,0:09:00.00,0:09:04.00,Default,,0000,0000,0000,,همین چیز برای دیاِناِیِ ما به هنگامی که دارد در طی نسلها منتقل میشه رخ میده. Dialogue: 0,0:09:04.00,0:09:07.00,Default,,0000,0000,0000,,این رخداد خیلی رایج نیست. ما یک مکانیسم تعبیهشده در درونمان برای نمونهخوانی و یافتن غلطهای تایپی داریم. Dialogue: 0,0:09:07.00,0:09:09.00,Default,,0000,0000,0000,,اما وقتی که اتفاق میافتد، و این تغییرات به نسلهای بعدی فرستاده میشن، Dialogue: 0,0:09:09.00,0:09:12.00,Default,,0000,0000,0000,,تبدیل به شناساگرهای نسَب و دودمان میشن. Dialogue: 0,0:09:12.00,0:09:14.00,Default,,0000,0000,0000,,اگر شما با یکی یک شناساگر مشترک داشته باشید، Dialogue: 0,0:09:14.00,0:09:17.00,Default,,0000,0000,0000,,معناش اینست که تا یک جایی با او در گذشته دارای نیای مشترک هستید، Dialogue: 0,0:09:17.00,0:09:19.00,Default,,0000,0000,0000,,کسی که نخستین بار این تغییر در دیاِناِیِ او رخ داده. Dialogue: 0,0:09:19.00,0:09:22.00,Default,,0000,0000,0000,,و این با بررسی الگوی دگرسانی ژنتیکی، Dialogue: 0,0:09:22.00,0:09:25.00,Default,,0000,0000,0000,,یعنی الگوی این شناساگرها در سراسر جهان، Dialogue: 0,0:09:25.00,0:09:29.00,Default,,0000,0000,0000,,و ارزیابی سنِ نسبی به هنگام روی دادنشان در سراسر تاریخِ ما، Dialogue: 0,0:09:29.00,0:09:32.00,Default,,0000,0000,0000,,میسر میشود که امروز توانستهایم یک نیانامهی خانوادگی برای هر موجود زنده بسازیم. Dialogue: 0,0:09:32.00,0:09:35.00,Default,,0000,0000,0000,,اینها دو تکه از دیاِناِی هستند که ما از آنها به فراوانی در کارمان بهره بردهایم. Dialogue: 0,0:09:35.00,0:09:38.00,Default,,0000,0000,0000,,دیاِناِیِ میتوکوندریایی، خط تبار خالصی از سوی مادر را دنبال میکند. Dialogue: 0,0:09:38.00,0:09:41.00,Default,,0000,0000,0000,,شما دیاِناِیِ میتوکوندریایی را از سوی مادرتان، و مادرِ مادرتان، به ارث میبرید، Dialogue: 0,0:09:41.00,0:09:43.00,Default,,0000,0000,0000,,تا به نخستین زن برسید. Dialogue: 0,0:09:43.00,0:09:46.00,Default,,0000,0000,0000,,کروموزوم ایگرِگ، تکهای از دیاِناِی که مردان را مرد میکند، Dialogue: 0,0:09:46.00,0:09:49.00,Default,,0000,0000,0000,,خط تبار خالص پدری را دنبال میکند. Dialogue: 0,0:09:49.00,0:09:53.00,Default,,0000,0000,0000,,هرکسی در این تالار، هرکسی در جهان، Dialogue: 0,0:09:53.00,0:09:57.00,Default,,0000,0000,0000,,یک جایی در این درختها به پیشنیانش میرسد. Dialogue: 0,0:09:57.00,0:10:00.00,Default,,0000,0000,0000,,حالا، با وجودی که اینها نسخهی ساده شدهای از درختهای واقعی هستند، Dialogue: 0,0:10:00.00,0:10:02.00,Default,,0000,0000,0000,,هنوز یکجورایی پیچیده هستند، پس بگذارید سادهترش کنیم. Dialogue: 0,0:10:02.00,0:10:04.00,Default,,0000,0000,0000,,آنها را کنار هم بگذارید، با هم ترکیبش کنید که شبیه یک درخت بشه Dialogue: 0,0:10:04.00,0:10:07.00,Default,,0000,0000,0000,,که ریشههاش در ته و شاخه رو به بالا باشند. Dialogue: 0,0:10:07.00,0:10:09.00,Default,,0000,0000,0000,,پیام اخلاقی چیه؟ Dialogue: 0,0:10:09.00,0:10:11.00,Default,,0000,0000,0000,,خب، چیزی که اول از همه به چشم میاد Dialogue: 0,0:10:11.00,0:10:14.00,Default,,0000,0000,0000,,اینست که ژرفترین خاندان در درخت خانوادگی ما Dialogue: 0,0:10:14.00,0:10:19.00,Default,,0000,0000,0000,,در آفریقا، و در میان آفریقاییها یافت میشه. Dialogue: 0,0:10:19.00,0:10:22.00,Default,,0000,0000,0000,,معناش اینست که آفریقاییها این چندسانی جهشیافته را برای مدت بیشتری در خود انباشتهاند. Dialogue: 0,0:10:22.00,0:10:25.00,Default,,0000,0000,0000,,معناش اینست که آفریقاییها این چندسانی جهشیافته را برای مدت