1
00:00:07,149 --> 00:00:13,480
Čarls Ozborn je počeo da štuca 1922.
nakon što je krmak pao na njega.

2
00:00:13,480 --> 00:00:16,860
Izlečen je tek 68 godina kasnije

3
00:00:16,860 --> 00:00:20,930
i trenutno je zapisan u Ginisu
kao nosilac svetskog rekorda

4
00:00:20,930 --> 00:00:23,001
za dužinu štucanja.

5
00:00:23,001 --> 00:00:25,641
Međutim, tinejdžerka iz Floride,
Dženifer Mi,

6
00:00:25,641 --> 00:00:28,951
možda drži rekord
za najučestalije štucanje,

7
00:00:28,951 --> 00:00:34,381
50 puta u minuti
duže od četiri nedelje tokom 2007.

8
00:00:34,381 --> 00:00:37,601
Pa, šta uzrokuje štucanje?

9
00:00:37,601 --> 00:00:41,871
Doktori ističu da serija štucanja
često proizilazi iz stimulansa

10
00:00:41,871 --> 00:00:43,781
koji razvlači želudac,

11
00:00:43,781 --> 00:00:45,052
poput gutanja vazduha

12
00:00:45,052 --> 00:00:48,176
ili suviše brzog jedenja ili pijenja.

13
00:00:48,176 --> 00:00:51,616
Drugi povezuju štucanje
sa snažnim emocijama

14
00:00:51,616 --> 00:00:53,442
ili kao reakciju na njih:

15
00:00:53,442 --> 00:00:54,172
smejanje,

16
00:00:54,172 --> 00:00:54,900
jecanje,

17
00:00:54,900 --> 00:00:55,846
nespokoj

18
00:00:55,846 --> 00:00:57,641
i uzbuđenje.

19
00:00:57,641 --> 00:01:00,324
Pogledajmo šta se dešava kad štucamo.

20
00:01:00,324 --> 00:01:05,623
Počinje nehotičnim grčem
ili iznenadnim skupljanjem dijafragme,

21
00:01:05,623 --> 00:01:08,142
velikog mišića u obliku kupole
ispod naših pluća

22
00:01:08,142 --> 00:01:10,611
koji koristimo da bismo disali.

23
00:01:10,611 --> 00:01:15,361
Ovo je skoro momentalno praćeno
iznenadnim zatvaranjem glasnih žica

24
00:01:15,361 --> 00:01:17,032
i prostora između njih,

25
00:01:17,032 --> 00:01:19,082
koji se naziva glotisom.

26
00:01:19,082 --> 00:01:23,263
Pokretanje dijafragme pokreće
nagli udah vazduha,

27
00:01:23,263 --> 00:01:27,250
ali zatvaranje glasnih žica
sprečava vazduh da uđe u dušnik

28
00:01:27,250 --> 00:01:28,922
i stigne do pluća.

29
00:01:28,922 --> 00:01:32,692
Takođe stvara
karakteristični zvuk: "štuc".

30
00:01:32,692 --> 00:01:36,603
Do sad nije otkrivena svrha štucanja.

31
00:01:36,603 --> 00:01:40,652
Izgleda da ono ne pruža bilo kakvu
medicinsku ili fiziološku prednost.

32
00:01:40,652 --> 00:01:46,972
Zašto počinjati udisati vazduh samo da bi
on naglo bio sprečen od ulaska u pluća?

33
00:01:46,972 --> 00:01:48,279
Anatomske strukture

34
00:01:48,279 --> 00:01:51,712
ili fiziološki mehanizmi bez jasne svrhe

35
00:01:51,712 --> 00:01:54,874
predstavljaju izazov
za evolutivne biologe.

36
00:01:54,874 --> 00:01:59,493
Da li slične strukture imaju neku skrivenu
svrhu koja još uvek nije otkrivena?

37
00:01:59,493 --> 00:02:02,454
Ili su relikti naše evolutivne prošlosti,

38
00:02:02,454 --> 00:02:04,523
koji su nekad imali važnu svrhu,

39
00:02:04,523 --> 00:02:09,517
a sada samo opstaju
kao zakržljali zaostaci.

40
00:02:09,517 --> 00:02:11,285
Jedna zamisao je da je štucanje nastalo

41
00:02:11,285 --> 00:02:14,803
mnogo miliona godina pre pojave ljudi.

