[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.70,0:00:13.93,Default,,0000,0000,0000,,Śmierć i podatki są nieuniknione,\Nale co z rozkładem ciała?
Dialogue: 0,0:00:13.93,0:00:16.56,Default,,0000,0000,0000,,Każdy, kto widział mumię, wie,
Dialogue: 0,0:00:16.56,0:00:21.86,Default,,0000,0000,0000,,że starożytni Egipcjanie \Nbardzo się starali unikać rozkładu ciała.
Dialogue: 0,0:00:21.86,0:00:26.04,Default,,0000,0000,0000,,Jak im to wychodziło?
Dialogue: 0,0:00:26.04,0:00:28.90,Default,,0000,0000,0000,,Żywe komórki nieustannie się odnawiają.
Dialogue: 0,0:00:28.90,0:00:32.27,Default,,0000,0000,0000,,Specjalne enzymy\Nrozkładają stare struktury,
Dialogue: 0,0:00:32.27,0:00:35.61,Default,,0000,0000,0000,,a surowce są używane\Ndo budowy nowych.
Dialogue: 0,0:00:35.61,0:00:38.73,Default,,0000,0000,0000,,Ale co się dzieje, gdy ktoś umiera?
Dialogue: 0,0:00:38.73,0:00:41.59,Default,,0000,0000,0000,,Jego martwe komórki\Nnie mogą się odbudować,
Dialogue: 0,0:00:41.59,0:00:45.18,Default,,0000,0000,0000,,ale enzymy cały czas rozkładają struktury.
Dialogue: 0,0:00:45.18,0:00:47.80,Default,,0000,0000,0000,,Każdy, kto chce zachować ciało
Dialogue: 0,0:00:47.80,0:00:52.22,Default,,0000,0000,0000,,musi wyprzedzić te enzymy,\Nzanim tkanki zaczną gnić.
Dialogue: 0,0:00:52.22,0:00:54.30,Default,,0000,0000,0000,,Neurony umierają szybko,
Dialogue: 0,0:00:54.30,0:00:57.100,Default,,0000,0000,0000,,mózg był więc problemem\Ndla starożytnych mumifikatorów,
Dialogue: 0,0:00:57.100,0:01:01.60,Default,,0000,0000,0000,,dlatego, według greckiego\Nhistoryka Herodota,
Dialogue: 0,0:01:01.60,0:01:06.05,Default,,0000,0000,0000,,rozpoczynali proces\Nprzez wbijanie młotka w czaszkę,
Dialogue: 0,0:01:06.05,0:01:09.15,Default,,0000,0000,0000,,usuwania mózgu z organizmu
Dialogue: 0,0:01:09.15,0:01:14.95,Default,,0000,0000,0000,,i umieszczania w czaszce żywicy,\Naby zapobiec dalszemu rozkładowi.
Dialogue: 0,0:01:14.95,0:01:21.12,Default,,0000,0000,0000,,Mózg może gnić pierwszy,\Nale gnijące wnętrzności są jeszcze gorsze.
Dialogue: 0,0:01:21.12,0:01:26.65,Default,,0000,0000,0000,,Wątroba, żołądek i jelito\Nzawierają bakterie i enzymy,
Dialogue: 0,0:01:26.65,0:01:32.09,Default,,0000,0000,0000,,które po śmierci\Nrozkładają ciało od wewnątrz.
Dialogue: 0,0:01:32.09,0:01:36.68,Default,,0000,0000,0000,,Kapłani usuwali więc\Nnajpierw płuca i organy wewnętrzne.
Dialogue: 0,0:01:36.68,0:01:39.76,Default,,0000,0000,0000,,Trudno usunąć płuca\Nbez uszkodzenia serca,
Dialogue: 0,0:01:39.76,0:01:43.26,Default,,0000,0000,0000,,ale ponieważ serce\Nuznawano za siedzibę duszy,
Dialogue: 0,0:01:43.26,0:01:45.61,Default,,0000,0000,0000,,traktowali je szczególnie delikatnie.
Dialogue: 0,0:01:45.61,0:01:47.82,Default,,0000,0000,0000,,Umieszczali narządy trzewne w słoikach
Dialogue: 0,0:01:47.82,0:01:51.16,Default,,0000,0000,0000,,wypełnionych natronem,\Nnaturalnie występującą solą.
Dialogue: 0,0:01:51.16,0:01:56.84,Default,,0000,0000,0000,,Natron, jak każda sól,\Nzapobiega gniciu, zabijając bakterie
Dialogue: 0,0:01:56.84,0:02:01.25,Default,,0000,0000,0000,,i blokując pracę enzymów trawiennych.
Dialogue: 0,0:02:01.25,0:02:04.78,Default,,0000,0000,0000,,Natron to jednak nie tylko sól.
Dialogue: 0,0:02:04.78,0:02:07.99,Default,,0000,0000,0000,,To mieszanina dwóch soli zasadowych,
Dialogue: 0,0:02:07.99,0:02:11.01,Default,,0000,0000,0000,,sody i proszku do pieczenia.
Dialogue: 0,0:02:11.01,0:02:14.81,Default,,0000,0000,0000,,Sole alkaliczne są dla bakterii\Nszczególnie zabójcze.
