1
00:00:00,817 --> 00:00:02,993
Pre oko 12 godina,

2
00:00:02,993 --> 00:00:05,245
napustila sam svoju karijeru u bankarstvu

3
00:00:05,245 --> 00:00:08,356
kako bih pokušala
da učinim svet bezbednijim mestom.

4
00:00:08,356 --> 00:00:12,565
To je podrazumevalo put
u nacionalnu i globalnu advokaturu

5
00:00:12,565 --> 00:00:17,388
i susretanje sa nekim
od najizuzetnijih ljudi na svetu.

6
00:00:17,388 --> 00:00:22,566
U tom procesu, postala sam
diplomata građanskog društva.

7
00:00:22,566 --> 00:00:26,072
Diplomate građanskog društva
obavljaju tri stvari:

8
00:00:26,072 --> 00:00:28,603
izražavaju zabrinutost ljudi,

9
00:00:28,603 --> 00:00:31,691
nisu prikovani nacionalnim interesima,

10
00:00:31,691 --> 00:00:34,528
i utiču na promenu kroz građanske mreže,

11
00:00:34,528 --> 00:00:37,084
a ne samo državne.

12
00:00:37,084 --> 00:00:41,683
Ako želite da menjate svet,
treba nam više njih.

13
00:00:41,683 --> 00:00:44,190
Ali mnogi još uvek postavljaju pitanje:

14
00:00:44,190 --> 00:00:48,741
"Može li građansko društvo
zaista doneti velike promene?

15
00:00:48,741 --> 00:00:54,012
Mogu li građani uticati i oblikovati
nacionalnu i globalnu politiku?"

16
00:00:54,012 --> 00:00:56,961
Nikada nisam pomislila
da ću postavljati sebi ova pitanja,

17
00:00:56,961 --> 00:01:00,211
ali eto mene, došla sam
da podelim neke lekcije

18
00:01:00,211 --> 00:01:05,227
o dva moćna pokreta građanskog društva
u kojima sam bila uključena.

19
00:01:05,227 --> 00:01:09,035
Vezani su za probleme
kojima se ja vatreno bavim:

20
00:01:09,035 --> 00:01:13,214
kontroli oružja i propisima o drogama.

21
00:01:13,214 --> 00:01:16,859
To su problemi koji su značajni ovde.

22
00:01:16,859 --> 00:01:22,253
Latinska Amerika je mesto
njihovog ukrštanja.

23
00:01:22,253 --> 00:01:24,296
Na primer, Brazil -

24
00:01:24,296 --> 00:01:30,550
ova prelepa zemlja, domaćin TEDGlobal-a,
ima najružniji svetski rekord.

25
00:01:30,550 --> 00:01:36,448
Prvi smo po broju ubistava.

26
00:01:36,448 --> 00:01:42,564
Jedan od desetoro ubijenih ljudi na svetu
je Brazilac.

27
00:01:42,569 --> 00:01:47,678
To znači 56 000 ljudi

28
00:01:47,678 --> 00:01:51,161
koji umiru nasilnom smrću svake godine.

29
00:01:51,161 --> 00:01:57,082
Većina njih su mladi, crni dečaci
koji ginu zbog oružja.

30
00:01:57,082 --> 00:02:02,213
Brazil je takođe jedan
od najvećih potrošača droge na svetu,

31
00:02:02,213 --> 00:02:07,066
i rat protiv droge
je ovde bio naročito težak.

32
00:02:07,066 --> 00:02:10,339
Oko 50 procenata ubistava
na ulicama Brazila

33
00:02:10,339 --> 00:02:13,776
u vezi su sa ratom protiv droga.

34
00:02:13,776 --> 00:02:19,464
Isto važi i za oko 25 posto
ljudi u zatvoru.

35
00:02:19,464 --> 00:02:24,596
A nije samo Brazil pogođen
kombinovanim problemom oružja i droga.

36
00:02:24,596 --> 00:02:31,620
Bukvalno svaka zemlja i grad u Centralnoj
i Južnoj Americi je u problemu.

