1
00:00:07,280 --> 00:00:11,939
Bạn có để ý số lần lặp lại của đoạn
điệp khúc trong bài hát bạn yêu thích?

2
00:00:11,939 --> 00:00:16,572
Và hãy thử nghĩ xem,
bạn đã nghe nó bao nhiêu lần?

3
00:00:16,572 --> 00:00:21,519
Có lẽ, bạn đã nghe lại điệp khúc đó
hàng chục, thậm chí hàng trăm lần.

4
00:00:21,519 --> 00:00:25,239
Và không chỉ những bài hát nhạc Pop
ở phương Tây mới hay đi lặp lại.

5
00:00:25,239 --> 00:00:30,792
Sự lặp lại thường là điểm chung giữa
các nền âm nhạc trên thế giới.

6
00:00:30,792 --> 00:00:34,385
Vậy tại sao âm nhạc phụ thuộc
vào sự lặp lại nhiều đến vậy?

7
00:00:34,385 --> 00:00:37,647
Một phần lý do đến từ một hiện tượng
được các nhà tâm lý học gọi là

8
00:00:37,647 --> 00:00:39,937
"Hiệu ứng tiếp xúc thường xuyên".

9
00:00:39,937 --> 00:00:44,084
Tóm lại, con người thường thích những thứ
mà họ đã từng tiếp xúc trước đây.

10
00:00:44,084 --> 00:00:47,805
Ví dụ, có một bài hát trên radio
mà chúng ta đặc biệt không thích;

11
00:00:47,805 --> 00:00:51,761
nhưng rồi ta nghe được bài hát đó
ở cửa hàng tạp hóa, ở rạp chiếu phim,

12
00:00:51,761 --> 00:00:53,606
và ở cả góc phố.

13
00:00:53,606 --> 00:00:58,201
Chẳng bao lâu, ta sẽ gõ chân theo nhịp
hát theo lời, và thậm chí tải bài hát về.

14
00:00:58,215 --> 00:01:01,805
Hiệu ứng tiếp xúc thường xuyên này
không chỉ áp dụng cho các bài hát

15
00:01:01,805 --> 00:01:03,494
mà còn áp dụng cho tất cả mọi thứ:

16
00:01:03,494 --> 00:01:06,164
từ các hình khối cho đến
quảng cáo Siêu cúp Bóng bầu dục.

17
00:01:06,164 --> 00:01:10,069
Vậy điều gì khiến sự lặp lại đặc biệt
phổ biến trong âm nhạc đến vậy?

18
00:01:10,069 --> 00:01:14,265
Để tìm hiểu, các nhà tâm lý học đã
yêu cầu mọi người nghe các bản nhạc

19
00:01:14,265 --> 00:01:16,960
không có những đoạn
lặp lại giống nhau.

20
00:01:16,960 --> 00:01:20,281
Họ được nghe các trích đoạn này
dưới dạng bản gốc,

21
00:01:20,281 --> 00:01:24,623
hoặc dưới dạng đã được chỉnh sửa
để có những đoạn lặp lại.

22
00:01:24,623 --> 00:01:26,675
Mặc dù những bản gốc được sáng tác

23
00:01:26,675 --> 00:01:29,726
bởi những nhà soạn nhạc
đáng nể nhất thế kỉ 20,

24
00:01:29,726 --> 00:01:33,984
còn những phiên bản lặp lại chỉ được
lắp ghép bằng phần mềm chỉnh sửa;

25
00:01:33,984 --> 00:01:36,807
người nghe lại đánh giá
phiên bản có đoạn lặp lại

26
00:01:36,807 --> 00:01:43,250
hay hơn, thú vị hơn và có nhiều
khả năng được con người sáng tác.

27
00:01:43,250 --> 00:01:45,398
Phép lặp trong âm nhạc
có sức thu hút rất lớn.

28
00:01:45,398 --> 00:01:48,724
Hãy nhớ đến bản nhạc kinh điển của
những chú rối Muppet, "Mahna Mahna."

29
00:01:48,724 --> 00:01:50,109
Nếu đã từng nghe bài hát này,

30
00:01:50,109 --> 00:01:53,181
Bạn hầu như không thể,
sau khi tôi hát "Mahna Mahna",

31
00:01:53,181 --> 00:01:56,547
mà không hát đối lại
"Do doo do do do."

32
00:01:56,547 --> 00:01:59,491
Sự lặp lại kết nối chặt chẽ
mỗi đoạn nhạc

33
00:01:59,491 --> 00:02:01,822
với đoạn nhạc theo sau nó.

34
00:02:01,822 --> 00:02:06,122
Do đó chỉ cần nghe vài nốt nhạc,
bạn đã tưởng tượng ra phần tiếp theo.

35
00:02:06,122 --> 00:02:08,366
Bạn sẽ vô thức hát nhẩm trong đầu

36
00:02:08,366 --> 00:02:11,609
và vô tình bạn có thể
ngân nga thành tiếng.

