1
00:00:00,760 --> 00:00:02,856
Estas viro ie,

2
00:00:02,880 --> 00:00:05,780
kiu aspektas iom kiel aktoro Idris Elba,

3
00:00:05,780 --> 00:00:08,130
nu, aspektis kiel li, antaŭ 20 jaroj.

4
00:00:08,130 --> 00:00:09,960
Mi scias nenion alian pri li,

5
00:00:09,960 --> 00:00:11,480
krom ke li savis mian vivon 


6
00:00:11,480 --> 00:00:14,480
endanĝerigante sian propran.

7
00:00:14,480 --> 00:00:19,976
Li kuris trans kvar irejojn 
de trafiko en meznokto,

8
00:00:20,000 --> 00:00:21,776
por sekurigi min

9
00:00:21,800 --> 00:00:24,576
post aŭto-akcidento, kiu 
povus mortigi min.

10
00:00:24,600 --> 00:00:27,050
La tuta afero skuis min, evidente,

11
00:00:27,050 --> 00:00:31,446
kaj ankaŭ lasis en mi ardan scivolemon

12
00:00:31,446 --> 00:00:33,430
pri kial li faris tion,

13
00:00:33,760 --> 00:00:35,440
kia forto en li kaŭzis lin 


14
00:00:35,440 --> 00:00:38,440
decidi savi min,

15
00:00:38,440 --> 00:00:41,910
riskante sian propran vivon por 
savi iun nekonaton?

16
00:00:42,080 --> 00:00:47,080
Alivorte, kio igis lin, aŭ 
igas iun alian altruisma?

17
00:00:47,840 --> 00:00:49,856
Unue mi diru al vi, kio okazis.

18
00:00:49,880 --> 00:00:51,336
Tiunokte, mi, 19-jaraĝa,

19
00:00:51,360 --> 00:00:53,736
veturis hejmen en Tacoma, Vaŝingtono,

20
00:00:53,760 --> 00:00:55,576
laŭ la interŝtata aŭtovojo 5,

21
00:00:55,600 --> 00:00:58,136
kiam malgranda hundo ekkuris 
antaŭ mia aŭto.

22
00:00:58,160 --> 00:01:00,496
Kaj mi faris ĝuste tion kion oni ne faru,

23
00:01:00,520 --> 00:01:02,040
t.e. deturni por eviti ĝin.

24
00:01:02,480 --> 00:01:05,069
Mi tiam eltrovis kial oni ne faru tion.

25
00:01:05,319 --> 00:01:07,096
Mi trafis la hundon malgraŭe

26
00:01:07,096 --> 00:01:09,656
kaj la aŭto joris,

27
00:01:09,656 --> 00:01:12,576
turniĝis trans la vojon

28
00:01:12,576 --> 00:01:15,896
ĝis ĝi haltis en rapid-irejo

29
00:01:15,920 --> 00:01:18,856
kontraŭ la trafiko,

30
00:01:18,880 --> 00:01:21,240
kaj la motoro difektiĝis.

31
00:01:21,240 --> 00:01:25,080
Tiumomente, mi certis, ke mi 
baldaŭ mortos,

32
00:01:25,540 --> 00:01:27,096
sed tio ne okazis,

33
00:01:27,120 --> 00:01:29,856
pro la agoj de tiu kuraĝulo

34
00:01:29,880 --> 00:01:32,576
kiu faris decidon en frakcio de sekundo,

35
00:01:32,576 --> 00:01:34,416
vidante mian senmovan aŭton,

36
00:01:34,440 --> 00:01:38,766
haltis sian aŭton kaj kuris trans 
kvar irejojn plenaj je trafiko

37
00:01:38,766 --> 00:01:40,656
en mallumo

38
00:01:40,680 --> 00:01:42,656
por savi mian vivon.

39
00:01:42,680 --> 00:01:45,576
Post li restartigis mian aŭton,

40
00:01:45,600 --> 00:01:49,216
kaj certiĝis, ke mi estas sekura 
kaj trankviligita,

41
00:01:49,240 --> 00:01:50,776
li forveturis.