37
00:02:31,620 --> 00:02:35,869
Latinska Amerika obuhvata devet posto
svetske populacije,

38
00:02:35,869 --> 00:02:40,930
ali 25 posto globalnih nasilnih smrti.

39
00:02:40,930 --> 00:02:43,972
Ovo nisu problemi
od kojih možemo da pobegnemo.

40
00:02:43,972 --> 00:02:46,271
Ja svakako nisam mogla.

41
00:02:46,271 --> 00:02:51,147
Prva kampanja kojoj sam se priključila
započeta je ovde 2003. godine

42
00:02:51,147 --> 00:02:53,190
kako bi promenila
brazilske zakone o oružju

43
00:02:53,190 --> 00:02:56,278
i stvorila program za otkup oružja.

44
00:02:56,278 --> 00:02:57,857
Za samo nekoliko godina,

45
00:02:57,857 --> 00:03:00,295
ne samo da smo promenili nacionalne zakone

46
00:03:00,295 --> 00:03:04,033
koji su građanima
učinili mnogo težim kupovinu oružja,

47
00:03:04,033 --> 00:03:09,683
već smo i sakupili i uništili
skoro pola miliona oružja.

48
00:03:09,683 --> 00:03:14,262
Ovo je bio jedan od najvećih
programa otkupa u istoriji -

49
00:03:14,262 --> 00:03:16,921
(Aplauz) -

50
00:03:16,921 --> 00:03:20,542
ali smo takođe pretrpeli
i nekoliko neuspeha.

51
00:03:20,542 --> 00:03:26,324
Izgubili smo na referendumu 2005. godine
za zabranu prodaje oružja građanima.

52
00:03:26,324 --> 00:03:29,597
Druga inicijativa je bila takođe domaća,

53
00:03:29,597 --> 00:03:35,147
ali danas je globalni pokret reformisati
međunarodni režim kontrole droga.

54
00:03:35,147 --> 00:03:36,938
Ja sam izvršni koordinator

55
00:03:36,938 --> 00:03:41,416
nečega što se zove Globalna komisija
za politiku prema drogama.

56
00:03:41,416 --> 00:03:43,854
Komisija je visoko zvanična grupa

57
00:03:43,854 --> 00:03:47,755
globalnih vođa okupljena
radi identifikovanja humanijih

58
00:03:47,755 --> 00:03:51,911
i efikasnijih pristupa problemu droga.

59
00:03:51,911 --> 00:03:56,479
Otkada smo započeli 2008. godine,
tabu vezan za drogu je srušen.

60
00:03:56,479 --> 00:04:01,431
Kroz celu Ameriku, od SAD-a i Meksika
do Kolumbije i Urugvaja,

61
00:04:01,431 --> 00:04:03,579
promena se oseća u vazduhu.

62
00:04:03,579 --> 00:04:07,381
Ali umesto da vam ispričam celu priču
o ova dva pokreta,

63
00:04:07,381 --> 00:04:11,189
želim samo da podelim sa vama
četiri ključna uvida.

64
00:04:11,189 --> 00:04:14,788
Zovem ih lekcijama za menjanje sveta.

65
00:04:14,788 --> 00:04:17,017
Svakako ih ima mnogo više,

66
00:04:17,017 --> 00:04:20,314
ali ovo su one koje se ističu po meni.

67
00:04:20,314 --> 00:04:22,496
Prva lekcija je:

68
00:04:22,496 --> 00:04:25,770
promenite i kontrolišite narativ.

69
00:04:25,770 --> 00:04:27,604
Možda deluje očigledno,

70
00:04:27,604 --> 00:04:30,646
ali ključni sastojak
diplomatije građanskog društva

71
00:04:30,646 --> 00:04:34,733
je najpre menjanje, a zatim
kontrolisanje narativa.

72
00:04:34,733 --> 00:04:37,890
Ovo je nešto
što političari veterani razumeju,

73
00:04:37,890 --> 00:04:42,813
ali što grupe građanskog društva
uglavnom ne rade dobro.

