1
00:00:07,129 --> 00:00:10,469
1845'te İrlanda'nın 
geniş patates tarlaları,

2
00:00:10,469 --> 00:00:13,469
bu temel gıda maddesini
hızlıca enfekte eden

3
00:00:13,469 --> 00:00:17,278
istilacı bir mantar hastalığı
tarafından vuruldu.

4
00:00:17,278 --> 00:00:19,261
Etkisi oldukça tahrip ediciydi.

5
00:00:19,261 --> 00:00:21,619
Bir milyon insan kıtlıktan
hayatını kaybederken,

6
00:00:21,619 --> 00:00:25,830
bir milyondan fazlası 
İrlanda'yı terk etmeye zorlandı.

7
00:00:25,830 --> 00:00:31,831
Bu günlerde, bu tür tarımsal felaketleri
pestisitlerin yardımıyla önlüyoruz.

8
00:00:31,831 --> 00:00:33,800
Bunlar bir dizi insan yapımı kimyasaldır;


9
00:00:33,800 --> 00:00:35,900
besin stoğumuzu 
tehdit edebilecek böcekleri,

10
00:00:35,900 --> 00:00:37,150
istenmeyen zararlı otları,

11
00:00:37,150 --> 00:00:38,247
mantarları,

12
00:00:38,247 --> 00:00:39,408
kemirgenleri

13
00:00:39,408 --> 00:00:42,130
ve bakterileri kontrol ederler.

14
00:00:42,130 --> 00:00:44,749
Beslenme sistemimizin en temel 
parçası hâline geldiler.

15
00:00:44,779 --> 00:00:49,090
Popülasyon büyüdükçe, monokültür
- tek türlü tarım -

16
00:00:49,090 --> 00:00:51,920
insanları daha etkili bir şekilde
beslememize yardımcı oldu.

17
00:00:51,920 --> 00:00:53,786
Aynı zamanda yiyeceklerimizi,

18
00:00:53,786 --> 00:00:57,006
zararlıların geniş çaplı saldırılarına
karşı korunmasız bıraktı.

19
00:00:57,036 --> 00:01:00,671
Böylece pestisitlere çok daha fazla 
bağımlı hâle geldik.

20
00:01:00,671 --> 00:01:04,770
Bugün bu istenmeyen 
ziyaretçileri kontrol etmek için

21
00:01:04,770 --> 00:01:09,195
2,5 milyar tondan fazla 
pestisit kullanıyoruz.

22
00:01:09,195 --> 00:01:12,071
Zararlılara, özellikle de 
böceklere karşı bu savaş

23
00:01:12,071 --> 00:01:15,031
tarımın köklü geçmişine
damga vurmuştur.

24
00:01:15,031 --> 00:01:16,911
Binlerce yıl önceki kayıtlar

25
00:01:16,911 --> 00:01:20,234
insanların zararlılardan
kurtulmak amacıyla

26
00:01:20,234 --> 00:01:23,705
hasat sonrası ekinlerinin bazılarını
bilfiil yaktıklarını söylüyor.

27
00:01:23,705 --> 00:01:29,122
Hatta diğer böceklerden yardım alındığını 
söyleyen antik zamanlara ait kayıtlar var.

28
00:01:29,122 --> 00:01:34,621
MS 300'de Çinli çiftçiler, ağaçları
diğer böceklerden korumak amacıyla

29
00:01:34,621 --> 00:01:39,166
portakal bahçelerinde özellikle
vahşi yırtıcı karıncalar yetiştirdiler.

30
00:01:39,166 --> 00:01:41,502
Sonrasında büyük ölçekli tarım yayıldı.

31
00:01:41,502 --> 00:01:46,201
Ekinlerin üzerine arsenik, kurşun 
ve bakır serpiştirmeye başladık.

32
00:01:46,691 --> 00:01:50,471
Ama bunlar aynı zamanda insanlar 
için fazlasıyla toksikti.

33
00:01:50,471 --> 00:01:53,780
Daha fazla, güvenli 
üretime talep arttıkça,

34
00:01:53,780 --> 00:01:56,641
zararlıları daha büyük
ölçekte kontrol edebilen

35
00:01:56,641 --> 00:01:59,642
etkili kimyasallara olan
ihtiyacımız da arttı.

36
00:02:00,193 --> 00:02:04,633
Bu durum kimyasal pestisit 
çağını başlattı.

37
00:02:04,633 --> 00:02:09,402
1948'de Paul Hermann Müller 
adındaki İsviçreli bir kimyager

38
00:02:09,402 --> 00:02:14,261
DDT olarak da bilinen 
dikloro difenil trikloroetanı

39
00:02:14,261 --> 00:02:18,092
keşfiyle Nobel ödülü kazandı.

40
00:02:18,442 --> 00:02:23,262
Bu yeni molekül birçok böcek türünü 
kontrol edebilen eşsiz bir güce sahipti,

41
00:02:23,262 --> 00:02:28,213
ta ki 1950'ye, böcekler artık
ona direnç gösterene kadar.

42
00:02:28,213 --> 00:02:33,552
Daha da kötüsü, bu kimyasal kuş
popülasyonlarında ciddi azalışa yol açtı,

43
00:02:33,552 --> 00:02:35,373
su kaynaklarını zehirledi

44
00:02:35,373 --> 00:02:40,572
ve sonunda insanlar üzerinde uzun vadede
sağlık sorunlarına yol açtığı anlaşıldı.