42
00:01:50,800 --> 00:01:53,136
Li neniam diris al mi sian nomon,

43
00:01:53,160 --> 00:01:56,150
kaj mi estas certa, ke mi 
forgesis danki lin.

44
00:01:56,440 --> 00:01:58,376
Do antaŭ ol pluparoli,

45
00:01:58,400 --> 00:01:59,856
mi vere volas halti momenton

46
00:01:59,880 --> 00:02:02,800
kaj diri dankon al tiu nekonato.

47
00:02:03,280 --> 00:02:07,210
(Aplaŭdo)

48
00:02:10,739 --> 00:02:12,136
Mi diras al vi ĉion tion ĉi,

49
00:02:12,160 --> 00:02:16,190
ĉar la evento de tiu nokto iom 
ŝangis mian vivovojon.

50
00:02:16,190 --> 00:02:18,016
Mi fariĝis psikologia esploristo,

51
00:02:18,040 --> 00:02:22,640
kaj klopodas kompreni la kapablon 
de homoj zorgi pri aliulojn.

52
00:02:22,640 --> 00:02:25,176
De kie ĝi venas, kaj kiel ĝi evoluas,

53
00:02:25,200 --> 00:02:28,140
kaj kio estas la ekstremaj formoj, 
kiujn ĝi povas alpreni?

54
00:02:28,140 --> 00:02:31,190
Tiuj demandoj estas gravaj por 
kompreni bazajn ecojn

55
00:02:31,190 --> 00:02:33,030
de homa socia naturo.

56
00:02:33,320 --> 00:02:35,320
Multaj homoj, inkluzive de filozofoj,

57
00:02:35,320 --> 00:02:38,270
ekonomiistoj, kaj 
ordinaruloj,

58
00:02:38,270 --> 00:02:41,616
kredas ke la homa naturo estas 
fundamente malsindonema,

59
00:02:41,640 --> 00:02:45,816
ke ni estas motivitaj nur de 
nia propra bonfarto.

60
00:02:45,840 --> 00:02:49,980
Sed se tio estas vera, kial iuj, 
kiel la nekonato kiu savis min,

61
00:02:49,980 --> 00:02:52,656
faras sindonajn agojn por helpi aliulojn

62
00:02:52,680 --> 00:02:55,580
je granda risko kaj kosto por si mem?

63
00:02:55,880 --> 00:02:57,176
Respondi tiun ĉi demandon

64
00:02:57,200 --> 00:03:01,296
necesigas esplori la radikon de 
eksterordinaraj agoj de altruismo,

65
00:03:01,320 --> 00:03:03,696
kaj tion, kio distingas homojn

66
00:03:03,720 --> 00:03:05,576
kiuj faras tiujn agojn de la aliaj.

67
00:03:05,600 --> 00:03:09,090
Sed ĝis lastatempe, oni malmulte 
studis tiun temon.

68
00:03:09,800 --> 00:03:11,736
La agoj de la viro, kiu savis min

69
00:03:11,760 --> 00:03:14,736
kontentigas la plej rigoran 
difinon de altruismo,

70
00:03:14,760 --> 00:03:17,376
t.e. volonta, multekosta ago

71
00:03:17,400 --> 00:03:20,170
instigita de la deziro helpi aliulon.

72
00:03:20,590 --> 00:03:24,260
Do temas pri sindona ago eksklusive 
por la bonfarto de aliulo.

73
00:03:24,560 --> 00:03:27,480
Kio kapablus ekspliki tian agon?

74
00:03:28,120 --> 00:03:30,056
Unu respondo estas kompato, 
evidente,

75
00:03:30,080 --> 00:03:32,170
kiu estas kerna pelilo de altruismo.

76
00:03:32,520 --> 00:03:34,136
Nu, tiam la demando fariĝas:

77
00:03:34,160 --> 00:03:37,390
kial kelkaj ŝajne havas pli da ĝi ol aliaj?