74
00:04:42,813 --> 00:04:45,158
U slučaju politike prema drogama,

75
00:04:45,158 --> 00:04:48,618
naš najveći uspeh je bio
preinačenje diskusije

76
00:04:48,618 --> 00:04:51,427
od vođenja rata protiv droga

77
00:04:51,427 --> 00:04:55,398
do postavljanja ljudskog zdravlja
i bezbednosti na prvo mesto.

78
00:04:55,398 --> 00:04:58,834
U izvanrednom izveštaju
koji smo upravo objavili u Njujorku,

79
00:04:58,834 --> 00:05:02,224
takođe smo pokazali
da su grupe koje najviše imaju koristi

80
00:05:02,224 --> 00:05:09,034
od ovog tržišta od 320 milijardi dolara
kriminalne bande i karteli.

81
00:05:09,724 --> 00:05:13,462
Dakle, da bismo oslabili
moć i dobit ovih grupa,

82
00:05:13,462 --> 00:05:16,434
moramo da promenimo dijalog.

83
00:05:16,434 --> 00:05:22,726
Moramo da učinimo ilegalne droge legalnim.

84
00:05:22,726 --> 00:05:25,559
Ali pre nego što se previše uzbudite,

85
00:05:25,559 --> 00:05:28,694
ne mislim da droge
treba da budu dostupne svima.

86
00:05:28,702 --> 00:05:32,827
Ono o čemu govorim
i za šta se Globalna komisija zalaže

87
00:05:32,827 --> 00:05:37,354
je stvaranje visoko regulisanih tržišta,

88
00:05:37,354 --> 00:05:42,579
gde će različite droge
imati različite stepene regulacije.

89
00:05:42,579 --> 00:05:46,619
Što se tiče kontrole oružja,
bili smo uspešni u menjanju,

90
00:05:46,619 --> 00:05:49,544
ali ne naročito u kontrolisanju narativa.

91
00:05:49,544 --> 00:05:52,400
Ovo me dovodi do moje sledeće lekcije:

92
00:05:52,400 --> 00:05:56,324
nikada ne potcenjujte svoje protivnike.

93
00:05:56,324 --> 00:05:58,553
Ako želite da uspete u menjanju sveta,

94
00:05:58,553 --> 00:06:00,922
morate da znate sa kime se nadmećete.

95
00:06:00,922 --> 00:06:04,590
Morate da saznate kakva je
njihova motivacija i sagledavanje stvari.

96
00:06:04,590 --> 00:06:06,796
U slučaju kontrole oružja,

97
00:06:06,796 --> 00:06:10,349
zaista smo potcenili naše protivnike.

98
00:06:10,349 --> 00:06:13,274
Nakon veoma uspešnog programa
sakupljanja oružja,

99
00:06:13,274 --> 00:06:14,618
bili smo ushićeni.

100
00:06:14,618 --> 00:06:17,344
Imali smo podršku 80 posto Brazilaca,

101
00:06:17,344 --> 00:06:20,435
i mislili smo da bi nam to moglo pomoći
da pobedimo na referendumu

102
00:06:20,435 --> 00:06:22,747
da zabranimo prodaju oružja civilima.

103
00:06:22,747 --> 00:06:25,928
Ali potpuno smo pogrešili.

104
00:06:25,928 --> 00:06:29,249
Tokom 20-odnevne
televizijske javne debate,

105
00:06:29,249 --> 00:06:33,103
protivnik je upotrebio
naš sopstveni argument protiv nas.

106
00:06:33,103 --> 00:06:35,332
Na kraju smo izgubili većinu glasova.

107
00:06:35,332 --> 00:06:37,677
Bilo je stvarno užasno.

108
00:06:37,677 --> 00:06:43,836
Nacionalna asocijacija za puške -
da, američka NRA -

109
00:06:43,836 --> 00:06:45,595
došla je u Brazil.

110
00:06:45,595 --> 00:06:48,695
Utopili su našu kampanju
svojom propagandom,

111
00:06:48,695 --> 00:06:50,238
koja kao što znate,

112
00:06:50,238 --> 00:06:54,581
povezuje pravo na sopstveno oružje
sa idejama slobode i demokratije.

