WEBVTT

00:00:07.129 --> 00:00:10.469
1845'te İrlanda'nın 
geniş patates tarlaları,

NOTE Paragraph

00:00:10.469 --> 00:00:13.469
bu temel gıda maddesini
hızlıca enfekte eden

00:00:13.469 --> 00:00:17.278
istilacı bir mantar hastalığı
tarafından vuruldu.

00:00:17.278 --> 00:00:19.261
Etkisi oldukça tahrip ediciydi.

00:00:19.261 --> 00:00:21.619
Bir milyon insan kıtlıktan
hayatını kaybederken,

00:00:21.619 --> 00:00:25.830
bir milyondan fazlası 
İrlanda'yı terk etmeye zorlandı.

00:00:25.830 --> 00:00:31.831
Bu günlerde, bu tür tarımsal felaketleri
pestisitlerin yardımıyla önlüyoruz.

00:00:31.831 --> 00:00:33.800
Bunlar bir dizi insan yapımı kimyasaldır;


00:00:33.800 --> 00:00:35.900
besin stoğumuzu 
tehdit edebilecek böcekleri,

00:00:35.900 --> 00:00:37.150
istenmeyen zararlı otları,

00:00:37.150 --> 00:00:38.247
mantarları,

00:00:38.247 --> 00:00:39.408
kemirgenleri

00:00:39.408 --> 00:00:42.130
ve bakterileri kontrol ederler.

00:00:42.130 --> 00:00:44.749
Beslenme sistemimizin en temel 
parçası hâline geldiler.

00:00:44.779 --> 00:00:49.090
Popülasyon büyüdükçe, monokültür
- tek türlü tarım -

00:00:49.090 --> 00:00:51.920
insanları daha etkili bir şekilde
beslememize yardımcı oldu.

00:00:51.920 --> 00:00:53.786
Aynı zamanda yiyeceklerimizi,

00:00:53.786 --> 00:00:57.006
zararlıların geniş çaplı saldırılarına
karşı korunmasız bıraktı.

00:00:57.036 --> 00:01:00.671
Böylece pestisitlere çok daha fazla 
bağımlı hâle geldik.

00:01:00.671 --> 00:01:04.770
Bugün bu istenmeyen 
ziyaretçileri kontrol etmek için

00:01:04.770 --> 00:01:09.195
2,5 milyar tondan fazla 
pestisit kullanıyoruz.

00:01:09.195 --> 00:01:12.071
Zararlılara, özellikle de 
böceklere karşı bu savaş

00:01:12.071 --> 00:01:15.031
tarımın köklü geçmişine
damga vurmuştur.

00:01:15.031 --> 00:01:16.911
Binlerce yıl önceki kayıtlar

00:01:16.911 --> 00:01:20.234
insanların zararlılardan
kurtulmak amacıyla

00:01:20.234 --> 00:01:23.705
hasat sonrası ekinlerinin bazılarını
bilfiil yaktıklarını söylüyor.

00:01:23.705 --> 00:01:29.122
Hatta diğer böceklerden yardım alındığını 
söyleyen antik zamanlara ait kayıtlar var.

00:01:29.122 --> 00:01:34.621
MS 300'de Çinli çiftçiler, ağaçları
diğer böceklerden korumak amacıyla

00:01:34.621 --> 00:01:39.166
portakal bahçelerinde özellikle
vahşi yırtıcı karıncalar yetiştirdiler.

00:01:39.166 --> 00:01:41.502
Sonrasında büyük ölçekli tarım yayıldı.

00:01:41.502 --> 00:01:46.201
Ekinlerin üzerine arsenik, kurşun 
ve bakır serpiştirmeye başladık.

00:01:46.691 --> 00:01:50.471
Ama bunlar aynı zamanda insanlar 
için fazlasıyla toksikti.

00:01:50.471 --> 00:01:53.780
Daha fazla, güvenli 
üretime talep arttıkça,

00:01:53.780 --> 00:01:56.641
zararlıları daha büyük
ölçekte kontrol edebilen

00:01:56.641 --> 00:01:59.642
etkili kimyasallara olan
ihtiyacımız da arttı.

00:02:00.193 --> 00:02:04.633
Bu durum kimyasal pestisit 
çağını başlattı.

00:02:04.633 --> 00:02:09.402
1948'de Paul Hermann Müller 
adındaki İsviçreli bir kimyager

00:02:09.402 --> 00:02:14.261
DDT olarak da bilinen 
dikloro difenil trikloroetanı

00:02:14.261 --> 00:02:18.092
keşfiyle Nobel ödülü kazandı.

00:02:18.442 --> 00:02:23.262
Bu yeni molekül birçok böcek türünü 
kontrol edebilen eşsiz bir güce sahipti,

00:02:23.262 --> 00:02:28.213
ta ki 1950'ye, böcekler artık
ona direnç gösterene kadar.

00:02:28.213 --> 00:02:33.552
Daha da kötüsü, bu kimyasal kuş
popülasyonlarında ciddi azalışa yol açtı,

00:02:33.552 --> 00:02:35.373
su kaynaklarını zehirledi

00:02:35.373 --> 00:02:40.572
ve sonunda insanlar üzerinde uzun vadede
sağlık sorunlarına yol açtığı anlaşıldı.

