1
00:00:01,000 --> 00:00:04,120
Յեյլի շրջանավարտների ամսագրում մի հոդված

2
00:00:05,240 --> 00:00:07,816
պատմում էր Քլայդ Մերֆիի մասին,

3
00:00:07,840 --> 00:00:11,720
որը 1970 թվականի աֆրոամերիկացի
սևամորթ շրջանավարտներից էր:

4
00:00:12,960 --> 00:00:15,000
Դա մի հաջողակի պատմություն էր:

5
00:00:16,320 --> 00:00:19,320
Ավարտելով Յեյլը և Կոլումբիայի
իրավաբանական ֆակուլտետը,

6
00:00:20,160 --> 00:00:22,376
Քլայդը հաջորդ 30 տարիների ընթացքում

7
00:00:22,400 --> 00:00:25,560
Ամերիկայի լավագույն քաղաքացիական
իրավունքի փաստաբաններից էր:

8
00:00:26,280 --> 00:00:28,960
Նա լավ ամուսին ու հայր էր:

9
00:00:30,080 --> 00:00:32,816
Սակայն, չնայած իր հաջողություններին

10
00:00:32,840 --> 00:00:35,160
անձնական և մասնագիտական ոլորտներում,

11
00:00:36,080 --> 00:00:38,360
Քլայդի պատմությունը տխուր ավարտ ունեցավ:

12
00:00:39,440 --> 00:00:40,640
2010 թվականին,

13
00:00:41,720 --> 00:00:43,480
62 տարեկան հասակում

14
00:00:44,640 --> 00:00:47,640
Քլայդը մահացավ թոքերում արյան կուտակումից:

15
00:00:50,120 --> 00:00:53,920
Նրա պատմությունը միակը չէր:

16
00:00:54,720 --> 00:00:57,576
Յեյլի նրա սևամորթ դասընկերներից շատերը

17
00:00:57,600 --> 00:00:59,080
ևս մահացան երիտասարդ տարիքում:

18
00:01:00,080 --> 00:01:03,440
Իրականում, հոդվածում նշվում է,

19
00:01:04,319 --> 00:01:08,016
որ Յեյլն ավարտելուց 41 տարի անց

20
00:01:08,040 --> 00:01:11,216
1970 թվականի սևամորթ շրջանավարտների

21
00:01:11,240 --> 00:01:14,496
մահացությունը երեք անգամ ավելի բարձր էր,

22
00:01:14,520 --> 00:01:16,960
քան մնացածներինը:

23
00:01:18,680 --> 00:01:19,880
Ցնցող է:

24
00:01:21,240 --> 00:01:23,760
Ամերիկան վերջերս զգոն է դարձել՝

25
00:01:24,680 --> 00:01:26,856
որպես արդյունք բազմաթիվ բողոքների՝

26
00:01:26,880 --> 00:01:30,640
ոստիկանության անզեն սևամորթների վրա 
կրակ արձակելու դեմ:

27
00:01:31,960 --> 00:01:35,160
Մեկ այլ մեծ խնդիրը կայանում է նրանում,

28
00:01:36,560 --> 00:01:39,656
որ ամեն յոթ րոպե

29
00:01:39,680 --> 00:01:43,680
մեկ սևամորթ է վաղաժամ մահանում 
Միացյալ Նահանգներում:

30
00:01:44,440 --> 00:01:48,256
Սա նշանակում է, որ 200-ից ավելի սևամորթ է

31
00:01:48,280 --> 00:01:50,416
մահանում ամեն օր,

32
00:01:50,440 --> 00:01:55,240
նրանք, ովքեր չէին մահանա, եթե առողջապես
հավասար լինեին սպիտակամորթներին:

33
00:01:58,240 --> 00:01:59,920
Վերջին 25 տարիների ընթացքում

34
00:02:00,920 --> 00:02:02,856
ես իմ առաքելությունն եմ համարում

35
00:02:02,880 --> 00:02:05,656
հասկանալ, թե ինչու մաշկի գույնը

36
00:02:05,680 --> 00:02:08,240
այդքան մեծ կարևորություն ունի 
առողջ լինելու հարցում:

37
00:02:09,759 --> 00:02:11,536
Իմ կարիերայի ամենասկզբում

38
00:02:11,560 --> 00:02:15,936
կարծիք կար, որ ամենի պատճառը
ռասայական տարբերությունը,

39
00:02:15,960 --> 00:02:17,720
եկամտի չափն ու կրթությունն է:

40
00:02:18,480 --> 00:02:23,320
Ես հայտնաբերեցի, որ տնտեսական կարգավիճակը
կարևոր է առողջության համար,

