WEBVTT

00:00:17.135 --> 00:00:18.354
Nếu như tôi nói với bạn

00:00:19.514 --> 00:00:24.432
tôi có thể đọc DNA, bộ gen của bạn,
"cuốn sách cuộc đời" của bạn?

00:00:25.742 --> 00:00:27.033
Bạn có thấy thú vị không?

00:00:28.233 --> 00:00:31.104
Tôi có thể cung cấp
lượng lớn thông tin về bản thân bạn

00:00:31.104 --> 00:00:34.643
những điều có thể giúp bạn
sống lâu và sống tốt hơn.

00:00:34.673 --> 00:00:36.163
Điều đó thật tuyệt phải không ?

00:00:36.843 --> 00:00:38.043
Bạn muốn điều đó chứ?

00:00:38.273 --> 00:00:39.674
hay không muốn?

00:00:40.004 --> 00:00:41.284
hay bạn không chắc?

00:00:41.724 --> 00:00:43.473
Có lẽ bạn đúng đấy.

00:00:44.253 --> 00:00:45.323
Nó thật sự phức tạp

00:00:46.143 --> 00:00:47.143
Để tôi giải thích.

00:00:48.493 --> 00:00:49.673
Chúng ta đang ở thời kỳ

00:00:49.673 --> 00:00:54.794
mà ngày càng nhiều người 
dễ dàng tiếp cận với DNA của họ

00:00:55.724 --> 00:00:57.503
Chỉ khoảng 15 năm trước,

00:00:57.503 --> 00:01:01.804
cần tốn một khoảng tương đương 
4 máy bay phản lực loại lớn

00:01:02.424 --> 00:01:06.743
để đọc trình tự DNA của một người
từ đầu đến cuối

00:01:07.023 --> 00:01:11.084
Ngày nay, chỉ còn tốn một 
khoảng bằng giá chiếc xe đạp


00:01:11.374 --> 00:01:13.764
Và thời gian để đọc DNA của bạn

00:01:14.254 --> 00:01:19.575
chỉ bằng thời gian bạn đạp xe 
từ nhà đến nơi làm việc và trở về

00:01:20.765 --> 00:01:22.084
Trước khi bạn 
nhận ra,

00:01:22.884 --> 00:01:25.395
nó sẽ chỉ tốn một tách cà phê,

00:01:25.785 --> 00:01:28.475
và thời gian để đọc DNA của bạn

00:01:29.185 --> 00:01:31.684
sẽ bằng thời gian bạn uống cà phê

00:01:31.874 --> 00:01:33.195
Thật bất ngờ phải không ?

00:01:33.985 --> 00:01:38.126
Chúng ta đang tiến tới thời kỳ
gọi là "DNA của mọi vật"

00:01:38.526 --> 00:01:41.855
Chúng ta có thể đọc được DNA
của mọi thứ xung quanh

00:01:42.515 --> 00:01:46.585
Đây là một tầng thông tin mới
mà ta chưa từng thấy trước đây

00:01:48.565 --> 00:01:52.945
Chẳng hạn, bạn sẽ có thể đọc 
thức ăn

00:01:53.285 --> 00:01:57.476
để biết nó chứa những gì và
được tạo thành từ gì.

00:01:57.776 --> 00:02:00.825
Tôi có thể đọc DNA của bạn và 
khám phá ra

00:02:01.065 --> 00:02:04.027
bạn đang chứa những gì và
được tạo thành từ những gì.

00:02:04.717 --> 00:02:08.436
Bạn có thể dùng nó để 
giảm thiểu chấn thương và bệnh tật.

00:02:08.986 --> 00:02:13.835
Ví dụ, tưởng tượng rằng 
bạn muốn chạy marathon,...

00:02:14.535 --> 00:02:17.026
bên cạnh những kiểm tra sinh lý,

00:02:17.026 --> 00:02:21.925
nếu như tôi nói với bạn rằng 
tôi có thể nhìn vào gen của bạn và nói

00:02:21.925 --> 00:02:25.096
liệu cơ thể bạn có thể chịu đựng
được áp lực này hay không ?

00:02:25.356 --> 00:02:26.946
Bạn sẽ muốn biết điều đó chứ ?

00:02:26.946 --> 00:02:29.326
Bạn có thể thực hiện
những biện pháp dự phòng

00:02:29.336 --> 00:02:31.227
bắt đầu chữa trị,

00:02:31.227 --> 00:02:35.976
hoặc nhìn vào bộ gen và quyết định 
liệu bạn muốn tìm hiểu về nó hay không.

00:02:35.976 --> 00:02:37.586
Bạn có thể thay đổi lối sống.

