WEBVTT

00:00:07.129 --> 00:00:13.469
Năm 1845, những ruộng khoai tây lớn 
ở Ai-len bị bệnh nấm sâu tấn công.

00:00:13.469 --> 00:00:17.278
Chúng nhanh chóng tàn phá
loại cây trồng chủ lực này.

00:00:17.278 --> 00:00:19.261
Hậu quả để lại thật kinh khủng.

00:00:19.261 --> 00:00:21.619
Một triệu người chết vì nạn đói,

00:00:21.619 --> 00:00:25.830
và hơn một triệu người phải rời Ai-len.

00:00:25.830 --> 00:00:31.871
Ngày nay, ta ngăn chặn thảm họa 
nông nghiệp đó nhờ thuốc trừ sâu.

00:00:31.871 --> 00:00:35.640
Đó hàng loạt các hóa chất nhân tạo
giúp phòng trừ các loài sâu bọ,

00:00:35.640 --> 00:00:37.219
cỏ dại,

00:00:37.219 --> 00:00:38.300
nấm,

00:00:38.300 --> 00:00:39.072
gặm nhấm,

00:00:39.072 --> 00:00:40.200
và vi khuẩn

00:00:40.200 --> 00:00:42.270
có thể đe dọa nguồn cung cấp thực phẩm.

00:00:42.270 --> 00:00:44.749
Chúng đã trở thành một phần thiết yếu
của hệ thống thực phẩm.

00:00:44.749 --> 00:00:49.090
Khi dân số tăng cao, hình thức độc canh,
tức chỉ trồng một loại cây,

00:00:49.090 --> 00:00:51.710
đã cung cấp hiệu quả
thức ăn cho con người.

00:00:51.710 --> 00:00:57.036
Nhưng điều đó cũng khiến thực phẩm
dễ bị sâu bệnh tấn công trên diện rộng.

00:00:57.036 --> 00:01:00.671
Do đó, chúng ta phụ thuộc nhiều hơn
vào thuốc trừ sâu.

00:01:00.671 --> 00:01:06.500
Hiện nay, hàng năm chúng ta phun hơn 
năm tỷ pound thuốc trừ sâu khắp Trái Đất

00:01:06.500 --> 00:01:09.195
để phòng trừ những vị khách không mời này.

00:01:09.195 --> 00:01:12.071
Cuộc chiến chống lại các loài sâu bệnh,
đặc biệt là côn trùng,

00:01:12.071 --> 00:01:15.031
đã đánh dấu lịch sử lâu dài
của ngành nông nghiệp.

00:01:15.031 --> 00:01:16.911
Các ghi chép cách đây hàng nghìn năm

00:01:16.911 --> 00:01:21.354
cho thấy con người thường đốt
một số loại cây trồng sau khi thu hoạch

00:01:21.354 --> 00:01:23.805
để trừ sâu bệnh cho chúng.

00:01:23.805 --> 00:01:29.122
Bằng chứng từ thời cổ đại còn cho thấy 
ta đưa các loài côn trùng khác vào hỗ trợ.

00:01:29.122 --> 00:01:34.621
Năm 300 SCN, nông dân Trung Hoa đã chuyên
nuôi kiếndữ ăn thịt

00:01:34.621 --> 00:01:39.296
trong vườn cam
để bảo vệ cây khỏi sâu bọ.

00:01:39.296 --> 00:01:41.172
Về sau, khi canh tác
trên quy mô lớn lan rộng,

00:01:41.172 --> 00:01:47.131
chúng ta đã gieo rắc a-sen, chì,
và đồng lên cây trồng.

00:01:47.131 --> 00:01:51.010
Nhưng chúng cũng cực kỳ độc hại
với con người.

00:01:51.010 --> 00:01:54.371
Khi đòi hỏi về 
các sản phẩm an toàn tăng lên,

00:01:54.371 --> 00:01:56.982
nhu cầu sử dụng các hóa chất

00:01:56.982 --> 00:02:00.223
có thể phòng trừ sâu bệnh hiệu quả
trên quy mô lớn hơn cũng tăng theo.

00:02:00.223 --> 00:02:04.633
Điều này mở ra thời kỳ 
thuốc trừ sâu hóa học.

00:02:04.633 --> 00:02:08.902
Năm 1948, một nhà hóa học Thụy Sỹ
tên là Paul Hermann Müller

00:02:08.902 --> 00:02:12.001
đã được trao Giải Nobel vì khám phá ra

00:02:12.001 --> 00:02:18.442
dichlorodiphenyltrichloroethane,
còn gọi là DDT.

00:02:18.442 --> 00:02:23.262
Loại phân tử mới này có sức mạnh vô song
trong việc phòng trừ nhiều loài côn trùng

00:02:23.262 --> 00:02:28.213
cho đến những năm 1950,
khi chúng kháng được nó.

00:02:28.213 --> 00:02:33.552
Tệ hơn nữa, hóa chất này còn khiến
số lượng quần thể chim giảm đáng kể,

00:02:33.552 --> 00:02:35.373
nguồn nước bị nhiễm độc,

00:02:35.373 --> 00:02:40.572
và cuối cùng bị phát hiện gây ra
các vấn đề sức khỏe lâu dài ở người.