78
00:03:38,120 --> 00:03:42,016
Kaj la respondo eble estas, ke 
la cerbo de pli altruismaj homoj

79
00:03:42,040 --> 00:03:44,960
estas malsama fundamente.

80
00:03:45,120 --> 00:03:47,016
Sed por eltrovi kiel,

81
00:03:47,040 --> 00:03:49,530
mi efektive komencis ĉe la 
kontraŭa ekstremo,

82
00:03:50,160 --> 00:03:51,360
kun psikopatiuloj.

83
00:03:52,680 --> 00:03:55,776
Komuna metodo por kompreni bazajn 
ecojn de homa naturo,

84
00:03:55,800 --> 00:03:57,816
kiel la deziron helpi aliulojn,

85
00:03:57,840 --> 00:04:00,976
estas esplori homojn, al kiuj 
mankas tiu deziro,

86
00:04:01,000 --> 00:04:03,620
kaj psikopatiuloj estas ĝuste tiaj.

87
00:04:04,200 --> 00:04:06,576
Psikopatio estas evolua malordo

88
00:04:06,600 --> 00:04:08,610
kun forte genetika deveno,

89
00:04:08,610 --> 00:04:11,610
kaj ĝi rezultigas personecon, kiu 
estas apatia kaj senzorgema,

90
00:04:11,610 --> 00:04:15,614
kun emo pri kontraŭsocia kaj 
foje tre perforta konduto.

91
00:04:16,040 --> 00:04:19,296
Miaj kolegoj kaj mi ĉe Nacia 
Instituto de Mensa Sano

92
00:04:19,320 --> 00:04:21,935
faris kelkajn el la unuafojaj esploroj 
de cerbo-bildigado

93
00:04:21,959 --> 00:04:24,096
pri adoleskaj psikopatiuloj.

94
00:04:24,120 --> 00:04:26,976
Niaj eltrovoj kaj la nunaj eltrovoj 
de aliaj esploristoj,

95
00:04:27,000 --> 00:04:29,296
montras, ke homoj kun psikopatio

96
00:04:29,320 --> 00:04:32,190
sufiĉe regule elmontras tri karakterojn.

97
00:04:33,160 --> 00:04:37,776
Unue, kvankam ili ne estas ĝenerale 
nesentemaj pri aliulaj emocioj,

98
00:04:37,800 --> 00:04:41,576
ili estas nesentemaj al indikoj, ke 
aliuloj estas en aflikto.

99
00:04:41,600 --> 00:04:42,816
Kaj precipe,

100
00:04:42,840 --> 00:04:46,736
ili havas malfacilon rekoni 
timajn mienojn kiel tiu ĉi.

101
00:04:46,760 --> 00:04:50,456
Timaj esprimoj montras urĝan
bezonon kaj emocian aflikton,

102
00:04:50,480 --> 00:04:53,096
kaj ili kutime eltiras kompaton 
kaj deziron helpi

103
00:04:53,120 --> 00:04:54,376
de tiuj kiuj vidas ilin.

104
00:04:54,400 --> 00:04:57,096
Do estas prudente, ke homoj 
kun tendenco al manko de kompato,

105
00:04:57,120 --> 00:04:59,480
ankaŭ tendencas neatenti al ĉi tiuj indikoj.

106
00:05:00,520 --> 00:05:01,736
La cerboparto

107
00:05:01,760 --> 00:05:04,656
la plej grava por 
rekoni timajn esprimojn

108
00:05:04,680 --> 00:05:05,936
nomiĝas amigdalo.

109
00:05:05,960 --> 00:05:09,376
Tre rare, al homo tute mankas amigdalo

110
00:05:09,400 --> 00:05:13,256
kaj tio ege difektigas la rekonon 
de timaj esprimoj.

111
00:05:13,280 --> 00:05:15,656
Sanaj homoj kaj infanoj

112
00:05:15,680 --> 00:05:18,296
kutime montras grandajn pikojn 
en amigdala aktivo,

113
00:05:18,320 --> 00:05:20,456
kiam ili rigardas timajn esprimojn,

114
00:05:20,460 --> 00:05:23,636
sed amigdaloj de psikopatiuloj 
estas inertaj pri tiuj esprimoj.

