0:00:08.266,0:00:14.285
Trước kia, ta không có phương pháp nào[br]để khai thác các mỏ khí sâu dưới lòng đất.

0:00:14.285,0:00:17.465
Chúng thường được hình thành[br]cách đây hàng triệu năm,

0:00:17.465,0:00:22.966
là hệ quả của vô số xác sinh vật chết[br]dưới nhiệt độ và áp suất rất khắc nghiệt

0:00:22.966,0:00:25.465
bên dưới lớp vỏ Trái Đất.

0:00:25.465,0:00:28.425
Tồn tại một công nghệ[br]gọi là thuỷ lực cắt phá,

0:00:28.425,0:00:29.634
gọi tắt là fracking,

0:00:29.634,0:00:32.197
cho phép khai thác khí đốt,

0:00:32.197,0:00:36.218
giúp duy trì nguồn khí tự nhiên [br]cho loài người trong hàng thập kỷ tới.

0:00:36.218,0:00:38.008
Vậy nguyên lý của fracking là gì,

0:00:38.008,0:00:42.118
và vì sao công nghệ đó[br]gây nhiều tranh cãi đến vậy?

0:00:42.118,0:00:45.317
Fracking được ứng dụng rộng khắp[br]ở các mỏ khí tự nhiên,

0:00:45.317,0:00:46.697
từ các sa mạc hoang vu

0:00:46.697,0:00:50.076
tới các khu vực cách nhà bạn[br]chỉ hơn trăm mét.

0:00:50.076,0:00:54.548
Trước tiên, cần tạo một chiếc hố[br]thường được gọi là giếng khoan,

0:00:54.548,0:00:57.717
được khoan rất sâu[br]xuyên qua nhiều lớp đất đá.

0:00:57.717,0:01:03.228
Khi giếng đạt độ sâu cỡ 2500 - 3000 mét,[br]đó sẽ là điểm khởi đầu

0:01:03.228,0:01:07.300
để bắt đầu quá trình[br]khoan theo phương ngang.

0:01:07.300,0:01:13.623
Mũi khoan quay 90 độ[br]và khoan ngang khoảng 1,5 ki-lô-mét

0:01:13.623,0:01:18.759
đi qua một tầng đá đen rất dày,[br]được gọi là lớp đá phiến.

0:01:18.759,0:01:22.989
Một khẩu súng bắn vỉa trong ngành khoan[br]sẽ được đưa xuống và khai hoả,

0:01:22.989,0:01:26.030
tạo ra hàng loạt các lỗ nhỏ[br]sâu khoảng mười xen-ti-mét

0:01:26.030,0:01:30.440
xuyên qua thành giếng[br]và tới lớp đá đằng sau.

0:01:30.440,0:01:33.618
Sau khoảng ba đến bốn tháng[br]kể từ đợt khoan đầu tiên,

0:01:33.618,0:01:36.902
việc khai thác bằng fracking[br]sẽ được tiến hành.

0:01:36.902,0:01:41.128
Dung dịch để fracking sẽ được bơm[br]xuống giếng với áp suất rất lớn,

0:01:41.128,0:01:43.200
đủ để làm nứt đá,

0:01:43.200,0:01:48.556
tạo ra các kẽ hở[br]giúp khí đốt và dầu thô thoát ra.

0:01:48.556,0:01:51.902
Thành phần dung dịch gồm trên 90% nước,

0:01:51.902,0:01:55.680
phần còn lại là các phụ gia hoá học khác.

0:01:55.680,0:01:59.720
Chúng còn phụ thuộc vào tính chất[br]của khu vực cần được fracking,

0:01:59.720,0:02:02.872
thường được chia làm ba thành phần chính:

0:02:02.872,0:02:06.432
a-xít dùng để tẩy bụi[br]và trung hoà các khoáng chất,

0:02:06.432,0:02:08.561
các hợp chất giảm ma sát dùng để tạo ra

0:02:08.561,0:02:12.462
một dạng thù hình của nước[br]có tác dụng bôi trơn,

0:02:12.462,0:02:15.813
và thuốc sát trùng[br]để ngăn vi khuẩn xâm nhập.