41
00:02:24,200 --> 00:02:26,096
և սա դեռ սկիզբն է:

42
00:02:26,120 --> 00:02:31,040
Օրինակ, եթե մենք նայենք կյանքի սպասելի 
տևողությանը 25 տարեկան հասակում,

43
00:02:31,960 --> 00:02:37,056
այդ տարիքում 5 տարվա տարբերություն կա 
սևամորթների և սպիտակամորթների մեջ:

44
00:02:37,080 --> 00:02:41,016
Այդ տարբերությունը կրթության ոլորտում
սևերի և սպիտակների միջև

45
00:02:41,040 --> 00:02:44,160
ավելի մեծ է, քան՝ ռասայական:

46
00:02:44,960 --> 00:02:49,576
Միևնույն ժամանակ, 
կրթության ամեն աստիճանում

47
00:02:49,600 --> 00:02:51,840
սպիտակամորթները սևամորթներից 
երկար են ապրում:

48
00:02:52,560 --> 00:02:54,856
Այսպիսով, դպրոցն ավարտած 
սպիտակ երիտասարդները

49
00:02:54,880 --> 00:02:58,576
ապրում են իրենց սևամորթ հասակակիցներից
3.4 տարով ավելի:

50
00:02:58,600 --> 00:03:01,496
Այս տարբերությունն ավելի մեծ է

51
00:03:01,520 --> 00:03:03,160
քոլեջն ավարտողների պարագայում:

52
00:03:04,200 --> 00:03:07,216
Ամենազարմանալին այն է, որ

53
00:03:07,240 --> 00:03:10,616
ավագ դպրոցն ավարտած սպիտակ երիտասարդները

54
00:03:10,640 --> 00:03:14,336
ավելի երկար են ապրում, քան 
այն սևամորթները, որոնք քոլեջ են ավարտել

55
00:03:14,360 --> 00:03:15,600
կամ համալսարան:

56
00:03:16,600 --> 00:03:20,496
Այսպիսով, ինչու՞ մաշկի գույնն այդքան
կարևոր է առողջության համար:

57
00:03:20,520 --> 00:03:24,560
Եկամտից ու կրթությունից բացի, էլ ի՞նչն է,

58
00:03:25,400 --> 00:03:26,640
որ նշանակություն ունի:

59
00:03:28,040 --> 00:03:29,640
Վաղ իննսունականներին

60
00:03:30,520 --> 00:03:32,680
ինձ խնդրեցին վերանայել մի գիրք

61
00:03:33,600 --> 00:03:35,480
սև ամերիկացիների առողջության մասին:

62
00:03:36,200 --> 00:03:39,296
Ինձ ապշեցրեց այն, որ գրքի 25 գլուխներից

63
00:03:39,320 --> 00:03:41,576
յուրաքանչյուրում

64
00:03:41,600 --> 00:03:43,376
ասվում էր, թե ռասիզմն է

65
00:03:43,400 --> 00:03:46,440
սևամորթների առողջությանը վնասող 
հիմնական գործոնը:

66
00:03:47,360 --> 00:03:49,080
Այդ հետազոտությունները 
հայտարարում էին, որ

67
00:03:50,120 --> 00:03:54,880
սևամորթների վրա բացասական ազդեցություն
ունեցող գործոնը ռասիզմն է,

68
00:03:56,080 --> 00:03:57,640
բայց փաստեր չէին ներկայացնում:

69
00:03:58,560 --> 00:04:00,720
Իմ կարծիքով դա ճիշտ չէր:

70
00:04:01,960 --> 00:04:03,616
Ամիսներ անց

71
00:04:03,640 --> 00:04:06,576
Վաշինգտոնում (ԿՇ), մի կոնֆերանսում
ելույթ ունենալիս,

72
00:04:06,600 --> 00:04:09,776
ես ասացի, թե հետազոտության 
առաջնահերթ նպատակներից է

73
00:04:09,800 --> 00:04:13,520
արձանագրել, թե ինչպե՞ս է ռասիզմը 
ազդում առողջության վրա:

74
00:04:14,880 --> 00:04:17,416
Մի սպիտակ տղամարդ լսարանից ոտքի ելավ

75
00:04:17,440 --> 00:04:20,760
և ասաց, թե, մինչդեռ ռասիզմը կարևոր փաստ է,


76
00:04:22,240 --> 00:04:23,720
այն երբեք չենք կարող չափել:

77
00:04:24,880 --> 00:04:26,880
"Ինքնագնահատականն ենք չափում", - ասացի ես:

78
00:04:28,200 --> 00:04:29,616
"Բայց ի՞նչ պատճառներ ունենք

79
00:04:29,640 --> 00:04:32,640
ռասիզմը չչափելու համար,
եթե մտքներիս տեղ լինի"

80
00:04:33,720 --> 00:04:36,216
Եվ ես մտադրվեցի դա անել

81
00:04:36,240 --> 00:04:37,760
ու մշակեցի երեք ցուցանիշ:

82
00:04:38,440 --> 00:04:42,416
Առաջինը վերաբերվում էր խտրականությանը.