115
00:05:23,640 --> 00:05:25,296
Foje ili tute ne reagas.

116
00:05:25,320 --> 00:05:28,600
Tio povus esti kial ili havas problemon 
kompreni tiujn indikojn.

117
00:05:29,240 --> 00:05:32,376
Fine, psikopatiulaj amigdaloj estas 
pli etaj ol la mezumo

118
00:05:32,400 --> 00:05:34,210
je ĉ. 18 aŭ 20%.

119
00:05:34,920 --> 00:05:38,736
Do ĉiuj ĉi eltrovoj estas 
kredindaj kaj fortikaj,

120
00:05:38,760 --> 00:05:40,216
kaj ili estas tre interesaj.

121
00:05:40,240 --> 00:05:41,896
Sed memoru, ke mia ĉefa intereso

122
00:05:41,920 --> 00:05:45,456
ne estas kompreni kial homoj 
estas malzorgemaj.

123
00:05:45,480 --> 00:05:47,810
Mi volas kompreni kial 
ili estas zorgemaj.

124
00:05:47,880 --> 00:05:50,176
Tial la vera demando estas,

125
00:05:50,200 --> 00:05:52,456
ĉu eksterordinara altruismo,

126
00:05:52,480 --> 00:05:54,696
t.e. la malo de psikopatio

127
00:05:54,720 --> 00:05:58,136
rilate al kompato kaj deziro 
helpi aliulojn,

128
00:05:58,160 --> 00:06:02,176
povus veni el cerbo, kiu ankaŭ 
estas la malo de psikopatia?

129
00:06:02,200 --> 00:06:04,580
Ia kontraŭpsikopatia cerbo,

130
00:06:05,880 --> 00:06:08,976
kiu pli bone rekonas timon ĉe aliuloj,

131
00:06:09,000 --> 00:06:11,416
amigdalo, kiu estas pli reageca 
al tiu ĉi esprimo,

132
00:06:11,440 --> 00:06:13,280
kaj eble ankaŭ pli granda 
ol la ordinara?

133
00:06:13,920 --> 00:06:15,936
Kiel mia esploro montras,

134
00:06:15,960 --> 00:06:17,416
ĉiuj tri aferoj estas veraj.

135
00:06:17,440 --> 00:06:18,696
Kaj ni eltrovis ĉi tion

136
00:06:18,720 --> 00:06:21,736
per esploro de aro da vere 
elstaraj altruistoj.

137
00:06:21,760 --> 00:06:24,416
Temas pri homoj, kiuj donacis 
unu el siaj renoj

138
00:06:24,440 --> 00:06:25,640
al iu tute nekonata.

139
00:06:26,600 --> 00:06:29,696
Ili akceptis gravan operacion

140
00:06:29,720 --> 00:06:32,336
por ke oni greftu unu el siaj renoj

141
00:06:32,360 --> 00:06:34,416
al tre malsana nekonato,

142
00:06:34,440 --> 00:06:36,750
kiun ili neniam renkontis kaj 
eble neniam renkontos.

143
00:06:37,040 --> 00:06:40,170
“Kial oni volus fari tion?” 
estas tre ofta demando.

144
00:06:40,440 --> 00:06:41,896
Kaj la respondo povus esti,

145
00:06:41,920 --> 00:06:44,286
ke la cerboj de tiuj 
elstaraj altruistoj

146
00:06:44,286 --> 00:06:46,460
havas certajn apartajn karakterojn.

147
00:06:47,040 --> 00:06:50,256
Ili pli bone rekonas timon ĉe aliuloj.

148
00:06:50,280 --> 00:06:53,696
Ili laŭvorte pli bone komprenas 
kiam iu estas en aflikto.

149
00:06:53,720 --> 00:06:58,376
Parte povus esti, ke ilia amigdalo 
estas pli reageca al ĉi tiuj esprimoj.

