0:00:00.817,0:00:05.253
Jakieś 12 lat temu[br]porzuciłam karierę w bankowości,

0:00:05.253,0:00:08.356
żeby uczynić świat bezpieczniejszym.

0:00:08.356,0:00:12.565
Wiązało się to z wejściem[br]w krajowe i światowe rzecznictwo

0:00:12.565,0:00:16.288
i spotkaniem niektórych[br]z najbardziej niezwykłych ludzi na Ziemi.

0:00:17.388,0:00:22.566
Dzięki temu stałam się[br]dyplomatą społeczeństwa obywatelskiego.

0:00:22.566,0:00:26.072
Taki dyplomata robi trzy rzeczy.

0:00:26.072,0:00:28.603
Głośno mówi o obawach ludzi,

0:00:28.603,0:00:31.691
nie jest przyparty do muru[br]przez interesy państwa

0:00:31.691,0:00:34.528
i wpływa na zmiany[br]poprzez sieci łączące obywateli,

0:00:34.528,0:00:37.084
nie tylko te rządowe.

0:00:37.084,0:00:41.683
A jeśli chcesz zmienić świat,[br]cały czas potrzeba nas więcej.

0:00:41.683,0:00:44.190
Wiele ludzi wciąż pyta:

0:00:44.190,0:00:48.741
"Czy społeczeństwo obywatelskie[br]naprawdę robi dużą różnicę?".

0:00:48.741,0:00:52.331
"Czy obywatele mogą wpływać[br]na politykę państwową i międzynarodową

0:00:52.331,0:00:53.711
i ją kształtować?".

0:00:53.711,0:00:56.961
Nigdy nie myślałam,[br]że będę sobie zadawać te pytania,

0:00:56.961,0:01:00.211
ale jestem tutaj,[br]żeby podzielić się doświadczeniami

0:01:00.211,0:01:04.712
dwóch silnych ruchów obywatelskich,[br]w których uczestniczyłam.

0:01:05.523,0:01:09.035
Działają w sprawach, które mnie fascynują:

0:01:09.035,0:01:13.214
w kontroli posiadania broni[br]i polityce narkotykowej.

0:01:13.214,0:01:16.859
To są sprawy, które są ważne tutaj,[br]w Ameryce Łacińskiej,

0:01:16.859,0:01:21.303
która jest początkiem ich obu.

0:01:22.253,0:01:24.296
Na przykład Brazylia.

0:01:24.296,0:01:27.576
Ten piękny kraj goszczący TEDGlobal

0:01:27.576,0:01:32.396
bije jeden z najbardziej[br]niechlubnych rekordów.

0:01:32.396,0:01:36.448
Jesteśmy numerem jeden,[br]jeżeli chodzi o morderstwa.

0:01:36.448,0:01:42.564
Jedna na dziesięć osób zabijanych[br]na całym świecie to Brazylijczyk.

0:01:42.569,0:01:47.678
Można to przeliczyć[br]na ponad 56 tysięcy ludzi,

0:01:47.678,0:01:51.161
którzy giną każdego roku.

0:01:51.161,0:01:57.082
Większość z nich to padający od kul [br]młodzi, czarni chłopcy.

0:01:57.082,0:02:02.213
Brazylia jest też jednym z największych[br]na świecie konsumentów narkotyków,

0:02:02.213,0:02:07.066
a wojna z narkotykami jest tutaj[br]najbardziej bolesna.

0:02:07.066,0:02:10.339
Około 50 procent zabójstw[br]dokonywanych na ulicach Brazylii

0:02:10.339,0:02:13.776
ma związek z narkotykami.

0:02:13.776,0:02:19.464
To samo dotyczy około [br]25 procent brazylijskich więźniów.

0:02:19.464,0:02:24.596
Ale nie tylko Brazylię dotknęły[br]powiązane problemy broni i narkotyków.

0:02:24.596,0:02:28.353
Zmaga się z tym[br]praktycznie każde państwo i miasto

0:02:28.353,0:02:32.110
Ameryki Centralnej i Południowej.

0:02:32.110,0:02:35.869
Ameryka Łacińska to[br]dziewięć procent światowej populacji,

0:02:35.869,0:02:40.930
i 25 procent liczby[br]gwałtownych śmierci na świecie.

0:02:40.930,0:02:43.972
To nie są problemy,[br]od których można uciec.

0:02:43.972,0:02:46.271
Ja na pewno nie mogłam.

