1
00:00:00,520 --> 00:00:02,096
Monataĵo.

2
00:00:02,120 --> 00:00:03,496
Sango.

3
00:00:03,520 --> 00:00:04,720
Menstruo.

4
00:00:05,440 --> 00:00:07,016
Naŭze.

5
00:00:07,040 --> 00:00:08,656
Sekrete.

6
00:00:08,680 --> 00:00:09,880
Kaŝite.

7
00:00:10,400 --> 00:00:11,600
Kial?

8
00:00:12,760 --> 00:00:14,656
Natura biologia procezo,

9
00:00:14,680 --> 00:00:18,496
kiun spertas ĉiu knabino kaj virino,
ĉiumonate

10
00:00:18,520 --> 00:00:20,696
dum duono de sia vivo.

11
00:00:20,720 --> 00:00:23,540
Tiel grava fenomeno,

12
00:00:23,730 --> 00:00:27,430
ke de ĝi dependas
la pluvivo kaj disvastiĝo de la homaro.

13
00:00:28,480 --> 00:00:29,480
Tamen ni konsideras ĝin tabuo.

14
00:00:31,160 --> 00:00:34,040
Ni sentas nin malkomfortaj kaj hontaj
kiam ni pri ĝi diskutas.

15
00:00:35,840 --> 00:00:37,760
Unuafoje kiam mi menstruis, 


16
00:00:37,760 --> 00:00:40,760
oni postulis al mi kaŝi tiun sekreton

17
00:00:40,760 --> 00:00:42,640
- eĉ de mia patro kaj frato.

18
00:00:43,640 --> 00:00:46,256
Kiam ni atingis la tiurilatan 
ĉapitron de nia lernolibro,

19
00:00:46,280 --> 00:00:48,616
nia biologia instruisto preterpasis ĝin.

20
00:00:48,640 --> 00:00:51,320
(Ridoj)

21
00:00:52,000 --> 00:00:53,680
Ĉu vi scias kion mi lernis de tio?

22
00:00:54,360 --> 00:00:57,520
Mi lernis, ke paroli pri ĝi estas hontege.

23
00:00:58,080 --> 00:01:00,736
Mi lernis honti pri mia korpo.

24
00:01:00,760 --> 00:01:03,440
Mi lernis resti nekonscia 
pri menstruo

25
00:01:03,440 --> 00:01:06,440
por resti deca.

26
00:01:06,440 --> 00:01:08,076
En diversaj lokoj de Barato,

27
00:01:08,076 --> 00:01:13,016
esplorado montras, ke tri el dek knabinoj
tute ne konscias pri menstruado

28
00:01:13,040 --> 00:01:14,800
kiam ili unuafoje menstruas.

29
00:01:15,354 --> 00:01:16,970
Eĉ en partoj de Raĝastano

30
00:01:17,040 --> 00:01:20,720
povas esti tiel multe, kiel naŭ el dek.

31
00:01:22,800 --> 00:01:25,066
Vi certe surprize ekscius, ke la plejparto

32
00:01:25,076 --> 00:01:26,706
de la knabinoj kun kiuj mi parolis,

33
00:01:26,720 --> 00:01:30,536
kiuj ja nenion sciis pri menstruo,

34
00:01:30,560 --> 00:01:32,936
pensis ke ili ekhavas sangkanceron -

35
00:01:32,960 --> 00:01:34,560
kaj tuj mortos.

36
00:01:36,760 --> 00:01:40,040
Menstrua higieno estas tre grava faktoro

37
00:01:40,040 --> 00:01:43,040
por infektoj de la reprodukta sistemo.

38
00:01:43,040 --> 00:01:46,786
Sed en Barato, nur 12 procentoj
de la knabinoj kaj virinoj havas aliron

39
00:01:46,786 --> 00:01:50,000
al higienaj manieroj por prizorgi
siajn monataĵojn.

40
00:01:50,840 --> 00:01:52,690
Tio signifas, ke

41
00:01:52,690 --> 00:01:56,990
88 procentoj de la knabinoj
kaj virinoj prizorgas sin malhigiene.

42
00:01:57,480 --> 00:01:58,970
Mi estis ĉi tia knabino.

43
00:01:59,880 --> 00:02:03,156
Mi kreskis en urbeto en Jharkhand
kiu nomiĝas Garhwa,

44
00:02:03,156 --> 00:02:06,830
ie kie eĉ aĉeti menstrutukon estas hontege.

45
00:02:06,840 --> 00:02:09,190
Do, je la unuaj menstruoj

46
00:02:09,190 --> 00:02:12,190
mi komencis prizorgi min per ĉifonoj.