83
00:04:42,440 --> 00:04:46,696
օրինակ՝ աշխատանքից անարդար հեռացնելը կամ
անհիմն կանգնեցնելը ոստիկանության կողմից:

84
00:04:46,720 --> 00:04:52,016
Բայց խտրականությանը հանդիպում ենք նաև
այլ աննշան դեպքերում,

85
00:04:52,040 --> 00:04:55,120
այսպես, երկրորդ ցուցանիշն է
"Առօրյայի խտրականության ցուցանիշը"

86
00:04:56,000 --> 00:04:57,736
այն ներառում է ինը տեսակի միջադեպ.

87
00:04:57,760 --> 00:04:59,096
օրինակ՝

88
00:04:59,120 --> 00:05:02,416
ձեզ պակաս հարգանքով են վերաբերվում,
քան մյուսներին,

89
00:05:02,440 --> 00:05:06,016
ռեստորանում, խանութում, ուրիշների համեմատ,
ձեզ ավելի վատ են սպասարկում,

90
00:05:06,040 --> 00:05:08,280
կամ մարդիկ կարծես թե 
վախով են ձեզ վերաբերվում:

91
00:05:09,240 --> 00:05:12,056
Այս ցուցանիշը ընդգրկում է այն ամենը,

92
00:05:12,080 --> 00:05:15,656
ինչի պատճառով հասարակության կողմից
չգնահատված մարդկանց

93
00:05:15,680 --> 00:05:18,616
արժանապատվությունն ու հարգանքը

94
00:05:18,640 --> 00:05:21,000
օրեցօր պատառ-պատառ ցնդում է:

95
00:05:21,960 --> 00:05:23,440
Հետազոտությունը ցույց է տալիս,

96
00:05:25,440 --> 00:05:28,296
որ վերին աստիճանի խտրականությունները

97
00:05:28,320 --> 00:05:33,856
ամենատարբեր հիվանդություններ
ստանալու ավելի բարձր ռիսկի հետ են կապված.

98
00:05:33,880 --> 00:05:37,136
արյան ճնշումից մինչև գիրություն,

99
00:05:37,160 --> 00:05:39,816
կրծքի քաղցկեղ, 
սրտանոթային հիվանդություններ,

100
00:05:39,840 --> 00:05:42,400
և նույնիսկ վաղաժամ մահ:

101
00:05:43,520 --> 00:05:48,616
Հետաքրքիր է, որ որոշ հետևանքներ 
ի հայտ են գալիս շատ վաղ տարիքում:

102
00:05:48,640 --> 00:05:52,760
Օրինակ՝. սևամորթ դեռահասների շրջանակներում
կատարված ուսումնասիրություննեը

103
00:05:54,120 --> 00:05:59,560
ցույց տվեցին, որ նրանց մոտ, ովքեր 
հաճախ են խտրականության զոհ դարձել,

104
00:06:01,120 --> 00:06:03,800
շատ ավելի բարձր են սթրեսի հորմոնները,

105
00:06:05,520 --> 00:06:07,456
արյան ճնշումը,

106
00:06:07,480 --> 00:06:10,200
և քաշը 20 տարեկանում:

107
00:06:12,440 --> 00:06:13,640
Սակայն

108
00:06:15,920 --> 00:06:18,456
խտրականության պատճառով առաջացած սթրեսը

109
00:06:18,480 --> 00:06:20,416
խնդրի միայն մի կողմն է:

110
00:06:20,440 --> 00:06:22,936
Ռասիզմն ու խտրականությունը

111
00:06:22,960 --> 00:06:27,256
առողջությանը վերաբերվող այլ ոլորտներում էլ
ազդեցություն ունեն:

112
00:06:27,280 --> 00:06:30,360
Օրինակ՝. բժշկության ոլորտում
գոյություն ունի խտրականություն:

113
00:06:31,080 --> 00:06:35,376
1999 թ. Բժշկության Ազգային Ակադեմիան

114
00:06:35,400 --> 00:06:37,336
ինձ հրավիրեց մասնակցելու հանձնաժողովում,

115
00:06:37,360 --> 00:06:42,416
որը, հենվելով գիտականորեն ապացուցված
փաստերի վրա, եզրակացրեց,

