1
00:00:06,609 --> 00:00:10,764
1996 yılında 56 gönüllü, bir projede

2
00:00:11,024 --> 00:00:14,248
Trivaricaine adlı ağrı kesiciyi 
test etmek için görev aldı.

3
00:00:14,651 --> 00:00:18,659
Her deneğin, bir işaret parmağı
bu ağrı kesiciyle kaplanmıştı,

4
00:00:18,770 --> 00:00:21,083
diğer parmağa dokunulmamıştı.

5
00:00:21,574 --> 00:00:24,046
Sonra parmaklar acı veren kıskaç
ile sıkıştırıldı.

6
00:00:25,210 --> 00:00:29,108
Denekler, tedavi uygulanan parmağın
daha az acı verdiğini söylediler.

7
00:00:29,525 --> 00:00:31,323
Bu durum şaşırtıcı olmamalı,

8
00:00:31,390 --> 00:00:34,116
Trivaricaine'in gerçek bir ağrı kesici
olmaması haricinde,

9
00:00:34,843 --> 00:00:38,375
hiçbir ağrı hafifletme özelliği olmayan
sahte bir karışımdı.

10
00:00:39,068 --> 00:00:42,847
Bu sahte ilacın işe yaramış olduğuna
öğrenciler nasıl inandı?

11
00:00:43,073 --> 00:00:45,020
Cevap plasebo etkisinde yatıyor,

12
00:00:45,838 --> 00:00:47,228
açıklanmayan bir fenomen

13
00:00:47,288 --> 00:00:51,419
bir etkisi olması beklenmeyen ilaçlar,
tedaviler ve terapiler,

14
00:00:51,839 --> 00:00:53,377
sıklıkla sahte olanlar,

15
00:00:53,407 --> 00:00:55,753
mucizevi şekilde insanları
daha iyi hissettirir.

16
00:00:56,466 --> 00:01:00,330
Doktorlar plasebo etkisini
1700'lerden itibaren

17
00:01:00,330 --> 00:01:02,195
sahte ilaçların 
semptomları iyileştirdiğini


18
00:01:02,195 --> 00:01:05,175
fark ettiğinden beri kullanmaktadır.

19
00:01:05,175 --> 00:01:08,046
Uygun ilaçlar mevcut değilken,
bu ilaçlar kullanılmıştır

20
00:01:08,088 --> 00:01:10,614
ya da birisinin hasta olduğu düşünüldüyse.

21
00:01:11,368 --> 00:01:14,948
Aslında, plasebo kelimesi Latincede
keyif veren anlamına gelir,

22
00:01:15,519 --> 00:01:18,220
sorunlu hastaların yatıştırılmasını
ifade eder.

23
00:01:19,126 --> 00:01:22,945
Plaseboların inandırıcı olması için gerçek
tedavileri taklit etmesi gerekliydi,

24
00:01:22,986 --> 00:01:25,271
bu yüzden onlar şeker haplarının
formunu aldılar,

25
00:01:25,271 --> 00:01:26,631
sulu enjeksiyonlar

26
00:01:26,631 --> 00:01:28,932
ve hatta sahte ameliyatlar.

27
00:01:29,491 --> 00:01:33,682
Çok geçmeden doktorlar insanları bu yolla
kandırmalarının diğer bir faydasının

28
00:01:33,682 --> 00:01:35,537
klinik çalışmalarda olduğunu fark ettiler.

29
00:01:35,743 --> 00:01:39,700
1950'lere kadar araştırmacılar plaseboları
standart bir araç olarak

30
00:01:39,720 --> 00:01:41,850
yeni tedavileri test etmek
için kullanıyordu.

31
00:01:41,850 --> 00:01:43,687
Örneğin, yeni bir ilacı
değerlendirmek için,

32
00:01:43,687 --> 00:01:46,520
deneme sırasında hastaların yarısı
gerçek hapı alabiliyordu.

33
00:01:46,546 --> 00:01:49,775
Diğerleri aynı görünen plasebo olan
ilacı alıyordu.

34
00:01:49,902 --> 00:01:53,889
Hastalar, kimin gerçek veya plaseboyu
aldığı bilmediği için,

35
00:01:54,212 --> 00:01:56,024
sonuçlar ön yargılı olmuyordu,

36
00:01:56,236 --> 00:01:57,783
araştırmacılar buna inandı.

37
00:01:57,878 --> 00:02:01,896
Eğer yeni ilaç plaseboya kıyasla
önemli bir yarar sağlarsa,

38
00:02:01,996 --> 00:02:03,938
etkili olduğu kanıtlanırdı.

39
00:02:03,996 --> 00:02:08,816
Günümüzde, plasebonun bu şekilde kullanımı
etik olmadığı için daha az yaygındır.

40
00:02:09,496 --> 00:02:12,406
Yeni olan bir ilaç eski bir ilaçla
kıyaslanabiliyorsa

41
00:02:13,043 --> 00:02:14,579
ya da var olan başka bir ilaçla,

42
00:02:14,906 --> 00:02:18,171
bu tedavi, sadece etkisi olmayan
ilacı vermeye tercih edilir,

43
00:02:18,649 --> 00:02:21,033
özellikle insanların ciddi bir
rahatsızlığı varsa.