47
00:02:12,190 --> 00:02:15,316
Post ĉiu fojo kiam mi uzis ilin, 
mi lavis kaj uzis ilin denove.

48
00:02:15,316 --> 00:02:16,316
Sed por konservi ilin,

49
00:02:16,316 --> 00:02:19,160
mi ilin kaŝis 
en malluma kaj malseka loko,

50
00:02:19,160 --> 00:02:22,090
por ke neniu malkovru, ke mi menstruadas.

51
00:02:22,520 --> 00:02:25,136
Post ripeta lavado, la ĉifonoj iĝis malglataj,

52
00:02:25,160 --> 00:02:28,860
kaj pro ilia uzado, mi ofte havis
infektojn kaj haŭtruĝiĝojn.

53
00:02:28,880 --> 00:02:33,370
Mi uzis tiujn ĉifonojn dum 5 jaroj
ĝis kiam mi foriris de tiu urbeto.

54
00:02:35,640 --> 00:02:38,216
Alia problemo, kiun mi spertis
pro monataĵoj,

55
00:02:38,216 --> 00:02:41,680
sociaj limoj altrudataj

56
00:02:41,680 --> 00:02:44,680
al inoj dum ili menstruas.

57
00:02:44,680 --> 00:02:46,976
Mi pensas, ke vi ĉiuj certe jam konas ilin,

58
00:02:47,000 --> 00:02:50,710
sed mi listigos kelkajn ekzemplojn
por la malmultaj, kiuj ne jam konas ilin.

59
00:02:50,720 --> 00:02:53,200
Mi ne rajtis aŭ manĝi aŭ tuŝi peklaĵon.

60
00:02:53,840 --> 00:02:58,696
Mi ne rajtis sidi sur sofo
aŭ la litoj de miaj parencoj.

61
00:02:58,720 --> 00:03:01,176
Mi devis lavi miajn littukojn 
post ĉiu monataĵo,

62
00:03:01,200 --> 00:03:03,136
eĉ se ili ne estis makulitaj.

63
00:03:03,160 --> 00:03:04,976
Mi estis konsiderata malpura,

64
00:03:05,000 --> 00:03:09,800
kaj oni malpermesis al mi preĝi aŭ
tuŝi ion ajn kio estas grava religie.

65
00:03:10,880 --> 00:03:13,276
Oni povas trovi ŝildojn ekster preĝejoj,

66
00:03:13,276 --> 00:03:15,890
kiuj malpermesas 
al menstruantaj inoj eniri.

67
00:03:17,170 --> 00:03:18,320
Ironie,

68
00:03:18,320 --> 00:03:21,320
plejofte estas pli aĝa virino,

69
00:03:21,320 --> 00:03:25,760
kiu altrudas ĉi tiajn limojn
al la pli junaj knabinoj de la familio.

70
00:03:26,360 --> 00:03:30,536
Kompreneble, ĉar ŝi kreskis 
akceptante ĉi tiajn limojn kiel normalajn.

71
00:03:30,560 --> 00:03:33,576
Kaj, sen interveno,

72
00:03:33,600 --> 00:03:36,240
estas la mitoj kaj malkomprenoj

73
00:03:36,240 --> 00:03:39,090
kiuj disvastiĝas generacie.

74
00:03:39,240 --> 00:03:41,216
Dum la jaroj kiam mi laboris 
en ĉi tiu fako,

75
00:03:41,216 --> 00:03:43,280
mi eĉ aŭdis raportojn, ke

76
00:03:43,280 --> 00:03:46,280
inoj devas manĝi kaj lavi telerojn aparte.

77
00:03:46,280 --> 00:03:48,616
Ili ne rajtas baniĝi dum monataĵo,

78
00:03:48,640 --> 00:03:52,720
kaj en kelkaj hejmoj, 
ili eĉ izoliĝas de aliaj parencoj.

79
00:03:53,720 --> 00:03:57,256
Proksimume 85 procentoj de la inoj en Barato

80
00:03:57,280 --> 00:04:02,600
sekvas unu aŭ pliajn limigajn kutimojn
dum la monataĵoj, ĉiumonate.

81
00:04:03,320 --> 00:04:05,720
Ĉu vi povas imagi, kion tio faras

82
00:04:05,720 --> 00:04:08,720
al la memestimo kaj memfido de junulino?