0:02:46.271,0:02:50.897
Pierwsza kampania, w której brałam udział,[br]rozpoczęła się w 2003 roku i miała na celu

0:02:50.897,0:02:53.460
zmianę brazylijskiego[br]prawa dotyczącego broni

0:02:53.460,0:02:56.278
i stworzenie programu odkupywania jej.

0:02:56.278,0:03:00.307
W ciągu kilku lat nie tylko[br]zmieniliśmy krajowe ustawodawstwo,

0:03:00.307,0:03:04.033
które spowodowało, że zakup broni[br]przez cywilów był trudniejszy,

0:03:04.033,0:03:09.683
ale także zebraliśmy i zniszczyliśmy[br]około pół miliona sztuk broni.

0:03:09.683,0:03:14.262
Była to jedna z największych[br]akcji odkupu w historii.

0:03:14.262,0:03:16.921
(Brawa)

0:03:16.921,0:03:20.542
Ale ponieśliśmy też kilka porażek.

0:03:20.542,0:03:26.324
W 2005 roku przegraliśmy referendum[br]dotyczące zakazu sprzedaży broni cywilom.

0:03:26.324,0:03:29.597
Druga inicjatywa także była oddolna,

0:03:29.597,0:03:35.147
a teraz jest światowym ruchem reformującym[br]międzynarodowy reżim kontroli narkotyków.

0:03:35.147,0:03:36.938
Jestem główną koordynatorką

0:03:36.938,0:03:41.416
Światowej Komisji[br]do spraw Polityki Narkotykowej.

0:03:41.416,0:03:43.974
Ta komisja to grupa wysokiego szczebla,

0:03:43.974,0:03:47.154
złożona ze światowych liderów,[br]którzy współpracują, żeby znaleźć

0:03:47.154,0:03:51.181
bardziej humanitarne i skuteczne[br]rozwiązania w kwestii narkotyków.

0:03:51.911,0:03:56.479
Odkąd zaczęliśmy w 2008 roku,[br]narkotykowe tabu zostało przełamane.

0:03:56.479,0:04:01.431
W obu Amerykach, od USA i Meksyku[br]po Kolumbię i Urugwaj

0:04:01.431,0:04:03.579
zmiana wisi w powietrzu.

0:04:03.579,0:04:07.381
Ale bardziej niż opowiadać[br]o tych dwóch ruchach,

0:04:07.381,0:04:11.189
chcę podzielić się[br]czterema głównymi spostrzeżeniami.

0:04:11.189,0:04:14.788
Nazywam je "lekcjami zmieniania świata".

0:04:14.788,0:04:19.297
Istnieje oczywiście wiele innych,[br]ale to są te dla mnie najważniejsze.

0:04:20.314,0:04:22.496
Pierwsza zasada brzmi:

0:04:22.496,0:04:25.770
"Zmieniaj i kontroluj narrację".

0:04:25.770,0:04:27.604
To może wydawać się oczywiste,

0:04:27.604,0:04:30.646
ale kluczowym składnikiem[br]dyplomacji społeczeństwa obywatelskiego

0:04:30.646,0:04:34.733
jest najpierw zmienianie,[br]a potem kontrola narracji.

0:04:34.733,0:04:37.890
Jest to coś, co rozumieją [br]doświadczeni politycy,

0:04:37.890,0:04:42.813
ale środowiska obywatelskie zwykle[br]nie radzą sobie z tym zbyt dobrze.

0:04:42.813,0:04:45.158
W przypadku polityki narkotykowej

0:04:45.158,0:04:48.618
największym sukcesem[br]było zmienienie ścieżki dyskusji

0:04:48.618,0:04:51.427
z oskarżania wojny narkotykowej

0:04:51.427,0:04:55.398
na skupianie się[br]na ludzkim zdrowiu i bezpieczeństwie.

0:04:55.398,0:04:58.834
W nowatorskim raporcie,[br]który właśnie wydaliśmy w Nowym Jorku,

0:04:58.834,0:05:06.403
wykazaliśmy, że największy zysk[br]z tego wartego 320 miliardów dolarów rynku

0:05:06.403,0:05:09.724
mają gangi i kartele narkotykowe.

0:05:09.724,0:05:13.462
W celu podważenia[br]wpływów i zysków tych grup

0:05:13.462,0:05:16.434
musimy zmienić narrację.

0:05:16.434,0:05:21.366
Musimy sprawić,[br]żeby narkotyki były legalne.

0:05:22.726,0:05:25.129
Ale zanim się zbytnio podekscytujecie,

0:05:25.129,0:05:28.694
nie mówię, że narkotyki[br]mają być dostępne dla wszystkich.

