1
00:00:06,342 --> 00:00:11,854
Ile razy powtarza się refren 
w waszej ulubionej piosence?

2
00:00:11,854 --> 00:00:16,061
Zastanówcie się, ile razy go słuchaliście.

3
00:00:16,061 --> 00:00:21,079
Prawdopodobnie dziesiątki, 
jeśli nie setki razy,

4
00:00:21,079 --> 00:00:25,031
a nie tylko popularne piosenki z Zachodu
zawierają powtórzenia.

5
00:00:25,031 --> 00:00:30,494
Powtórzenia są cechą muzyki 
wspólną dla kultur z całego świata.

6
00:00:30,494 --> 00:00:34,054
Dlaczego muzyka tak mocno 
polega na powtórzeniach?

7
00:00:34,054 --> 00:00:39,861
Częściowo znajdziemy odpowiedź 
w tak zwanym efekcie czystej ekspozycji.

8
00:00:39,861 --> 00:00:43,867
Najprościej mówiąc, ludzie preferują to,
na co już byli wystawieni, co słyszeli.

9
00:00:43,867 --> 00:00:47,686
Na przykład, słyszymy w radiu piosenkę,
która niespecjalnie nam się podoba,

10
00:00:47,686 --> 00:00:53,497
ale później słyszymy ją też w sklepie,
w kinie i na rogu ulicy.

11
00:00:53,497 --> 00:00:56,543
Wkrótce zaczynamy przytupywać w rytm,
podśpiewując pod nosem,

12
00:00:56,543 --> 00:00:58,558
albo nawet pobierając ścieżkę dźwiękową.

13
00:00:58,558 --> 00:01:01,822
Efekt czystej ekspozycji 
nie dotyczy tylko piosenek.

14
00:01:01,822 --> 00:01:06,019
Dotyczy wszystkiego - od kształtów,
po reklamy mistrzostw sportowych.

15
00:01:06,019 --> 00:01:10,027
Co sprawia, ze powtórzenia
są tak rozpowszechnione w muzyce?

16
00:01:10,027 --> 00:01:14,610
Żeby to sprawdzić, psycholodzy poprosili
kilka osób o słuchanie muzyki,

17
00:01:14,610 --> 00:01:16,749
unikającej bezpośrednich repetycji.

18
00:01:16,749 --> 00:01:20,007
Słuchali fragmentów utworów
w oryginalnej formie

19
00:01:20,007 --> 00:01:24,534
albo w wersji zmodyfikowanej tak, 
że zawierała powtórzenia.

20
00:01:24,534 --> 00:01:26,564
Choć oryginalne wersje skomponowali

21
00:01:26,564 --> 00:01:29,463
najlepsi muzycy XX wieku,

22
00:01:29,463 --> 00:01:34,236
a wersje z powtórkami poddano
brutalnej obróbce cyfrowej,

23
00:01:34,236 --> 00:01:36,356
badani uznali, że wersje z repetycjami

24
00:01:36,356 --> 00:01:39,015
są przyjemniejsze, bardziej interesujące

25
00:01:39,015 --> 00:01:42,925
i że to one brzmią jak 
skomponowane przez człowieka.

26
00:01:42,925 --> 00:01:45,471
Powtórzenia w muzyce 
są bardzo przekonujące.

27
00:01:45,471 --> 00:01:48,548
Pomyślcie o klasycznym 
"Mana Mana" z "Mapetów".

28
00:01:48,548 --> 00:01:52,165
Jeśli to znacie, to właściwie nie da się

29
00:01:52,165 --> 00:01:56,191
na "Mana mana", nie odpowiedzieć:
"Tu tuu du du du"

30
00:01:56,191 --> 00:01:58,731
Powtórzenia nieodmiennie łączą

31
00:01:58,731 --> 00:02:01,687
jeden fragment muzyki z kolejnym.

32
00:02:01,687 --> 00:02:05,921
Kiedy słyszysz kilka dźwięków, 
już wyobrażasz sobie, co będzie dalej.

