0:00:06.983,0:00:10.684
Jak głosi legenda,[br]sławny kusznik William Tell

0:00:10.684,0:00:15.430
został postawiony przed okrutnym zadaniem[br]przez skorumpowanego lorda.

0:00:15.430,0:00:17.652
Jego syn miał zostać stracony,

0:00:17.652,0:00:21.959
chyba że William zdoła [br]zestrzelić mu z głowy jabłko.

0:00:21.959,0:00:26.933
Williamowi się udało, ale przyjmijmy[br]dwie możliwe wariacje dla tej historyjki.

0:00:26.933,0:00:28.573
W pierwszej lord najmuje bandytę,

0:00:28.573,0:00:33.070
żeby ukradł zaufaną kuszę Williama,

0:00:33.070,0:00:37.341
zmuszając go do użycia gorszej, [br]pożyczonej od chłopa.

0:00:37.341,0:00:41.357
Pożyczona kusza [br]nie jest perfekcyjnie nastawiona,

0:00:41.357,0:00:43.446
a William odkrywa, że próbne strzały

0:00:43.446,0:00:47.752
skupiają się na małym polu [br]zaraz poniżej celu.

0:00:47.752,0:00:52.608
Na szczęście ma dość czasu,[br]żeby to skorygować zanim będzie za późno.

0:00:52.608,0:00:54.372
Opcja druga:

0:00:54.372,0:00:58.805
William zaczyna wątpić w swe umiejętności[br]podczas godzin poprzedzających zadanie

0:00:58.805,0:01:01.502
i zaczyna mu drżeć ręka.

0:01:01.502,0:01:04.619
Próbne strzały [br]nadal trafiają w okolice jabłka,

0:01:04.619,0:01:06.677
ale w przypadkowy sposób.

0:01:06.677,0:01:08.732
Czasem trafia w jabłko,

0:01:08.732,0:01:12.619
ale przez drżenie [br]nie ma pewności celnego strzału.

0:01:12.619,0:01:14.512
William musi uspokoić nerwową dłoń

0:01:14.512,0:01:19.201
i odzyskać pewne ramię,[br]by ocalić syna.

0:01:19.201,0:01:23.639
W centrum tych wariacji leżą dwa,[br]często używane zamiennie słowa:

0:01:23.639,0:01:26.369
dokładność i precyzja.

0:01:26.369,0:01:27.942
Różnica między nimi

0:01:27.942,0:01:31.517
jest w zasadzie kluczowa[br]dla wielu naukowych starań.

0:01:31.517,0:01:35.501
Dokładność określa bliskość [br]do poprawnego wyniku.

0:01:35.501,0:01:39.636
Wzrasta ona wraz z użyciem narzędzi,[br]które są odpowiednio skalibrowane,

0:01:39.636,0:01:42.013
i w użyciu których masz wprawę.

0:01:42.013,0:01:43.714
Z kolei precyzja to częstotliwość,

0:01:43.714,0:01:48.212
z jaką uzyskuje się docelowy wynik, [br]używając tej samej metody.

0:01:48.212,0:01:52.034
Precyzja wzrasta dzięki [br]dokładniejszym narzędziom pomiarowym,

0:01:52.034,0:01:54.511
które wymagają mniejszego oszacowania.

0:01:54.511,0:01:59.327
Historia skradzionej kuszy [br]mówiła o precyzji bez dokładności.

0:01:59.327,0:02:02.888
William uzyskiwał ten sam zły rezultat[br]za każdym strzałem.

0:02:02.888,0:02:08.065
Historia o drżącej ręce [br]mówiła o dokładności bez precyzji.

0:02:08.065,0:02:11.241
Strzały Williama skupiały się [br]wokół poprawnego celu,

0:02:11.241,0:02:15.449
ale bez pewności, [br]że dany strzał trafi w dziesiątkę.

0:02:15.449,0:02:18.179
Najprawdopodobniej dasz sobie[br]radę z niską dokładnością

0:02:18.179,0:02:21.076
czy niską precyzją [br]w codziennych zadaniach.