37
00:02:11,609 --> 00:02:15,383
Các nghiên cứu gần đây cho thấy,
khi nghe một đoạn nhạc lặp lại,

38
00:02:15,383 --> 00:02:18,287
người ta sẽ hay nhún nhảy
hoặc gõ theo nhịp hơn.

39
00:02:18,287 --> 00:02:22,630
Sự lặp lại đưa chúng ta tham gia vào
thế giới âm nhạc bằng trí tưởng tượng,

40
00:02:22,630 --> 00:02:25,081
thay vì chỉ nghe một cách thụ động.

41
00:02:25,081 --> 00:02:26,622
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng

42
00:02:26,622 --> 00:02:30,410
người nghe di chuyển sự chú ý của họ
trong khi nghe các đoạn nhạc lặp lại,

43
00:02:30,410 --> 00:02:34,136
sẽ tập trung vào những khía cạnh khác
của âm thanh với mỗi lần nghe lại.

44
00:02:34,136 --> 00:02:37,110
Có thể bạn sẽ chú ý về một câu
giai điệu khi nghe lần đầu tiên,

45
00:02:37,110 --> 00:02:41,731
nhưng khi nó lặp lại, bạn sẽ chú ý sang
tiếng nhéo dây của đàn ghi-ta.

46
00:02:41,731 --> 00:02:46,013
Điều này cũng xảy ra trong ngôn ngữ
và được gọi là "Sự bão hòa ngữ nghĩa".

47
00:02:46,013 --> 00:02:48,984
Lặp lại một từ nhiều lần,
ví như "atlas ad nauseam"

48
00:02:48,984 --> 00:02:52,002
có thể khiến bạn không còn
nghĩ về nghĩa của từ đó nữa;

49
00:02:52,002 --> 00:02:56,813
thay vào đó là tập trung vào âm thanh:
việc âm "L" theo sau âm "T" khá lạ tai.

50
00:02:56,813 --> 00:03:00,086
Bằng cách này, việc lặp lại có thể
mở ra một thế giới mới về âm thanh

51
00:03:00,086 --> 00:03:02,853
mà sẽ không thể tiếp cận được
ở lần nghe đầu tiên.

52
00:03:02,853 --> 00:03:07,203
Âm "L" theo sau âm "T" có lẽ không liên
quan đến từ "atlas" về mặt thẩm mỹ,

53
00:03:07,203 --> 00:03:11,492
nhưng tiếng nhéo dây ghi-ta có thể
mang một ý nghĩa biểu đạt quan trọng.

54
00:03:11,492 --> 00:03:13,740
"Ảo giác lời nói thành tiếng hát" cho thấy

55
00:03:13,740 --> 00:03:17,639
việc đơn thuần lặp lại một câu nhiều lần
sẽ hướng sự tập trung của người nghe

56
00:03:17,639 --> 00:03:20,429
sang khía cạnh cao độ và
trường độ của âm thanh.

57
00:03:20,450 --> 00:03:22,371
Do đó ngôn ngữ nói khi được lặp lại

58
00:03:22,371 --> 00:03:26,014
sẽ bắt đầu nghe tựa như đang được hát.

59
00:03:26,014 --> 00:03:29,185
Hiệu ứng tương tự cũng xảy ra
với những chuỗi âm thanh ngẫu nhiên.

60
00:03:29,185 --> 00:03:33,430
Người nghe sẽ đánh giá những chuỗi
âm thanh ngẫu nhiên được chơi lặp lại

61
00:03:33,430 --> 00:03:37,624
là êm tai hơn những chuỗi âm thanh
ngẫu nhiên mà họ chỉ được nghe một lần.

62
00:03:37,624 --> 00:03:41,181
Sự lặp lại đã mang đến một dạng
định hướng về âm thanh

63
00:03:41,181 --> 00:03:46,063
mà ta cho là có tính âm nhạc rõ nét,
khi ta nghe những âm thanh,

64
00:03:46,063 --> 00:03:49,632
và hình dung ra nốt nhạc tiếp sau đó.

65
00:03:49,632 --> 00:03:54,150
Chế độ nghe này gắn liền với tình trạng
dễ nhiễm "vi trùng" âm nhạc của chúng ta,

66
00:03:54,150 --> 00:03:56,660
khi những đoạn nhạc
in sâu vào đầu chúng ta

67
00:03:56,660 --> 00:03:59,759
và cứ lặp lại liên hồi.

68
00:03:59,759 --> 00:04:03,159
Giới phê bình thường cảm thấy khó chịu
về sự lặp lại trong âm nhạc,

69
00:04:03,159 --> 00:04:05,382
cho rằng đó là nông cạn
hoặc một bước thụt lùi,

70
00:04:05,382 --> 00:04:09,752
nhưng sự lặp lại chẳng những không gây
khó chịu mà còn là một đặc tính quan trọng

71
00:04:09,752 --> 00:04:14,109
mang đến cho chúng ta một trải nghiệm
mà chúng ta vốn coi là âm nhạc.