1
00:00:06,605 --> 00:00:11,018
Në vitin 1996, 56 vullnetarë morën pjesë 
në një studim

2
00:00:11,018 --> 00:00:14,653
për të testuar një qetësues
të quajtur Trivaricaine

3
00:00:14,653 --> 00:00:18,773
Në secilin subjekt, njëri gisht tregues
ishte lyer me qetësuesin

4
00:00:18,773 --> 00:00:21,569
derisa gishti tjetër mbeti i paprekur.

5
00:00:21,569 --> 00:00:25,211
Pastaj, të dy u shtypën me darë 
që shkaktonin shumë dhembje.

6
00:00:25,211 --> 00:00:27,368
Ata thanë se gishti i trajtuar
dhembi më pak

7
00:00:27,368 --> 00:00:29,526
se gishti i pa trajtuar.

8
00:00:29,526 --> 00:00:31,386
Kjo nuk do të ishte surprizuese,

9
00:00:31,386 --> 00:00:34,843
veç se Trivaricaine
nuk ishte qetësues,

10
00:00:34,843 --> 00:00:39,066
por vetëm një përzierje e rreme
që nuk kishte fare përbërës qetësues.

11
00:00:39,066 --> 00:00:43,073
Çfarë i bëri studentët të mendojnë
se ky ilac i pavërtetë kishte funksionuar?

12
00:00:43,073 --> 00:00:45,842
Përgjigjia qëndron në efektin e placebos,

13
00:00:45,842 --> 00:00:47,286
Një fenomen i pashpjegueshëm

14
00:00:47,286 --> 00:00:51,840
ku ilaqet, trajtimet dhe terapitë 
që nuk janë të supozuara të japin efekt,

15
00:00:51,840 --> 00:00:53,405
dhe zakonisht janë falso,

16
00:00:53,405 --> 00:00:56,465
mrekullisht i bëjnë njerëzit
të ndjehen më mirë.

17
00:00:56,465 --> 00:01:00,496
Mjekët e kanë përdorur termin placebo 
që nga vitet 1700

18
00:01:00,496 --> 00:01:05,175
kur ata kuptuan fuqinë e ilaceve të rreme
për të përmirësuar simptomet e pacientëve.

19
00:01:05,175 --> 00:01:08,086
Ato përdoreshin kur ilacet e duhura 
nuk ishin në dispozicion,

20
00:01:08,086 --> 00:01:11,371
ose kur dikush imagjinonte se është sëmurë

21
00:01:11,371 --> 00:01:15,522
Në fakt, termi placebo do të thotë
"unë do të kënaq" në latinisht,

22
00:01:15,522 --> 00:01:19,127
që nënkupton një histori për t'i qetësuar
pacientët të shqetësuar.

23
00:01:19,127 --> 00:01:23,026
Placebot duhej t'i imitonin mjekimet
e vërteta për të qenë të besueshëm,

24
00:01:23,026 --> 00:01:25,270
kështu ato morën formën 
e pilulave të sheqerit

25
00:01:25,270 --> 00:01:26,625
injeksioneve me ujë,

26
00:01:26,625 --> 00:01:29,492
dhe madje edhe operacioneve të rreme.

27
00:01:29,492 --> 00:01:33,871
Shumë shpejt mjekët kuptuan se ky mashtrim
kishte një dobi tjetër:

28
00:01:33,871 --> 00:01:35,743
në testet klinike.

29
00:01:35,743 --> 00:01:39,894
Në vitet 1950, hulumtuesit po përdornin
placebot si një mjet standard

30
00:01:39,894 --> 00:01:41,847
për të testuar trajtime të reja.

31
00:01:41,847 --> 00:01:43,687
Për të vlerësuar ilace të reja,

32
00:01:43,687 --> 00:01:46,553
gjysma e pacientëve në një test 
merrnin pilulën e vërtetë.

33
00:01:46,553 --> 00:01:49,902
Gjysma tjetër merrnin një placebo
që dukej njësoj.

34
00:01:49,902 --> 00:01:54,213
Përderisa pacientët nuk dinin nëse kanë 
marrë pilulën e vërtetë apo jo

35
00:01:54,213 --> 00:01:56,242
rezultati nuk do të ishte i anshëm,

36
00:01:56,242 --> 00:01:57,879
hulumtuesit besuan.

37
00:01:57,879 --> 00:02:02,001
Pastaj, nëse ilaci i ri tregonte sukses
në krahasim me placebon,

38
00:02:02,001 --> 00:02:03,998
vërtetohej se ishte efektiv.

39
00:02:03,998 --> 00:02:09,501
Sot, nuk është e zakonshme për përdorimin
e placebo në këtë mënyrë për shkaqe etike.

40
00:02:09,501 --> 00:02:13,038
Nëse është e mundur të krahasojmë
një ilac të ri me një version të vjetër,

41
00:02:13,038 --> 00:02:14,908
ose me ndonjë ilac tjetër ekzistues,

42
00:02:14,908 --> 00:02:18,645
është e preferueshme që thjesht dikujt të
mos i japim asnjë trajtim,

43
00:02:18,645 --> 00:02:22,530
veçanërisht nëse ata 
kanë një sëmundje serioze.