45
00:02:40,572 --> 00:02:44,993
1972'ye gelindiğinde DDT
Birleşik Devletler'de yasaklandı

46
00:02:44,993 --> 00:02:48,943
ama izleri bugün
çevremizde hâlen görülüyor.

47
00:02:48,943 --> 00:02:52,453
O zamandan beri kimyagerler
alternatif çözümler arıyor.

48
00:02:52,453 --> 00:02:56,494
Her yeni buluşla birlikte 
hep aynı engelle karşılaşıyorlar;

49
00:02:56,494 --> 00:02:58,744
türlerin hızlı evrimleşmesi.

50
00:02:58,744 --> 00:03:01,334
Pesitisitler, zararlı popülasyonlarını 
yok ederken

51
00:03:01,334 --> 00:03:05,723
geride yalnızca en dayanıklı
bireyleri bırakıyorlar.

52
00:03:05,723 --> 00:03:08,824
Sonra onlar da pestisit-direnç genlerini

53
00:03:08,824 --> 00:03:10,638
bir sonraki jenerasyona aktarıyorlar.

54
00:03:10,638 --> 00:03:13,263
Bu durum da "süper böcekler"in
artışına öncülük ediyor.

55
00:03:13,263 --> 00:03:18,744
50 farklı böcek ilacına dirençli 
Colorado patates böceği gibi.

56
00:03:19,385 --> 00:03:23,834
Diğer bir dezavantajı ise diğer
böceklerin de iki ateş arasında kalması.

57
00:03:23,834 --> 00:03:27,334
Bunlardan bazıları bitki zararlılarıyla 
savaşta yararlı birer avcı

58
00:03:27,334 --> 00:03:29,454
ya da önemli birer polen taşıyıcıdır.

59
00:03:29,454 --> 00:03:34,304
Dolayısıyla onları tarımdan uzaklaştırmak,
faydalarını da silip götürüyor.

60
00:03:34,304 --> 00:03:36,345
Pestisitler zamanla geliştirildi

61
00:03:36,345 --> 00:03:39,323
ve hâlihazırda katı güvenlik 
standartları ile düzenlendi.

62
00:03:39,323 --> 00:03:42,905
Ancak hâlen toprağı ve suyu kirletme ,

63
00:03:42,905 --> 00:03:44,314
vahşi yaşamı etkileme

64
00:03:44,314 --> 00:03:46,185
ve bize zarar verme potansiyelleri var.

65
00:03:46,185 --> 00:03:50,735
Bütün bu riskleri hesaba katarsak, neden 
hâlâ pestisit kullanımına devam ediyoruz?

66
00:03:50,735 --> 00:03:52,145
Kusurlu olmalarına rağmen,

67
00:03:52,145 --> 00:03:57,165
büyük tarımsal felaketlerin yanı sıra
sivrisinek kaynaklı hastalıklara karşı

68
00:03:57,165 --> 00:03:59,956
şu anda belki de elimizdeki en iyi yol bu.

69
00:03:59,956 --> 00:04:03,676
Günümüzde bilim insanları,
gıda üretimi talepleri

70
00:04:03,676 --> 00:04:06,726
ve çevre sorunları arasındaki 
dengeyi sağlayan

71
00:04:06,726 --> 00:04:09,435
alternatif haşere kontrol stratejileri
üzerine çalışıyor.

72
00:04:09,435 --> 00:04:12,835
Doğanın kendisi en büyük
ilham kaynağı hâline geldi;

73
00:04:12,835 --> 00:04:17,125
böcekleri kovan ya da cezbeden
doğal bitkisel ve mantar kimyasallardan

74
00:04:17,125 --> 00:04:20,925
ekinlerin koruyucusu olarak 
görev yapan diğer böceklere kadar.

75
00:04:20,925 --> 00:04:24,796
Aynı zamanda uçangözler gibi ileri
teknolojik çözümlere de başvuruyoruz.

76
00:04:24,796 --> 00:04:27,326
Ekinlerin üzerinden uçmaya
programlanmış bu makineler,

77
00:04:27,326 --> 00:04:30,327
pestisitlerin geniş çaptaki 
çevresel etkilerini azaltmak

78
00:04:30,327 --> 00:04:33,266
ve onları hedef odaklı 
püskürtmek amacıyla

79
00:04:33,266 --> 00:04:36,257
sensör ve GPS'lerini kullanabilir.

80
00:04:36,257 --> 00:04:38,386
Biyolojik kavrayış,

81
00:04:38,386 --> 00:04:41,586
çevresel farkındalık ve 
gelişmiş teknolojilerin uyumu ile

82
00:04:41,586 --> 00:04:45,946
zararlılara karşı bütünsel bir 
çözüm üretme şansımız var.

83
00:04:46,356 --> 00:04:50,607
Kimyasal pestisitler tartışmalı
şöhretlerini belki de asla yıkamayacaklar

84
00:04:50,617 --> 00:04:51,957
ama onların yardımıyla

85
00:04:51,957 --> 00:04:56,687
tarımsal felaketlerin tamamen 
geçmişte kaldığından emin olabiliriz.