116
00:06:42,440 --> 00:06:44,936
թե սևերն ու այլ ազգային
փոքրամասնությունները

117
00:06:44,960 --> 00:06:47,840
պակաս որակյալ խնամք են ստանում,
քան սպիտակները:

118
00:06:48,480 --> 00:06:52,336
Սա վերաբերվում էր բոլոր տեսակի
բժշկական ծառայություններին՝

119
00:06:52,360 --> 00:06:53,720
ամենահասարակ ու պարզից՝

120
00:06:54,720 --> 00:06:57,560
մինչև տեխնոլոգիապես բարդ բուժումը:

121
00:06:58,800 --> 00:07:01,816
Սա մի կողմից բացատրվում է

122
00:07:01,840 --> 00:07:05,776
այսպես կոչված "թաքնված կողմնապահության"

123
00:07:05,800 --> 00:07:08,096
կամ "անգիտակից խտրականության" երևույթով:

124
00:07:08,120 --> 00:07:10,936
Հոգեբանների տասնամյակներով կատարած
հետազոտությունները

125
00:07:10,960 --> 00:07:14,456
ցույց են տալիս, որ եթե մենք երկար ժամանակ
ենթագիտակցորեն

126
00:07:14,480 --> 00:07:17,536
բացասական կարծրատիպեր ենք տածում
սոցիալական որևէ խմբի հանդեպ,

127
00:07:17,560 --> 00:07:20,256
այդ խմբի անդամի հանդիպելիս՝

128
00:07:20,280 --> 00:07:22,576
նրա հանդեպ խրտրականորեն ենք տրամադրվում:

129
00:07:22,600 --> 00:07:24,256
Մենք նրան այլ ձև ենք վերաբերվում:

130
00:07:24,280 --> 00:07:28,896
Դա անգիտակից ու ավտոմատ գործողություն է:

131
00:07:28,920 --> 00:07:32,096
Սա աննշան, բայց նորմալ գործողություն է,

132
00:07:32,120 --> 00:07:38,000
որը տեղի է ունենում է նույնիսկ ամենադրական
տրոմադրվածություն ունեցող մարդկանց մոտ:

133
00:07:39,280 --> 00:07:42,296
Սակայն, որքան ավելի շատ եմ մտածում

134
00:07:42,320 --> 00:07:44,480
առողջության վրա ռասիզմի ազդեցության մասին,

135
00:07:45,360 --> 00:07:48,080
այնքան ավելի խորն է այն թվում:

136
00:07:49,160 --> 00:07:51,600
Գոյություն ունի ինստիտուցիոնալ 
խտրականություն,

137
00:07:52,600 --> 00:07:55,416
որը վերաբերվում է

138
00:07:55,440 --> 00:07:59,440
հասարակական հաստատություններում
հանդիպող դեպքերին:

139
00:08:00,400 --> 00:08:02,736
Բնակելի տարածքների
ռասայական մեկուսացումը,

140
00:08:02,760 --> 00:08:07,736
որի պատճառով սպիտակներն ու սևերը տարբեր
թաղամասներում են բնակվում ,

141
00:08:07,760 --> 00:08:11,320
ինստիտուցիոնալ ռասիզմի վառ օրինակ է:

142
00:08:13,120 --> 00:08:17,056
Ամերիկայի մեծ գաղտնիքներից մեկն այն է,

143
00:08:17,080 --> 00:08:19,256
որ հենց ռասայական մեկուսացումն է

144
00:08:19,280 --> 00:08:21,616
հանդիսանում ռասայական անհավասարության

145
00:08:21,640 --> 00:08:25,360
թաքնված պատճառը Միացյալ Նահանգներում:

146
00:08:26,800 --> 00:08:29,736
Ամերիկայում, նրանով, թե որտեղ ես ապրում,

147
00:08:29,760 --> 00:08:32,895
որոշվում է, թե ինչպիսի
հնարավորություներ կունենաս

148
00:08:32,919 --> 00:08:36,216
սովորելու, աշխատելու համար,

149
00:08:36,240 --> 00:08:40,280
ինչպիսի պայմաններում կապրես և նույնիսկ
ինչ որակի բժշկական օգնություն կստանաս:

150
00:08:41,640 --> 00:08:48,056
Միացյալ Նահանգների 171 ամենամեծ քաղաքների
ուսումնասիրությունը եզրակացրեց,

151
00:08:48,080 --> 00:08:51,376
որ չկա նույնիսկ մեկ քաղաք, որտեղ

152
00:08:51,400 --> 00:08:54,736
սևերն ու սպիտակները
նույն պայմաններում են ապրում,