33
00:02:05,921 --> 00:02:11,199
Umysł bezwiednie śpiewa, 
a ty możesz zacząć nucić.

34
00:02:11,199 --> 00:02:15,250
Ostatnie badania wykazały, 
że na dźwięk powracającego fragmentu

35
00:02:15,250 --> 00:02:18,323
ludzie częściej podrygują 
albo przytupują do rytmu.

36
00:02:18,323 --> 00:02:25,290
Powtórzenia zachęcają nas do aktywnego
udziału w muzyce, nie tylko słuchania.

37
00:02:25,290 --> 00:02:30,105
Badania wykazały też, 
że słuchacze analizują powtórzenia

38
00:02:30,105 --> 00:02:33,899
za każdym razem skupiając się 
na innych aspektach dźwięku.

39
00:02:33,899 --> 00:02:37,233
Za pierwszym razem może zwrócisz uwagę
na melodię danego fragmentu,

40
00:02:37,233 --> 00:02:41,901
ale przy powtórce myślisz o tym, 
jak gitarzysta dobiera akordy.

41
00:02:41,901 --> 00:02:46,106
Podobnie jest z językiem,
nazywa się to satiacją semantyczną.

42
00:02:46,106 --> 00:02:49,245
Powtarzanie do znudzenia 
słowa "atlas" sprawia,

43
00:02:49,245 --> 00:02:53,777
że przestajemy myśleć o jego znaczeniu, 
a skupiamy się na brzmieniu głosek.

44
00:02:53,777 --> 00:02:57,249
Na tym jak "L" pojawia się przed "T".

45
00:02:57,249 --> 00:03:02,572
Powtarzając, poznajemy nowe dźwięki,
niedostępne przy pierwszym słuchaniu.

46
00:03:02,572 --> 00:03:07,148
Głoska "l" po "t" nie jest związana
tylko ze słowem "atlas",

47
00:03:07,148 --> 00:03:10,971
ale dobór tonacji w muzyce może mieć
kluczowe znaczenie dla wydźwięku utworu.

48
00:03:10,971 --> 00:03:16,819
Podobieństwo mowy i muzyki pokazuje,
jak łatwo kilkakrotne powtórzenie zdania

49
00:03:16,819 --> 00:03:20,219
przenosi uwagę słuchacza na tonację
i przejściowe aspekty dźwięku,

50
00:03:20,219 --> 00:03:26,106
więc język mówiony podczas powtarzania,
zaczyna brzmieć jak śpiew.

51
00:03:26,106 --> 00:03:29,422
Podobnie dzieje się w przypadku
losowych sekwencji dźwiękowych.

52
00:03:29,422 --> 00:03:34,025
Ludzie uznają za bardziej muzykalne
te przypadkowe sekwencje,

53
00:03:34,025 --> 00:03:37,287
które usłyszą kilkakrotnie.

54
00:03:37,287 --> 00:03:41,197
Powtórzenia dają początek 
dźwiękowej orientacji,

55
00:03:41,197 --> 00:03:46,028
która jest wyraźnie muzyczna,
wtedy aktywnie słuchamy

56
00:03:46,028 --> 00:03:49,724
oczekując na kolejny dźwięk.

57
00:03:49,724 --> 00:03:53,646
Ten model słuchania wiąże się
z podatnością na podłapywanie melodii,

58
00:03:53,646 --> 00:04:00,291
kiedy fragmenty utworów wpadają nam w ucho
i ciągle je sobie powtarzamy.

59
00:04:00,291 --> 00:04:03,363
Krytycy są często zażenowani
powtórzeniami w muzyce,

60
00:04:03,363 --> 00:04:07,780
uważając je za uwsteczniające i dziecinne,
ale powtórzenia wcale nie są żenujące,

61
00:04:07,780 --> 00:04:14,849
są kluczową cechą, która umożliwia nam 
przeżywanie tego, co uważamy za muzykę.