83
00:04:08,720 --> 00:04:11,566
La psikan traŭmaton kiun ĝi kaŭzas,

84
00:04:11,566 --> 00:04:12,766
kiu efektas ŝian personecon,

85
00:04:12,766 --> 00:04:15,766
ŝian lernejan sukceson,

86
00:04:15,766 --> 00:04:20,480
kaj ĉiun parton de ŝia kreskado 
dum ŝiaj formantaj jaroj.

87
00:04:21,760 --> 00:04:25,800
Mi sekvis precize ĉi tiujn
limigajn kutimojn dum 13 jaroj,

88
00:04:26,400 --> 00:04:29,280
ĝis kiam diskuto kun mia amkunulo, Tuhin,

89
00:04:29,280 --> 00:04:32,280
ŝangis mian percepton pri menstruo tute.

90
00:04:32,280 --> 00:04:37,736
En 2009, Tuhin kaj mi okupiĝis
pri postdiplomiĝo pri desegnado.

91
00:04:37,760 --> 00:04:39,640
Ni enamiĝis,

92
00:04:39,640 --> 00:04:42,640
kaj mi tute komforte 
diskutis monataĵojn kun li.

93
00:04:42,640 --> 00:04:44,560
Tuhin sciis malmulte pri monataĵoj.

94
00:04:45,520 --> 00:04:47,800
(Ridoj)

95
00:04:51,800 --> 00:04:55,416
Li surprize eksciis, ke knabinoj 
havas dolorajn kramfojn,

96
00:04:55,440 --> 00:04:56,856
kaj ni sangas ĉiumonate.

97
00:04:56,880 --> 00:04:58,976
(Ridoj)

98
00:04:59,000 --> 00:05:00,496
Jes.

99
00:05:00,520 --> 00:05:02,616
Li estis tute ŝokita kiam li eksciis

100
00:05:02,616 --> 00:05:07,120
pri la limoj, kiujn la socio kaj familioj

101
00:05:07,120 --> 00:05:10,120
altrudas al menstruantaj inoj.

102
00:05:10,120 --> 00:05:12,176
Por helpi min kontraŭ miaj kramfoj,

103
00:05:12,200 --> 00:05:16,000
li lernis pri menstruo interrete.

104
00:05:16,600 --> 00:05:18,726
Kiam li diris al mi pri tio, 
kion li lernis,

105
00:05:18,726 --> 00:05:21,360
mi ekkonsciis kiom malmulte
mi mem sciis pri menstruo.

106
00:05:21,960 --> 00:05:25,290
Kaj finfine, mi eksciis ke multe de tio
kion mi kredis estas mita.

107
00:05:26,360 --> 00:05:27,896
Tiam ni pripensis:

108
00:05:27,920 --> 00:05:29,426
se ni, kiel bonedukitoj,

109
00:05:29,426 --> 00:05:32,426
estis tiom malbone edukitaj pri menstruo,

110
00:05:32,426 --> 00:05:36,400
nu, estas milionoj da knabinoj en la mondo
kiuj certe estas same misedukitaj.

111
00:05:37,760 --> 00:05:38,976
Por studi --

112
00:05:39,000 --> 00:05:40,776
por plibone kompreni la problemon,

113
00:05:40,800 --> 00:05:45,416
Mi faris esploron dum unu jaro por studi
primenstruan nekonscion,

114
00:05:45,440 --> 00:05:47,040
kaj la ĉefajn kialojn pro tio.

115
00:05:47,960 --> 00:05:48,820
Ĝenerale,

116
00:05:48,840 --> 00:05:54,380
oni kredas, ke primenstrua nekonscio kaj
malscio estas kamparaj fenomenoj,

117
00:05:55,270 --> 00:05:56,960
sed dum mia esploro mi trovis,

118
00:05:56,960 --> 00:05:59,960
ke tio estas same urba fenomeno.

119
00:05:59,960 --> 00:06:04,320
Ĝi eĉ ekzistas ĉe la edukitaj urbanoj, ankaŭ.

120
00:06:05,280 --> 00:06:07,776
Kiam mi parolis kun gepatroj kaj instruistoj,

121
00:06:07,800 --> 00:06:13,096
mi trovis, ke multal inter ili fakte volus
eduki knabinojn pri monataĵo

122
00:06:13,120 --> 00:06:15,760
antaŭ kiam tiuj komencas menstrui.

123
00:06:16,840 --> 00:06:18,056
Kaj --

124
00:06:18,080 --> 00:06:21,616
sed taŭga rimedo mankis al ili.

125
00:06:21,640 --> 00:06:23,840
Kaj, pro tio ke temas pri tabuo,

126
00:06:23,840 --> 00:06:26,840
ili honte parolas pri ĝi.