0:02:21.076,0:02:23.280
Jednak inżynierowie i naukowcy

0:02:23.280,0:02:27.262
często potrzebują dokładności [br]na mikroskopową skalę,

0:02:27.262,0:02:30.262
z każdorazowym wysokim [br]prawdopodobieństwem poprawności.

0:02:30.262,0:02:32.772
[br]Fabryki i laboratoria zwiększają precyzję

0:02:32.772,0:02:36.333
przez lepszy sprzęt[br]i bardziej szczegółowe procedury.

0:02:36.333,0:02:39.600
Takie ulepszenia mogą być drogie, [br]więc kierownictwo musi określić

0:02:39.600,0:02:44.013
dopuszczalne granice błędu [br]dla każdego projektu.

0:02:44.013,0:02:46.098
Inwestowanie w dokładność

0:02:46.098,0:02:49.317
może nas wznieść ponad to,[br]co dotąd było możliwe,

0:02:49.317,0:02:51.532
nawet tak daleko jak na Marsa.

0:02:51.532,0:02:54.551
Może was zaskoczyć, [br]że NASA nie wie dokładnie

0:02:54.551,0:02:58.535
gdzie na obcej planecie [br]wylądują ich sondy.

0:02:58.535,0:03:02.484
Przewidzenie dokładnego miejsca[br]wymaga szczegółowych obliczeń

0:03:02.484,0:03:06.247
wyprowadzonych z pomiarów, [br]które nie zawsze da się jasno sprecyzować.

0:03:06.247,0:03:11.254
Jak zmienia się gęstość atmosfery Marsa[br]w poszczególnych warstwach?

0:03:11.254,0:03:14.049
Pod jakim kątem sonda wejdzie w atmosferę?

0:03:14.049,0:03:17.227
Jaka będzie prędkość sondy przy wejściu?

0:03:17.227,0:03:20.764
Symulatory komputerowe projektują[br]tysiące możliwych scenariuszy lądowania,

0:03:20.764,0:03:24.391
zmieniając i dopasowując wartości[br]dla wszystkich zmiennych.

0:03:24.391,0:03:26.058
Rozważając wszystkie możliwości

0:03:26.058,0:03:29.439
komputer otrzymuje [br]potencjalny teren zasięgu

0:03:29.439,0:03:32.840
w kształcie elipsy lądowania.

0:03:32.840,0:03:37.528
W 1976 roku elipsa lądowania[br]dla marsjańskiego lądownika Viking

0:03:37.528,0:03:44.336
wynosiła 100 x 280 km,[br]prawie tyle co powierzchnia New Jersey.

0:03:44.336,0:03:45.918
Z takim ograniczeniem

0:03:45.918,0:03:50.608
NASA musiała zignorować wiele ciekawych, [br]ale ryzykownych obszarów lądowania.

0:03:50.608,0:03:53.975
Pojawiające się od tego czasu [br]nowe informacje o atmosferze Marsa,

0:03:53.975,0:03:56.451
nowocześniejsza technologia kosmiczna

0:03:56.451,0:04:02.333
oraz bardziej realistyczne symulacje[br]drastycznie zredukowały niepewność.

0:04:02.333,0:04:06.186
W 2012 roku elipsa lądowania[br]łazika Curiosity[br]

0:04:06.186,0:04:10.046
wynosiła już tylko 6,5 km na 19 km,

0:04:10.046,0:04:14.251
czyli 200 razy mniej niż dla Vikinga.

0:04:14.251,0:04:18.492
Dzięki temu NASA mogła wycelować[br]w konkretny punkt na kraterze Gale,

0:04:18.492,0:04:23.341
dotąd nieosiągalnym, [br]a bardzo ciekawym naukowo.

0:04:23.341,0:04:26.199
Kiedy dążymy do dokładności,

0:04:26.199,0:04:30.480
precyzja odzwierciedla pewność[br]jej realnego osiągnięcia.

0:04:30.480,0:04:32.501
Pamiętając o tych dwóch zasadach,

0:04:32.501,0:04:34.202
możemy zmierzać do gwiazd

0:04:34.202,0:04:37.121
pewni, że za każdym razem [br]osiągniemy cel.