WEBVTT

00:00:00.817 --> 00:00:05.253
Jakieś 12 lat temu
porzuciłam karierę w bankowości,

00:00:05.253 --> 00:00:08.356
żeby uczynić świat bezpieczniejszym.

00:00:08.356 --> 00:00:12.565
Wiązało się to z wejściem
w krajowe i światowe rzecznictwo

00:00:12.565 --> 00:00:16.288
i spotkaniem niektórych
z najbardziej niezwykłych ludzi na Ziemi.

00:00:17.388 --> 00:00:22.566
Dzięki temu stałam się
dyplomatą społeczeństwa obywatelskiego.

NOTE Paragraph

00:00:22.566 --> 00:00:26.072
Taki dyplomata robi trzy rzeczy.

00:00:26.072 --> 00:00:28.603
Głośno mówi o obawach ludzi,

00:00:28.603 --> 00:00:31.691
nie jest przyparty do muru
przez interesy państwa

00:00:31.691 --> 00:00:34.528
i wpływa na zmiany
poprzez sieci łączące obywateli,

00:00:34.528 --> 00:00:37.084
nie tylko te rządowe.

00:00:37.084 --> 00:00:41.683
A jeśli chcesz zmienić świat,
cały czas potrzeba nas więcej.

NOTE Paragraph

00:00:41.683 --> 00:00:44.190
Wiele ludzi wciąż pyta:

00:00:44.190 --> 00:00:48.741
"Czy społeczeństwo obywatelskie
naprawdę robi dużą różnicę?".

00:00:48.741 --> 00:00:52.331
"Czy obywatele mogą wpływać
na politykę państwową i międzynarodową

00:00:52.331 --> 00:00:53.711
i ją kształtować?".

00:00:53.711 --> 00:00:56.961
Nigdy nie myślałam,
że będę sobie zadawać te pytania,

00:00:56.961 --> 00:01:00.211
ale jestem tutaj,
żeby podzielić się doświadczeniami

00:01:00.211 --> 00:01:04.712
dwóch silnych ruchów obywatelskich,
w których uczestniczyłam.

00:01:05.523 --> 00:01:09.035
Działają w sprawach, które mnie fascynują:

00:01:09.035 --> 00:01:13.214
w kontroli posiadania broni
i polityce narkotykowej.

00:01:13.214 --> 00:01:16.859
To są sprawy, które są ważne tutaj,
w Ameryce Łacińskiej,

00:01:16.859 --> 00:01:21.303
która jest początkiem ich obu.

NOTE Paragraph

00:01:22.253 --> 00:01:24.296
Na przykład Brazylia.

00:01:24.296 --> 00:01:27.576
Ten piękny kraj goszczący TEDGlobal

00:01:27.576 --> 00:01:32.396
bije jeden z najbardziej
niechlubnych rekordów.

00:01:32.396 --> 00:01:36.448
Jesteśmy numerem jeden,
jeżeli chodzi o morderstwa.

00:01:36.448 --> 00:01:42.564
Jedna na dziesięć osób zabijanych
na całym świecie to Brazylijczyk.

00:01:42.569 --> 00:01:47.678
Można to przeliczyć
na ponad 56 tysięcy ludzi,

00:01:47.678 --> 00:01:51.161
którzy giną każdego roku.

00:01:51.161 --> 00:01:57.082
Większość z nich to padający od kul 
młodzi, czarni chłopcy.

00:01:57.082 --> 00:02:02.213
Brazylia jest też jednym z największych
na świecie konsumentów narkotyków,

00:02:02.213 --> 00:02:07.066
a wojna z narkotykami jest tutaj
najbardziej bolesna.

00:02:07.066 --> 00:02:10.339
Około 50 procent zabójstw
dokonywanych na ulicach Brazylii

00:02:10.339 --> 00:02:13.776
ma związek z narkotykami.

00:02:13.776 --> 00:02:19.464
To samo dotyczy około 
25 procent brazylijskich więźniów.

00:02:19.464 --> 00:02:24.596
Ale nie tylko Brazylię dotknęły
powiązane problemy broni i narkotyków.