00:02:37.586 --> 00:02:39.586
Bạn có thể thay đổi cách sống

00:02:39.596 --> 00:02:42.955
để giảm thiểu nguy cơ bệnh tật.

00:02:44.485 --> 00:02:49.028
Không chỉ những người khỏe mạnh
mới hưởng lợi từ việc đọc ADN của họ,

00:02:49.818 --> 00:02:55.626
đọc DNA của mình cũng có thể giúp 
giải quyết những vấn đề y khoa phức tạp.

00:02:56.936 --> 00:02:58.147
Vài năm trước,

00:02:59.507 --> 00:03:03.947
Nicholas Volker từ Wisconsin
bị viêm ruột.

00:03:04.907 --> 00:03:11.556
Cậu đã trải qua hơn 150 ca phẫu thuật
trong 4 năm đầu đời.

00:03:13.046 --> 00:03:16.836
Bác sĩ của không tìm ra được
nguyên nhân gây ra sự đau đớn này,

00:03:17.146 --> 00:03:21.398
nhưng họ quyết định
thử một công nghệ mới,

00:03:21.398 --> 00:03:22.868
một công nghệ chưa
được kiểm chứng

00:03:23.338 --> 00:03:26.597
Công nghệ đó là giải mã trình tự DNA.

00:03:26.887 --> 00:03:31.477
Họ đã có thể xác định chính xác đột biến 
trên DNA của cậu,

00:03:31.717 --> 00:03:35.369
sự thay đổi trong DNA đã giải thích

00:03:35.589 --> 00:03:38.618
nguyên nhân của sự đau đớn và 
tình trạng sức khỏe.

00:03:39.438 --> 00:03:45.328
Và nó còn chỉ ra cách chữa trị:
cấy ghép tủy xương.

00:03:45.818 --> 00:03:50.187
Vài tuần sau đó, Nic đã xuất viện.

00:03:52.257 --> 00:03:56.929
Điều chắc chắn là giải mã DNA
đã cứu sống Nic.

00:03:58.579 --> 00:04:01.193
Ở đại học Tel Aviv, nhóm của tôi,

00:04:01.193 --> 00:04:03.449
nhóm sự thông minh của hệ gen,

00:04:03.449 --> 00:04:07.658
đang đọc và giãi mã hàng trăm cá thể
trong vài năm trở lại đây.

00:04:08.078 --> 00:04:11.657
Chúng tôi kiểm tra DNA của họ và
quan sát những thay đổi,

00:04:11.657 --> 00:04:15.579
những đột biến thường gây ra những
tình trạng nghiêm trọng.

00:04:15.579 --> 00:04:18.057
Họ đến với chúng tôi 
cùng với bác sĩ,

00:04:18.377 --> 00:04:20.028
chúng tôi quan sát DNA của họ,

00:04:20.338 --> 00:04:24.917
và nhận dạng chính xác đột biến 
gây ra bệnh tình của họ.

00:04:24.917 --> 00:04:27.840
Chúng tôi đã có thể tìm ra
nhiều đột biến mới,

00:04:27.840 --> 00:04:32.279
những đột biến mới giải thích cho
những điều họ phải chịu đựng.

00:04:32.279 --> 00:04:36.988
Đây là bước quan trọng đầu tiên
trong tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh.

00:04:37.048 --> 00:04:41.568
Và nó cũng là bước quan trọng trong
nỗ lực giảm bớt điều họ phải chịu đựng.

00:04:41.598 --> 00:04:45.918
Một vài trong số đó còn chỉ ra 
cách chữa trị cho những bệnh nhân này.

00:04:47.038 --> 00:04:50.630
Do đó, giải mã DNA là điều tuyệt vời.

00:04:51.190 --> 00:04:52.110
Rất tuyệt vời.

00:04:52.340 --> 00:04:54.429
Chúng ta nên đọc DNA của mình.

00:04:54.619 --> 00:04:57.238
Được rồi, ai sẽ là người dầu tiên đây ?

00:05:02.738 --> 00:05:08.220
Nhiều người đã hỏi tôi
liệu tôi đã đọc DNA của tôi chưa.

00:05:08.970 --> 00:05:11.368
Và sự thật là...Chưa.

00:05:12.038 --> 00:05:13.089
Tôi chưa từng.

00:05:13.929 --> 00:05:14.869
Vì sao ư ?

00:05:15.939 --> 00:05:17.159
Nó thật phức tạp.

00:05:19.609 --> 00:05:22.119
Tôi có một trò chơi
mà tôi chơi với con tôi.