بیشتری در خود انباشتهاند. Dialogue: 0,0:10:25.00,0:10:29.00,Default,,0000,0000,0000,,و معنای آن اینست که ما در آفریقا پدیدار شدهایم. این در دیاِناِیِ ما نوشته شده. Dialogue: 0,0:10:29.00,0:10:34.00,Default,,0000,0000,0000,,به هرتکهای از دیاِناِی که نگاه میکنیم در آفریقا چندسانی بیشتری دارد تا بیرون از آفریقا. Dialogue: 0,0:10:34.00,0:10:37.00,Default,,0000,0000,0000,,و در جاهایی در گذشته، یک زیرگروه از آفریقاییها Dialogue: 0,0:10:37.00,0:10:41.00,Default,,0000,0000,0000,,قارهی آفریقا را ترک کردند و بیرون رفتند و در دیگر نقاط جهان ساکن شدند. Dialogue: 0,0:10:41.00,0:10:43.00,Default,,0000,0000,0000,,حالا، این نیاکان مشترک چقدر قدمت دارند؟ Dialogue: 0,0:10:43.00,0:10:47.00,Default,,0000,0000,0000,,آیا میلیونها سال پیش بوده، که اگر به این حجم باورنکردنی از گوناگونی در سراسر جهان نگاه کنیم، میشه احتمالش را داد. Dialogue: 0,0:10:47.00,0:10:50.00,Default,,0000,0000,0000,,آیا میلیونها سال پیش بوده، که اگر به این حجم باورنکردنی از گوناگونی در سراسر جهان نگاه کنیم، میشه احتمالش را داد. Dialogue: 0,0:10:50.00,0:10:53.00,Default,,0000,0000,0000,,نه، دیاِناِی داستانی را تعریف میکند که خیلی روشنست. Dialogue: 0,0:10:53.00,0:10:58.00,Default,,0000,0000,0000,,در طی ۲۰۰٫۰۰۰ سال گذشته، همهی ما در یک نیا سهیم هستیم، یک شخصِ خاص - Dialogue: 0,0:10:58.00,0:11:02.00,Default,,0000,0000,0000,,حَوای میتوکوندریایی، که ممکنست نامش به گوشتان خورده باشد - در آفریقا، Dialogue: 0,0:11:02.00,0:11:05.00,Default,,0000,0000,0000,,یک زن آفریقایی که منجر به پدیداری همهی این گوناگونی میتوکوندریایی در جهان امروز شده. Dialogue: 0,0:11:05.00,0:11:07.00,Default,,0000,0000,0000,,اما چیزی که حتی جالبترست Dialogue: 0,0:11:07.00,0:11:09.00,Default,,0000,0000,0000,,اینست که اگر شما به سوی کروموزمِ ایگرگ نگاه کنید، Dialogue: 0,0:11:09.00,0:11:13.00,Default,,0000,0000,0000,,یعنی سوی مردانهی ماجرا، آدمِ کروموزم ایگرگ Dialogue: 0,0:11:13.00,0:11:15.00,Default,,0000,0000,0000,,فقط ۶۰٫۰۰۰ سال پیش زندگی میکرده. Dialogue: 0,0:11:15.00,0:11:18.00,Default,,0000,0000,0000,,یعنی تنها حدود ۲٫۰۰۰ نسل بشر، Dialogue: 0,0:11:18.00,0:11:21.00,Default,,0000,0000,0000,,یک چشم به همزدن در مفهوم فرگشتی (تکاملی). Dialogue: 0,0:11:22.00,0:11:25.00,Default,,0000,0000,0000,,این یعنی همهی ما در آن زمان هنوز در آفریقا میزیستهایم. Dialogue: 0,0:11:25.00,0:11:27.00,Default,,0000,0000,0000,,این یک مرد آفریقایی بوده که سبب شده Dialogue: 0,0:11:27.00,0:11:29.00,Default,,0000,0000,0000,,اینهمه گونهگونی در کروموزمِ ایگرگ در سراسر جهان پدید بیاد. Dialogue: 0,0:11:29.00,0:11:31.00,Default,,0000,0000,0000,,این تنها در طی ۶۰٫۰۰۰ سال پیش بوده Dialogue: 0,0:11:31.00,0:11:35.00,Default,,0000,0000,0000,,که ما شروع کردیم به زادن چنین گوناگونی باورنکردنی در سراسر جهان. Dialogue: 0,0:11:35.00,0:11:37.00,Default,,0000,0000,0000,,چه ماجرای جالبی. Dialogue: 0,0:11:37.00,0:11:40.00,Default,,0000,0000,0000,,همهی ما بخشی از یک خانوادهی پرجمعیت آفریقایی هستیم. Dialogue: 0,0:11:41.00,0:11:44.00,Default,,0000,0000,0000,,خب، این به نظر خیلی نو میاد. چرا از کمی پیشتر آغاز نکنیم؟ Dialogue: 0,0:11:44.00,0:11:48.00,Default,,0000,0000,0000,,چرا انسانهای راستقامت به گونههای جداگانهای فرگشت (تکامل) نیافتند؟ Dialogue: 0,0:11:48.00,0:11:50.00,Default,,0000,0000,0000,,یا بهجای نژادهای انسانی در سراسر جهان، به زیر-گونههایی مجزا؟ Dialogue: 0,0:11:50.00,0:11:54.00,Default,,0000,0000,0000,,چرا به نظر میاد که ما به تازگی از آفریقا بیرون آمدهایم؟ Dialogue: 0,0:11:54.00,0:11:56.00,Default,,0000,0000,0000,,خب، این پرسش مهمیست. این چراها Dialogue: 0,0:11:56.00,0:12:01.00,Default,,0000,0000,0000,,بهویژه در دانش ژنتیک و مطالعهی تاریخ به طور کلی، همیشه پرسشهای مهمی هستند، Dialogue: 0,0:12:01.00,0:12:03.00,Default,,0000,0000,0000,,آنهایی که پاسخدادن بهشان دشوارست. Dialogue: 0,0:12:03.00,0:12:06.00,Default,,0000,0000,0000,,و خب وقتی دیگر هیچی جواب نمیده، از آب و هوا حرف بزنید. Dialogue: 0,0:12:06.00,0:12:09.00,Default,,0000,0000,0000,,حدود ۶۰٫۰۰۰ سال پیش آب و هوای جهان چطور بوده؟ Dialogue: 0,0:12:09.00,0:12:12.00,Default,,0000,0000,0000,,راستش، ما داشتیم با بدترین بخش از واپسین دورهی یخبندان روبرو میشدیم. Dialogue: 0,0:12:12.00,0:12:15.00,Default,,0000,0000,0000,,واپسین دورهی یخبندان کم و بیش ۱۲۰٫۰۰۰ سال پیش آغاز شد. Dialogue: 0,0:12:15.00,0:12:19.00,Default,,0000,0000,0000,,دچار شدت و ضعف میشد، و دور و بَرِ ۷۰٫۰۰۰ سال پیش رو به وخامت گذاشت. Dialogue: 0,0:12:19.00,0:12:21.00,Default,,0000,0000,0000,,مدارک بسیاری از مغزههای حفاری Dialogue: 0,0:12:21.00,0:12:24.00,Default,,0000,0000,0000,,و گونههای گرده، ایزوتوپهای اکسیژن و غیره به دست آمده. Dialogue: 0,0:12:24.00,0:12:27.00,Default,,0000,0000,0000,,ما واپسین یخبندان را حداکثر حدود ۱۶٫۰۰۰ سال پیش پشت سر گذاشتیم، Dialogue: 0,0:12:27.00,0:12:31.00,Default,,0000,0000,0000,,اما در اصل، از حدود ۷۰٫۰۰۰ سال پیش همهچیز بنا گذاشت به دشوار شدن، Dialogue: 0,0:12:31.00,0:12:36.00,Default,,0000,0000,0000,,دما واقعا پایین آمد. نیمکرهی شمالی رشد بیسابقهی صفحات یخی را تجربه کرد. Dialogue: 0,0:12:36.00,0:12:40.00,Default,,0000,0000,0000,,نیویورک، شیکاگو، سیاتل، همه زیر لایهای از یخ بودند. Dialogue: 0,0:12:40.00,0:12:45.00,Default,,0000,0000,0000,,بیشتر بریتانیا، و سراسر اسکاندیناوی، از یخهایی با ضخامت چندین کیلومتر پوشیده شده بود. Dialogue: 0,0:12:45.00,0:12:48.00,Default,,0000,0000,0000,,حالا به این گوش کنید، آفریقا گرمسیریترین قاره در سیارهست - Dialogue: 0,0:12:48.00,0:12:52.00,Default,,0000,0000,0000,,حدود ۸۵ درصد آن میان برج جدی و عقرب قرار دارد - Dialogue: 0,0:12:52.00,0:12:54.00,Default,,0000,0000,0000,,و یخبندانهای زیادی در این میان روی نمیده، Dialogue: 0,0:12:54.00,0:12:56.00,Default,,0000,0000,0000,,مگر نوک قلههای بلند در شرق آفریقا. Dialogue: 0,0:12:56.00,0:12:59.00,Default,,0000,0000,0000,,پس چه چیزی در حال رخدادن بود؟ ما در آفریقا زیر یخ مدفون نبودیم. Dialogue: 0,0:12:59.00,0:13:02.00,Default,,0000,0000,0000,,در عوض، آفریقا در آن زمان داشت خشک میشد. Dialogue: 0,0:13:02.00,0:13:04.00,Default,,0000,0000,0000,,این یک نقشهی پارینه اقلیمیست Dialogue: 0,0:13:04.00,0:13:07.00,Default,,0000,0000,0000,,از وضعیت آفریقا میان ۶۰٫۰۰۰ تا ۷۰٫۰۰۰ سال پیش، Dialogue: 0,0:13:07.00,0:13:11.00,Default,,0000,0000,0000,,که از کنار هم گذاشتن تکههای اسنادی که من پیشتر به آنها اشاره کردم بازسازی شده. Dialogue: 0,0:13:11.00,0:13:15.00,Default,,0000,0000,0000,,دلیل آن اینست که یخ در حقیقت رطوبت را از اتمسفر میکشد. Dialogue: 0,0:13:15.00,0:13:19.00,Default,,0000,0000,0000,,اگر قارهی جنوبگان را در نظر بیارید، در واقع یک بیابانست، بارش بسیار کمی دریافت میکند. Dialogue: 0,0:13:19.00,0:13:21.00,Default,,0000,0000,0000,,بنابراین تمام جهان رو به خشکی بود. Dialogue: 0,0:13:21.00,0:13:25.00,Default,,0000,0000,0000,,سطح دریاها در حال پایین آمدن بود. و آفریقا داشت به صحرا تبدیل میشد. Dialogue: 0,0:13:25.00,0:13:28.00,Default,,0000,0000,0000,,صحرای آفریقا بسیار پهناورتر از