0:00:06.700,0:00:13.931
Ο θάνατος και οι φόροι είναι αναπόφευκτα,[br]αλλά τι γίνεται με την αποσύνθεση;

0:00:13.931,0:00:16.559
Όποιος έχει δει μια μούμια ξέρει

0:00:16.559,0:00:21.863
ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι προσπαθούσαν πολύ[br]να αποφύγουν την αποσύνθεση.

0:00:21.863,0:00:26.042
Όμως, κατά πόσο τα κατάφεραν;

0:00:26.042,0:00:28.897
Τα ζώντα κύτταρα ανανεώνονται συνέχεια.

0:00:28.897,0:00:32.271
Εξειδικευμένα ένζυμα αποσυνθέτουν[br]τις παλιές κατασκευές,

0:00:32.271,0:00:35.612
και τα υλικά χρησιμοποιούνται[br]για να φτιαχτούν καινούργιες.

0:00:35.612,0:00:38.730
Αλλά τι συμβαίνει όταν κάποιος πεθαίνει;

0:00:38.730,0:00:41.591
Τα νεκρά τους κύτταρα[br]δεν μπορούν πλέον να ανανεωθούν,

0:00:41.591,0:00:45.179
αλλά τα ένζυμα συνεχίζουν[br]να αποσυνθέτουν τα πάντα.

0:00:45.179,0:00:47.795
Άρα όποιος θα ήθελε να διατηρήσει ένα σώμα

0:00:47.795,0:00:52.225
έπρεπε να προλάβει αυτά τα ένζυμα[br]πριν αρχίσουν να αποσυντίθενται οι ιστοί.

0:00:52.225,0:00:54.301
Οι νευρώνες πεθαίνουν γρήγορα,

0:00:54.301,0:00:57.996
άρα οι εγκέφαλοι ήταν χαμένη υπόθεση[br]για τους αρχαίους Αιγύπτιους μουμιοποιούς

0:00:57.996,0:01:01.601
και για αυτό, σύμφωνα [br]με τον Έλληνα ιστορικό Ηρόδοτο,

0:01:01.601,0:01:06.053
άρχιζαν τη διαδικασία[br]καρφώνοντας ένα καρφί στο κρανίο,

0:01:06.053,0:01:09.146
πολτοποιώντας τον εγκέφαλο, [br]βγάζοντάς τον από την μύτη

0:01:09.146,0:01:14.954
και βάζοντας ρετσίνι μέσα στο κρανίο[br]για να εμποδίσουν περαιτέρω αποσύνθεση.

0:01:14.954,0:01:21.122
Το μυαλό μπορεί να αποσυντίθεται πρώτο,[br]αλλά τα σπλάχνα είναι πολύ χειρότερα.

0:01:21.122,0:01:26.648
Το συκώτι, το στομάχι και τα έντερα[br]έχουν πεπτικά ένζυμα και βακτήρια,

0:01:26.648,0:01:32.089
που, με τον θάνατο, ξεκινούν[br]να τρώνε το πτώμα από μέσα.

0:01:32.089,0:01:36.675
Έτσι οι ιερείς αφαιρούσαν πρώτα[br]τους πνεύμονες και τα κοιλιακά όργανα.

0:01:36.675,0:01:39.762
Η αφαίρεση των πνευμόνων ήταν[br]δύσκολη χωρίς ζημιά στην καρδιά,

0:01:39.762,0:01:43.258
αλλά επειδή πίστευαν [br]ότι η καρδιά ήταν η έδρα της ψυχής,

0:01:43.258,0:01:45.608
της συμπεριφέρονταν με ιδιαίτερη φροντίδα.

0:01:45.608,0:01:47.819
Έβαζαν τα εντόσθια σε βάζα

0:01:47.819,0:01:51.159
γεμάτα με ένα φυσικό άλας[br]που λεγόταν νάτρον.

0:01:51.159,0:01:56.840
Όπως κάθε άλας, μπορεί να αποτρέψει[br]την αποσύνθεση σκοτώνοντας τα βακτήρια

0:01:56.840,0:02:01.251
και αποτρέποντας τα φυσικά πεπτικά ένζυμα[br]του σώματος να λειτουργήσουν.

0:02:01.251,0:02:04.783
Αλλά το νάτρον δεν είναι οποιοδήποτε άλας.

0:02:04.783,0:02:07.991
Είναι ένα μείγμα δύο αλκαλικών αλάτων,

0:02:07.991,0:02:11.013
το ανθρακικό νάτριο και τη μαγειρική σόδα.

0:02:11.013,0:02:14.814
Τα αλκαλικά άλατα είναι[br]ιδιαίτερα φονικά για τα βακτήρια.

