WEBVTT

00:00:07.149 --> 00:00:13.480
Čarls Ozborn je počeo da štuca 1922.
nakon što je krmak pao na njega.

00:00:13.480 --> 00:00:16.860
Izlečen je tek 68 godina kasnije

00:00:16.860 --> 00:00:20.930
i trenutno je zapisan u Ginisu
kao nosilac svetskog rekorda

00:00:20.930 --> 00:00:23.001
za dužinu štucanja.

00:00:23.001 --> 00:00:25.641
Međutim, tinejdžerka iz Floride,
Dženifer Mi,

00:00:25.641 --> 00:00:28.951
možda drži rekord
za najučestalije štucanje,

00:00:28.951 --> 00:00:34.381
50 puta u minuti
duže od četiri nedelje tokom 2007.

00:00:34.381 --> 00:00:37.601
Pa, šta uzrokuje štucanje?

00:00:37.601 --> 00:00:41.871
Doktori ističu da serija štucanja
često proizilazi iz stimulansa

00:00:41.871 --> 00:00:43.781
koji razvlači želudac,

00:00:43.781 --> 00:00:45.052
poput gutanja vazduha

00:00:45.052 --> 00:00:48.176
ili suviše brzog jedenja ili pijenja.

00:00:48.176 --> 00:00:51.616
Drugi povezuju štucanje
sa snažnim emocijama

00:00:51.616 --> 00:00:53.442
ili kao reakciju na njih:

00:00:53.442 --> 00:00:54.172
smejanje,

00:00:54.172 --> 00:00:54.900
jecanje,

00:00:54.900 --> 00:00:55.846
nespokoj

00:00:55.846 --> 00:00:57.641
i uzbuđenje.

00:00:57.641 --> 00:01:00.324
Pogledajmo šta se dešava kad štucamo.

00:01:00.324 --> 00:01:05.623
Počinje nehotičnim grčem
ili iznenadnim skupljanjem dijafragme,

00:01:05.623 --> 00:01:08.142
velikog mišića u obliku kupole
ispod naših pluća

00:01:08.142 --> 00:01:10.611
koji koristimo da bismo disali.

00:01:10.611 --> 00:01:15.361
Ovo je skoro momentalno praćeno
iznenadnim zatvaranjem glasnih žica

00:01:15.361 --> 00:01:17.032
i prostora između njih,

00:01:17.032 --> 00:01:19.082
koji se naziva glotisom.

00:01:19.082 --> 00:01:23.263
Pokretanje dijafragme pokreće
nagli udah vazduha,

00:01:23.263 --> 00:01:27.250
ali zatvaranje glasnih žica
sprečava vazduh da uđe u dušnik

00:01:27.250 --> 00:01:28.922
i stigne do pluća.

00:01:28.922 --> 00:01:32.692
Takođe stvara
karakteristični zvuk: "štuc".

00:01:32.692 --> 00:01:36.603
Do sad nije otkrivena svrha štucanja.

00:01:36.603 --> 00:01:40.652
Izgleda da ono ne pruža bilo kakvu
medicinsku ili fiziološku prednost.

00:01:40.652 --> 00:01:46.972
Zašto počinjati udisati vazduh samo da bi
on naglo bio sprečen od ulaska u pluća?

00:01:46.972 --> 00:01:48.279
Anatomske strukture

00:01:48.279 --> 00:01:51.712
ili fiziološki mehanizmi bez jasne svrhe

00:01:51.712 --> 00:01:54.874
predstavljaju izazov
za evolutivne biologe.

00:01:54.874 --> 00:01:59.493
Da li slične strukture imaju neku skrivenu
svrhu koja još uvek nije otkrivena?

00:01:59.493 --> 00:02:02.454
Ili su relikti naše evolutivne prošlosti,

00:02:02.454 --> 00:02:04.523
koji su nekad imali važnu svrhu,

00:02:04.523 --> 00:02:09.517
a sada samo opstaju
kao zakržljali zaostaci.

00:02:09.517 --> 00:02:11.285
Jedna zamisao je da je štucanje nastalo

00:02:11.285 --> 00:02:14.803
mnogo miliona godina pre pojave ljudi.

