WEBVTT

00:00:07.366 --> 00:00:11.939
Hoe vaak wordt het refrein herhaald
in jouw favoriete liedje?

00:00:11.939 --> 00:00:16.572
En, denk eens na, 
hoe vaak heb je ernaar geluisterd?

00:00:16.572 --> 00:00:21.519
De kans is groot dat je het refrein
al tientallen keren hebt gehoord.

00:00:21.519 --> 00:00:25.239
Het zijn niet alleen de populaire 
westerse liedjes die veel herhalen.

00:00:25.239 --> 00:00:30.792
Herhaling is een kenmerk dat muziek
van over de hele wereld gemeen heeft.

00:00:30.792 --> 00:00:34.455
Waarom is muziek zo erg 
afhankelijk van herhaling?

00:00:34.455 --> 00:00:39.937
Het antwoord kan gedeeltelijk worden 
gevonden in het 'blootstellingseffect'.

00:00:39.937 --> 00:00:44.084
Kort gezegd, mensen hebben een voorkeur
voor dingen waaraan ze al zijn blootgesteld.

00:00:44.084 --> 00:00:48.135
Bijvoorbeeld, een liedje komt op de radio
dat we niet echt leuk vinden,

00:00:48.135 --> 00:00:51.421
maar dan horen we het liedje weer
in de supermarkt, in de bioscoop

00:00:51.421 --> 00:00:53.606
en weer op straat.

00:00:53.606 --> 00:00:56.311
Al snel tikken we mee met het ritme, 
zingen we de tekst.

00:00:56.311 --> 00:00:58.555
We downloaden zelfs het nummer.

00:00:58.555 --> 00:01:02.135
Het blootstellingseffect werkt 
niet alleen voor liedjes.

00:01:02.135 --> 00:01:06.164
Het werkt voor alles:
van vormen tot Super Bowl-reclames.

00:01:06.164 --> 00:01:10.016
Wat maakt herhaling nu zo 
populair in muziek?

00:01:10.016 --> 00:01:14.505
Om dit te onderzoeken, vroegen psychologen
mensen te luisteren naar muziekcomposities

00:01:14.505 --> 00:01:16.960
die geen exacte herhaling bevatten.

00:01:16.960 --> 00:01:20.281
Ze hoorden stukken van deze composities
in ofwel hun originele vorm,

00:01:20.281 --> 00:01:24.623
of in een bewerkte versie waar
digitaal herhaling aan was toegevoegd.

00:01:24.623 --> 00:01:26.675
Hoewel de originele versies 
afkomstig waren

00:01:26.675 --> 00:01:29.726
van de meest gerespecteerde
componisten van de 20e eeuw

00:01:29.726 --> 00:01:33.984
en de herhaalde versies waren
gemaakt met audiobewerking,

00:01:33.984 --> 00:01:38.647
beoordeelden mensen de versies
met herhaling als prettiger, interessanter

00:01:38.647 --> 00:01:43.250
en ze schatten de kans groter dat die
door een mens waren gecomponeerd.

00:01:43.250 --> 00:01:45.718
Muzikale herhaling is zeer meeslepend.

00:01:45.718 --> 00:01:48.894
Denk aan de klassieker
van de Muppets, "Mahna Mahna".

00:01:48.894 --> 00:01:49.979
Als je het al kent,

00:01:49.979 --> 00:01:53.181
is het bijna onmogelijk om 
als ik "Mahna mahna" zing

00:01:53.181 --> 00:01:56.547
niet te antwoorden
"Do doo do do do".

00:01:56.547 --> 00:01:58.451
Herhaling verbindt 
elk stukje muziek

00:01:58.451 --> 00:02:02.092
onweerstaanbaar met 
het volgende stukje muziek.

00:02:02.092 --> 00:02:06.122
Dus als je een paar noten hoort,
denk je al na over wat zal volgen.

00:02:06.122 --> 00:02:08.366
Je hoofd zingt onbewust mee

00:02:08.366 --> 00:02:11.609
en zonder dat je het merkt, 
begin je hardop mee te neuriën.