00:02:40.572 --> 00:02:44.993
Đến năm 1972, DDT bị cấm ở Mỹ,

00:02:44.993 --> 00:02:48.943
nhưng vết tích của nó vẫn sót lại
trong môi trường đến tận ngày nay.

00:02:48.943 --> 00:02:52.453
Kể từ đó, các nhà hóa học vẫn tìm kiếm
các giải pháp thay thế.

00:02:52.453 --> 00:02:56.494
Theo mỗi làn sóng phát minh mới,
họ đã gặp phải cùng một trở ngại -

00:02:56.494 --> 00:02:58.744
sự tiến hóa loài nhanh chóng.

00:02:58.744 --> 00:03:01.334
Vì thuốc trừ sâu diệt quần thể sâu bệnh,

00:03:01.334 --> 00:03:05.723
nó chỉ chừa lại 
những cá thể kháng cự tốt nhất.

00:03:05.723 --> 00:03:08.824
Rồi chúng truyền lại 
gien kháng thuốc trừ sâu

00:03:08.824 --> 00:03:10.638
cho thế hệ sau.

00:03:10.638 --> 00:03:13.193
Điều này dẫn đến sự gia tăng của siêu bọ,

00:03:13.193 --> 00:03:15.614
chẳng hạn bọ khoai tây Colorado,

00:03:15.614 --> 00:03:19.385
loài kháng được 
50 loại thuốc trừ sâu khác nhau.

00:03:19.385 --> 00:03:23.834
Một nhược điểm nữa là các loại sâu bọ khác
cũng bị vạ lây.

00:03:23.834 --> 00:03:29.454
Trong đó có loài là thiên địch của sâu hại
hoặc loài thụ phấn quan trọng.

00:03:29.454 --> 00:03:34.304
Do đó xóa sổ chúng khỏi ngành nông nghiệp
cũng làm mất đi lợi ích của chúng.

00:03:34.304 --> 00:03:36.345
Thuốc trừ sâu đã được
cải tiến theo thời gian

00:03:36.345 --> 00:03:39.323
và hiện đang được kiểm soát bởi
các tiêu chuẩn an toàn nghiêm ngặt.

00:03:39.323 --> 00:03:42.905
Tuy nhiên chúng vẫn có khả năng
làm ô nhiễm đất và nước,

00:03:42.905 --> 00:03:44.314
tác động xấu đến động vật hoang dã,

00:03:44.314 --> 00:03:46.185
và thậm chí có hại cho chúng ta.

00:03:46.185 --> 00:03:50.735
Vì vậy,khi xét đến tất cả các rủi ro này,
vì sao ta vẫn sử dụng thuốc trừ sâu?

00:03:50.735 --> 00:03:52.145
Dù chúng không hoàn hảo

00:03:52.145 --> 00:03:57.165
nhưng có lẽ vẫn là lựa chọn tốt nhất
để chống các dịch bệnh nông nghiệp lớn,

00:03:57.165 --> 00:03:59.956
chưa kể các dịch bệnh do muỗi gây ra.

00:03:59.956 --> 00:04:04.836
Ngày nay, các nhà khoa học đang tìm kiếm
các chiến lược kiểm soát sâu bệnh khác,

00:04:04.836 --> 00:04:06.976
có thể cân bằng nhu cầu
sản xuất lương thực

00:04:06.976 --> 00:04:09.395
với bảo vệ môi trường.

00:04:09.395 --> 00:04:12.835
Thiên nhiên đã trở thành
nguồn cảm hứng lớn,

00:04:12.835 --> 00:04:17.125
từ thực vật tự nhiên và hóa chất từ nấm
có thể đẩy lùi hay thu hút côn trùng,

00:04:17.125 --> 00:04:20.925
đến việc đưa các côn trùng khác vào 
để bảo vệ vụ mùa.

00:04:20.925 --> 00:04:24.876
Ta cũng chuyển sang giải pháp tiên tiến,
như máy bay không người lái.

00:04:24.876 --> 00:04:26.926
Được lập trình để bay qua các cánh đồng,

00:04:26.926 --> 00:04:29.757
các cỗ máy này có thể 
dùng cảm biến và GPS

00:04:29.757 --> 00:04:32.446
để phun xịt tập trung hơn,

00:04:32.446 --> 00:04:36.297
giới hạn tác động rộng đến môi trường 
của thuốc trừ sâu.

00:04:36.297 --> 00:04:38.826
Cùng sự kết hợp giữa hiểu biết sinh học,

00:04:38.826 --> 00:04:40.456
nhận thức về môi trường,

00:04:40.456 --> 00:04:42.376
và công nghệ tiên tiến,

00:04:42.376 --> 00:04:46.627
ta có nhiều cơ hội hơn trong việc tìm
giải pháp tổng thể ngăn trừ sâu bệnh.

00:04:46.627 --> 00:04:50.617
Thuốc trừ sâu hóa học có thể không bao giờ
khiến các tranh cãi dịu bớt,

00:04:50.617 --> 00:04:51.957
nhưng nhờ có nó,

00:04:51.957 --> 00:04:54.857
ta có thể đảm bảo rằng 
các thảm họa nông nghiệp

00:04:54.857 --> 00:04:56.918
vẫn ngủ yên trong quá khứ.