00:02:24.596 --> 00:02:28.353
Zmaga się z tym
praktycznie każde państwo i miasto

00:02:28.353 --> 00:02:32.110
Ameryki Centralnej i Południowej.

00:02:32.110 --> 00:02:35.869
Ameryka Łacińska to
dziewięć procent światowej populacji,

00:02:35.869 --> 00:02:40.930
i 25 procent liczby
gwałtownych śmierci na świecie.

NOTE Paragraph

00:02:40.930 --> 00:02:43.972
To nie są problemy,
od których można uciec.

00:02:43.972 --> 00:02:46.271
Ja na pewno nie mogłam.

00:02:46.271 --> 00:02:50.897
Pierwsza kampania, w której brałam udział,
rozpoczęła się w 2003 roku i miała na celu

00:02:50.897 --> 00:02:53.460
zmianę brazylijskiego
prawa dotyczącego broni

00:02:53.460 --> 00:02:56.278
i stworzenie programu odkupywania jej.

00:02:56.278 --> 00:03:00.307
W ciągu kilku lat nie tylko
zmieniliśmy krajowe ustawodawstwo,

00:03:00.307 --> 00:03:04.033
które spowodowało, że zakup broni
przez cywilów był trudniejszy,

00:03:04.033 --> 00:03:09.683
ale także zebraliśmy i zniszczyliśmy
około pół miliona sztuk broni.

00:03:09.683 --> 00:03:14.262
Była to jedna z największych
akcji odkupu w historii.

00:03:14.262 --> 00:03:16.921
(Brawa)

00:03:16.921 --> 00:03:20.542
Ale ponieśliśmy też kilka porażek.

00:03:20.542 --> 00:03:26.324
W 2005 roku przegraliśmy referendum
dotyczące zakazu sprzedaży broni cywilom.

NOTE Paragraph

00:03:26.324 --> 00:03:29.597
Druga inicjatywa także była oddolna,

00:03:29.597 --> 00:03:35.147
a teraz jest światowym ruchem reformującym
międzynarodowy reżim kontroli narkotyków.

00:03:35.147 --> 00:03:36.938
Jestem główną koordynatorką

00:03:36.938 --> 00:03:41.416
Światowej Komisji
do spraw Polityki Narkotykowej.

00:03:41.416 --> 00:03:43.974
Ta komisja to grupa wysokiego szczebla,

00:03:43.974 --> 00:03:47.154
złożona ze światowych liderów,
którzy współpracują, żeby znaleźć

00:03:47.154 --> 00:03:51.181
bardziej humanitarne i skuteczne
rozwiązania w kwestii narkotyków.

00:03:51.911 --> 00:03:56.479
Odkąd zaczęliśmy w 2008 roku,
narkotykowe tabu zostało przełamane.

00:03:56.479 --> 00:04:01.431
W obu Amerykach, od USA i Meksyku
po Kolumbię i Urugwaj

00:04:01.431 --> 00:04:03.579
zmiana wisi w powietrzu.

NOTE Paragraph

00:04:03.579 --> 00:04:07.381
Ale bardziej niż opowiadać
o tych dwóch ruchach,

00:04:07.381 --> 00:04:11.189
chcę podzielić się
czterema głównymi spostrzeżeniami.

00:04:11.189 --> 00:04:14.788
Nazywam je "lekcjami zmieniania świata".

00:04:14.788 --> 00:04:19.297
Istnieje oczywiście wiele innych,
ale to są te dla mnie najważniejsze.

NOTE Paragraph

00:04:20.314 --> 00:04:22.496
Pierwsza zasada brzmi:

00:04:22.496 --> 00:04:25.770
"Zmieniaj i kontroluj narrację".

00:04:25.770 --> 00:04:27.604
To może wydawać się oczywiste,

00:04:27.604 --> 00:04:30.646
ale kluczowym składnikiem
dyplomacji społeczeństwa obywatelskiego

00:04:30.646 --> 00:04:34.733
jest najpierw zmienianie,
a potem kontrola narracji.