00:05:22.579 --> 00:05:26.101
Chúng tôi nhìn lên bầu trời,
và chỉ một trong những đám mây,

00:05:26.861 --> 00:05:32.391
và sau đó chúng tôi chỉ ra
hình dạng của đám mây đó.

00:05:32.391 --> 00:05:35.229
Đôi lúc chúng tôi thấy 
những gương mặt thân thuộc.

00:05:35.239 --> 00:05:38.968
lần khác chúng tôi lại thấy
những con rồng hay công chúa.

00:05:38.968 --> 00:05:43.184
Tuy nhiên, rất kiếm khi,
chúng tôi thấy những hình ảnh giống nhau

00:05:43.184 --> 00:05:46.004
thậm chí khi chúng tôi
nhìn cùng một đám mây.

00:05:47.910 --> 00:05:52.751
Khi tôi trở về phòng thí nghiệm, 
và nhìn vào những thông tin di truyền,

00:05:53.771 --> 00:05:57.071
thỉnh thoảng tôi thấy mình đang chơi
cũng một trò dự đoán mà

00:05:57.071 --> 00:05:58.990
tôi vừa chơi với tụi trẻ.

00:05:58.990 --> 00:06:01.120
Thỉnh thoảng, nó nhìn như một con rồng,

00:06:01.120 --> 00:06:03.422
lần khác 
lại nhìn như môt cô công chúa.

00:06:03.422 --> 00:06:05.631
Nó không có một cấu trúc xác định.

00:06:05.731 --> 00:06:08.950
Điều tôi muốn nói là 
ngay cả khi tôi tìm ra đột biến,

00:06:09.580 --> 00:06:13.151
tôi không thể nói rằng 
nó tốt hay xấu.

00:06:13.151 --> 00:06:15.659
Câu trả lời không phải là dễ hiểu,

00:06:16.249 --> 00:06:21.471
đôi lúc còn gây ra nhầm lẫn, 
và thiếu rõ ràng


00:06:22.981 --> 00:06:26.681
Chẳng hạn như, bạn đến gặp tôi,
và muốn giải mã bộ gen của bạn.

00:06:26.681 --> 00:06:30.211
Chúng ta đang quan sát đám gen,

00:06:30.211 --> 00:06:32.762
và cố gắng xác định nó.

00:06:32.792 --> 00:06:35.911
Nếu trong lúc tôi kiểm tra DNA
của bạn để tìm gen

00:06:35.911 --> 00:06:40.080
cho thấy cơ thể bạn có chịu đựng được 
stress cực độ hay không,

00:06:40.170 --> 00:06:44.061
tôi cũng có thể thấy những gen

00:06:44.061 --> 00:06:47.541
có liên quan đến
sự phát triển ung thư giai đoạn sớm,

00:06:47.541 --> 00:06:49.502
bệnh Alzheimer,

00:06:49.792 --> 00:06:51.851
bệnh Parkinson.

00:06:51.901 --> 00:06:54.073
Ban có muốn biết điều đó không?

00:06:55.213 --> 00:07:00.252
Thách thức lớn nhất khi đọc DNA

00:07:00.752 --> 00:07:04.860
là khi đã đọc thì không thể quay lại.

00:07:06.230 --> 00:07:08.452
Bạn không thể xóa bỏ thông tin này.

00:07:08.892 --> 00:07:10.912
Bạn không thể từ bỏ.

00:07:12.742 --> 00:07:14.212
Điều đó thật đáng sợ.

00:07:14.552 --> 00:07:17.873
Nếu như thông tin này rò rỉ thì sao ?

00:07:18.423 --> 00:07:20.708
Nó có thể bị dùng để chống lại bạn.

00:07:21.738 --> 00:07:26.241
Cậu bé Colman 12 tuổi đã bị đuổi
khỏi trường ở Palo, California

00:07:26.241 --> 00:07:32.075
vì mang một đột biến
làm tăng nguy cơ nhiễm trùng

00:07:32.075 --> 00:07:35.283
điều này gây nguy hiểm 
cho những đứa trẻ khác ở trường.

00:07:35.283 --> 00:07:37.022
Cậu bé thậm chí không hề bị ốm.

00:07:37.022 --> 00:07:39.854
Cậu chỉ mang đột biến.

00:07:42.244 --> 00:07:46.373
Liệu chúng ta có muốn kiểm tra
những nhà chính trị để xem

00:07:46.373 --> 00:07:51.473
liệu họ có đang mắc một bệnh nặng
trong nhiệm kỳ -

00:07:51.473 --> 00:07:54.243
bạn biết đấy, nó có thể ảnh hưởng
đến quyết định của họ.