153
00:08:54,760 --> 00:08:58,696
և սպիտակներով բնակեցված ամենավատ
թաղամասները նույնիսկ

154
00:08:58,720 --> 00:09:03,360
սևամորթների թաղամասներից զգալիորեն
ավելի լավ վիճակում են:

155
00:09:03,920 --> 00:09:05,616
Մեկ այլ ուսումնասիրություն

156
00:09:05,640 --> 00:09:08,656
ցույց տվեց, որ եթե մենք
կարողանայինք վերացնել

157
00:09:08,680 --> 00:09:10,336
մեկուսացումների տոկոսը,

158
00:09:10,360 --> 00:09:14,496
մեկընդմիշտ կվերանար
սև-սպիտակ տարբերությունը եկամուտի,

159
00:09:14,520 --> 00:09:17,016
ուսման և գործազրկության ոլորտներում,

160
00:09:17,040 --> 00:09:20,336
երկու երրորդով կնվազեր միայնակ
մայրերին աջակցման հետ կապված

161
00:09:20,360 --> 00:09:21,576
ռասայական տարբերությունը՝

162
00:09:21,600 --> 00:09:23,960
պայմանավորված մեկուսացման երևույթով:

163
00:09:24,960 --> 00:09:27,016
Ես հասկացա նաև,

164
00:09:27,040 --> 00:09:29,816
թե ինչպես են բացասական նախապաշարմունքները,

165
00:09:29,840 --> 00:09:32,816
և մեր մշակույթում սևերի մասին
գոյություն ունեցող կարծիքը,

166
00:09:32,840 --> 00:09:35,856
բառիս բուն իմաստով ստեղծում և սնում

167
00:09:35,880 --> 00:09:39,320
ինստիտուցիոնալ և անհատական
խտրականությունը:

168
00:09:40,640 --> 00:09:43,600
Հետազոտողների մի խումբ հավաքել և
ստեղծել է տվյալների մի բազա՝

169
00:09:44,480 --> 00:09:46,696
բաղկացած այն գրքերից,

170
00:09:46,720 --> 00:09:49,736
ամսագրերից ու հոդվածներից,

171
00:09:49,760 --> 00:09:54,456
որոնք սովորական կրթված ամերիկացին
կակարդար իր ողջ կյանքի ընթացքում:

172
00:09:54,480 --> 00:09:57,296
Այս բազան թույլ է տալիս մեզ տեսնել,

173
00:09:57,320 --> 00:10:02,656
թե ինչպես են ամերիկացիները հասկանում
բառակապակցությունները՝

174
00:10:02,680 --> 00:10:05,176
այսպիսի հասարակության մեջ մեծանալով:

175
00:10:05,200 --> 00:10:09,176
Այսպես, երբ հանդիպում ենք "սև" բառը,

176
00:10:09,200 --> 00:10:11,256
ո՞ր բառերն են ավելի շուտ գալիս մեր մտքին:

177
00:10:11,280 --> 00:10:12,696
"Աղքատ",

178
00:10:12,720 --> 00:10:13,936
"դաժան",

179
00:10:13,960 --> 00:10:15,296
"կրոնասեր",

180
00:10:15,320 --> 00:10:16,536
"ծույլ",

181
00:10:16,560 --> 00:10:17,776
"կենսուրախ"

182
00:10:17,800 --> 00:10:19,536
"վտանգավոր":

183
00:10:19,560 --> 00:10:21,056
Մինչդեռ, երբ լսում ենք "սպիտակ"

184
00:10:21,080 --> 00:10:23,336
հաճախ մտքներիս են գալիս

185
00:10:23,360 --> 00:10:24,696
"հարուստ",

186
00:10:24,720 --> 00:10:25,976
"առաջադեմ",

187
00:10:26,000 --> 00:10:27,200
"ավանդական"

188
00:10:28,120 --> 00:10:29,336
"հաստատակամ"

189
00:10:29,360 --> 00:10:30,576
"հաջողակ"

190
00:10:30,600 --> 00:10:31,880
"կիրթ" բառերը:

191
00:10:32,280 --> 00:10:35,576
Եվ երբ մի ոստիկան

192
00:10:35,600 --> 00:10:39,880
վատ վերաբերմունք է ցուցաբերում
անզեն սևամորթի նկատմամբ,

193
00:10:41,240 --> 00:10:45,936
որն իր տեսակետից դաժան ու վտանգավոր է,

194
00:10:45,960 --> 00:10:50,520
պարտադիր չէ, որ նա ի սկզբանե
վատ ոստիկան է:

195
00:10:51,280 --> 00:10:53,816
Հնարավոր է մեր առջև

196
00:10:53,840 --> 00:10:55,856
մի շարքային ամերիկացի է,

197
00:10:55,880 --> 00:10:59,656
և նա արտացոլում է մի վերաբերմունք,
որին սովոր է և ականատես,

198
00:10:59,680 --> 00:11:02,096
քանզի մեծացել և կրթվել է

199
00:11:02,120 --> 00:11:03,360
արդի հասարակության մեջ:

200
00:11:04,080 --> 00:11:06,400
Սեփական փորձից ելնելով,

201
00:11:07,840 --> 00:11:10,456
հավատում եմ, որ մեր մաշկի գույնը

202
00:11:10,480 --> 00:11:13,480
մեր ճակատագիրը որոշող գործոնը չպիտի լինի:

203
00:11:14,720 --> 00:11:17,256
Ես գաղթել եմ Միացյալ Նահանգներ

204
00:11:17,280 --> 00:11:19,360
Կարիբյան ծովի Սուրբ Լուսիա կղզուց

205
00:11:20,440 --> 00:11:22,080
1970-ականների վերջին՝

206
00:11:22,840 --> 00:11:24,680
բարձրագույն կրթություն ստանալու,

207
00:11:26,000 --> 00:11:28,376
և վերջին 40 տարիների ընթացքում

208
00:11:28,400 --> 00:11:29,600
հաջողության եմ հասել:

209
00:11:30,280 --> 00:11:32,896
Ունեմ ընտանիք, որն ինձ աջակցում է,

210
00:11:32,920 --> 00:11:34,200
շատ եմ աշխատել

211
00:11:35,240 --> 00:11:36,440
և հաջողության եմ հասել:

212
00:11:37,120 --> 00:11:39,800
Բայց հաջողության հասնելն
ինձնից ավելի շատ ջանք պահանջեց:

213
00:11:40,600 --> 00:11:44,720
Փոքրամասնությունների կրթաթոշակ ստացա
Միչիգանի համալսարանում:

214
00:11:45,440 --> 00:11:49,680
Այո, ես դրական մտածելակերպ ունեմ:

215
00:11:50,560 --> 00:11:53,336
Առանց դրա

216
00:11:53,360 --> 00:11:55,040
ես այստեղ չէի լինի այսօր:

217
00:11:57,000 --> 00:11:59,536
Սակայն վերջին 40 տարիների ընթացքում,

218
00:11:59,560 --> 00:12:03,320
սևամորթ ամերիկացիները
հազիվ թե ինձ պես հաջողակ են եղել:

219
00:12:04,720 --> 00:12:10,016
1978 թ. Միացյալ Նահանգների
սևամորթ ընտանիքը

220
00:12:10,040 --> 00:12:14,160
վաստակում էր 59 ցենտ սպիտակամորթ
ընտանիքի եկամտի ամեն մի դոլարի համեմատ:

221
00:12:15,040 --> 00:12:17,296
2015 թ. նույնպես

222
00:12:17,320 --> 00:12:22,176
սևամորթ ընտանիքը վաստակում է 59 ցենտ

223
00:12:22,200 --> 00:12:26,016
սպիտակ ընտանիքի եկամուտի
մեկ դոլարի համեմատ:

224
00:12:26,040 --> 00:12:29,640
Եւ ռասայական տարբերությունը
բարեկեցության առումով ցնցող է:

225
00:12:30,600 --> 00:12:32,880
Քանի որ սպիտակի ունեցած ամեն մի դոլարը

226
00:12:33,880 --> 00:12:37,360
հավասար է սևի՝ վեց,
իսկ լատինոսի յոթ ցենտին:

227
00:12:38,800 --> 00:12:40,256
Ճշմարտությունը նրանում է, որ

228
00:12:40,280 --> 00:12:42,216
ռասիզմը

229
00:12:42,240 --> 00:12:46,576
կառուցում է մի կեղծ համակարգ,

230
00:12:46,600 --> 00:12:51,840
որն անընդհատ անբարենպաստ պայմաններ է
ստեղծում ԱՄՆ որոշ ռասայական խմբերի համար:

231
00:12:52,880 --> 00:12:55,056
Պլատոնն ասել է, թե

232
00:12:55,080 --> 00:12:57,360
չկա ավելի մեծ անարդարություն, քան

233
00:12:58,880 --> 00:13:02,200
անհավասարների հանդեպ
հավասար վերաբերմունքը:

234
00:13:03,520 --> 00:13:06,416
Սա է ռասիզմը խարխլելուն ուղղված

235
00:13:06,440 --> 00:13:08,960
իմ հավատարիմ աշխատանքի պատճառը:

236
00:13:09,960 --> 00:13:12,416
Ես անսահման երախտապարտ եմ նրանց,

237
00:13:12,440 --> 00:13:15,696
ում միահամուռ ուժերով

238
00:13:15,720 --> 00:13:20,056
և նույնիսկ կյանքի գնով բացվել են ուղիներ,

239
00:13:20,080 --> 00:13:21,366
որոնցով առաջ եմ ընթանում:

240
00:13:22,280 --> 00:13:26,176
Ուզում եմ երաշխավորել, որ
այդ ուղիները միշտ բաց կլինեն,

241
00:13:26,200 --> 00:13:29,840
և որ ամենքն էլ հնարավորություն
կունենան դրանցով քայլելու:

242
00:13:32,320 --> 00:13:34,656
Ռոբերտ Քենեդին ասել է,-

243
00:13:34,680 --> 00:13:38,216
"Ամեն անգամ, երբ տղամարդը",
- կամ կինը, ես կավելացնեի,-

244
00:13:38,240 --> 00:13:40,336
"բռնում է ճշմարտության ուղղին,

245
00:13:40,360 --> 00:13:42,936
կամ աշխատում է բարելավել այլոց կյանքը,

246
00:13:42,960 --> 00:13:45,536
կամ ոտքի է կանգնում անարդարության դեմ,

247
00:13:45,560 --> 00:13:49,096
դրանով նա հույսի մի շող է հղում աշխարհին,

248
00:13:49,120 --> 00:13:52,216
իսկ այդ շողերը միանալով
ստեղծում են հոսանք,

249
00:13:52,240 --> 00:13:57,200
որը կփլեցնի ճնշման ու դիմադրության
ամենաբարձր պատերը:"

250
00:13:58,040 --> 00:14:00,096
Ես լավատես եմ այսօր,

251
00:14:00,120 --> 00:14:02,696
քանզի ողջ Ամերիկայում

252
00:14:02,720 --> 00:14:04,960
նկատել եմ այդ հույսի շողերը:

253
00:14:05,720 --> 00:14:07,616
Բոստոնի բժշկական կենտրոնը

254
00:14:07,640 --> 00:14:10,360
աշխատանքի է հրավիրել փաստաբանների,

255
00:14:11,160 --> 00:14:15,216
որպեսզի բժիշկներն ավելի լավ խնամեն
իրենց հիվանդներին,

256
00:14:15,240 --> 00:14:19,520
քանի որ փաստաբաններն անրադառնում են
հիվանդների ոչ բժշկական կարիքներին:

257
00:14:20,480 --> 00:14:24,296
Լոմա Լինդա համալսարանը քոլեջ է բացել

258
00:14:24,320 --> 00:14:26,136
Սան Բերնարդինոյի մոտակայքում,

259
00:14:26,160 --> 00:14:29,456
որպեսզի, բժշկական ծառայություններ
մատուցելուց բացի,

260
00:14:29,480 --> 00:14:32,296
տա աշխատանք գտնելու համար անհրաժեշտ

261
00:14:32,320 --> 00:14:33,976
հմտություններ ու գիտելիքներ

262
00:14:34,000 --> 00:14:38,776
մասնավորապես ազգային փոքրամասնությունների
և անապահով ընտանիքների անդամներին:

263
00:14:38,800 --> 00:14:42,760
Սա կօգնի նրանց ունենալ հմտություններ
արժանապատիվ աշխատանք գտնելու համար:

264
00:14:44,960 --> 00:14:47,336
Հյուսիսային Կարոլինայի Չեփլ Հիլ քաղաքում

265
00:14:47,360 --> 00:14:51,056
հասարակ մի ծրագիր է մշակվել՝

266
00:14:51,080 --> 00:14:56,376
նվազեցնելու 30-ից 40 տարեկան սևամորթների

267
00:14:56,400 --> 00:14:59,456
սրտային հիվանդություններ ստանալու ռիսկը՝

268
00:14:59,480 --> 00:15:02,496
ապահովելով զրոյից հինգ տարեկան
երեխաների համար

269
00:15:02,520 --> 00:15:05,216
որակյալ ցերեկային խնամք:

270
00:15:05,240 --> 00:15:08,536
Ողջ Ամերիկայում դպրոցական
դասապատրաստման կենտրոններում

271
00:15:08,560 --> 00:15:11,216
Ուինթլի Ֆիփսը և ՅուԷս Դրիմ Աքադեմի
դպրոցական ծրագիրը

272
00:15:11,240 --> 00:15:14,016
փակում են ազատազրկման ուղին
տանող ճանապարհները՝

273
00:15:14,040 --> 00:15:18,456
բարձրորակ գիտելիքներ և ուղղորդում
տալով այն դեռահասներին,