42
00:02:14,803 --> 00:02:19,155
Smatra se da su pluća evoluirala kao
struktura zbog koje su rane ribe,

43
00:02:19,155 --> 00:02:23,394
mnoge od kojih su živele u toplim,
stajaćim vodama s malo vazduha,

44
00:02:23,394 --> 00:02:28,144
iskorišćavale obilje kiseonika
u vazduhu iznad njih.

45
00:02:28,144 --> 00:02:31,414
Kada su potomci ovih životinja
kasnije prešli na kopno,

46
00:02:31,414 --> 00:02:36,574
prešli su sa disanja na škrge
na disanje plućima.

47
00:02:36,574 --> 00:02:41,814
To je nalik daleko bržim promenama
s kojima se danas suočavaju žabe

48
00:02:41,814 --> 00:02:44,198
dok se menjaju iz punoglavaca sa škrgama

49
00:02:44,198 --> 00:02:46,425
u odrasle jedinke s plućima.

50
00:02:46,425 --> 00:02:51,414
Ova hipoteza pretpostavlja da je štucanje
relikvija drevnog prelaza

51
00:02:51,414 --> 00:02:53,996
iz vode na kopno.

52
00:02:53,996 --> 00:02:56,975
Disanje koje je moglo
da pomera vodu kroz škrge

53
00:02:56,975 --> 00:03:02,507
praćeno je brzim zatvaranjem glotisa,
koje je sprečavalo da voda uđe u pluća.

54
00:03:02,507 --> 00:03:03,857
To je poduprto dokazima

55
00:03:03,857 --> 00:03:08,284
koji pretpostavljaju da je nervni obrazac
koji je uključen u stvaranje štucanja

56
00:03:08,284 --> 00:03:13,996
skoro identičan onome koji je odgovoran
za disanje kod vodozemaca.

57
00:03:13,996 --> 00:03:18,187
Druga grupa naučnika veruje
da smo zadržali taj refleks

58
00:03:18,187 --> 00:03:21,705
jer nam zapravo omogućuje važnu prednost.

59
00:03:21,705 --> 00:03:25,325
Ističu da je istinsko štucanje
prisutno samo kod sisara,

60
00:03:25,325 --> 00:03:28,826
a da se nije zadržalo kod ptica,
guštera, kornjača

61
00:03:28,826 --> 00:03:32,835
ili bilo koje druge životinje
koja isključivo diše vazduh.

62
00:03:32,835 --> 00:03:38,033
Zatim, štucanje se javlja
kod ljudskih beba mnogo pre rođenja

63
00:03:38,033 --> 00:03:41,457
i daleko je uobičajenije
kod novorođenčadi nego kod odraslih.

64
00:03:41,457 --> 00:03:43,187
Njihovo objašnjenje za to

65
00:03:43,187 --> 00:03:47,447
podrazumeva čin dojenja
koji je jedinstven za sisare.

66
00:03:47,447 --> 00:03:50,737
Drevni refleks štucanja
su možda usvojili sisari

67
00:03:50,737 --> 00:03:55,761
kako bi uklanjali vazduh iz želuca,
kao neku vrstu uzvišenog podrigivanja.

68
00:03:55,761 --> 00:03:59,607
Naglo širenje dijafragme
bi podiglo vazduh iz želuca,

69
00:03:59,607 --> 00:04:04,858
dok bi zatvaranje glotisa
sprečilo mleko da uđe u pluća.

70
00:04:04,858 --> 00:04:08,287
Ponekad serija štucanja traje i traje,

71
00:04:08,287 --> 00:04:10,677
i isprobavamo domaće lekove:

72
00:04:10,677 --> 00:04:13,538
stalno pijuckanje čaše hladne vode,

73
00:04:13,538 --> 00:04:15,009
zadržavanje daha,

74
00:04:15,009 --> 00:04:17,238
držanje meda u ustima
ili putera od kikirikija,

75
00:04:17,238 --> 00:04:19,228
disanje u papirnu kesu

76
00:04:19,228 --> 00:04:21,709
ili iznenadno prepadanje.

77
00:04:21,709 --> 00:04:26,229
Nažalost, naučnici još uvek nisu potvrdili
da bilo koji lek

78
00:04:26,229 --> 00:04:29,097
bolje i doslednije deluje od drugih.

79
00:04:29,097 --> 00:04:33,409
Međutim, znamo jednu stvar
koja definitivno ne deluje.