0:05:28.702,0:05:32.827
To, o czym mówię, i co popiera[br]Światowa Komisja,

0:05:32.827,0:05:37.354
to stworzenie wysoce uregulowanego rynku,

0:05:37.354,0:05:42.579
gdzie różne narkotyki miałyby[br]różne stopnie regulacji.

0:05:42.579,0:05:46.619
W przypadku broni[br]mamy sukcesy w zmienianiu narracji,

0:05:46.619,0:05:49.544
ale już nie w jej kontrolowaniu.

0:05:49.544,0:05:52.400
A to dało mi kolejną lekcję:

0:05:52.400,0:05:56.324
"Nigdy nie lekceważ przeciwników".

0:05:56.324,0:05:58.703
Jeśli chcesz osiągnąć sukces[br]w zmienianiu świata,

0:05:58.703,0:06:00.922
musisz wiedzieć, z kim się zmagasz.

0:06:00.922,0:06:04.590
Musisz nauczyć się[br]ich motywacji i punktu widzenia.

0:06:04.590,0:06:09.706
W przypadku broni[br]zlekceważyliśmy przeciwników.

0:06:10.349,0:06:12.764
Po dużym sukcesie[br]programu zbiórki broni

0:06:12.764,0:06:14.618
byliśmy upojeni szczęściem.

0:06:14.618,0:06:17.454
Mieliśmy poparcie[br]80 procent Brazylijczyków

0:06:17.454,0:06:20.335
i myśleliśmy, że to pomoże nam[br]wygrać referendum,

0:06:20.335,0:06:22.747
żeby zakazać sprzedaży broni cywilom.

0:06:22.747,0:06:25.928
Byliśmy w błędzie.

0:06:25.928,0:06:29.249
Podczas 20-dniowej telewizyjnej debaty

0:06:29.249,0:06:33.103
nasz przeciwnik używał[br]naszych argumentów przeciwko nam.

0:06:33.103,0:06:35.332
Skończyło się utratą głosów.

0:06:35.332,0:06:37.677
To było naprawdę straszne.

0:06:37.677,0:06:43.836
Narodowe Stowarzyszenie Strzeleckie,[br]amerykańskie NRA,

0:06:43.836,0:06:45.595
przyjechało do Brazylii.

0:06:45.595,0:06:49.958
Zalali naszą kampanię[br]ich propagandą, która, jak wiadomo,

0:06:49.958,0:06:54.581
łączy prawo posiadania broni[br]z ideą wolności i demokracji.

0:06:54.581,0:06:58.458
Oni po prostu rzucili się na nas.

0:06:58.458,0:07:00.385
Użyli naszej flagi narodowej,

0:07:00.385,0:07:02.080
naszego niepodległościowego hymnu.

0:07:02.080,0:07:03.915
Odwoływali się do praw kobiet,

0:07:03.915,0:07:09.302
nadużywali obrazów Mandeli,[br]Placu Tiananmen, nawet Hitlera.

0:07:09.302,0:07:13.272
Wygrali dzięki graniu[br]na ludzkich uczuciach.

0:07:13.272,0:07:17.916
Tak naprawdę ich kampania[br]prawie całkowicie pomijała broń.

0:07:17.916,0:07:21.213
Skupili się na prawach jednostki.

0:07:21.213,0:07:25.022
Ale pytam was teraz,[br]które prawo jest ważniejsze.

0:07:25.022,0:07:26.832
Prawo do życia,

0:07:26.832,0:07:29.897
czy do posiadania broni,[br]która życie zabiera?

0:07:29.897,0:07:34.150
(Brawa)

0:07:34.150,0:07:37.972
Myśleliśmy, że ludzie[br]zagłosują w obronie życia,

0:07:37.972,0:07:42.756
ale w kraju z nieodległą przeszłością[br]dyktatu wojskowego,

0:07:42.756,0:07:47.027
antyrządowy przekaz[br]naszych przeciwników działał,

0:07:47.027,0:07:50.626
a my nie byliśmy przygotowani,[br]żeby na niego odpowiedzieć.

0:07:50.626,0:07:52.715
Dostaliśmy nauczkę.

0:07:52.715,0:07:56.005
W przypadku narkotyków[br]bardziej się nam udało.

0:07:56.005,0:08:00.719
Ludzie spytani 10 lat temu, czy koniec[br]wojny z narkotykami jest możliwy,

0:08:00.719,0:08:02.731
odpowiedzieliby śmiechem.

0:08:02.731,0:08:06.229
W końcu istnieją ogromne,[br]wojskowe i policyjne areszty

0:08:06.229,0:08:10.325
oraz instytucje finansowe,[br]które czerpią korzyści z tej wojny.