113
00:06:54,581 --> 00:06:58,458
Prosto su sve prosuli po nama.

114
00:06:58,458 --> 00:07:00,385
Iskoristili su našu nacionalnu zastavu,

115
00:07:00,385 --> 00:07:02,080
našu himnu nezavisnosti.

116
00:07:02,080 --> 00:07:03,915
Pozivali su se na prava žena

117
00:07:03,915 --> 00:07:09,302
i zloupotrebili slike Mandele,
Trga Tjenanmen, čak i Hitlera.

118
00:07:09,302 --> 00:07:13,272
Pobedili su
igrajući se sa ljudskim strahovima.

119
00:07:13,272 --> 00:07:17,916
U stvari, oružje je skoro potpuno
ignorisano u njihovoj kampanji.

120
00:07:17,916 --> 00:07:21,213
Njihov fokus je bio na pravima pojedinaca.

121
00:07:21,213 --> 00:07:22,792
Ali pitam vas,

122
00:07:22,792 --> 00:07:25,021
koje pravo je važnije,

123
00:07:25,021 --> 00:07:26,832
pravo na život

124
00:07:26,832 --> 00:07:29,897
ili pravo da imate oružje
koje oduzima život?

125
00:07:29,897 --> 00:07:34,150
(Aplauz)

126
00:07:34,150 --> 00:07:37,972
Mislili smo da će ljudi glasati
za odbranu života,

127
00:07:37,972 --> 00:07:42,756
ali u zemlji sa bliskom prošlošću
vojne diktature,

128
00:07:42,756 --> 00:07:47,027
imale su odjeka poruke naših protivnika
usmerene protiv vlade,

129
00:07:47,027 --> 00:07:50,626
a mi nismo bili spremni da odgovorimo.

130
00:07:50,626 --> 00:07:52,715
Lekcija naučena.

131
00:07:52,715 --> 00:07:56,005
Bili smo uspešniji
u slučaju politika prema drogama.

132
00:07:56,005 --> 00:08:00,719
Da ste pre deset godina pitali većinu
da li je moguć kraj rata protiv droga,

133
00:08:00,719 --> 00:08:02,731
smejali bi se.

134
00:08:02,731 --> 00:08:06,229
Na kraju krajeva,
tu su ogromni zatvori vojne policije

135
00:08:06,229 --> 00:08:10,325
i finansijske ustanove
koje izvlače korist iz ovog rata.

136
00:08:10,325 --> 00:08:16,097
Ali danas, međunarodni režim
kontrole droga počinje da propada.

137
00:08:16,097 --> 00:08:20,926
Vlade i građanska društva
eksperimentišu sa novim pristupima.

138
00:08:20,926 --> 00:08:23,248
Globalna komisija
za politiku prema drogama

139
00:08:23,248 --> 00:08:25,315
je zaista poznavala svoju opoziciju,

140
00:08:25,315 --> 00:08:27,149
i umesto da se bori protiv nje,

141
00:08:27,149 --> 00:08:31,793
naš predsednik - bivši predsednik Brazila
Fernando Enrike Kardozo -

142
00:08:31,793 --> 00:08:36,065
prišao je liderima
čitavog političkog spektruma,

143
00:08:36,065 --> 00:08:38,875
od liberala do konzervativaca.

144
00:08:38,875 --> 00:08:42,461
Ova grupa visokih zvaničnika
složila se da otvoreno priča

145
00:08:42,461 --> 00:08:45,701
o prednostima i nedostacima
zakona o drogama.

146
00:08:45,701 --> 00:08:50,461
Upravo je ova obrazložena, informativna
i strateška diskusija

147
00:08:50,461 --> 00:08:54,222
otkrila tužnu istinu o ratu protiv droga.

148
00:08:54,222 --> 00:09:00,538
Rat protiv droga je jednostavno
bio neuspešan po svim merama.

