1
00:00:01,063 --> 00:00:03,271
Çocuklarda hastalık belirtisi hafif ateş,

2
00:00:03,295 --> 00:00:06,932
baş ağrısı ve kas ağrıları
ile başlıyor.

3
00:00:06,956 --> 00:00:09,043
Arkasından kusma ve ishal geliyor.

4
00:00:09,067 --> 00:00:13,167
Sonra ağızdan, burundan ve
diş etlerinden kan gelmeye başlıyor.

5
00:00:13,603 --> 00:00:19,100
Ardından düşük tansiyona bağlı organ
yetmezliğinden ölüm gerçekleşiyor.

6
00:00:19,887 --> 00:00:21,084
Tanıdık geldi mi?

7
00:00:21,592 --> 00:00:24,191
Ebola olduğunu düşünüyorsanız

8
00:00:24,215 --> 00:00:26,092
aslında, bu durumda, o değil.

9
00:00:26,576 --> 00:00:31,931
Hiç bir etkili tedavisi veya aşısı olmayan


10
00:00:31,955 --> 00:00:36,016
ve her yıl 22.000 insanı öldüren,

11
00:00:36,040 --> 00:00:39,299
sivrisinekden gelen bir hastalık
olan dengue ateşinin son hali.

12
00:00:40,018 --> 00:00:42,894
Bu rakam, bildiğimiz kadarıyla

13
00:00:42,918 --> 00:00:44,947
yaklaşık son 40 yılda Ebola

14
00:00:44,971 --> 00:00:48,010
yüzünden ölen insan sayısının iki katı.

15
00:00:48,740 --> 00:00:52,439
Son zamanlarda haberlerde sık gördüğümüz
kızamık hastalığına gelince,

16
00:00:52,463 --> 00:00:56,285
ölenlerin sayısı on kat daha fazla.

17
00:00:57,578 --> 00:00:59,349
Fakat geçtiğimiz yıl,

18
00:00:59,373 --> 00:01:04,114
bütün manşetleri ve korkuyu 
üzerine alan Ebola oldu.

19
00:01:05,059 --> 00:01:07,856
Çok açık ki, son derece
yerleşmiş bir şey var,

20
00:01:07,880 --> 00:01:10,759
bizi diğer hastalıklardan daha çok

21
00:01:10,783 --> 00:01:12,355
korkutan ve aklımızı alan birşey.

22
00:01:12,896 --> 00:01:14,490
Fakat tam olarak ne?

23
00:01:15,357 --> 00:01:17,586
Aslında, Ebola'ya yakalanmak zor,

24
00:01:17,610 --> 00:01:21,087
ama yakalanırsanız, korkunç
bir ölüm riski fazla.

25
00:01:21,697 --> 00:01:22,849
Neden?

26
00:01:22,873 --> 00:01:27,689
Çünkü şu anda, etkili bir tedavi
yöntemi veya aşımız yok.

27
00:01:28,133 --> 00:01:30,276
Ve dahası, bu bir ipucu.

28
00:01:31,022 --> 00:01:32,652
Belki bir gün olabilir.

29
00:01:33,453 --> 00:01:36,780
Haklı olarak Ebola'dan korkuyoruz,

30
00:01:36,804 --> 00:01:41,222
çünkü diğer hastalıklar kadar 
insan öldürmüyor.

31
00:01:41,246 --> 00:01:47,246
İşin aslı, grip veya kızamık gibi
virüslerden daha az bulaşıcı.

32
00:01:47,270 --> 00:01:53,088
Ebola'dan, bizi öldürdüğü ve bunu
tedavi edemediğimiz için korkuyoruz.

33
00:01:53,112 --> 00:01:56,500
Ebola'nın getirdiği kesin
kaçınılmazlıktan korkuyoruz.

34
00:01:56,524 --> 00:02:02,102
Ebola'nın modern tıp bilimini aşan bir
kaçınılmazlığı var.

35
00:02:02,507 --> 00:02:04,261
Ama durun bi saniye, neden böyle?

36
00:02:04,705 --> 00:02:07,607
Ebola'yı 1976 dan beri biliyoruz.

37
00:02:08,036 --> 00:02:10,108
Neler yapabileceğini biliyoruz.

38
00:02:10,132 --> 00:02:12,762
Şimdiye kadar olan 24 salgında

39
00:02:12,786 --> 00:02:15,174
onu incelemek için çok fırsatımız vardı.