Dialogue: 0,0:02:14.81,0:02:19.49,Default,,0000,0000,0000,,Mogą zamienić błony tłuszczowe\Nw twardą, mydlaną substancję,
Dialogue: 0,0:02:19.49,0:02:22.84,Default,,0000,0000,0000,,utrzymując w ten sposób strukturę ciała.
Dialogue: 0,0:02:22.84,0:02:25.20,Default,,0000,0000,0000,,Po uporaniu się z narządami wewnętrznymi
Dialogue: 0,0:02:25.20,0:02:29.28,Default,,0000,0000,0000,,kapłan nadziewał ciało workami z natronem
Dialogue: 0,0:02:29.28,0:02:32.70,Default,,0000,0000,0000,,i dezynfekował nim skórę.
Dialogue: 0,0:02:32.70,0:02:37.57,Default,,0000,0000,0000,,Następnie zwłoki nacierano\Nresztą natronu
Dialogue: 0,0:02:37.57,0:02:42.52,Default,,0000,0000,0000,,przez około 35 dni,\Nby zachować strukturę zewnętrzną.
Dialogue: 0,0:02:42.52,0:02:44.41,Default,,0000,0000,0000,,Po jego usunięciu
Dialogue: 0,0:02:44.41,0:02:47.59,Default,,0000,0000,0000,,sole alkaliczne zassały płyny z organizmu
Dialogue: 0,0:02:47.59,0:02:50.55,Default,,0000,0000,0000,,i stworzyły twarde brązowe grudki.
Dialogue: 0,0:02:50.55,0:02:52.66,Default,,0000,0000,0000,,Trup nie gnił,
Dialogue: 0,0:02:52.66,0:02:56.39,Default,,0000,0000,0000,,ale też nie pachniał zbyt dobrze.
Dialogue: 0,0:02:56.39,0:02:59.86,Default,,0000,0000,0000,,Kapłani polewali ciało\Nżywicą, aby je uszczelnić,
Dialogue: 0,0:02:59.86,0:03:04.33,Default,,0000,0000,0000,,wmasowywali miksturę\Nzawierającą olej cedrowy
Dialogue: 0,0:03:04.33,0:03:06.99,Default,,0000,0000,0000,,i owijali w płótno.
Dialogue: 0,0:03:06.99,0:03:10.72,Default,,0000,0000,0000,,Ostatecznie umieszczali mumię\Nw zagnieżdżonej trumnie,
Dialogue: 0,0:03:10.72,0:03:14.91,Default,,0000,0000,0000,,a czasem nawet kamiennym sarkofagu.
Dialogue: 0,0:03:14.91,0:03:19.68,Default,,0000,0000,0000,,Jak skutecznie Egipcjanom\Nudało się zatrzymać gnicie?
Dialogue: 0,0:03:19.68,0:03:24.85,Default,,0000,0000,0000,,Z jednej strony mumie nie są\Nnienaruszonymi ciałami ludzi.
Dialogue: 0,0:03:24.85,0:03:28.83,Default,,0000,0000,0000,,Ich mózgi zmiażdżono i wypłukano,
Dialogue: 0,0:03:28.83,0:03:32.88,Default,,0000,0000,0000,,organy usunięto i zasolono jak salami,
Dialogue: 0,0:03:32.88,0:03:37.37,Default,,0000,0000,0000,,a połowa pozostałej masy ciała \Nzostała wysuszona.
Dialogue: 0,0:03:37.37,0:03:41.97,Default,,0000,0000,0000,,To, co pozostało, jest\Nniezwykle dobrze zachowane.
Dialogue: 0,0:03:41.97,0:03:43.77,Default,,0000,0000,0000,,Nawet po tysiącach lat
Dialogue: 0,0:03:43.77,0:03:46.34,Default,,0000,0000,0000,,naukowcy mogą przeprowadzać autopsje,
Dialogue: 0,0:03:46.34,0:03:48.68,Default,,0000,0000,0000,,by stwierdzić przyczynę śmierci,
Dialogue: 0,0:03:48.68,0:03:52.64,Default,,0000,0000,0000,,a być może nawet wyizolować próbki DNA.
Dialogue: 0,0:03:52.64,0:03:55.46,Default,,0000,0000,0000,,To dało nam nowe informacje.
Dialogue: 0,0:03:55.46,0:04:01.37,Default,,0000,0000,0000,,Zanieczyszczone powietrze\Nbyło poważnym problemem w starożytności,
Dialogue: 0,0:04:01.37,0:04:05.71,Default,,0000,0000,0000,,prawdopodobnie z uwagi na ogniska\Nużywane do wypieku chleba.
Dialogue: 0,0:04:05.71,0:04:11.69,Default,,0000,0000,0000,,Często zdarzała się gruźlica \Ni choroby układu krążenia.
Dialogue: 0,0:04:11.69,0:04:16.30,Default,,0000,0000,0000,,Starożytni Egipcjanie umieli \Ntrochę zapobiec rozkładowi.
Dialogue: 0,0:04:16.30,0:04:21.21,Default,,0000,0000,0000,,Tak jak śmierć, podatki są nieuniknione.
Dialogue: 0,0:04:21.21,0:04:26.58,Default,,0000,0000,0000,,Niektóre mumie podczas transportu\Nopodatkowano jako solone ryby.