امروز بود. Dialogue: 0,0:13:28.00,0:13:31.00,Default,,0000,0000,0000,,و زیستگاههای آدمیان، در مقایسه با امروز، به کمتر از چند ناحیهی کوچک فروکاسته بود. Dialogue: 0,0:13:31.00,0:13:33.00,Default,,0000,0000,0000,,و زیستگاههای آدمیان، در مقایسه با امروز، به کمتر از چند ناحیهی کوچک فروکاسته بود. Dialogue: 0,0:13:33.00,0:13:35.00,Default,,0000,0000,0000,,مدارک بهدست آمده از دادههای ژنتیکی Dialogue: 0,0:13:35.00,0:13:38.00,Default,,0000,0000,0000,,نشان میدهد که جمعیت انسان در آن زمان، یعنی حدود ۷۰٫۰۰۰ سال پیش، Dialogue: 0,0:13:38.00,0:13:41.00,Default,,0000,0000,0000,,به کمتر از ۲٫۰۰۰ نفر کاسته شده بود. Dialogue: 0,0:13:41.00,0:13:45.00,Default,,0000,0000,0000,,ما نزدیک بود منقرض بشیم. ما با چنگ و دندان خودمان را نگه داشته بودیم. Dialogue: 0,0:13:45.00,0:13:48.00,Default,,0000,0000,0000,,و سپس چیزی رخ داد. یک تصویرسازی عالی از این رویداد. Dialogue: 0,0:13:48.00,0:13:50.00,Default,,0000,0000,0000,,به این ابزارهای سنگی نگاه کنید. Dialogue: 0,0:13:50.00,0:13:54.00,Default,,0000,0000,0000,,آنهایی که در چپ هستند مربوطند به آفریقا، حدود یک میلیون سال پیش. Dialogue: 0,0:13:54.00,0:13:57.00,Default,,0000,0000,0000,,در سمت راست ابزارهایی هستند که در هلند ساخته شدهاند، عموزادههای دور ما، Dialogue: 0,0:13:57.00,0:13:59.00,Default,,0000,0000,0000,,نه نیای مستیقممان، که در اروپا میزیستهاند، Dialogue: 0,0:13:59.00,0:14:03.00,Default,,0000,0000,0000,,و سنشان به ۵۰٫۰۰۰ یا ۶۰٫۰۰۰ سال پیش بازمیگردد. Dialogue: 0,0:14:03.00,0:14:06.00,Default,,0000,0000,0000,,حالا، با پذیرفتن خطرِ دلخور کردن هر دیرین مردمشناس Dialogue: 0,0:14:06.00,0:14:09.00,Default,,0000,0000,0000,,یا مردمشناس فیزیکی در میان تماشاگران، Dialogue: 0,0:14:09.00,0:14:14.00,Default,,0000,0000,0000,,دراصل تفاوت چندانی میان این دو گروه ابزار سنگی مشاهده نمیشه. Dialogue: 0,0:14:14.00,0:14:17.00,Default,,0000,0000,0000,,ابزارهای سمت چپ کاملا مشابه ابزارهای سمت راست هستند. Dialogue: 0,0:14:17.00,0:14:21.00,Default,,0000,0000,0000,,ما با یک دورهی طولانی از ایستایی فرهنگی از یک میلیون سال پیش Dialogue: 0,0:14:21.00,0:14:23.00,Default,,0000,0000,0000,,تا حدود ۶۰٫۰۰۰ تا ۷۰٫۰۰۰ سال پیش روبرو هستیم. Dialogue: 0,0:14:23.00,0:14:25.00,Default,,0000,0000,0000,,سبک ابزارها تغییر چندانی نکردند. Dialogue: 0,0:14:25.00,0:14:27.00,Default,,0000,0000,0000,,اینها نشانگرِ این هستند که روش بشری زیستن Dialogue: 0,0:14:27.00,0:14:29.00,Default,,0000,0000,0000,,در طی این دوره تفاوت چندانی نکرده. Dialogue: 0,0:14:29.00,0:14:34.00,Default,,0000,0000,0000,,اما سپس در ۵۰، ۶۰، ۷۰ هزار سال پیش، جایی در این محدوده، Dialogue: 0,0:14:34.00,0:14:37.00,Default,,0000,0000,0000,,غوغایی به پا شد. هنر پای به صحنه گذاشت. Dialogue: 0,0:14:37.00,0:14:40.00,Default,,0000,0000,0000,,ابزارهای سنگی بسیار ظریفتر ساخته شدند. Dialogue: 0,0:14:40.00,0:14:42.00,Default,,0000,0000,0000,,نشانههایی در دست است که انسانها شروع به کسب مهارت در شکارِ گونههای خاصی، در زمانهای خاصی از سال، کردند، Dialogue: 0,0:14:43.00,0:14:45.00,Default,,0000,0000,0000,,نشانههایی در دست است که انسانها شروع به کسب مهارت در شکارِ گونههای خاصی، در زمانهای خاصی از سال، کردند، Dialogue: 0,0:14:45.00,0:14:48.00,Default,,0000,0000,0000,,جمعیت رو به افزایش گذاشت. Dialogue: 0,0:14:48.00,0:14:50.00,Default,,0000,0000,0000,,شاید، بر اساس آنچه زبانشناسان بسیاری بدان باور دارند، Dialogue: 0,0:14:50.00,0:14:54.00,Default,,0000,0000,0000,,زبانهای کاملا مدرن، یعنی زبانهای نحوی - فاعل، فعل، مفعول - Dialogue: 0,0:14:54.00,0:14:58.00,Default,,0000,0000,0000,,که ما از آنها استفاده میکنیم تا انگارههای پیچیدهمان را برسانیم، مانند آنچه دارم اکنون انجام میدم، تقریبا در این زمان پدیدار شدند. Dialogue: 0,0:14:58.00,0:15:02.00,Default,,0000,0000,0000,,ما هر چه بیشتر اجتماعی شدیم. شبکههای اجتماعی گسترش یافتند. Dialogue: 0,0:15:02.00,0:15:07.00,Default,,0000,0000,0000,,این تغییرات رفتاری به کمک ما آمد تا از این شرایط رو به وخامت در آفریقا نجات بیابیم، Dialogue: 0,0:15:07.00,0:15:11.00,Default,,0000,0000,0000,,و به ما اجازه دادند که در سراسر جهان پراکنده شویم. Dialogue: 0,0:15:12.00,0:15:15.00,Default,,0000,0000,0000,,ما در این همایش از کامیابیهای آفریقاییها داستانها شنیدیم. Dialogue: 0,0:15:15.00,0:15:18.00,Default,,0000,0000,0000,,خب، میخواهید داستان کامیابی غاییِ آفریقا را بشنوید؟ Dialogue: 0,0:15:18.00,0:15:21.00,Default,,0000,0000,0000,,در آیینه نگاهی بندازید. دلیل اینکه امروز شما زنده هستید Dialogue: 0,0:15:21.00,0:15:25.00,Default,,0000,0000,0000,,تغییراتی هستند که در مغز ما در آفریقا رخ دادند - Dialogue: 0,0:15:25.00,0:15:28.00,Default,,0000,0000,0000,,شاید جایی در منطقهای که ما هماکنون نشستهایم، Dialogue: 0,0:15:28.00,0:15:31.00,Default,,0000,0000,0000,,در حدود ۶۰، ۷۰ هزار سال پیش - Dialogue: 0,0:15:31.00,0:15:34.00,Default,,0000,0000,0000,,به ما این فرصت را داد که نه تنها در آفریقا نجات پیدا کنیم، بلکه در بیرون از آفریقا هم پراکنده شویم. Dialogue: 0,0:15:34.00,0:15:37.00,Default,,0000,0000,0000,,یک کوچ کرانهایِ باستانی در امتداد ساحل جنوبی آسیا، Dialogue: 0,0:15:37.00,0:15:39.00,Default,,0000,0000,0000,,که منجر به ترک آفریقا در حدود ۶۰٫۰۰۰ سال پیش شد، Dialogue: 0,0:15:39.00,0:15:43.00,Default,,0000,0000,0000,,و به سرعت، در ۵۰٫۰۰۰ سال پیش، به استرالیا رسید. Dialogue: 0,0:15:43.00,0:15:45.00,Default,,0000,0000,0000,,اندکی بعد یک کوچ دیگر به خاورمیانه. Dialogue: 0,0:15:45.00,0:15:47.00,Default,,0000,0000,0000,,اینها شکارچیان دشت بودند. Dialogue: 0,0:15:47.00,0:15:49.00,Default,,0000,0000,0000,,بنابراین آنهایی که میخوان به یکی از آن سفرهای پس از همایش برن، Dialogue: 0,0:15:49.00,0:15:51.00,Default,,0000,0000,0000,,فرصت این را خواهند داشت که ببینند یک دشت واقعی چه شکلیست. Dialogue: 0,0:15:51.00,0:15:53.00,Default,,0000,0000,0000,,و در واقع مثل یک گنجهی پر از گوشتست. Dialogue: 0,0:15:53.00,0:15:56.00,Default,,0000,0000,0000,,مردمی که در کشتن جانوران ورزیده شده بودند، Dialogue: 0,0:15:56.00,0:15:59.00,Default,,0000,0000,0000,,جانوران را در این دشتهای پر از گوشت شکار میکردند، و پیش میرفتند، Dialogue: 0,0:15:59.00,0:16:03.00,Default,,0000,0000,0000,,در حدود ۴۵٫۰۰۰ سال پیش، در یکی از مراحل نادر تَرسالی در صحرای آفریقا، چمنزارها تا خودِ خاورمیانه دنبال کردند. Dialogue: 0,0:16:03.00,0:16:05.00,Default,,0000,0000,0000,,در حدود ۴۵٫۰۰۰ سال پیش، در یکی از مراحل نادر ترسالی در صحرای آفریقا، چمنزارها را تا خودِ خاورمیانه دنبال کردند. Dialogue: 0,0:16:05.00,0:16:08.00,Default,,0000,0000,0000,,کوچ به سوی خاور، دنبال کردن چمنزارها، Dialogue: 0,0:16:08.00,0:16:10.00,Default,,0000,0000,0000,,این چیزیست که آنها برای بقا با آن سازگار شدند. Dialogue: 0,0:16:10.00,0:16:12.00,Default,,0000,0000,0000,,و هنگامی که به آسیای مرکزی رسیدند، Dialogue: 0,0:16:12.00,0:16:15.00,Default,,0000,0000,0000,,به جایی گام نهاندند که بیبروبرگرد یک بزرگراه عالی جلگهای بود، Dialogue: 0,0:16:15.00,0:16:17.00,Default,,0000,0000,0000,,یک بزرگراه در دل یک چمنزار. Dialogue: 