44
00:02:21,188 --> 00:02:26,142
Bu gibi durumlarda, plasebolar küçük
değişkenlerin kontrolü için kullanılırdı,

45
00:02:26,242 --> 00:02:29,643
böylece yeninin, eski veya alternatif olan
ilaca yönelik etkileri

46
00:02:29,806 --> 00:02:32,122
tam olarak karşılaştırılabilirdi.

47
00:02:33,099 --> 00:02:36,821
Ama tabii ki biz plaseboların kendi
etkilerini kullandığını da biliyoruz.

48
00:02:37,498 --> 00:02:38,917
Plasebo etkisi sayesinde,

49
00:02:38,947 --> 00:02:41,809
hastalar birçok hastalıklardan
rahatlamayı sağlamışlardır,

50
00:02:41,950 --> 00:02:43,411
kalp problemleri de dâhil,

51
00:02:43,411 --> 00:02:44,261
astım

52
00:02:44,418 --> 00:02:45,611
ve şiddetli ağrı,

53
00:02:46,125 --> 00:02:49,757
hatta onlar sahte bir ilaç almış veya 
sahte bir ameliyat geçirmiş olsa da.

54
00:02:50,132 --> 00:02:52,364
Biz hâlâ nasıl olduğunu
anlamaya çalışıyoruz.

55
00:02:52,770 --> 00:02:54,722
Bazıları gerçek olduğuna inanmak yerine,

56
00:02:54,772 --> 00:02:58,083
plasebo etkisini diğer faktörlerle
karıştırmakta,

57
00:02:58,633 --> 00:03:02,535
tıpkı doktorları memnun etmek için onlara
sahte gelişmeleri bildiren hastalar gibi.

58
00:03:03,125 --> 00:03:04,067
Diğer taraftan,

59
00:03:04,117 --> 00:03:07,547
araştırmacılar, eğer bir kişi sahte 
tedavinin gerçek olduğunu düşünürse,

60
00:03:07,547 --> 00:03:11,769
iyileşmeye yönelik olan beklentilerin
kişinin semptonlarını iyileştiren

61
00:03:12,205 --> 00:03:14,559
psikolojik faktörleri tetiklediğini
düşünmektedir.

62
00:03:14,559 --> 00:03:18,397
Plasebolar kan basıncından ölçülebilen
değişikliklere sebep oluyor gibi görünür,


63
00:03:18,486 --> 00:03:19,392
kalp hızında,

64
00:03:19,392 --> 00:03:23,281
endorfin gibi ağrı azaltıcı etkisi olan
kimyasalların salınımında etkili olurlar.

65
00:03:23,281 --> 00:03:28,454
Bu, araştırmalarda deneklerin acılarının 
çoğu kez neden hafiflediğini açıklar.

66
00:03:28,914 --> 00:03:31,759
Plasebolar stres hormonlarının 
seviyesini bile düşürebilir,

67
00:03:31,759 --> 00:03:32,713
adrenalin gibi,

68
00:03:32,973 --> 00:03:35,629
bir hastalığın zararlı etkilerini
yavaşlatabilecek.

69
00:03:35,996 --> 00:03:39,476
Şimdi biz plaseboların tuhaf faydalarını
kutlamamalı mıyız?

70
00:03:39,951 --> 00:03:41,140
Kutlamasak da olur.

71
00:03:41,439 --> 00:03:44,438
Eğer birisi sahte bir tedavinin
onları iyileştirdiğine inanırsa,

72
00:03:44,438 --> 00:03:48,573
onlar işe yaradığı kanıtlanmış ilaçları
ve terapileri kullanmayabilir.

73
00:03:48,591 --> 00:03:51,585
Ayrıca, pozitif etkiler zamanla 
yok olabilir

74
00:03:51,768 --> 00:03:53,446
ve sıklıkla da bu olur.

75
00:03:53,499 --> 00:03:56,187
Plasebolar ayrıca klinik 
sonuçlarını da gölgeleyebilir,

76
00:03:56,187 --> 00:03:58,820
bilim adamlarını bile 
daha fazla motive eder,

77
00:03:58,820 --> 00:04:01,472
onların üzerimizde olan
güçlü etkilerini keşfetmek için.

78
00:04:01,489 --> 00:04:04,045
İnsan vücudu hakkında 
bildiğimiz her şeye rağmen,

79
00:04:04,418 --> 00:04:06,976
hâlâ bazı garip ve süregelen
gizemler mevcut,

80
00:04:07,454 --> 00:04:09,182
plasebo etkisi gibi.

81
00:04:09,182 --> 00:04:12,722
Peki, bizi kapsayabilecek diğer
keşfedilmemiş harikalar nelerdir?

82
00:04:13,292 --> 00:04:15,623
Etrafımızdaki dünyayı araştırmak
oldukça kolaydır

83
00:04:15,623 --> 00:04:18,578
ve unutmayın en büyüleyici konulardan biri

84
00:04:18,749 --> 00:04:22,016
gözlerimizin tam arkasında yatar.