00:04:34.733 --> 00:04:37.890
Jest to coś, co rozumieją 
doświadczeni politycy,

00:04:37.890 --> 00:04:42.813
ale środowiska obywatelskie zwykle
nie radzą sobie z tym zbyt dobrze.

00:04:42.813 --> 00:04:45.158
W przypadku polityki narkotykowej

00:04:45.158 --> 00:04:48.618
największym sukcesem
było zmienienie ścieżki dyskusji

00:04:48.618 --> 00:04:51.427
z oskarżania wojny narkotykowej

00:04:51.427 --> 00:04:55.398
na skupianie się
na ludzkim zdrowiu i bezpieczeństwie.

00:04:55.398 --> 00:04:58.834
W nowatorskim raporcie,
który właśnie wydaliśmy w Nowym Jorku,

00:04:58.834 --> 00:05:06.403
wykazaliśmy, że największy zysk
z tego wartego 320 miliardów dolarów rynku

00:05:06.403 --> 00:05:09.724
mają gangi i kartele narkotykowe.

00:05:09.724 --> 00:05:13.462
W celu podważenia
wpływów i zysków tych grup

00:05:13.462 --> 00:05:16.434
musimy zmienić narrację.

00:05:16.434 --> 00:05:21.366
Musimy sprawić,
żeby narkotyki były legalne.

00:05:22.726 --> 00:05:25.129
Ale zanim się zbytnio podekscytujecie,

00:05:25.129 --> 00:05:28.694
nie mówię, że narkotyki
mają być dostępne dla wszystkich.

00:05:28.702 --> 00:05:32.827
To, o czym mówię, i co popiera
Światowa Komisja,

00:05:32.827 --> 00:05:37.354
to stworzenie wysoce uregulowanego rynku,

00:05:37.354 --> 00:05:42.579
gdzie różne narkotyki miałyby
różne stopnie regulacji.

NOTE Paragraph

00:05:42.579 --> 00:05:46.619
W przypadku broni
mamy sukcesy w zmienianiu narracji,

00:05:46.619 --> 00:05:49.544
ale już nie w jej kontrolowaniu.

00:05:49.544 --> 00:05:52.400
A to dało mi kolejną lekcję:

00:05:52.400 --> 00:05:56.324
"Nigdy nie lekceważ przeciwników".

00:05:56.324 --> 00:05:58.703
Jeśli chcesz osiągnąć sukces
w zmienianiu świata,

00:05:58.703 --> 00:06:00.922
musisz wiedzieć, z kim się zmagasz.

00:06:00.922 --> 00:06:04.590
Musisz nauczyć się
ich motywacji i punktu widzenia.

00:06:04.590 --> 00:06:09.706
W przypadku broni
zlekceważyliśmy przeciwników.

00:06:10.349 --> 00:06:12.764
Po dużym sukcesie
programu zbiórki broni

00:06:12.764 --> 00:06:14.618
byliśmy upojeni szczęściem.

00:06:14.618 --> 00:06:17.454
Mieliśmy poparcie
80 procent Brazylijczyków

00:06:17.454 --> 00:06:20.335
i myśleliśmy, że to pomoże nam
wygrać referendum,

00:06:20.335 --> 00:06:22.747
żeby zakazać sprzedaży broni cywilom.

00:06:22.747 --> 00:06:25.928
Byliśmy w błędzie.

00:06:25.928 --> 00:06:29.249
Podczas 20-dniowej telewizyjnej debaty

00:06:29.249 --> 00:06:33.103
nasz przeciwnik używał
naszych argumentów przeciwko nam.

00:06:33.103 --> 00:06:35.332
Skończyło się utratą głosów.

00:06:35.332 --> 00:06:37.677
To było naprawdę straszne.

00:06:37.677 --> 00:06:43.836
Narodowe Stowarzyszenie Strzeleckie,
amerykańskie NRA,

00:06:43.836 --> 00:06:45.595
przyjechało do Brazylii.

