WEBVTT

00:00:07.129 --> 00:00:10.469
1845 წელს ირლანდიაში,
კარტოფილის დიდ მინდვრებში,

00:00:10.469 --> 00:00:13.469
სოკოვანი დაავადება გავრცელდა,

00:00:13.469 --> 00:00:17.268
რამაც მთელი მოსავალი დააავადა.

00:00:17.278 --> 00:00:19.261
შედეგი დამანგრეველი იყო.

00:00:19.261 --> 00:00:21.619
1 მილიონი ადამიანი
შიმშილისგან გარდაიცვალა,

00:00:21.619 --> 00:00:25.780
მილიონზე მეტს კი,
ირლანდიის დატოვება მოუწია.

00:00:25.830 --> 00:00:31.100
დღესდღეობით მსგავსი კატასტროფების 
თავიდან ასაცილებლად პესტიციდებს ვიყენებთ.

00:00:31.100 --> 00:00:34.720
ეს ადამიანის მიერ შექმნილი ქიმიკატებია,
რომელთა მეშვებითაც ვაკონტროლებთ

00:00:34.720 --> 00:00:35.621
მწერებს,

00:00:35.641 --> 00:00:37.083
სარეველა ბალახებს,

00:00:37.223 --> 00:00:38.259
სოკოს,

00:00:38.299 --> 00:00:39.080
მღრღნელებს,

00:00:39.080 --> 00:00:40.036
და ბაქტერიებს,

00:00:40.036 --> 00:00:42.057
რომლებიც საფრთხეს უქმნიან
საკვებ მარაგს.

00:00:42.058 --> 00:00:44.640
ეს ქიმიკატები საკვების
განუყოფელი ნაწილი გახდა.

00:00:44.640 --> 00:00:47.429
მოსახლეობის ზრდასთან ერთად,
მონოკულტურა

00:00:47.429 --> 00:00:51.510
ეფექტურად უზრუნველყოფდა 
ხალხის გამოკვებას.

00:00:51.510 --> 00:00:56.790
თუმცა, ამან ჩვენი საკვები პროდუქტები
პარაზიტებისგან დაუცველი დატოვა.

00:00:56.940 --> 00:01:00.296
ამიტომ, ჩვენ უფრო დამოკიდებულნი
გავხდით პესტიციდებზე.

00:01:00.296 --> 00:01:02.036
დღესდღეობით, ყოველწლიურად,

00:01:02.036 --> 00:01:05.331
დაახლოებით 2 მილიარდ კგ-ზე მეტ 
პესტიციდს ვავრცელებთ დედამიწაზე,

00:01:05.331 --> 00:01:08.580
არასასურველი სტუმრების
თავიდან მოსაშორებლად.

00:01:08.600 --> 00:01:11.275
სასოფლო-სამეურნეო ისტორიას
უკვე დიდი ხანია ახსოვს

00:01:11.275 --> 00:01:14.291
პარაზიტების წინააღმდეგ ბრძოლა, 
განსაკუთრებით კი მწერებთან.

00:01:14.291 --> 00:01:16.521
ათასობით წლის წინანდელ
ჩანაწერებში ვხედავთ,

00:01:16.521 --> 00:01:19.531
რომ პარაზიტების მოსაშორებლად
მოსავლის აღების შემდეგ,

00:01:19.531 --> 00:01:22.684
ადამიანები მინდვრებს წვავდნენ.

00:01:23.244 --> 00:01:26.424
ისიც კი დასტურდება, რომ ანტიკურ დროში,

00:01:26.424 --> 00:01:29.545
ადამიანები ამისთვის
სხვა მწერებს იშველიებდნენ.

00:01:29.545 --> 00:01:32.652
ძ.წ. 300 წელს, ჩინელმა ფერმერებმა
ფორთოხლის ხეხილებში

00:01:32.652 --> 00:01:38.461
სპეციალურად გაამრავლეს მტაცებელი ჭიები,
რომ ხეები სხვა მწერებისგან დაეცვათ.