40
00:02:15,491 --> 00:02:19,967
Oysa, on yıldan fazla bir süredir

41
00:02:19,991 --> 00:02:21,348
aşı adaylarımız vardı

42
00:02:21,856 --> 00:02:26,295
Neden o aşılar klinik denemelere
şimdi giriyorlar?

43
00:02:26,930 --> 00:02:29,764
Bu durum salgın hastalıklar için
aşı geliştirmemizle ilgili

44
00:02:29,788 --> 00:02:32,792
temel bir probleme gidiyor.

45
00:02:33,197 --> 00:02:34,956
Şuna benzer şekilde oluyor:

46
00:02:35,983 --> 00:02:38,786
Bu hastalıklar için en çok riskte
olan insanlar

47
00:02:38,810 --> 00:02:42,969
aynı zamanda aşıyı almak için
en az parası olanlar.

48
00:02:43,858 --> 00:02:47,257
Bu durum, gelişmiş ülkelerde

49
00:02:47,281 --> 00:02:50,245
çok sayıda insan risk altında olmadıkça

50
00:02:51,910 --> 00:02:54,910
firmaları aşıları geliştirmeye
teşvik etmiyor.

51
00:02:55,522 --> 00:02:57,902
Ticari açıdan çok riskli.

52
00:02:59,244 --> 00:03:03,408
Ebola için kesinlikle bir piyasa yok,

53
00:03:03,432 --> 00:03:09,060
geç evre klinik deneylerde iki aşımızın 
olmasının tek sebebi

54
00:03:09,084 --> 00:03:11,748
bir şekilde yanlış anlaşılan korku.

55
00:03:12,520 --> 00:03:15,744
Ebola 11 Eylül ve şarbon 
saldırılarına kadar

56
00:03:15,768 --> 00:03:20,309
oldukça göz ardı edildi,

57
00:03:20,333 --> 00:03:22,867
birdenbire insanlar Ebola'yı potansiyel bir

58
00:03:22,891 --> 00:03:25,064
bioterrörizm silahı
olarak algıladı.

59
00:03:25,485 --> 00:03:29,607
Peki Ebola aşısı neden bu noktada
tam olarak geliştirilmedi?

60
00:03:30,167 --> 00:03:32,763
Çünkü bir noktada virüsü silaha
çevirmek gerçekten zordu,

61
00:03:32,787 --> 00:03:35,436
-- veya zor olduğu düşünüldü--

62
00:03:35,460 --> 00:03:40,585
ama başlıca sebep, geliştirilmesindeki
maliyet riski.

63
00:03:41,028 --> 00:03:42,822
Asıl olay da bu.

64
00:03:43,718 --> 00:03:46,238
Acı gerçek şu ki, aşıları

65
00:03:46,262 --> 00:03:50,134
patojenin(mikrop) yol açacağı risklere 
göre değil,

66
00:03:50,158 --> 00:03:54,268
ekonomik açıdan ne kadar riskli olup
olmadığına göre geliştiriyoruz.

67
00:03:54,887 --> 00:03:57,796
Aşı geliştirmek pahalı ve karmaşık birşey.

68
00:03:57,820 --> 00:03:59,891
İyi bilinen bir antijeni alıp

69
00:03:59,915 --> 00:04:04,223
uygulanabiilir aşıya dönüştürmenin bile
maliyeti yüzlerce milyon doları bulabilir.

70
00:04:05,001 --> 00:04:07,455
Neyse ki Ebola gibi hastalıklarda

71
00:04:07,479 --> 00:04:10,869
bu engellerin bazılarını kaldırmamız 
için yapabileceğimiz şeyler var.

72
00:04:11,385 --> 00:04:14,933
İlk olarak, bütünüyle çökmüş bir piyasayı
fark etmek.

73
00:04:15,314 --> 00:04:18,348
Bu durumda, eğer aşı istiyorsak

74
00:04:18,372 --> 00:04:23,381
teşvik veya bir takım sübvansiyon 
sağlamak zorundayız.

75
00:04:24,197 --> 00:04:28,537
Ayrıca, bizi en çok tehdit 
eden hastalıkların

76
00:04:28,561 --> 00:04:30,919
hangileri olduğunu bulmakta
daha iyi olmalıyız.