00:02:40.572 --> 00:02:44.993
1972'ye gelindiğinde DDT
Birleşik Devletler'de yasaklandı

00:02:44.993 --> 00:02:48.943
ama izleri bugün
çevremizde hâlen görülüyor.

00:02:48.943 --> 00:02:52.453
O zamandan beri kimyagerler
alternatif çözümler arıyor.

00:02:52.453 --> 00:02:56.494
Her yeni buluşla birlikte 
hep aynı engelle karşılaşıyorlar;

00:02:56.494 --> 00:02:58.744
türlerin hızlı evrimleşmesi.

00:02:58.744 --> 00:03:01.334
Pesitisitler, zararlı popülasyonlarını 
yok ederken

00:03:01.334 --> 00:03:05.723
geride yalnızca en dayanıklı
bireyleri bırakıyorlar.

00:03:05.723 --> 00:03:08.824
Sonra onlar da pestisit-direnç genlerini

00:03:08.824 --> 00:03:10.638
bir sonraki jenerasyona aktarıyorlar.

00:03:10.638 --> 00:03:13.263
Bu durum da "süper böcekler"in
artışına öncülük ediyor.

00:03:13.263 --> 00:03:18.744
50 farklı böcek ilacına dirençli 
Colorado patates böceği gibi.

00:03:19.385 --> 00:03:23.834
Diğer bir dezavantajı ise diğer
böceklerin de iki ateş arasında kalması.

00:03:23.834 --> 00:03:27.334
Bunlardan bazıları bitki zararlılarıyla 
savaşta yararlı birer avcı

00:03:27.334 --> 00:03:29.454
ya da önemli birer polen taşıyıcıdır.

00:03:29.454 --> 00:03:34.304
Dolayısıyla onları tarımdan uzaklaştırmak,
faydalarını da silip götürüyor.

00:03:34.304 --> 00:03:36.345
Pestisitler zamanla geliştirildi

00:03:36.345 --> 00:03:39.323
ve hâlihazırda katı güvenlik 
standartları ile düzenlendi.

00:03:39.323 --> 00:03:42.905
Ancak hâlen toprağı ve suyu kirletme ,

00:03:42.905 --> 00:03:44.314
vahşi yaşamı etkileme

00:03:44.314 --> 00:03:46.185
ve bize zarar verme potansiyelleri var.

00:03:46.185 --> 00:03:50.735
Bütün bu riskleri hesaba katarsak, neden 
hâlâ pestisit kullanımına devam ediyoruz?

00:03:50.735 --> 00:03:52.145
Kusurlu olmalarına rağmen,

00:03:52.145 --> 00:03:57.165
büyük tarımsal felaketlerin yanı sıra
sivrisinek kaynaklı hastalıklara karşı

00:03:57.165 --> 00:03:59.956
şu anda belki de elimizdeki en iyi yol bu.

00:03:59.956 --> 00:04:03.676
Günümüzde bilim insanları,
gıda üretimi talepleri

00:04:03.676 --> 00:04:06.726
ve çevre sorunları arasındaki 
dengeyi sağlayan

00:04:06.726 --> 00:04:09.435
alternatif haşere kontrol stratejileri
üzerine çalışıyor.

00:04:09.435 --> 00:04:12.835
Doğanın kendisi en büyük
ilham kaynağı hâline geldi;

00:04:12.835 --> 00:04:17.125
böcekleri kovan ya da cezbeden
doğal bitkisel ve mantar kimyasallardan

00:04:17.125 --> 00:04:20.925
ekinlerin koruyucusu olarak 
görev yapan diğer böceklere kadar.

00:04:20.925 --> 00:04:24.796
Aynı zamanda uçangözler gibi ileri
teknolojik çözümlere de başvuruyoruz.

00:04:24.796 --> 00:04:27.326
Ekinlerin üzerinden uçmaya
programlanmış bu makineler,

00:04:27.326 --> 00:04:30.327
pestisitlerin geniş çaptaki 
çevresel etkilerini azaltmak

00:04:30.327 --> 00:04:33.266
ve onları hedef odaklı 
püskürtmek amacıyla

00:04:33.266 --> 00:04:36.257
sensör ve GPS'lerini kullanabilir.

00:04:36.257 --> 00:04:38.386
Biyolojik kavrayış,

00:04:38.386 --> 00:04:41.586
çevresel farkındalık ve 
gelişmiş teknolojilerin uyumu ile

00:04:41.586 --> 00:04:45.946
zararlılara karşı bütünsel bir 
çözüm üretme şansımız var.

00:04:46.356 --> 00:04:50.607
Kimyasal pestisitler tartışmalı
şöhretlerini belki de asla yıkamayacaklar

00:04:50.617 --> 00:04:51.957
ama onların yardımıyla

00:04:51.957 --> 00:04:56.687
tarımsal felaketlerin tamamen 
geçmişte kaldığından emin olabiliriz.