149
00:09:00,538 --> 00:09:03,440
Droge su jeftinije
i dostupnije nego ikada,

150
00:09:03,440 --> 00:09:06,227
a njihova potrošnja se globalno povećala.

151
00:09:06,227 --> 00:09:08,409
Ali još gore,

152
00:09:08,409 --> 00:09:14,980
takođe je proizveo i ogromne negativne
nenamerne posledice.

153
00:09:14,980 --> 00:09:18,626
Istina je da su pojedini ljudi i ranije
iznosili ove tvrdnje,

154
00:09:18,626 --> 00:09:20,366
ali mi smo doneli promenu

155
00:09:20,366 --> 00:09:23,378
predvidevši argumente naših protivnika

156
00:09:23,378 --> 00:09:25,484
i koristeći moćne glasove

157
00:09:25,484 --> 00:09:30,374
koji bi se pre nekoliko godina
verovatno opirali promeni.

158
00:09:30,374 --> 00:09:34,461
Treća lekcija: koristite činjenice
kao argumente.

159
00:09:34,461 --> 00:09:37,456
Oružje i droga su emotivne teme,

160
00:09:37,456 --> 00:09:39,778
i kao što smo na bolan način naučili

161
00:09:39,778 --> 00:09:42,100
iz kampanje
referenduma o oružju u Brazilu,

162
00:09:42,100 --> 00:09:44,422
ponekad je nemoguće odbaciti emocije

163
00:09:44,422 --> 00:09:46,512
i pristupiti činjenicama.

164
00:09:46,512 --> 00:09:49,600
Ali to ne znači da ne treba da pokušamo.

165
00:09:49,600 --> 00:09:51,251
Do nedavno,

166
00:09:51,251 --> 00:09:55,265
prosto nismo znali
koliko je Brazilaca ubijeno oružjem.

167
00:09:55,265 --> 00:10:00,780
Iznenađujuće, domaća sapunica po imenu
"Muleres Apašionadas" -

168
00:10:00,780 --> 00:10:02,498
ili "Zaljubljene žene" -

169
00:10:02,498 --> 00:10:06,410
je bila ta koja je otpočela brazilsku
nacionalnu kampanju kontrole oružja.

170
00:10:06,410 --> 00:10:08,872
U jednoj visoko gledanoj epizodi,

171
00:10:08,872 --> 00:10:13,074
glavnu glumicu sapunice
je ubio zalutali metak.

172
00:10:13,074 --> 00:10:17,370
Brazilske bake i domaćice su bile besne,

173
00:10:17,370 --> 00:10:20,644
i kao umetnost koja oponaša život,

174
00:10:20,644 --> 00:10:25,938
ova epizoda je sadržala i snimak
stvarnog marša za kontrolu oružja

175
00:10:25,938 --> 00:10:28,422
koji smo organizovali ovde,

176
00:10:28,422 --> 00:10:31,255
na plaži Kopakabana.

177
00:10:31,255 --> 00:10:36,699
Smrt i marš prikazani na televiziji
imali su veliki uticaj na javno mišljenje.

178
00:10:36,699 --> 00:10:38,803
U roku od nekoliko nedelja,

179
00:10:38,803 --> 00:10:41,947
naš nacionalni kongres
je odobrio zakon o razoružanju

180
00:10:41,947 --> 00:10:44,571
koji je čamio godinama.

181
00:10:44,571 --> 00:10:47,586
Zatim smo mogli da pripemimo dokaze

182
00:10:47,586 --> 00:10:50,886
kako bismo pokazali
uspešne rezultate promena u zakonu

183
00:10:50,886 --> 00:10:53,007
i programa sakupljanja oružja.

184
00:10:53,007 --> 00:10:54,769
Evo na šta mislim:

185
00:10:54,769 --> 00:10:58,293
mogli smo da dokažemo
da smo za samo godinu dana

186
00:10:58,293 --> 00:11:03,099
spasili više od 5 000 života.