77
00:04:31,260 --> 00:04:32,174
Ülkelerin kendi içinde imkanlar 
yaratarak,

78
00:04:36,199 --> 00:04:40,816
o ülkelerin, patojenleri toplayıp 
kategorize edebilen kendi epidemiolojik

79
00:04:40,840 --> 00:04:45,109
ve laboratuvar sistemlerini kurmasına
olanak sağlayabiliriz.

80
00:04:46,117 --> 00:04:48,379
Elde edilen veriler coğrafik ve genetik

81
00:04:48,403 --> 00:04:51,682
çeşitliliği anlamak için kullanılabilir,

82
00:04:51,706 --> 00:04:54,342
sonra da bağışıklık gelişiminin nasıl
değiştiğini

83
00:04:54,366 --> 00:04:58,009
ve ne tür tepkiler vermemiz gerektiğini

84
00:04:58,033 --> 00:05:00,357
anlamamıza yardımcı olmak için 
kullanılabilir .

85
00:05:01,198 --> 00:05:03,525
Bunlar yapılabilir şeyler ama,

86
00:05:03,549 --> 00:05:07,233
tamamıyla çökmüş bir piyasayla
mücadele etmek için,

87
00:05:07,257 --> 00:05:12,681
salgın hastalıklara bakış açımızı ve
önleme yöntemimizi değiştirmek zorundayız.

88
00:05:12,705 --> 00:05:16,892
Bir hastalığın küresel bir 
tehdide dönüştüğünün

89
00:05:16,916 --> 00:05:21,720
kanıtını görene kadar beklemeye 
son vermeliyiz.

90
00:05:22,617 --> 00:05:24,856
Ebola için,

91
00:05:24,880 --> 00:05:28,771
salgın bir hastalığın paranoyak korkusu,

92
00:05:28,795 --> 00:05:33,517
birkaç vakanın refah ülkelere taşınmasının
ardından

93
00:05:33,541 --> 00:05:36,141
küresel toplumu bir araya getirdi

94
00:05:36,165 --> 00:05:39,670
ve sıkı calışan aşı şirketlerinin 
çabalarıyla

95
00:05:39,694 --> 00:05:41,360
şimdi elimizde bunlar var:

96
00:05:42,465 --> 00:05:48,472
Ebola ülkelerinde etkinlik testlerinde
olan iki Ebola aşısı--

97
00:05:48,496 --> 00:05:54,001
(Alkış)

98
00:05:54,025 --> 00:05:58,009
ve arkasından gelen yapım aşamasında olan
aşılar.

99
00:05:58,763 --> 00:06:01,855
Her yıl, nerdeyse hiç gerçekleşmeyecek
olan bir tehditten

100
00:06:01,879 --> 00:06:06,952
bizi koruması için sürekli devriye gezen 
nükleer denizaltı filosuna

101
00:06:06,976 --> 00:06:10,967
milyarlarca dolar harcıyoruz.

102
00:06:11,527 --> 00:06:14,463
Fakat, somut ve evrimsel açıdan

103
00:06:14,487 --> 00:06:19,514
kesin olan bulaşıcı salgın hastalıkları 
önlemek için

104
00:06:19,538 --> 00:06:21,716
hemen hemen hiçbir şey harcamıyoruz.

105
00:06:23,009 --> 00:06:26,904
Ve emin olun ki, bu soru ''acaba'' değil,
''ne zaman'' olacak sorusu.

106
00:06:26,928 --> 00:06:29,840
Bu virüsler evrim geçirmeye devam edecek

107
00:06:29,864 --> 00:06:31,867
ve dünyayı tehdit edecek

108
00:06:32,280 --> 00:06:34,624
ve aşılar buna karşı en iyi savunmamız.

109
00:06:35,108 --> 00:06:39,417
Yani, Ebola gibi salgınları önleyebilmeyi
istiyorsak,

110
00:06:39,441 --> 00:06:43,887
aşı geliştirme ve stok üretme yatırımında

111
00:06:43,911 --> 00:06:45,949
elimizi taşın altına koymaliyız,

112
00:06:46,760 --> 00:06:50,385
Ve buna nihai silahımız olarak bakmalıyız

113
00:06:50,409 --> 00:06:53,529
kullanılabilirliğinden emin olduğumuz birşey,

114
00:06:53,553 --> 00:06:57,192
ama aynı zamanda, dua edelim de
asla kullanmak zorunda kalmayalım.

115
00:06:57,621 --> 00:06:58,772
Teşekkürler.

116
00:06:58,796 --> 00:07:03,074
(Alkış)