0,0:16:17.00,0:16:19.00,Default,,0000,0000,0000,,چمنزارها در آن زمان - و این در طی واپسین عصر یخبندان بود - Dialogue: 0,0:16:19.00,0:16:22.00,Default,,0000,0000,0000,,از آلمان تا کره کشیده شده بود، Dialogue: 0,0:16:22.00,0:16:24.00,Default,,0000,0000,0000,,و سراسر قاره به روی آنها گشوده بود. Dialogue: 0,0:16:24.00,0:16:26.00,Default,,0000,0000,0000,,ورود به اروپا در حدود ۳۵٫۰۰۰ سال پیش، Dialogue: 0,0:16:26.00,0:16:28.00,Default,,0000,0000,0000,,و سرانجام، گروه کوچکی به جایی در شمال کوچ کردند، Dialogue: 0,0:16:28.00,0:16:32.00,Default,,0000,0000,0000,,با سختترین شرایط آب و هوایی که میشه تصور کرد، سیبری، Dialogue: 0,0:16:32.00,0:16:34.00,Default,,0000,0000,0000,,در درون مدار شمالگان، در طی واپسین دورهی یخبندان - Dialogue: 0,0:16:34.00,0:16:38.00,Default,,0000,0000,0000,,دما در حدود ۷۰-، ۸۰-، و حتی ۱۰۰- و بیشتر - Dialogue: 0,0:16:38.00,0:16:42.00,Default,,0000,0000,0000,,و کوچ به درون آمریکا، در نهایت دسترسی به سرحدِ نهایی. Dialogue: 0,0:16:42.00,0:16:46.00,Default,,0000,0000,0000,,یک داستان جالب، و پیش از همه در آفریقا رخ داد. Dialogue: 0,0:16:46.00,0:16:48.00,Default,,0000,0000,0000,,تغییراتی که به ما اجازه داد که دست به چنین کاری بزنیم، Dialogue: 0,0:16:48.00,0:16:51.00,Default,,0000,0000,0000,,تکامل این مغز بسیار سازگار که همهی ما با خود حمل می:کنیم، Dialogue: 0,0:16:51.00,0:16:53.00,Default,,0000,0000,0000,,که به ما اجازه میده که فرهنگهای بدیع را بیافرینیم، Dialogue: 0,0:16:53.00,0:16:56.00,Default,,0000,0000,0000,,که به ما این فرصت را میده که این گوناگونی را Dialogue: 0,0:16:56.00,0:16:59.00,Default,,0000,0000,0000,,که در یک سفر برقآسا، مانند سفری که من تازه انجامش دادم، شاهدش هستیم را به وجود بیاریم. Dialogue: 0,0:17:00.00,0:17:04.00,Default,,0000,0000,0000,,حالا، این داستانی که برای شما حکایت کردم درست مانند یک گردش سریعالسیر بود Dialogue: 0,0:17:04.00,0:17:09.00,Default,,0000,0000,0000,,از اینکه ما چگونه در جهان سکنی گزیدیم، کوچ باشکوه پارینه سنگیِ گونهی ما. Dialogue: 0,0:17:09.00,0:17:11.00,Default,,0000,0000,0000,,و این داستانیست که یکی دو سال پیش Dialogue: 0,0:17:11.00,0:17:15.00,Default,,0000,0000,0000,,در کتابم «سِیرِ آدمی»، و فیلمی که با همین عنوان ساختیم تعریف کردم. Dialogue: 0,0:17:15.00,0:17:18.00,Default,,0000,0000,0000,,و هنگامی که داشتیم مراحل پایانی ساخت فیلم را طی میکردیم - Dialogue: 0,0:17:18.00,0:17:20.00,Default,,0000,0000,0000,,این فیلم با همکاری نشنالجئوگرافیک ساخته شده بود - Dialogue: 0,0:17:20.00,0:17:23.00,Default,,0000,0000,0000,,من با رفقام در این شبکه مذاکره بر روی این کار را شروع کردم. Dialogue: 0,0:17:23.00,0:17:27.00,Default,,0000,0000,0000,,و آنها واقعا توجهشان به این پروژه جلب شد. آنها از فیلم خوششان آمد، اما گفتند: Dialogue: 0,0:17:27.00,0:17:29.00,Default,,0000,0000,0000,,«میدانی، ما در اصل به این به عنوان Dialogue: 0,0:17:29.00,0:17:33.00,Default,,0000,0000,0000,,موج تازهای در مطالعهی خاستگاه گونهی آدمی نگاه میکنیم، جایی که همه از آن نشأت گرفتیم، Dialogue: 0,0:17:33.00,0:17:38.00,Default,,0000,0000,0000,,یک مطالعه با استفاده از ابزارهای دیاِناِی برای نگاشت و نقشهبرداری کوچها در سراسر جهان. Dialogue: 0,0:17:38.00,0:17:40.00,Default,,0000,0000,0000,,میدانی، بررسی خاستگاه بشر در دیاِناِیِ ما نهفتهست، Dialogue: 0,0:17:40.00,0:17:42.00,Default,,0000,0000,0000,,و ما میخوایم آن را به مرحلهی بعدی ببریم. Dialogue: 0,0:17:42.00,0:17:44.00,Default,,0000,0000,0000,,تو میخوای بعد از این چه کار