0:08:10.325,0:08:16.097
Dzisiaj jednak międzynarodowy reżim[br]kontroli narkotyków zaczyna się kruszyć.

0:08:16.097,0:08:20.926
Rządy i społeczeństwa obywatelskie[br]eksperymentują z nowymi sposobami.

0:08:20.926,0:08:23.248
Światowa Komisja[br]do spraw Polityki Narkotykowej

0:08:23.248,0:08:27.145
naprawdę zna swojego przeciwnika[br]i zamiast z nim walczyć,

0:08:27.149,0:08:31.793
nasz prezes, były prezydent Brazylii[br]Henrique Cardoso,

0:08:31.793,0:08:36.065
dotarł do liderów[br]z całego spektrum politycznego,

0:08:36.065,0:08:38.875
od liberałów dpo konserwatystów.

0:08:38.875,0:08:43.751
Ta grupa wysokiego szczebla[br]zgodziła się szczerze omówić

0:08:43.751,0:08:45.701
wady i zalety polityki narkotykowej.

0:08:45.701,0:08:50.461
Była to rzeczowa, informatywna dyskusja,

0:08:50.461,0:08:54.222
która pokazała nam smutną prawdę[br]o wojnie z narkotykami.

0:08:54.222,0:09:00.538
Wojna z narkotykami[br]przegrywała na każdym polu.

0:09:00.538,0:09:03.440
Narkotyki są tańsze[br]i bardziej dostępne niż kiedykolwiek,

0:09:03.440,0:09:06.496
a konsumpcja wzrasta lawinowo.

0:09:06.496,0:09:09.832
Co gorsza, wywołało to

0:09:09.832,0:09:14.290
mnóstwo niezamierzonych,[br]negatywnych konsekwencji.

0:09:14.980,0:09:18.626
To prawda, że takie dyskusje[br]podejmowano już wcześniej,

0:09:18.626,0:09:23.376
ale my je odmieniliśmy,[br]rozważając argumenty naszych przeciwników

0:09:23.378,0:09:25.484
i przekonując wpływowych ludzi,

0:09:25.484,0:09:30.374
którzy kilka lat wcześniej[br]nie poparliby żadnych zmian.

0:09:30.374,0:09:34.461
Trzecia lekcja: "Użyj danych,[br]żeby poprzeć swój argument".

0:09:34.461,0:09:37.456
Broń i narkotyki są pełne emocji,

0:09:37.456,0:09:41.357
co boleśnie odczuliśmy[br]w kampanii referendalnej w Brazylii.

0:09:41.357,0:09:44.422
Czasem niemożliwe jest[br]przebrnięcie przez emocje

0:09:44.422,0:09:46.512
i dostanie się do faktów.

0:09:46.512,0:09:49.600
Ale nie oznacza to,[br]że nie powinniśmy próbować.

0:09:49.600,0:09:51.251
Do niedawna nie było wiadomo,

0:09:51.251,0:09:55.265
jak wielu Brazylijczyków zginęło od broni.

0:09:55.265,0:10:00.780
Niespodziewanie lokalna opera mydlana,[br]"Mulheres Apaixonadas",

0:10:00.780,0:10:02.498
czyli "Zakochane kobiety",

0:10:02.498,0:10:06.410
odświeżyła w Brazylii[br]kampanię dotyczącą posiadania broni.

0:10:06.410,0:10:08.872
W jednym z najchętniej oglądanych odcinków

0:10:08.872,0:10:13.074
główna bohaterka[br]została zabita przez gang uliczny.

0:10:13.074,0:10:17.370
Brazylijskie babcie[br]i panie domu były oburzone,

0:10:17.370,0:10:20.226
a żeby odcinek bardziej[br]przypominał rzeczywistość,

0:10:20.642,0:10:23.025
odcinek zawierał także zdjęcia

0:10:23.025,0:10:26.208
z prawdziwego marszu[br]na rzecz kontroli dostępu do broni,

0:10:26.208,0:10:31.262
który zorganizowaliśmy dokładnie tu,[br]na zewnątrz, na plaży Copacabana.

0:10:31.262,0:10:36.699
Telewizyjna śmierć i marsz[br]miały duży wpływ na opinię publiczną.

0:10:36.699,0:10:41.483
W ciągu kilku tygodni nasz parlament[br]zatwierdził ustawę o rozbrojeniu,

0:10:41.483,0:10:44.571
która gniła w szufladzie przez wiele lat.