00:06:45.595 --> 00:06:49.958
Zalali naszą kampanię
ich propagandą, która, jak wiadomo,

00:06:49.958 --> 00:06:54.581
łączy prawo posiadania broni
z ideą wolności i demokracji.

00:06:54.581 --> 00:06:58.458
Oni po prostu rzucili się na nas.

00:06:58.458 --> 00:07:00.385
Użyli naszej flagi narodowej,

00:07:00.385 --> 00:07:02.080
naszego niepodległościowego hymnu.

00:07:02.080 --> 00:07:03.915
Odwoływali się do praw kobiet,

00:07:03.915 --> 00:07:09.302
nadużywali obrazów Mandeli,
Placu Tiananmen, nawet Hitlera.

00:07:09.302 --> 00:07:13.272
Wygrali dzięki graniu
na ludzkich uczuciach.

00:07:13.272 --> 00:07:17.916
Tak naprawdę ich kampania
prawie całkowicie pomijała broń.

00:07:17.916 --> 00:07:21.213
Skupili się na prawach jednostki.

00:07:21.213 --> 00:07:25.022
Ale pytam was teraz,
które prawo jest ważniejsze.

00:07:25.022 --> 00:07:26.832
Prawo do życia,

00:07:26.832 --> 00:07:29.897
czy do posiadania broni,
która życie zabiera?

00:07:29.897 --> 00:07:34.150
(Brawa)

NOTE Paragraph

00:07:34.150 --> 00:07:37.972
Myśleliśmy, że ludzie
zagłosują w obronie życia,

00:07:37.972 --> 00:07:42.756
ale w kraju z nieodległą przeszłością
dyktatu wojskowego,

00:07:42.756 --> 00:07:47.027
antyrządowy przekaz
naszych przeciwników działał,

00:07:47.027 --> 00:07:50.626
a my nie byliśmy przygotowani,
żeby na niego odpowiedzieć.

NOTE Paragraph

00:07:50.626 --> 00:07:52.715
Dostaliśmy nauczkę.

00:07:52.715 --> 00:07:56.005
W przypadku narkotyków
bardziej się nam udało.

00:07:56.005 --> 00:08:00.719
Ludzie spytani 10 lat temu, czy koniec
wojny z narkotykami jest możliwy,

00:08:00.719 --> 00:08:02.731
odpowiedzieliby śmiechem.

00:08:02.731 --> 00:08:06.229
W końcu istnieją ogromne,
wojskowe i policyjne areszty

00:08:06.229 --> 00:08:10.325
oraz instytucje finansowe,
które czerpią korzyści z tej wojny.

00:08:10.325 --> 00:08:16.097
Dzisiaj jednak międzynarodowy reżim
kontroli narkotyków zaczyna się kruszyć.

00:08:16.097 --> 00:08:20.926
Rządy i społeczeństwa obywatelskie
eksperymentują z nowymi sposobami.

00:08:20.926 --> 00:08:23.248
Światowa Komisja
do spraw Polityki Narkotykowej

00:08:23.248 --> 00:08:27.145
naprawdę zna swojego przeciwnika
i zamiast z nim walczyć,

00:08:27.149 --> 00:08:31.793
nasz prezes, były prezydent Brazylii
Henrique Cardoso,

00:08:31.793 --> 00:08:36.065
dotarł do liderów
z całego spektrum politycznego,

00:08:36.065 --> 00:08:38.875
od liberałów dpo konserwatystów.

00:08:38.875 --> 00:08:43.751
Ta grupa wysokiego szczebla
zgodziła się szczerze omówić

00:08:43.751 --> 00:08:45.701
wady i zalety polityki narkotykowej.

00:08:45.701 --> 00:08:50.461
Była to rzeczowa, informatywna dyskusja,

00:08:50.461 --> 00:08:54.222
która pokazała nam smutną prawdę
o wojnie z narkotykami.

00:08:54.222 --> 00:09:00.538
Wojna z narkotykami
przegrywała na każdym polu.

00:09:00.538 --> 00:09:03.440
Narkotyki są tańsze
i bardziej dostępne niż kiedykolwiek,

00:09:03.440 --> 00:09:06.496
a konsumpcja wzrasta lawinowo.