150
00:06:58,400 --> 00:07:01,270
Kaj memoru, ke temas 
pri la sama cerboparto,

151
00:07:01,270 --> 00:07:03,710
kiun ni trovis subreageca 
ĉe psikopatiuloj.

152
00:07:03,710 --> 00:07:05,866
Kaj fine, iliaj amigdaloj 
estas pli grandaj,

153
00:07:05,866 --> 00:07:07,856
je ĉ. 8%.

154
00:07:07,880 --> 00:07:09,616
Do kune, tiuj informoj subkomprenigas,

155
00:07:09,640 --> 00:07:13,256
ke ekzistas io kiel kontinuaĵo 
en la mondo.

156
00:07:13,280 --> 00:07:16,816
Ĉe unu fino troviĝas 
homoj ege psikopatiaj,

157
00:07:16,840 --> 00:07:19,336
kaj ĉe la alia, 
homoj tre kompataj

158
00:07:19,360 --> 00:07:21,550
kaj ege altruismaj.

159
00:07:22,760 --> 00:07:26,696
Mi devas aldoni, ke elstaraj 
altruistoj estas tiel malsamaj

160
00:07:26,720 --> 00:07:29,416
ne nur, pro tio ke ili estas 
pli kompataj ol ordinaruloj.

161
00:07:29,440 --> 00:07:30,656
Ili ja estas.

162
00:07:30,680 --> 00:07:32,576
Sed eĉ pli nekutima:

163
00:07:32,600 --> 00:07:34,696
ili estas kompataj kaj altruismaj

164
00:07:34,720 --> 00:07:37,716
ne nur pri homoj 
el sia plej intima rondo

165
00:07:37,716 --> 00:07:39,766
de amikoj kaj familianoj. Ĉu ne?

166
00:07:39,766 --> 00:07:42,936
Kompati al homoj, kiujn oni amas 
kaj kun kiuj oni identiĝas

167
00:07:42,960 --> 00:07:45,160
ne estas eksterordinare.

168
00:07:46,040 --> 00:07:50,216
La kompato de ege elstaraj altruistoj 
foretendiĝas ekster tiu rondo,

169
00:07:50,240 --> 00:07:52,456
eĉ ekster iliaj pli vasta 
rondo de konatoj

170
00:07:52,480 --> 00:07:55,416
ĝis homoj kiuj estas ekster 
ilia socia rondo entute,

171
00:07:55,440 --> 00:07:56,976
t.e. puraj nekonatoj,

172
00:07:57,000 --> 00:07:58,600
ĝuste kiel la viro kiu savis min.

173
00:07:59,960 --> 00:08:03,456
Kaj mi havis la oportunon pridemandi 
multe da altruismaj rendonacintoj

174
00:08:03,480 --> 00:08:07,856
kiel ili akiris tian vastan 
rondon de kompato,

175
00:08:07,880 --> 00:08:11,216
ke ili akceptis donaci
al pura nekonato sian renon.

176
00:08:11,240 --> 00:08:14,736
Kaj mi trovis, ke estas vere 
malfacile por ili respondi.

177
00:08:14,760 --> 00:08:18,816
Mi diras: “Kial vi volas fari tion

178
00:08:18,840 --> 00:08:20,816
dum multe aliaj, ne?

179
00:08:20,840 --> 00:08:23,256
Vi estas unu el la malpli ol 2000 usonanoj

180
00:08:23,280 --> 00:08:25,896
kiuj ja donacis renon al nekonato.

181
00:08:25,920 --> 00:08:27,760
Kio igas vin tiel speciala?”

182
00:08:28,400 --> 00:08:29,680
Kaj kion ili respondas?

183
00:08:31,400 --> 00:08:33,320
Ili diras: “Nenio.

184
00:08:34,080 --> 00:08:35,976
Estas nenio speciala pri mi.

185
00:08:36,000 --> 00:08:37,989
Mi nur estas la sama, kiel ĉiuj aliaj.”