127
00:06:26,840 --> 00:06:31,456
Nuntempe, knabinoj ekmenstruas dum
la sesa aŭ sepa lernojaro [11-13-jaraj],

128
00:06:31,480 --> 00:06:34,516
sed nia eduksistemo instruas 
knabinojn pri menstruo

129
00:06:34,516 --> 00:06:36,920
nur dum la oka kaj naŭa lernojaroj.

130
00:06:37,800 --> 00:06:39,360
Kaj ĉar temas pri tabuo,

131
00:06:40,000 --> 00:06:43,440
instruistoj ankoraŭ
preterpasas la temon entute.

132
00:06:44,840 --> 00:06:48,280
Do, lernejoj ne instruas
knabinojn pri menstruo,

133
00:06:48,280 --> 00:06:51,280
kaj gepatroj ne diskutas pri tio.

134
00:06:51,280 --> 00:06:53,190
Al kiu knabinoj povas turni sin?

135
00:06:53,680 --> 00:06:56,520
Antaŭ du jardekoj, kaj nun--

136
00:06:57,120 --> 00:06:58,780
inter ili, nenio ŝanĝiĝis.

137
00:07:00,120 --> 00:07:02,940
Mi montris tion, kion mi trovis al Tuhin,
kaj ni pripensis:

138
00:07:02,960 --> 00:07:06,200
Imagu se ni kreus ion,

139
00:07:06,200 --> 00:07:09,200
kio ebligus al knabinoj
memlerni pri menstruo,

140
00:07:09,200 --> 00:07:14,840
ion, kio helpus al gepatroj kaj instruistoj

141
00:07:14,840 --> 00:07:17,840

paroli komforte pri menstruo al knabinoj?

142
00:07:17,840 --> 00:07:18,840
Dum mia esploro,

143
00:07:18,840 --> 00:07:21,480

mi kolektis multajn historiojn.

144
00:07:21,480 --> 00:07:26,160
Ĉi tiuj estis historioj, kiuj rilatas 
al la spertoj de knabinoj dum monataĵoj.

145
00:07:26,800 --> 00:07:32,056
Ĉi tiuj interesus kaj scivolemigus 
knabinojn diskuti pri menstruo

146
00:07:32,056 --> 00:07:34,016
kun siaj propraj amikrondoj.

147
00:07:34,040 --> 00:07:35,676
Ĝi estas ekzakte tio, kion ni celis.

148
00:07:35,676 --> 00:07:38,080
Ni celis ion, kio scivolemigos knabinojn,

149
00:07:38,080 --> 00:07:41,080
kaj igos ilin lerni pli.

150
00:07:41,080 --> 00:07:44,950
Ni celis uzi ĉi tiujn historiojn 
por instrui knabinojn pri menstruo.

151
00:07:45,360 --> 00:07:47,656
Do, ni decidis krei komikson,

152
00:07:48,480 --> 00:07:51,736
en kiu la komiks-roluloj ludas 
tiujn historiojn,

153
00:07:51,760 --> 00:07:55,640
kaj edukas knabinojn pri menstruo
amuze kaj interese.

154
00:07:56,360 --> 00:07:59,376
Por ke ili reprezentu knabinojn 
en diversaj fazoj de puberto,

155
00:07:59,400 --> 00:08:01,040
estas tri komiks-roluloj.

156
00:08:01,560 --> 00:08:04,736
Pinki, kiu ankoraŭ ne menstruis,

157
00:08:04,760 --> 00:08:07,706
Jiya, kiu unuafoje menstruas dum la rakonto,

158
00:08:08,280 --> 00:08:11,076
kaj Mira, kiu jam menstruadas.

159
00:08:11,220 --> 00:08:14,096
Estas ankaŭ kvara komik-rolulo, Priya Didi.

160
00:08:14,096 --> 00:08:17,606
Danke al ŝi, la knabinoj ekscias
la diversajn aspektojn de plenkreskado,

161
00:08:17,606 --> 00:08:20,040
kaj ekscias higiene prizorgi menstruon.

162
00:08:20,455 --> 00:08:22,398
Kiam ni kreis la libron, ni zorgemis ke

163
00:08:22,423 --> 00:08:26,200
ilustraĵoj ne estu iel ajn obĵeteblaj


164
00:08:26,200 --> 00:08:29,200
kaj tio respektas kulturojn.

165
00:08:29,200 --> 00:08:33,056
Kiam ni prototipigis tion,
ni trovis ke la knabinoj ŝatis la libron.