00:09:06.496 --> 00:09:09.832
Co gorsza, wywołało to

00:09:09.832 --> 00:09:14.290
mnóstwo niezamierzonych,
negatywnych konsekwencji.

00:09:14.980 --> 00:09:18.626
To prawda, że takie dyskusje
podejmowano już wcześniej,

00:09:18.626 --> 00:09:23.376
ale my je odmieniliśmy,
rozważając argumenty naszych przeciwników

00:09:23.378 --> 00:09:25.484
i przekonując wpływowych ludzi,

00:09:25.484 --> 00:09:30.374
którzy kilka lat wcześniej
nie poparliby żadnych zmian.

NOTE Paragraph

00:09:30.374 --> 00:09:34.461
Trzecia lekcja: "Użyj danych,
żeby poprzeć swój argument".

00:09:34.461 --> 00:09:37.456
Broń i narkotyki są pełne emocji,

00:09:37.456 --> 00:09:41.357
co boleśnie odczuliśmy
w kampanii referendalnej w Brazylii.

00:09:41.357 --> 00:09:44.422
Czasem niemożliwe jest
przebrnięcie przez emocje

00:09:44.422 --> 00:09:46.512
i dostanie się do faktów.

00:09:46.512 --> 00:09:49.600
Ale nie oznacza to,
że nie powinniśmy próbować.

00:09:49.600 --> 00:09:51.251
Do niedawna nie było wiadomo,

00:09:51.251 --> 00:09:55.265
jak wielu Brazylijczyków zginęło od broni.

00:09:55.265 --> 00:10:00.780
Niespodziewanie lokalna opera mydlana,
"Mulheres Apaixonadas",

00:10:00.780 --> 00:10:02.498
czyli "Zakochane kobiety",

00:10:02.498 --> 00:10:06.410
odświeżyła w Brazylii
kampanię dotyczącą posiadania broni.

00:10:06.410 --> 00:10:08.872
W jednym z najchętniej oglądanych odcinków

00:10:08.872 --> 00:10:13.074
główna bohaterka
została zabita przez gang uliczny.

00:10:13.074 --> 00:10:17.370
Brazylijskie babcie
i panie domu były oburzone,

00:10:17.370 --> 00:10:20.226
a żeby odcinek bardziej
przypominał rzeczywistość,

00:10:20.642 --> 00:10:23.025
odcinek zawierał także zdjęcia

00:10:23.025 --> 00:10:26.208
z prawdziwego marszu
na rzecz kontroli dostępu do broni,

00:10:26.208 --> 00:10:31.262
który zorganizowaliśmy dokładnie tu,
na zewnątrz, na plaży Copacabana.

00:10:31.262 --> 00:10:36.699
Telewizyjna śmierć i marsz
miały duży wpływ na opinię publiczną.

00:10:36.699 --> 00:10:41.483
W ciągu kilku tygodni nasz parlament
zatwierdził ustawę o rozbrojeniu,

00:10:41.483 --> 00:10:44.571
która gniła w szufladzie przez wiele lat.

00:10:44.571 --> 00:10:47.586
Byliśmy wtedy w stanie zebrać dane

00:10:47.586 --> 00:10:50.886
ukazujące sukcesy
związane ze zmianą w prawie

00:10:50.886 --> 00:10:53.007
i programem zbierania broni.

00:10:53.007 --> 00:10:54.769
Co mam przez to na myśli.

00:10:54.769 --> 00:10:58.293
Mogliśmy udowodnić,
że w ciągu zaledwie roku

00:10:58.293 --> 00:11:03.099
uratowaliśmy ponad pięć tysięcy osób.

NOTE Paragraph

00:11:03.099 --> 00:11:06.862
(Brawa)

NOTE Paragraph

00:11:06.862 --> 00:11:09.276
W przypadku narkotyków,

00:11:09.276 --> 00:11:14.570
żeby pozbyć się strachu i uprzedzeń
otaczających ten temat,

00:11:14.570 --> 00:11:19.678
udało nam się zebrać i pokazać dane
świadczące o tym, że polityka narkotykowa

00:11:19.678 --> 00:11:23.549
powoduje więcej szkód niż same narkotyki.