44
00:02:22,530 --> 00:02:26,243
Në këto raste, placebot zakonisht përdoren
për të mundësuar suksesin e testit

45
00:02:26,243 --> 00:02:29,811
që efektet e ilacit të ri kundrejt
të vjetrit apo ndonjë ilaqi alternativ

46
00:02:29,811 --> 00:02:33,096
mund të krahasohen me saktësi.

47
00:02:33,096 --> 00:02:37,503
Por sigurisht, ne e dijmë që placebot
gjithashtu ushtrojnë edhe ndikimin e tyre.

48
00:02:37,503 --> 00:02:38,952
Falë efektit të placebos,

49
00:02:38,952 --> 00:02:41,954
pacientët kanë përjetuar lehtësim
nga një varg sëmundjesh,

50
00:02:41,954 --> 00:02:43,273
përfshirë probleme me zemër

51
00:02:43,273 --> 00:02:44,422
astmën,

52
00:02:44,422 --> 00:02:46,130
dhe dhimbje të forta,

53
00:02:46,130 --> 00:02:50,126
edhe pse ajo që kanë marrë
ishte një ilac apo një operacion i rremë.

54
00:02:50,126 --> 00:02:52,766
Ne ende jemi duke u përpjekur
për të kuptuar arsyen.

55
00:02:52,766 --> 00:02:54,765
Disa besojnë që në vend të jetë i vërtetë,

56
00:02:54,765 --> 00:02:58,625
efekti placebo është thjesht ngatërruar
me disa faktorë të tjerë,

57
00:02:58,625 --> 00:03:03,129
si pacientët për t'i kënaqur mjekët
raportojnë përmirësime jo të vërteta.

58
00:03:03,129 --> 00:03:04,123
Në anën tjetër,

59
00:03:04,123 --> 00:03:07,539
studiuesit mendojnë se nëse një person
beson se trajtimi është i vërtetë

60
00:03:07,539 --> 00:03:11,448
pritjet e tyre për t'u përmirësuar në fakt
mund të nxisin faktorë fiziologjikë

61
00:03:11,448 --> 00:03:13,921
që përmirësojnë simptomat e tyre.

62
00:03:13,921 --> 00:03:18,185
Placebo duket të jenë i aftë të shkaktojë
ndryshime të matshme në presionin e gjakut

63
00:03:18,295 --> 00:03:19,711
rrahjet e zemrës,

64
00:03:19,711 --> 00:03:23,280
dhe në lirimin e kemikaleve që zvogëlojnë
dhimbjet, si endorfina.

65
00:03:23,280 --> 00:03:27,914
Kjo shpjegon arsyen që subjektët në studim
shprehen se placebot i kanë ndihmuar

66
00:03:27,914 --> 00:03:28,914
në shqetësimet e tyre

67
00:03:28,914 --> 00:03:31,493
Placebo mund edhe të ulë nivelin
e hormonit të stresit,

68
00:03:31,493 --> 00:03:32,974
si adrenalina,

69
00:03:33,027 --> 00:03:35,995
e cila mund të ulë edhe efektet e dëmshme
të ndonjë sëmundje.

70
00:03:35,995 --> 00:03:39,954
Pra a nuk duhet të lartësojmë përfitimet
e mrekullueshme të placebos?

71
00:03:39,954 --> 00:03:41,439
Jo domosdoshmërisht.

72
00:03:41,439 --> 00:03:43,975
Nëse dikush beson që një trajtim i rremë
e ka shëruar,

73
00:03:43,975 --> 00:03:48,586
ata mund të anashkalojnë ilace dhe terapi
që janë vërtetuar se kanë efekt.

74
00:03:48,586 --> 00:03:51,774
Plus, efektet pozitive
mund të zbehen me kalimin e kohës,

75
00:03:51,774 --> 00:03:53,503
dhe shpeshherë ashtu ndodh.

76
00:03:53,503 --> 00:03:55,735
Placebot poashtu lënë në hije
rezultate klinike

77
00:03:55,735 --> 00:03:58,821
duke bërë që shkencëtarët 
të motivohen më shumë për të zbuluar

78
00:03:58,821 --> 00:04:01,491
se si ato po zotërojnë
kaq shumë fuqi mbi ne.

79
00:04:01,491 --> 00:04:04,424
Pavarësisht gjithçkaje që dijmë
mbi trupin e njeriut,

80
00:04:04,424 --> 00:04:07,450
ende ka disa mistere të çuditshme

81
00:04:07,450 --> 00:04:09,184
si efekti i placebos.

82
00:04:09,184 --> 00:04:13,404
Pra, çfarë mrekullie tjetër të pazbuluar
mund të përmbajmë?

83
00:04:13,404 --> 00:04:15,622
Është e lehtë të hetojmë botën rreth nesh

84
00:04:15,622 --> 00:04:18,746
dhe të harrojmë që një nga çështjet 
më magjepsëse

85
00:04:18,746 --> 00:04:21,026
qëndron pikërisht mbrapa syve tanë.