00:01:38.481 --> 00:01:40.666
შემდეგ, უკვე მეურნეობის
განვითარებასთან ერთად,

00:01:40.666 --> 00:01:45.602
დავიწყეთ დარიშხანის, სპილენძის
და ტყვიის წამლების გამოყენება.

00:01:46.482 --> 00:01:50.481
მაგრამ ეს ყველაფერი
ადამიანისთვისაც ძალიან მავნე იყო.

00:01:50.661 --> 00:01:53.621
უსაფრთხო პროდუქციაზე
მოთხოვნის გაზრდასთან ერთად,

00:01:53.660 --> 00:01:56.241
ეფექტური ქიმიკატების საჭიროებაც გაიზარდა,

00:01:56.241 --> 00:01:59.872
რომლითაც ფართო მასშტაბებში
შევძლებდით პატაზიტების კონტროლს.

00:01:59.882 --> 00:02:03.853
ასე გადავედით ქიმიური 
პესტიციდების ერაში.

00:02:04.703 --> 00:02:08.133
1948 წელს, შვეიცარელი ქიმიკოსი,
პოლ ჰერმან მიულერი,

00:02:08.133 --> 00:02:10.862
ნობელის პრემიით დააჯილდოვეს.

00:02:10.862 --> 00:02:17.381
დიქლოროდიფენილტრიქლოროეთანის (DDT)
აღმოჩენისთვის,

00:02:17.381 --> 00:02:23.012
ამ ახალი მოლეკულით შესაძლებელი იყო
მწერების შეუდარებლად მძლავრი კონტროლი.

00:02:23.132 --> 00:02:27.652
თუმცა 1950 წლიდან ისინი უკვე
რეზისტენტულები გახდნენ.

00:02:27.722 --> 00:02:32.463
კიდევ უარესი, ქიმიკატებმა 
ჩიტების რაოდენობა მკვეთრად შეამცირა,

00:02:32.463 --> 00:02:35.002
მოწამლა წყლის რესურსები

00:02:35.012 --> 00:02:39.653
და საბოლოოდ ადამიანის ჯანმრთელობასაც
შეეხო გრძელვადიან პერსპექტივაში.

00:02:39.813 --> 00:02:44.662
1972-სთვის აშშ-ი DDT აიკრძალა,

00:02:44.662 --> 00:02:48.803
მაგრამ მისი კვალი,
დღესაც კი შეიმჩნევა გარემოში.

00:02:48.803 --> 00:02:51.773
მას შემდეგ, ქიმიკოსები
აქტიურად ეძებენ ალტერნატივას.

00:02:51.773 --> 00:02:55.853
ყოველ ახალ აღმოჩენასთან ერთად, 
იმავე პრობლემას აწყდებიან:

00:02:55.853 --> 00:02:58.224
სახეობის სწრაფ ევოლუციას.

00:02:58.224 --> 00:03:00.764
პესტიციდები ანადგურებენ პარაზიტებს, 


00:03:00.764 --> 00:03:04.784
თუმცა რჩებიან ყველაზე გამძლეები,

00:03:04.784 --> 00:03:08.193
რომლებიც შემდეგ თავის,
პესტიციდის მიმართ გამძლე გენებს,

00:03:08.193 --> 00:03:10.144
შემდეგ თაობას გადასცემენ.

00:03:10.144 --> 00:03:13.098
სწორედ ამან გამოიწვია
ისეთი სუპერ ხოჭოების გაჩენა,

00:03:13.098 --> 00:03:15.433
როგორიც კოლორადოს კარტოფილის ხოჭოა,

00:03:15.433 --> 00:03:19.374
რომელიც 50 სხვადასხვა ინსექტიციდის
მიმართაა გამძლე.

00:03:19.454 --> 00:03:23.255
კიდევ ერთი უარყოფითი მხარე ისაა, რომ 
ამ ბრძოლაში სხვა ხოჭოებიც ზარალდებიან.

00:03:23.255 --> 00:03:28.724
ზოგი მათგანი თვითონ ებრძვის მცენარის 
პარაზიტებს და პოლინატორებს.