00:11:23.549 --> 00:11:27.682
Ludzie zaczęli to rozumieć.

NOTE Paragraph

00:11:27.682 --> 00:11:29.818
Moją czwartą radą jest:

00:11:29.818 --> 00:11:34.044
"Nie bój się gromadzić
różnych sprzymierzeńców".

00:11:34.044 --> 00:11:36.018
To, czego nauczyliśmy się w Brazylii,

00:11:36.018 --> 00:11:38.363
ale stosuje się nie tylko do mojego kraju,

00:11:38.363 --> 00:11:42.995
to waga zebrania razem
zróżnicowanych i eklektycznych ludzi.

00:11:42.995 --> 00:11:45.131
Jeśli chcesz zmieniać świat,

00:11:45.131 --> 00:11:49.427
przyda ci się dobry
przekrój społeczeństwa u boku.

00:11:49.427 --> 00:11:52.027
W obu przypadkach broni i narkotyków

00:11:52.027 --> 00:11:55.463
zebraliśmy razem
niewiarygodną mieszankę ludzi.

00:11:55.463 --> 00:11:59.667
Zmobilizowaliśmy elitę
i dostaliśmy duże wsparcie od mediów.

00:11:59.667 --> 00:12:04.124
Zebraliśmy ofiary, aktywistów
na rzecz praw człowieka, ikony kultury.

00:12:04.124 --> 00:12:06.701
Wykorzystaliśmy profesjonalistów -

00:12:06.701 --> 00:12:09.697
doktorów, prawników,
wykładowców akademickich i innych.

NOTE Paragraph

00:12:09.697 --> 00:12:12.437
Czego nauczyłam się
przez ostatnie dziesięć lat,

00:12:12.437 --> 00:12:18.337
to tego, że potrzeba koalicji zwolenników
i przeciwników, żeby coś zmienić.

00:12:18.337 --> 00:12:20.204
W przypadku narkotyków,

00:12:20.204 --> 00:12:23.791
potrzebowaliśmy anty-prohibicjonistów,
liberalnych lewicowców,

00:12:23.791 --> 00:12:26.136
legalizatorów i liberałów.

00:12:26.136 --> 00:12:28.597
Mogli nie zgadzać się we wszystkim;

00:12:28.597 --> 00:12:32.846
tak naprawdę prawie we wszystkim
się nie zgadzali.

00:12:32.846 --> 00:12:38.615
Zasadność kampanii opiera się jednak
na ich różnych punktach widzenia.

NOTE Paragraph

00:12:39.521 --> 00:12:41.762
Ponad dekadę temu

00:12:41.762 --> 00:12:46.220
miałam wygodną przyszłość,
pracowałam dla banku inwestycyjnego.

00:12:46.220 --> 00:12:50.492
Byłam tak daleko od świata
dyplomacji społeczeństwa obywatelskiego,

00:12:50.492 --> 00:12:52.768
jak tylko możecie sobie wyobrazić.

00:12:52.768 --> 00:12:54.927
Ale spróbowałam.

00:12:54.927 --> 00:12:56.924
Zmieniłam swoje życie

00:12:56.924 --> 00:13:00.284
i przy okazji pomogłam
utworzyć ruchy społeczne,

00:13:00.284 --> 00:13:05.004
dzięki którym niektóre
części świata są bezpieczniejsze.

00:13:05.004 --> 00:13:10.178
Każdy z nas ma moc, żeby zmienić świat.

00:13:10.178 --> 00:13:14.790
Nieważne, o co chodzi,
i nieważne, jak trudna jest walka,

00:13:14.790 --> 00:13:19.461
społeczeństwo obywatelskie jest kluczowe
dla zapoczątkowania zmiany.

NOTE Paragraph

00:13:19.472 --> 00:13:21.375
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:13:21.375 --> 00:13:25.832
(Brawa)