166
00:08:33,080 --> 00:08:35,039
Ili fervore legis kaj pli kaj pli

167
00:08:35,039 --> 00:08:38,039
lernis pri monataĵoj per si mem.

168
00:08:38,039 --> 00:08:39,936
Gepatroj kaj instruistoj babilis komforte


169
00:08:39,936 --> 00:08:42,936
pri monataĵo kun knabinoj uzante la libron

170
00:08:42,936 --> 00:08:45,776
kaj kelkfoje eĉ knaboj interesiĝis.

171
00:08:45,800 --> 00:08:47,936
(Ridoj)

172
00:08:47,960 --> 00:08:49,720
(Aplaŭdoj)

173
00:08:51,840 --> 00:08:55,720
La komikso helpis krei medion


174
00:08:55,720 --> 00:08:58,720
en kiu menstruo ne plu tabuas.

175
00:08:58,720 --> 00:08:59,720
Multe da volontuloj kunportis 
la prototipon por eduki knabinoj

176
00:08:59,720 --> 00:09:02,600
al instruantaj kongresoj
en kvin ŝtatoj de Barato.

177
00:09:02,600 --> 00:09:06,736
Kaj unu voluntulo ĝin prenis al monaĥejo


178
00:09:06,760 --> 00:09:11,966

en Ladakh por eduki junajn monaĥinojn.

179
00:09:12,400 --> 00:09:15,736
Ni finis la libron, 
kiu nomiĝas "Menstrupedia Comic",

180
00:09:15,760 --> 00:09:18,520
kaj lanĉis ĝin en septembro lastjare.

181
00:09:19,120 --> 00:09:20,496
Kaj ĝis nun,

182
00:09:20,520 --> 00:09:24,856
pli ol 4 000 knabinoj edukiĝis
uzante la libron en Barato kaj --

183
00:09:24,880 --> 00:09:27,536
(Aplaŭdoj)

184
00:09:27,560 --> 00:09:28,776
Dankon.

185
00:09:28,800 --> 00:09:31,120
(Aplaŭdoj)

186
00:09:34,240 --> 00:09:36,040
-- kaj dek aliaj landoj.

187
00:09:37,160 --> 00:09:40,176
Ni konstante tradukas la libron 
en aliajn lingvojn,

188
00:09:40,200 --> 00:09:42,640
kaj ni kunlaboras kun lokaj organizoj


189
00:09:42,640 --> 00:09:45,640
por havebligi la libron en aliaj landoj.

190
00:09:45,640 --> 00:09:48,746
15 lernejoj en diversaj regionoj de Barato

191
00:09:48,946 --> 00:09:50,840
jam inkluzivas la libron en siaj
edukplanoj


192
00:09:50,840 --> 00:09:53,840
por instrui menstruon al knabinoj.

193
00:09:53,840 --> 00:09:56,240
(Aplaŭdoj)

194
00:10:00,440 --> 00:10:07,170
Mi miras, ke voluntuloj, individuoj,


195
00:10:07,170 --> 00:10:10,170
gepatroj, instruistoj kaj lernejestroj

196
00:10:10,170 --> 00:10:15,306
kunlabore portis la menstru-konscian
movadon al siaj komunumoj,

197
00:10:15,786 --> 00:10:16,786
kaj certigis, ke knabinoj lernas 


198
00:10:16,786 --> 00:10:19,340
pri menstruo je la justa aĝo

199
00:10:19,340 --> 00:10:21,640
kaj helpis batali kontraŭ la tabuo.

200
00:10:23,040 --> 00:10:28,476
Mi revas estontecon en kiu menstruo estas
nek malbeno nek malsano,

201
00:10:28,920 --> 00:10:31,360
sed bonvena ŝanĝo en la vivo de knabino.

202
00:10:32,120 --> 00:10:33,336
Kaj mi volus --

203
00:10:33,360 --> 00:10:35,480
(Aplaŭdoj)

204
00:10:37,960 --> 00:10:42,726
Kaj mi volus konkludi per peteto
al la gepatroj, kiuj estas ĉi tie.

205
00:10:43,280 --> 00:10:44,480
Karaj gepatroj,

206
00:10:45,240 --> 00:10:47,456
se vi hontas pri monataĵo,

207
00:10:47,480 --> 00:10:49,696
nu, ankaŭ viaj filinoj hontas.

208
00:10:49,720 --> 00:10:52,176
Do bonvolu pozitivi pri menstruo.

209
00:10:52,200 --> 00:10:53,416
(Ridoj)

210
00:10:53,440 --> 00:10:54,656
Dankon

211
00:10:54,680 --> 00:10:57,403
(Aplaŭdoj)