00:03:29.274 --> 00:03:33.374
ასე რომ, მათ განადგურებასთან ერთად,
დამხმარე ძალასაც ვანადგურებთ.

00:03:33.664 --> 00:03:35.764
დროთა განმავლობაში 
პესტიციდები გაუმჯობესდა

00:03:35.764 --> 00:03:38.625
და ახლა უკვე მკაცრი უსაფრთხოების
ნორმებით რეგულირდება,

00:03:38.625 --> 00:03:41.843
თუმცა, მაინც არის წყლისა
და მიწის დაბინძურების,

00:03:41.843 --> 00:03:44.385
ველურ ბუნებაზე გავლენის მოხდენის,

00:03:44.385 --> 00:03:46.314
და ჩვენთვის ზიანის მოყენების საშიშროება.

00:03:46.314 --> 00:03:50.154
ამ ყველა რისკის გათვალისწინებით,
რატომ ვაგრძელებთ პესტიციდების გამოყენებას?

00:03:50.154 --> 00:03:51.995
მიუხედავად იმისა, რომ იდეალური არაა,

00:03:51.995 --> 00:03:54.268
ამ ეტაპზე, ეს მაინც საუკეთესო ვარიანტია

00:03:54.268 --> 00:03:57.210
სამეურნეო კატასტროფების
თავიდან ასაცილებლად.

00:03:57.210 --> 00:04:00.305
თავი რომ დავანებოთ კოღოთი
გავრცელებულ დაავადებებთან ბრძოლას.

00:04:00.305 --> 00:04:04.406
დღეს მეცნიერები პარაზიტებთან ბრძოლის
ახალ სტრატეგიებს ამუშავებენ.

00:04:04.406 --> 00:04:07.526
ეძებენ ბალანსს, საკვებზე მოთხოვნასა

00:04:07.526 --> 00:04:09.656
და გარემოს დაბინძურების პრობლემებს შორის.

00:04:09.656 --> 00:04:12.835
ბუნება შთაგონების მთავარ წყაროდ იქცა.

00:04:12.855 --> 00:04:16.925
ბუნებრივი მცენარის
და სოკოს ქიმიკატებით დაწყებული,

00:04:16.925 --> 00:04:20.505
მცენარის დამცველი სხვა მწერების
გამრავლებით დამთავრებული.

00:04:20.505 --> 00:04:23.925
ჩვენ ასევე ვიშველიებთ თანამედროვე 
ტექნოლოგიას, მაგალითად დრონებს.

00:04:23.925 --> 00:04:27.116
რომლებიც მოსავლის მინდვრების თავზე
საფრენადაა დაპროგრამებული

00:04:27.116 --> 00:04:29.136
და GPS-სა და სენსორების დახმარებით,

00:04:29.136 --> 00:04:31.887
უფრო დამიზნებით ასხამენ პესტიციდებს,

00:04:31.887 --> 00:04:35.526
რაც გარემოზე უარყოფით გავლენას ამცირებს.

00:04:35.896 --> 00:04:37.457
ჩვენ თუ გავაერთიანებთ

00:04:37.457 --> 00:04:40.596
ბიოლოგიის ცოდნას, გარემოზე ზრუნვას

00:04:40.596 --> 00:04:42.576
და გაუმჯობესებულ ტექნოლოგიებს,

00:04:42.576 --> 00:04:44.533
უფრო დიდი შანსი გვექნება,

00:04:44.533 --> 00:04:46.590
რომ ვიპოვოთ გლობალური გამოსავალი.

00:04:46.590 --> 00:04:50.787
ქიმიური პესტიციდები თავის საეჭვო
რეპუტაციას ალბათ ვეღარ უშველიან,

00:04:50.787 --> 00:04:51.887
მაგრამ მათი დახმარებით

00:04:51.917 --> 00:04:53.627
თამამად შეგვიძლია ვთქვათ,

00:04:53.627 --> 00:04:56.367
რომ სამეურნეო კატასტროფები
წარსულს ჩაბარდა.