00:02:14.803 --> 00:02:19.155
Smatra se da su pluća evoluirala kao
struktura zbog koje su rane ribe,

00:02:19.155 --> 00:02:23.394
mnoge od kojih su živele u toplim,
stajaćim vodama s malo vazduha,

00:02:23.394 --> 00:02:28.144
iskorišćavale obilje kiseonika
u vazduhu iznad njih.

00:02:28.144 --> 00:02:31.414
Kada su potomci ovih životinja
kasnije prešli na kopno,

00:02:31.414 --> 00:02:36.574
prešli su sa disanja na škrge
na disanje plućima.

00:02:36.574 --> 00:02:41.814
To je nalik daleko bržim promenama
s kojima se danas suočavaju žabe

00:02:41.814 --> 00:02:44.198
dok se menjaju iz punoglavaca sa škrgama

00:02:44.198 --> 00:02:46.425
u odrasle jedinke s plućima.

00:02:46.425 --> 00:02:51.414
Ova hipoteza pretpostavlja da je štucanje
relikvija drevnog prelaza

00:02:51.414 --> 00:02:53.996
iz vode na kopno.

00:02:53.996 --> 00:02:56.975
Disanje koje je moglo
da pomera vodu kroz škrge

00:02:56.975 --> 00:03:02.507
praćeno je brzim zatvaranjem glotisa,
koje je sprečavalo da voda uđe u pluća.

00:03:02.507 --> 00:03:03.857
To je poduprto dokazima

00:03:03.857 --> 00:03:08.284
koji pretpostavljaju da je nervni obrazac
koji je uključen u stvaranje štucanja

00:03:08.284 --> 00:03:13.996
skoro identičan onome koji je odgovoran
za disanje kod vodozemaca.

00:03:13.996 --> 00:03:18.187
Druga grupa naučnika veruje
da smo zadržali taj refleks

00:03:18.187 --> 00:03:21.705
jer nam zapravo omogućuje važnu prednost.

00:03:21.705 --> 00:03:25.325
Ističu da je istinsko štucanje
prisutno samo kod sisara,

00:03:25.325 --> 00:03:28.826
a da se nije zadržalo kod ptica,
guštera, kornjača

00:03:28.826 --> 00:03:32.835
ili bilo koje druge životinje
koja isključivo diše vazduh.

00:03:32.835 --> 00:03:38.033
Zatim, štucanje se javlja
kod ljudskih beba mnogo pre rođenja

00:03:38.033 --> 00:03:41.457
i daleko je uobičajenije
kod novorođenčadi nego kod odraslih.

00:03:41.457 --> 00:03:43.187
Njihovo objašnjenje za to

00:03:43.187 --> 00:03:47.447
podrazumeva čin dojenja
koji je jedinstven za sisare.

00:03:47.447 --> 00:03:50.737
Drevni refleks štucanja
su možda usvojili sisari

00:03:50.737 --> 00:03:55.761
kako bi uklanjali vazduh iz želuca,
kao neku vrstu uzvišenog podrigivanja.

00:03:55.761 --> 00:03:59.607
Naglo širenje dijafragme
bi podiglo vazduh iz želuca,

00:03:59.607 --> 00:04:04.858
dok bi zatvaranje glotisa
sprečilo mleko da uđe u pluća.

00:04:04.858 --> 00:04:08.287
Ponekad serija štucanja traje i traje,

00:04:08.287 --> 00:04:10.677
i isprobavamo domaće lekove:

00:04:10.677 --> 00:04:13.538
stalno pijuckanje čaše hladne vode,

00:04:13.538 --> 00:04:15.009
zadržavanje daha,

00:04:15.009 --> 00:04:17.238
držanje meda u ustima
ili putera od kikirikija,

00:04:17.238 --> 00:04:19.228
disanje u papirnu kesu

00:04:19.228 --> 00:04:21.709
ili iznenadno prepadanje.

00:04:21.709 --> 00:04:26.229
Nažalost, naučnici još uvek nisu potvrdili
da bilo koji lek

00:04:26.229 --> 00:04:29.097
bolje i doslednije deluje od drugih.

00:04:29.097 --> 00:04:33.409
Međutim, znamo jednu stvar
koja definitivno ne deluje.