کنی؟» Dialogue: 0,0:17:44.00,0:17:46.00,Default,,0000,0000,0000,,که خیلی عالیه که نشنالجئوگرافیک این را از آدم بپرسد. Dialogue: 0,0:17:46.00,0:17:50.00,Default,,0000,0000,0000,,و من گفتم: «خب، راستش، چیزی که من جسته و گریخته طراحی کردم اینست. Dialogue: 0,0:17:50.00,0:17:54.00,Default,,0000,0000,0000,,این یک گِرتهی سردستی از اینست که ما چطور در سراسر این سیاره مهاجرت کردیم. Dialogue: 0,0:17:54.00,0:17:57.00,Default,,0000,0000,0000,,و این بر پایهی چندهزار نفریست که ما از آنها پدید آمدیم، Dialogue: 0,0:17:57.00,0:17:59.00,Default,,0000,0000,0000,,میدانید، یک مشت بنیبشر اینجا و آنجای جهان. Dialogue: 0,0:17:59.00,0:18:03.00,Default,,0000,0000,0000,,ما چندتا از شناساگرهای ژنتیکی را مطالعه کردیم، و هنوز شکافهای زیادی در این نقشه وجود دارد. Dialogue: 0,0:18:03.00,0:18:05.00,Default,,0000,0000,0000,,ما تازه نقطهها را به هم وصل کردیم. کاری که باید انجام بدیم Dialogue: 0,0:18:05.00,0:18:09.00,Default,,0000,0000,0000,,افزایش اندازهی نمونهمان با یک مرتبهی بزرگی یا بیشتر است - Dialogue: 0,0:18:09.00,0:18:13.00,Default,,0000,0000,0000,,صدهاهزار نمونهی دیاِناِی از مردم سرتاسر گیتی.» Dialogue: 0,0:18:13.00,0:18:16.00,Default,,0000,0000,0000,,و این علت پیدایش پروژهی ژننگاری (ژنوگرافیک) بود. Dialogue: 0,0:18:16.00,0:18:19.00,Default,,0000,0000,0000,,این پروژه در آوریل ۲۰۰۵ تعریف شد. Dialogue: 0,0:18:19.00,0:18:23.00,Default,,0000,0000,0000,,شامل سه بخشِ هستهای است. آشکارا، دانش مهمترین بخش از آن است. Dialogue: 0,0:18:23.00,0:18:26.00,Default,,0000,0000,0000,,پژوهش میدانی که ما در سراسر جهان با مردمان بومی در حال پیشبُرد آن هستیم. Dialogue: 0,0:18:26.00,0:18:29.00,Default,,0000,0000,0000,,مردمی که برای مدت طولانی در یک مکان زیستهاند Dialogue: 0,0:18:29.00,0:18:31.00,Default,,0000,0000,0000,,و پیوند خودشان را با جایی که در آن میزیند نگهداشتهاند؛ Dialogue: 0,0:18:31.00,0:18:33.00,Default,,0000,0000,0000,,چیزی که خیلی از ما آن را از دست دادهایم. Dialogue: 0,0:18:34.00,0:18:36.00,Default,,0000,0000,0000,,مثلا نیاکان من اهل اروپای شمالی هستند. Dialogue: 0,0:18:36.00,0:18:39.00,Default,,0000,0000,0000,,من، وقتی در سفر نباشم، در کرانهی شرقی دریا در آمریکای شمالی زندگی میکنم. Dialogue: 0,0:18:39.00,0:18:42.00,Default,,0000,0000,0000,,من بومیِ کجا هستم؟ در حقیقت هیچجا. ژنهای من همه در هم و بر هم شده. Dialogue: 0,0:18:42.00,0:18:45.00,Default,,0000,0000,0000,,اما مردمانی وجود دارند که آن پیوند با نیکانشان حفظ کردند؛ Dialogue: 0,0:18:45.00,0:18:48.00,Default,,0000,0000,0000,,که این به ما اجازه میده نتایج دیاِناِی را بافتشناسی کنیم. Dialogue: 0,0:18:48.00,0:18:50.00,Default,,0000,0000,0000,,این پژوهش میدانی بر این نکته تمرکز کرده، Dialogue: 0,0:18:50.00,0:18:52.00,Default,,0000,0000,0000,,مراکزی که ما در سراسر جهان برپا کردهایم - Dialogue: 0,0:18:52.00,0:18:55.00,Default,,0000,0000,0000,,ده تا از آنها، متخصصان برجستهی ژنتیک جمعیت هستند. Dialogue: 0,0:18:55.00,0:18:58.00,Default,,0000,0000,0000,,اما، علاوه بر آن، ما میخواستیم که این مطالعه را به روی هرکسی در هرجای جهان باز کنیم. Dialogue: 0,0:18:58.00,0:19:02.00,Default,,0000,0000,0000,,چقدر فرصت این را به دست میارید که در یک پروژهی بزرگ علمی شرکت کنید؟ Dialogue: 0,0:19:02.00,0:19:04.00,Default,,0000,0000,0000,,پروژهی ژنوم انسانی، یا یک ماموریت مریخنوردی. Dialogue: 0,0:19:04.00,0:19:06.00,Default,,0000,0000,0000,,در این موردِ خاص، شما هم بازی هستید. Dialogue: 0,0:19:06.00,0:19:10.00,Default,,0000,0000,0000,,شما میتونید برید به تارنمای ما،\NNationalgeographic.com/genographic Dialogue: 0,0:19:10.00,0:19:13.00,Default,,0000,0000,0000,,میتونید یک کیت سفارش بدید. میتونید دیاِناِیِ خودتان را آزمایش کنید. Dialogue: 0,0:19:13.00,0:19:16.00,Default,,0000,0000,0000,,و میتونید آن نتایج را به پایگاه دادهها ارایه کنید، Dialogue: 0,0:19:16.00,0:19:18.00,Default,,0000,0000,0000,,و کمی دربارهی پیشزمینهی نَسَبیتان بگید، Dialogue: 0,0:19:18.00,0:19:22.00,Default,,0000,0000,0000,,و اجازه بدید که دادهها به عنوان بخشی از یک تلاش علمی تحلیل بشه. Dialogue: 0,0:19:22.00,0:19:26.00,Default,,0000,0000,0000,,از سویی، همهی این تشکیلات یک بنگاه غیرِانتفاعیست، و بنابراین پولی که به دست میاد، Dialogue: 0,0:19:26.00,0:19:29.00,Default,,0000,0000,0000,,پس از اینکه ما هزینههای انجام آزمایشها و ساخت بستههای آزمایش را پوشش دادیم، Dialogue: 0,0:19:29.00,0:19:31.00,Default,,0000,0000,0000,,دوباره برای سرمایهگذاری بر روی همین پروژه برگردانده میشه. Dialogue: 0,0:19:31.00,0:19:33.00,Default,,0000,0000,0000,,بیشتر آن به جایی سرازیر میشه که ما بهش میگیم صندوق میراث. Dialogue: 0,0:19:33.00,0:19:37.00,Default,,0000,0000,0000,,این یک موجودی خیریهست، در اصل یک موجودی قرضالحسنه Dialogue: 0,0:19:37.00,0:19:39.00,Default,,0000,0000,0000,,که پول را به گروههای بومی در گوشه و کنار جهان برمیگرداند؛ Dialogue: 0,0:19:39.00,0:19:43.00,Default,,0000,0000,0000,,برای پروژههای تحصیلی، فرهنگی که خود آنها بانی آن هستند. Dialogue: 0,0:19:43.00,0:19:45.00,Default,,0000,0000,0000,,آنها برای این وام درخواست میدن تا پروژههای گوناگونی را به انجام برسانند، Dialogue: 0,0:19:45.00,0:19:47.00,Default,,0000,0000,0000,,و من به شما یکی دو نمونه نشان میدم. Dialogue: 0,0:19:47.00,0:19:50.00,Default,,0000,0000,0000,,خب ما در این پروژه چهطور پیش میریم؟ ما حدود ۲۵٫۰۰۰ نمونه در اختیار داریم Dialogue: 0,0:19:50.00,0:19:52.00,Default,,0000,0000,0000,,که از مردم بومی در سراسر جهان جمعآوری شده. Dialogue: 0,0:19:52.00,0:19:55.00,Default,,0000,0000,0000,,جالبترین چیز در این میان علاقهی عمومی به این پروژهست؛ Dialogue: 0,0:19:55.00,0:19:58.00,Default,,0000,0000,0000,,۲۱۰٫۰۰۰ نفر از زمان آغاز پروژه در دو سال پیش، این کیتهای مشارکتی را سفارش دادند، Dialogue: 0,0:19:58.00,0:20:00.00,Default,,0000,0000,0000,,۲۱۰٫۰۰۰ نفر از زمان آغاز پروژه در دو سال پیش، این کیتهای مشارکتی را سفارش دادند، Dialogue: 0,0:20:00.00,0:20:03.00,Default,,0000,0000,0000,,که حدود پنج میلیون دلار را به ارمغان آورده، Dialogue: 0,0:20:03.00,0:20:06.00,Default,,0000,0000,0000,,بیشتر این مقدار، دستکم نیمی از این مبلغ، به حساب صندوق میراث واریز شده. Dialogue: 0,0:20:06.00,0:20:10.00,Default,,0000,0000,0000,,ما به تازگی نخستین جایزهی وام میراث را که در حدود ۵۰۰٫۰۰۰ دلار بود اعطا کردهایم. Dialogue: 0,0:20:10.00,0:20:13.00,Default,,0000,0000,0000,,پروژههای گوشه و کنار جهان - مستندسازی سرودههای شفاهی در سیرالئون، Dialogue: 0,0:20:13.00,0:20:16.00,Default,,0000,0000,0000,,پاسداری و حفظ تکهدوزی در غزه، Dialogue: 0,0:20:16.00,0:20:19.00,Default,,0000,0000,0000,,احیای زبان در تاجیکستان، و غیره و غیره. Dialogue: 0,0:20:19.00,0:20:22.00,Default,,0000,0000,0000,,به این ترتیب اوضاع این پروژه خیلی خیلی خوبست، Dialogue: 0,0:20:22.00,0:20:26.00,Default,,0000,0000,0000,,و من اصرار دارم که شما این تارنما را ببینید و این فضا را تماشا کنید. Dialogue: 0,0:20:26.00,0:20:28.00,Default,,0000,0000,0000,,خیلی از شما سپاسگزارم. Dialogue: 0,0:20:28.00,0:20:30.00,Default,,0000,0000,0000,,(تشویق)