00:07:55.113 --> 00:07:58.733
Liệu chúng ta sẽ bắt đầu lựa chọn bạn đời
dựa vào DNA,

00:07:58.733 --> 00:08:02.224
và kiểm tra tính chung thủy của họ
bằng DNA trước khi kết hôn ?

00:08:02.784 --> 00:08:06.824
Và sau khi cưới,
thế hệ kế tiếp thì sao ?

00:08:06.834 --> 00:08:09.383
Chúng ta đều muốn những em bé hoàn hảo.

00:08:10.473 --> 00:08:13.764
Nếu như bố mẹ của đứa bé này bị nói rằng

00:08:13.764 --> 00:08:18.474
con của họ chắc chắn
sẽ bị chứng xơ cứng teo cơ một bên ?

00:08:20.894 --> 00:08:24.153
Hoặc đứa bé này, 
nếu bố mẹ nó được báo rằng

00:08:24.153 --> 00:08:26.813
nó sẽ bị điếc ?

00:08:27.633 --> 00:08:30.073
Hay cậu bé dễ thương này -

00:08:30.703 --> 00:08:35.754
nếu bố mẹ cậu bé biết rằng
ở tuổi 60

00:08:36.244 --> 00:08:40.124
cậu sẽ mắc hội chứng Parkinson ?

00:08:40.124 --> 00:08:42.155
Họ đã phải làm gì ?

00:08:42.815 --> 00:08:47.585
Thế giới sẽ ra sao nếu không có 
những đứa trẻ này và nhiều đứa trẻ khác?

00:08:47.595 --> 00:08:52.255
Liệu chúng ta có định hình xã hội 
dựa trên việc giải mã DNA ?

00:08:52.695 --> 00:08:54.376
Nó đã bắt đầu rồi.

00:08:55.076 --> 00:08:59.225
Tình trạng phá thai đang gia tăng
trong những năm gần đây

00:08:59.225 --> 00:09:03.215
song song với tiến bộ trong
công nghệ giải mã DNA,

00:09:04.965 --> 00:09:08.955
Có lẽ - có lẽ nếu chúng ta nhìn vào
DNA một cách từ từ,

00:09:08.965 --> 00:09:10.336
và không phải cùng lúc,

00:09:10.336 --> 00:09:13.756
nó sẽ dễ dàng hơn để 
tiếp nhận thông tin này.

00:09:14.196 --> 00:09:17.414
Ở phòng thí nghiệm, chúng tôi gọi đó
là trách nhiệm gen:

00:09:17.414 --> 00:09:23.625
nghĩa là đưa thông tin cần thiếc 
cho đúng người, vào đúng thời điểm

00:09:23.625 --> 00:09:26.015
cho dù đó là những chẩn đoán trước sinh,

00:09:26.035 --> 00:09:28.695
hay khuynh hướng mắc bệnh đái tháo đường,

00:09:28.695 --> 00:09:31.447
hay biến chứng tim mạch.

00:09:32.337 --> 00:09:35.606
Chúng tôi đang kiểm tra DNA và 
chia chúng thành những nhóm kín,

00:09:35.606 --> 00:09:39.185
đánh giá
những phần riêng và phần chung.

00:09:39.505 --> 00:09:44.935
Chúng tôi đang đánh giá những nguy cơ
và lợi ích của việc cho biết DNA.

00:09:45.195 --> 00:09:49.887
Chúng tôi đang xếp loại nó, do đó người ta
có thể sẵn lòng chấp nhận DNA của họ.

00:09:52.987 --> 00:09:55.926
Sau khi chỉ ra được những bận tâm này,

00:09:56.936 --> 00:10:01.086
tôi sẵn sàng đọc DNA của mình.

00:10:02.346 --> 00:10:06.587
Giãi mã DNA mang đến cho bạn
kiến thức sâu rộng về bản thân.

00:10:07.377 --> 00:10:09.556
Kiến thức mang đến quyền lực.

00:10:10.056 --> 00:10:15.257
Và chúng ta đều biết rằng quyền lực lớn
đi kèm trách nhiệm lớn.

00:10:17.257 --> 00:10:20.917
Sẽ không lâu trước khi
ai đó gõ cửa nhà bạn

00:10:20.917 --> 00:10:24.767
và hỏi bạn liệu có muốn
đọc DNA của mình không.

00:10:26.097 --> 00:10:27.806
Bạn sẽ nói gì ?

00:10:29.176 --> 00:10:30.358
Cảm ơn.

00:10:30.358 --> 00:10:32.526
<i>Vỗ tay</i>