0:02:14.814,0:02:19.490
Μπορούν να μετατρέψουν λιπώδης μεμβράνες[br]σε μια σκληρή, σαπουνώδη ουσία,

0:02:19.490,0:02:22.839
διατηρώντας έτσι τη δομή του πτώματος.

0:02:22.839,0:02:25.201
Μετά τα εσωτερικά όργανα,

0:02:25.201,0:02:29.279
ο ιερέας γέμιζε το κενό[br]με σακούλες κι άλλου νάτρον

0:02:29.279,0:02:32.696
και έπλενε το σώμα [br]για να απολυμάνει το δέρμα.

0:02:32.696,0:02:37.569
Στη συνέχεια, έβαζαν το σώμα [br]πάνω σε ένα στρώμα νάτρον

0:02:37.569,0:02:42.515
για περίπου 35 ημέρες[br]για να διατηρηθεί η σάρκα του.

0:02:42.515,0:02:44.412
Μέχρι να το πάρουν από εκεί,

0:02:44.412,0:02:47.589
τα αλκαλικά άλατα είχαν απορροφήσει[br]τα υγρά του σώματος

0:02:47.589,0:02:50.549
και είχαν δημιουργήσει [br]σκληρούς καφέ όγκους.

0:02:50.549,0:02:52.661
Το σώμα δεν ήταν σάπιο,

0:02:52.661,0:02:56.389
αλλά δεν μύριζε και καλά.

0:02:56.389,0:02:59.865
Έτσι, οι ιερείς περιέχυναν το σώμα[br]με ρετσίνι για να το σφραγίσουν,

0:02:59.865,0:03:04.329
το έτριβαν με ένα κηρώδες μείγμα[br]που περιείχε έλαιο κέδρου,

0:03:04.329,0:03:06.987
και μετά το τύλιγαν με ύφασμα.

0:03:06.987,0:03:10.715
Τέλος, έβαζαν τη μούμια [br]μέσα σε ένθετες σαρκοφάγους

0:03:10.715,0:03:14.907
και μερικές φορές [br]και σε μια λίθινη σαρκοφάγο.

0:03:14.907,0:03:19.685
Κατά πόσο τα κατάφερναν λοιπόν οι αρχαίοι[br]Αιγύπτιοι στην αποτροπή της αποσύνθεσης;

0:03:19.685,0:03:24.853
Από την μία, οι μούμιες σίγουρα[br]δεν είναι άθικτα ανθρώπινα σώματα.

0:03:24.853,0:03:28.826
Ο εγκέφαλός τους[br]έχει πολτοποιηθεί και αφαιρεθεί,

0:03:28.826,0:03:32.876
τα όργανά τους έχουν αφαιρεθεί[br]και παστωθεί σαν σαλάμι,

0:03:32.876,0:03:37.371
και περίπου η μισή μάζα σώματος [br]έχει αποστραγγιχθεί.

0:03:37.371,0:03:41.974
Κι όμως, αυτό που απομένει είναι [br]παραδόξως πολύ καλά διατηρημένο.

0:03:41.974,0:03:43.768
Ακόμα και μετά από χιλιάδες χρόνια,

0:03:43.768,0:03:46.344
οι επιστήμονες μπορούν[br]να κάνουν αυτοψίες σε μούμιες

0:03:46.344,0:03:48.685
για να καθορίσουν την αιτία θανάτου,

0:03:48.685,0:03:52.635
και ακόμα και να αποσπάσουν δείγματα DNA.

0:03:52.635,0:03:55.458
Αυτό μας έδωσε καινούργιες πληροφορίες.

0:03:55.458,0:03:58.250
Για παράδειγμα, φαίνεται[br]ότι η ατμοσφαιρική μόλυνση

0:03:58.250,0:04:01.210
ήταν σοβαρό πρόβλημα στην αρχαία Αίγυπτο,

0:04:01.210,0:04:05.714
πιθανώς λόγω εσωτερικών φωτιών που[br]χρησιμοποιούνταν για να ψηθεί το ψωμί.

0:04:05.714,0:04:11.691
Οι καρδιαγγειακές παθήσεις, όπως και[br]η φυματίωση ήταν πολύ διαδεδομένες.

0:04:11.691,0:04:16.302
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν κάποια επιτυχία[br]στην αποφυγή της αποσύνθεσης.

0:04:16.302,0:04:21.206
Όμως, όπως και ο θάνατος,[br]οι φόροι είναι αναπόφευκτοι.

0:04:21.206,0:04:26.575
Όταν κάποιες μούμιες μεταφέρονταν,[br]φορολογούνταν ως παστό ψάρι.