0:02:15.813,0:02:20.694
Cát và đất sét cũng được trộn vào nước[br]để mở rộng kích thước các vết nứt,

0:02:20.694,0:02:26.788
giúp khí đốt và dầu tiếp tục tràn ra,[br]kể cả sau khi áp suất bơm đã giảm.

0:02:26.788,0:02:30.504
Người ta ước tính rằng toàn bộ quá trình[br]bơm và xả nước của fracking

0:02:30.504,0:02:35.833
tiêu tốn trung bình khoảng 11-22 triệu[br]lít nước cho mỗi giếng khoan.

0:02:35.833,0:02:39.133
Nó không quá lớn khi so với lượng nước[br]dùng cho nông nghiệp,

0:02:39.133,0:02:40.073
trong nhà máy điện,

0:02:40.073,0:02:42.363
thậm chí trong quá trình[br]bảo dưỡng sân gôn.

0:02:42.363,0:02:46.832
Nhưng điều đó có thể ảnh hưởng lớn[br]tới nguồn cấp nước tại chỗ.

0:02:46.832,0:02:50.605
Và xử lý nước thải sau khi fracking[br]cũng là một vấn đề quan trọng.

0:02:50.605,0:02:53.804
Cùng với dòng khí đốt[br]được dẫn lên mặt đất,

0:02:53.804,0:02:58.724
hàng chục triệu lít nước thải[br]cũng sẽ được bơm lên theo.

0:02:58.724,0:03:02.324
Số nước đó hầu như đã bị nhiễm bẩn[br]do chứa các chất phóng xạ,

0:03:02.324,0:03:03.235
muối,

0:03:03.235,0:03:04.134
kim loại nặng,

0:03:04.134,0:03:05.604
và các hợp chất hữu cơ,

0:03:05.604,0:03:08.155
cần được lưu trữ và xử lý ngay.

0:03:08.155,0:03:11.974
Chúng được xử lý tại chỗ trong các bể lắng

0:03:11.974,0:03:15.895
hoặc được vận chuyển[br]tới các trung tâm xử lý bên ngoài.

0:03:15.895,0:03:19.045
Còn một lựa chọn khác,[br]đó là tái sử dụng lượng nước thải đó,

0:03:19.045,0:03:23.456
nhưng quá trình ấy có thể[br]làm tăng độ nhiễm xạ của nước,

0:03:23.456,0:03:27.005
vì nước sẽ càng bị nhiễm xạ[br]khi qua sử dụng nhiều lần.

0:03:27.005,0:03:30.193
Thành giếng thường được làm[br]bằng thép không gỉ và xi măng

0:03:30.193,0:03:33.216
để ngăn tạp chất ngấm vào mạch nước ngầm.

0:03:33.216,0:03:36.377
Bất cứ sai sót hoặc tai nạn nào[br]trong quá trình fracking

0:03:36.377,0:03:38.785
đều có thể gây hậu quả nghiêm trọng.

0:03:38.785,0:03:41.427
Đường nước thải bị nứt vỡ,

0:03:41.427,0:03:43.996
đất đai bị nhiễm bẩn,

0:03:43.996,0:03:48.307
hay bất kỳ sự bất cẩn khi lưu trữ và xử lý[br]số nước thải độc hại đó

0:03:48.307,0:03:52.347
là mối nguy hại tiềm tàng[br]cho nguồn nước sinh hoạt ở vùng fracking.

0:03:52.347,0:03:55.480
Cũng có nhiều ý kiến lo ngại về động đất

0:03:55.480,0:03:57.109
và sự an toàn của cơ sở hạ tầng

0:03:57.109,0:04:00.067
do ảnh hưởng của áp suất nước bơm vào.

