Śmierć i podatki są nieuniknione,
ale co z rozkładem ciała?

Każdy, kto widział mumię, wie,

że starożytni Egipcjanie 
bardzo się starali unikać rozkładu ciała.

Jak im to wychodziło?

Żywe komórki nieustannie się odnawiają.

Specjalne enzymy
rozkładają stare struktury,

a surowce są używane
do budowy nowych.

Ale co się dzieje, gdy ktoś umiera?

Jego martwe komórki
nie mogą się odbudować,

ale enzymy cały czas rozkładają struktury.

Każdy, kto chce zachować ciało

musi wyprzedzić te enzymy,
zanim tkanki zaczną gnić.

Neurony umierają szybko,

mózg był więc problemem
dla starożytnych mumifikatorów,

dlatego, według greckiego
historyka Herodota,

rozpoczynali proces
przez wbijanie młotka w czaszkę,

usuwania mózgu z organizmu

i umieszczania w czaszce żywicy,
aby zapobiec dalszemu rozkładowi.

Mózg może gnić pierwszy,
ale gnijące wnętrzności są jeszcze gorsze.

Wątroba, żołądek i jelito
zawierają bakterie i enzymy,

które po śmierci
rozkładają ciało od wewnątrz.

Kapłani usuwali więc
najpierw płuca i organy wewnętrzne.

Trudno usunąć płuca
bez uszkodzenia serca,

ale ponieważ serce
uznawano za siedzibę duszy,

traktowali je szczególnie delikatnie.

Umieszczali narządy trzewne w słoikach

wypełnionych natronem,
naturalnie występującą solą.

Natron, jak każda sól,
zapobiega gniciu, zabijając bakterie

i blokując pracę enzymów trawiennych.

Natron to jednak nie tylko sól.

To mieszanina dwóch soli zasadowych,

sody i proszku do pieczenia.

Sole alkaliczne są dla bakterii
szczególnie zabójcze.

Mogą zamienić błony tłuszczowe
w twardą, mydlaną substancję,

utrzymując w ten sposób strukturę ciała.

Po uporaniu się z narządami wewnętrznymi

kapłan nadziewał ciało workami z natronem

i dezynfekował nim skórę.

Następnie zwłoki nacierano
resztą natronu

przez około 35 dni,
by zachować strukturę zewnętrzną.

Po jego usunięciu

sole alkaliczne zassały płyny z organizmu

i stworzyły twarde brązowe grudki.

Trup nie gnił,

ale też nie pachniał zbyt dobrze.

Kapłani polewali ciało
żywicą, aby je uszczelnić,

wmasowywali miksturę
zawierającą olej cedrowy

i owijali w płótno.

Ostatecznie umieszczali mumię
w zagnieżdżonej trumnie,

a czasem nawet kamiennym sarkofagu.

Jak skutecznie Egipcjanom
udało się zatrzymać gnicie?

Z jednej strony mumie nie są
nienaruszonymi ciałami ludzi.

Ich mózgi zmiażdżono i wypłukano,

organy usunięto i zasolono jak salami,

a połowa pozostałej masy ciała 
została wysuszona.

To, co pozostało, jest
niezwykle dobrze zachowane.

Nawet po tysiącach lat

naukowcy mogą przeprowadzać autopsje,

by stwierdzić przyczynę śmierci,

a być może nawet wyizolować próbki DNA.

To dało nam nowe informacje.

Zanieczyszczone powietrze
było poważnym problemem w starożytności,

prawdopodobnie z uwagi na ogniska
używane do wypieku chleba.

Często zdarzała się gruźlica 
i choroby układu krążenia.

Starożytni Egipcjanie umieli 
trochę zapobiec rozkładowi.

Tak jak śmierć, podatki są nieuniknione.

Niektóre mumie podczas transportu
opodatkowano jako solone ryby.