187
00:11:03,099 --> 00:11:06,862
(Aplauz)

188
00:11:06,862 --> 00:11:09,276
A u slučaju droga,

189
00:11:09,276 --> 00:11:14,570
kako bismo oslabili strahove i predrasude
koji okružuju ovu temu,

190
00:11:14,570 --> 00:11:17,373
uspeli smo da prikupimo
i prikažemo činjenice

191
00:11:17,373 --> 00:11:20,556
koje pokazuju da današnji zakoni o drogama

192
00:11:20,556 --> 00:11:23,549
stvaraju mnogo više štete
nego korišćenje droga samo po sebi,

193
00:11:23,549 --> 00:11:27,682
i ljudi počinju to da shvataju.

194
00:11:27,682 --> 00:11:29,818
Moj četvrti uvid je:

195
00:11:29,818 --> 00:11:34,044
ne plašite se da spojite čudne saveznike.

196
00:11:34,044 --> 00:11:36,018
Ono što sam naučila u Brazilu -

197
00:11:36,018 --> 00:11:38,363
a to se ne odnosi samo na moju zemlju -

198
00:11:38,363 --> 00:11:42,995
jeste važnost okupljanja
različitih i eklektičnih ljudi.

199
00:11:42,995 --> 00:11:45,131
Ako hoćete da promenite svet,

200
00:11:45,131 --> 00:11:49,427
od pomoći je imati uz sebe
dobar prikaz društva.

201
00:11:49,427 --> 00:11:52,027
I u slučaju oružja i droga,

202
00:11:52,027 --> 00:11:55,463
okupili smo sjajnu grupu ljudi.

203
00:11:55,463 --> 00:11:59,667
Mobilisali smo elitu
i dobili ogromnu podršku medija.

204
00:11:59,667 --> 00:12:04,124
Okupili smo žrtve,
zaštitnike ljudskih prava, ikone kulture.

205
00:12:04,124 --> 00:12:06,701
Takođe smo pozvali i klase stručnjaka -

206
00:12:06,701 --> 00:12:09,697
doktore, advokate, akademce i mnoge druge.

207
00:12:09,697 --> 00:12:12,437
Naučila sam poslednjih godina

208
00:12:12,437 --> 00:12:18,337
da vam je potrebna koalicija
voljnih i nevoljnih za donošenje promena.

209
00:12:18,337 --> 00:12:20,204
U slučaju droga,

210
00:12:20,204 --> 00:12:23,791
bili su nam potrebni libertarijanci,
antiprohibicionisti, legalizatori

211
00:12:23,791 --> 00:12:26,136
i liberalni političari.

212
00:12:26,136 --> 00:12:28,597
Možda se neće složiti oko svega,

213
00:12:28,597 --> 00:12:32,846
u stvari, neće se složiti
gotovo ni oko čega.

214
00:12:32,846 --> 00:12:38,615
Ali legitimitet kampanje se zasniva
na njihovim različitim gledištima.

215
00:12:39,521 --> 00:12:41,762
Pre više od decenije,

216
00:12:41,762 --> 00:12:46,220
imala sam mirnu budućnost
radeći za investicionu banku.

217
00:12:46,220 --> 00:12:50,492
Bila sam daleko
od sveta diplomatije građanskog društva

218
00:12:50,492 --> 00:12:52,768
koliko možete zamisliti.

219
00:12:52,768 --> 00:12:54,927
Ali sam rizikovala.

220
00:12:54,927 --> 00:12:56,924
Promenila sam pravac,

221
00:12:56,924 --> 00:13:00,284
i na tom putu, pomogla sam
u stvaranju društvenih pokreta

222
00:13:00,284 --> 00:13:05,004
za koje smatram da su učinili
neke delove sveta bezbednijim.

223
00:13:05,004 --> 00:13:10,178
Svako od nas ima moć da promeni svet.

224
00:13:10,178 --> 00:13:14,790
Bez obzira na to koji je problem
u pitanju i koliko je teška ta borba,

225
00:13:14,790 --> 00:13:19,504
građansko društvo je suštinsko
u projektu promene.

226
00:13:19,504 --> 00:13:21,815
Hvala vam.

227
00:13:21,815 --> 00:13:25,832
(Aplauz)