0:04:00.067,0:04:03.768
Mối liên hệ đáng ngờ[br]giữa fracking và các cơn địa chấn

0:04:03.768,0:04:07.987
đặt dấu hỏi lớn về sự mất cân bằng áp suất[br]kéo theo những ảnh hưởng lâu dài

0:04:07.987,0:04:11.258
có thể đang diễn ra[br]ngay dưới chân chúng ta.

0:04:11.258,0:04:15.308
Nhưng fracking vẫn gây tranh cãi lớn nhất[br]vì các ảnh hưởng trên mặt đất của nó.

0:04:15.308,0:04:19.908
Đa số vẫn cho rằng sử dụng khí đốt[br]sẽ ít gây ô nhiễm môi trường

0:04:19.908,0:04:21.559
hơn sử dụng dầu mỏ,

0:04:21.559,0:04:23.471
bởi lẽ khí thu được từ fracking

0:04:23.471,0:04:26.670
chỉ tạo ra lượng các-bon đi-ô-xít[br]bằng một nửa dầu mỏ

0:04:26.670,0:04:28.720
trên mỗi đơn vị năng lượng toả ra.

0:04:28.720,0:04:31.429
Nhưng vấn đề ô nhiễm[br]do chính quá trình fracking gây ra

0:04:31.429,0:04:32.859
thì không thể bỏ qua được.

0:04:32.859,0:04:36.110
Khí mê-tan thoát ra[br]từ quá trình khoan giếng và thu khí

0:04:36.110,0:04:39.249
mạnh hơn gấp nhiều lần[br]khí các-bon đi-ô-xít

0:04:39.249,0:04:41.299
về khả năng gây hiệu ứng nhà kính.

0:04:41.299,0:04:44.781
Một số nhà khoa học cho rằng,[br]lượng mê-tan đó sẽ tự phân huỷ

0:04:44.781,0:04:48.431
và ít gây ảnh hưởng về lâu dài.

0:04:48.431,0:04:51.040
Nhưng câu hỏi lớn hơn vẫn còn đó.

0:04:51.040,0:04:54.189
Liệu fracking đang tiêu tốn thời gian,[br]vốn, và công sức nghiên cứu

0:04:54.189,0:04:58.820
mà đáng lẽ chúng phải dành cho[br]các nguồn năng lượng tái tạo khác?

0:04:58.820,0:05:00.791
Khí đốt tự nhiên không thể tái sinh,

0:05:00.791,0:05:04.300
mối lợi trước mắt về kinh tế[br]do fracking đem lại

0:05:04.300,0:05:07.899
sẽ chẳng là gì khi so với mối nguy hại[br]của biến đổi khí hậu toàn cầu.

0:05:07.899,0:05:11.872
Các chuyên gia vẫn đang nghiên cứu[br]về các ảnh hưởng lâu dài của fracking.

0:05:11.872,0:05:15.331
Mặc dù hương pháp fracking hiện đại[br]đã được ứng dụng từ những năm 1940,

0:05:15.331,0:05:18.012
nhưng chúng chỉ được nhân rộng[br]trong vài thập kỷ gần đây.

0:05:18.012,0:05:22.760
Khi nguồn khí đốt tự nhiên cạn dần,[br]giá nhiên liệu không tái tạo sẽ tăng cao,

0:05:22.760,0:05:26.393
và các công nghệ khai thác mới nhất[br]sẽ giúp giảm giá chúng.

0:05:26.393,0:05:29.773
Nhưng nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ[br]đã cấm sử dụng fracking

0:05:29.773,0:05:32.433
vì lo ngại về các ảnh hưởng[br]tới môi trường.

0:05:32.433,0:05:37.182
Sự thật là fracking đang thay đổi[br]cán cân năng lượng toàn cầu,

0:05:37.182,0:05:40.792
nhưng về dài hạn, ta sẽ được gì và mất gì?