186
00:08:39,200 --> 00:08:42,296
Kaj mi pensas, ke estas 
vere riveliga respondo,

187
00:08:42,320 --> 00:08:46,410
ĉar ĝi montras, ke la rondoj de tiuj 
altruistoj ne similas al tio,

188
00:08:47,240 --> 00:08:49,216
sed al tio ĉi.

189
00:08:49,240 --> 00:08:50,820
Ili ne havas centron.

190
00:08:51,220 --> 00:08:53,736
Tiuj altruistoj laŭvorte 
ne pensas pri si mem

191
00:08:53,760 --> 00:08:56,016
kiel centro de io,

192
00:08:56,040 --> 00:08:59,000
kiel homoj pli bonaj aŭ 
pli gravaj ol iu alia.

193
00:09:00,000 --> 00:09:03,216
Kiam mi demandis unu altruiston kial 
donaci ŝian renon ŝajnis prudenta al ŝi,

194
00:09:03,240 --> 00:09:05,960
ŝi diris: “Ĉar ne temas pri mi.”

195
00:09:07,040 --> 00:09:08,776
Alia diris:

196
00:09:08,800 --> 00:09:11,056
“Mi ne estas malsama. Mi ne estas unika.

197
00:09:11,080 --> 00:09:14,416
Via studo eltrovos, ke mi 
estas nur sama kiel vi.”

198
00:09:14,440 --> 00:09:18,536
Mi pensas, ke la plej bona priskribo 
por tiu miriga manko de egocentrismo

199
00:09:18,560 --> 00:09:20,416
estas humileco,

200
00:09:20,440 --> 00:09:23,536
la kvalito, kiu, laŭ 
la vortoj de sankta Aŭgusteno,

201
00:09:23,560 --> 00:09:25,540
igas homojn kiel anĝeloj.

202
00:09:26,120 --> 00:09:27,816
Kaj kial?

203
00:09:27,840 --> 00:09:30,616
La kialo estas, ke en rondo sencentra

204
00:09:30,640 --> 00:09:33,176
ne ekzistas ringoj internaj aŭ eksteraj,

205
00:09:33,200 --> 00:09:36,096
kaj neniu en ĝi estas pli aŭ malpli 
inda je prizorgo kaj kompato

206
00:09:36,120 --> 00:09:37,590
ol iu alia.

207
00:09:37,920 --> 00:09:41,416
Kaj mi pensas, ke ĉi tio vere distingas 
elstarajn altruistojn

208
00:09:41,440 --> 00:09:42,990
de ordinaruloj.

209
00:09:43,130 --> 00:09:46,976
Sed mi ankaŭ pensas, ke tio estas mond-
koncepto atingebla de multaj,

210
00:09:46,976 --> 00:09:48,506
kaj eĉ de la plimulto de homoj.

211
00:09:48,860 --> 00:09:51,256
Kaj mi pensas tiel, ĉar 
ĉe la socia nivelo,

212
00:09:51,280 --> 00:09:55,470
vastigo de altruismo kaj kompato 
jam okazas ĉie.

213
00:09:55,920 --> 00:09:58,376
Psikologo Steven Pinker kaj aliaj 
jam montris,

214
00:09:58,400 --> 00:10:01,610
ke tra la tuta mondo homoj fariĝas 
ĉiam malpli toleremaj

215
00:10:01,610 --> 00:10:04,136
pri sufero en ĉiam pli vastiĝantaj 
rondoj de aliuloj.

216
00:10:04,160 --> 00:10:07,216
Tio estigas malpliiĝon de 
ĉia krueleco kaj perforto,

217
00:10:07,240 --> 00:10:11,070
de besto-fitrakto al hejma perforto, 
al mortopuno.

218
00:10:11,480 --> 00:10:14,200
Kaj ĝi estigas pliigon de ĉiaj altruismoj.

219
00:10:14,200 --> 00:10:17,390
Antaŭ cent jaroj, 
homoj opinius ridinde

220
00:10:17,390 --> 00:10:19,276
la hodiaŭ normalan kaj ordinaran

221
00:10:19,276 --> 00:10:22,256
donacon de 
sango kaj osta medolo

222
00:10:22,280 --> 00:10:24,330
al puraj nekonatoj.