00:02:11.609 --> 00:02:15.383
Uit recent onderzoek blijkt dat wanneer
mensen een stukje muziek herhaald horen,

00:02:15.383 --> 00:02:18.287
ze eerder gaan bewegen 
of mee gaan tikken.

00:02:18.287 --> 00:02:22.630
Herhaling nodigt ons uit in de muziek
als ingebeelde deelnemers

00:02:22.630 --> 00:02:25.081
in plaats van passieve luisteraars.

00:02:25.081 --> 00:02:26.622
Onderzoek laat ook zien

00:02:26.622 --> 00:02:30.410
dat luisteraars hun aandacht verschuiven
tussen muzikale herhalingen

00:02:30.410 --> 00:02:34.136
en dat ze focussen op verschillende 
aspecten van de klanken bij elke herhaling.

00:02:34.136 --> 00:02:36.970
Je merkt de eerste keer 
de melodie van een zin op,

00:02:36.970 --> 00:02:41.971
maar in de herhaling, zal je aandacht
verschuiven naar de gitarist.

00:02:41.971 --> 00:02:46.183
Dit gebeurt ook in taal, in de zogenaamde 
semantische verzadiging.

00:02:46.183 --> 00:02:48.984
Als je een woord zoals atlas
tot vervelens toe herhaalt,

00:02:48.984 --> 00:02:52.002
stop je met nadenken
over de betekenis van het woord

00:02:52.002 --> 00:02:57.073
en focus je je op de klanken:
hoe vreemd de "L" na de "T" komt.

00:02:57.073 --> 00:03:00.086
Zo kan herhaling 
een nieuwe wereld van geluiden openen

00:03:00.086 --> 00:03:02.853
die niet te horen waren 
bij de eerste keer luisteren.

00:03:02.853 --> 00:03:07.203
De "L" die na de "T" komt is misschien 
niet esthetisch relevant voor "atlas",

00:03:07.218 --> 00:03:11.483
maar de speelwijze van de gitarist
kan cruciaal zijn voor de expressie.

00:03:11.493 --> 00:03:13.960
De spraak-naar-liedje-illusie
toont hoe gemakkelijk

00:03:13.960 --> 00:03:17.639
door het herhalen van een zin, 
de aandacht van de luisteraar verschuift

00:03:17.639 --> 00:03:20.690
naar de toonhoogte en tijdelijke
aspecten van het geluid,

00:03:20.690 --> 00:03:22.371
zodat herhaling van gesproken taal

00:03:22.371 --> 00:03:26.144
begint te klinken alsof
het gezongen wordt.

00:03:26.144 --> 00:03:29.355
Een soortgelijk effect bestaat
bij willekeurige geluidssequenties.

00:03:29.355 --> 00:03:33.430
Mensen beoordelen willekeurige sequenties
die ze herhaaldelijk hebben gehoord

00:03:33.430 --> 00:03:37.624
als muzikaler dan een willekeurige
sequentie die ze één keer hebben gehoord.

00:03:37.624 --> 00:03:41.181
Herhaling leidt tot een soort
oriëntatie op geluid

00:03:41.181 --> 00:03:46.063
die we zien als karakteristiek muzikaal,
waar we meeluisteren met het geluid

00:03:46.063 --> 00:03:49.632
en ons inleven in de noot die eraan komt.

00:03:49.632 --> 00:03:54.150
Deze manier van luisteren sluit aan bij
onze gevoeligheid voor muzikale oorwurmen

00:03:54.150 --> 00:03:56.660
waar muzieksegmenten in 
ons hoofd blijven zitten

00:03:56.660 --> 00:04:00.089
en opnieuw spelen
alsof ze vastzitten in herhaling.

00:04:00.089 --> 00:04:03.109
Critici schamen zich vaak 
voor de herhaling in muziek.

00:04:03.109 --> 00:04:05.382
Ze vinden het kinderachtig
of een achteruitgang

00:04:05.382 --> 00:04:09.752
maar herhaling is helemaal geen schande,
het is eigenlijk een belangrijk kenmerk

00:04:09.752 --> 00:04:14.109
dat zorgt voor een ervaring
die wij als muzikaal beschouwen .