274
00:15:18,480 --> 00:15:21,176
ում ծնողները ազատազրկության մեջ են,

275
00:15:21,200 --> 00:15:23,840
ովքեր դպրոցում չեն առաջադիմում:

276
00:15:24,600 --> 00:15:26,296
Ալաբամա նահանգի Հանթսվիլ քաղաքում,

277
00:15:26,320 --> 00:15:27,736
Օքվուդի համալսարանը,

278
00:15:27,760 --> 00:15:30,096
որը ի սկզբանե համարվում է
սևերի համալսարան,

279
00:15:30,120 --> 00:15:34,416
մեզ ցույց է տալիս, թե ինչպես է կարելի
բարելավել սևամորթների առողջությունը՝

280
00:15:34,440 --> 00:15:37,456
ներառելով բժշկական զննումը

281
00:15:37,480 --> 00:15:40,616
առաջին կուրսեցիների ուղղորդման մեջ,

282
00:15:40,640 --> 00:15:43,616
տալով այդ ուսանողներին
այն ամենը, ինչ պետք է

283
00:15:43,640 --> 00:15:45,296
առողջ ընտրություն կատարելու համար,

284
00:15:45,320 --> 00:15:48,696
ամեն տարի նրանց էպիկրիզ տրամադրելով,
որպեսզի նրանք կարողանան վերահսկել

285
00:15:48,720 --> 00:15:50,560
իրենց առողջության առաջընթացը:

286
00:15:51,520 --> 00:15:53,256
Ջորջիա նահանգի Ատլանտա քաղաքում,

287
00:15:53,280 --> 00:15:59,216
Հատուկ Նշանակության Համայնքները վերացրել
են մեկուսացման բացասական ազդեցությունը՝

288
00:15:59,240 --> 00:16:01,896
ձևափոխելով հանցագործության մեջ կորած,

289
00:16:01,920 --> 00:16:04,856
թմրանյութով ներծծված հասարակությունը

290
00:16:04,880 --> 00:16:08,576
հավասար պայմաններում
եկամուտ ստացող բնակչության,

291
00:16:08,600 --> 00:16:10,776
ուսումնական առաջադիմության,

292
00:16:10,800 --> 00:16:13,656
հիանալի համայնքային կյանքի և

293
00:16:13,680 --> 00:16:15,080
զբաղվածության օազիսի:

294
00:16:16,160 --> 00:16:17,856
Եւ վերջապես,

295
00:16:17,880 --> 00:16:19,880
գոյություն ունի Դեվայնի լուծումը:

296
00:16:20,680 --> 00:16:23,320
Պրոֆեսոր Պատրիսիա Դեվայնը

297
00:16:24,400 --> 00:16:26,976
Վիսկոնսինի համալսարանից

298
00:16:27,000 --> 00:16:30,696
մեզ ցույց տվեց, թե ինչպես մենք
կարող ենք պայքարել

299
00:16:30,720 --> 00:16:33,696
մեր թաքնված վախերի դեմ

300
00:16:33,720 --> 00:16:35,760
և արդյունավետ կերպով նվազեցնել դրանք:

301
00:16:36,680 --> 00:16:38,456
Մեզանից յուրաքանչյուրը

302
00:16:38,480 --> 00:16:40,640
կարող է հույսի մի շող դառնալ:

303
00:16:41,200 --> 00:16:44,696
Այս գործը հեշտ չի լինելու,

304
00:16:44,720 --> 00:16:47,640
բայց Թերգութ Մարշալը, Գերագույն
Դատարանի նախկին դատավորը,

305
00:16:48,680 --> 00:16:51,576
ասել է,- "Մենք պետք է հակառակվենք:

306
00:16:51,600 --> 00:16:54,016
Մենք պետք է հակառակվենք անտարբերությանը:

307
00:16:54,040 --> 00:16:56,096
Մենք պետք է հակառակվենք անզգայությանը:

308
00:16:56,120 --> 00:16:59,576
Մենք պետք է հակառակվենք ատելությանն
ու անվստահությանը:

309
00:16:59,600 --> 00:17:01,256
Մենք պետք է հակառակվենք,

310
00:17:01,280 --> 00:17:04,536
քանզի Ամերիկան ավելի լավը կարող է դառնալ,

311
00:17:04,560 --> 00:17:09,376
քանզի Ամերիկան այլ ընտրանք չունի, քան
ավելի լավը դառնալ:"

312
00:17:09,400 --> 00:17:10,616
Շնորհակալություն:

313
00:17:10,640 --> 00:17:14,280
(Ծափահարություններ)