0:10:44.571,0:10:47.586
Byliśmy wtedy w stanie zebrać dane

0:10:47.586,0:10:50.886
ukazujące sukcesy[br]związane ze zmianą w prawie

0:10:50.886,0:10:53.007
i programem zbierania broni.

0:10:53.007,0:10:54.769
Co mam przez to na myśli.

0:10:54.769,0:10:58.293
Mogliśmy udowodnić,[br]że w ciągu zaledwie roku

0:10:58.293,0:11:03.099
uratowaliśmy ponad pięć tysięcy osób.

0:11:03.099,0:11:06.862
(Brawa)

0:11:06.862,0:11:09.276
W przypadku narkotyków,

0:11:09.276,0:11:14.570
żeby pozbyć się strachu i uprzedzeń[br]otaczających ten temat,

0:11:14.570,0:11:19.678
udało nam się zebrać i pokazać dane[br]świadczące o tym, że polityka narkotykowa

0:11:19.678,0:11:23.549
powoduje więcej szkód niż same narkotyki.

0:11:23.549,0:11:27.682
Ludzie zaczęli to rozumieć.

0:11:27.682,0:11:29.818
Moją czwartą radą jest:

0:11:29.818,0:11:34.044
"Nie bój się gromadzić[br]różnych sprzymierzeńców".

0:11:34.044,0:11:36.018
To, czego nauczyliśmy się w Brazylii,

0:11:36.018,0:11:38.363
ale stosuje się nie tylko do mojego kraju,

0:11:38.363,0:11:42.995
to waga zebrania razem[br]zróżnicowanych i eklektycznych ludzi.

0:11:42.995,0:11:45.131
Jeśli chcesz zmieniać świat,

0:11:45.131,0:11:49.427
przyda ci się dobry[br]przekrój społeczeństwa u boku.

0:11:49.427,0:11:52.027
W obu przypadkach broni i narkotyków

0:11:52.027,0:11:55.463
zebraliśmy razem[br]niewiarygodną mieszankę ludzi.

0:11:55.463,0:11:59.667
Zmobilizowaliśmy elitę[br]i dostaliśmy duże wsparcie od mediów.

0:11:59.667,0:12:04.124
Zebraliśmy ofiary, aktywistów[br]na rzecz praw człowieka, ikony kultury.

0:12:04.124,0:12:06.701
Wykorzystaliśmy profesjonalistów -

0:12:06.701,0:12:09.697
doktorów, prawników,[br]wykładowców akademickich i innych.

0:12:09.697,0:12:12.437
Czego nauczyłam się[br]przez ostatnie dziesięć lat,

0:12:12.437,0:12:18.337
to tego, że potrzeba koalicji zwolenników[br]i przeciwników, żeby coś zmienić.

0:12:18.337,0:12:20.204
W przypadku narkotyków,

0:12:20.204,0:12:23.791
potrzebowaliśmy anty-prohibicjonistów,[br]liberalnych lewicowców,

0:12:23.791,0:12:26.136
legalizatorów i liberałów.

0:12:26.136,0:12:28.597
Mogli nie zgadzać się we wszystkim;

0:12:28.597,0:12:32.846
tak naprawdę prawie we wszystkim[br]się nie zgadzali.

0:12:32.846,0:12:38.615
Zasadność kampanii opiera się jednak[br]na ich różnych punktach widzenia.

0:12:39.521,0:12:41.762
Ponad dekadę temu

0:12:41.762,0:12:46.220
miałam wygodną przyszłość,[br]pracowałam dla banku inwestycyjnego.

0:12:46.220,0:12:50.492
Byłam tak daleko od świata[br]dyplomacji społeczeństwa obywatelskiego,

0:12:50.492,0:12:52.768
jak tylko możecie sobie wyobrazić.

0:12:52.768,0:12:54.927
Ale spróbowałam.

0:12:54.927,0:12:56.924
Zmieniłam swoje życie

0:12:56.924,0:13:00.284
i przy okazji pomogłam[br]utworzyć ruchy społeczne,

0:13:00.284,0:13:05.004
dzięki którym niektóre[br]części świata są bezpieczniejsze.

0:13:05.004,0:13:10.178
Każdy z nas ma moc, żeby zmienić świat.

0:13:10.178,0:13:14.790
Nieważne, o co chodzi,[br]i nieważne, jak trudna jest walka,

0:13:14.790,0:13:19.461
społeczeństwo obywatelskie jest kluczowe[br]dla zapoczątkowania zmiany.

0:13:19.472,0:13:21.375
Dziękuję.

0:13:21.375,0:13:25.832
(Brawa)