223
00:10:24,720 --> 00:10:26,816
Ĉu eblas, ke post cent jaroj,

224
00:10:26,840 --> 00:10:29,360
homoj pensos, ke donaci renon al nekonato

225
00:10:29,360 --> 00:10:30,966
estas tiel normale kaj ordinare

226
00:10:30,966 --> 00:10:33,936
kiel donaci sangon kaj 
ostan medolon ŝajnas al ni hodiaŭ?

227
00:10:33,960 --> 00:10:35,160
Eble.

228
00:10:35,800 --> 00:10:38,696
Do kio estas la radiko de 
ĉiuj ĉi mirigaj ŝanĝoj?

229
00:10:38,720 --> 00:10:40,496
Parte, ŝajne, estas

230
00:10:40,520 --> 00:10:43,920
altigo de riĉeco kaj vivnivelo.

231
00:10:44,600 --> 00:10:47,336
Socioj fariĝas pli riĉaj 
kaj bonhavaj,

232
00:10:47,360 --> 00:10:49,976
kaj homoj ŝajne turnas sian 
atenton eksteren.

233
00:10:50,000 --> 00:10:53,856
Rezulte: ĉiaj altruismoj 
al nekonatoj pliiĝas,

234
00:10:53,880 --> 00:10:58,600
de volontado ĝis almozdonacado 
kaj eĉ altruismaj rendonacoj.

235
00:10:59,440 --> 00:11:02,416
Sed ĉiuj ĉi ŝanĝoj ankaŭ estigas

236
00:11:02,440 --> 00:11:05,656
strangan kaj paradoksan rezulton.

237
00:11:05,680 --> 00:11:09,216
Tio estas, ke kvankam la mondo fariĝas 
pli bona kaj pli humana,

238
00:11:09,240 --> 00:11:10,456
-- tia ĝi estas --

239
00:11:10,480 --> 00:11:13,176
ekzistas tre ofta percepto, ke 
ĝi fariĝas pli malbona

240
00:11:13,200 --> 00:11:15,750
kaj pli kruela -- tia ĝi ne estas.

241
00:11:15,890 --> 00:11:17,896
Kvankam mi ne scias ekzakte kial,

242
00:11:17,920 --> 00:11:21,480
mi pensas, ke eble ni konscias tiom

243
00:11:21,480 --> 00:11:24,696
pri la sufero de nekonatoj 
en foraj lokoj,

244
00:11:24,720 --> 00:11:27,136
ke sekve ni nun zorgas multe pli

245
00:11:27,160 --> 00:11:29,680
pri la sufero de tiuj foraj nekonatoj.

246
00:11:30,240 --> 00:11:33,936
Sed estas klare, ke la ŝanĝoj 
kiujn ni vidas, montras

247
00:11:33,960 --> 00:11:36,416
ke la radikoj de altruismo kaj kompato

248
00:11:36,440 --> 00:11:39,456
estas tiel parto de homa naturo, 
kiel krueleco kaj perforto,

249
00:11:39,480 --> 00:11:41,176
eble eĉ multe pli.

250
00:11:41,200 --> 00:11:45,256
Do dum iuj ŝajnas 
denaske pli sentemaj

251
00:11:45,280 --> 00:11:47,376
por la sufero de foraj aliuloj,

252
00:11:47,400 --> 00:11:50,176
mi vere kredas, ke la kapablo eligi sin

253
00:11:50,200 --> 00:11:51,976
el la centro kaj

254
00:11:52,000 --> 00:11:56,056
vastigi la rondon de kompato eksteren 
ĝis ĝi inkluzivas eĉ nekonatojn

255
00:11:56,080 --> 00:11:59,040
estas atingebla de preskaŭ ĉiuj.

256
00:12:00,080 --> 00:12:01,296
Dankon.

257
00:12:01,320 --> 00:12:07,148
(Aplaŭdo)