WEBVTT

00:00:02.460 --> 00:00:05.509
Asıl bahsetmek istediğim şeye
geçmeden önce,

00:00:05.533 --> 00:00:09.093
hakkımda birkaç şey
söyleme zorunluluğu hissediyorum.

00:00:09.744 --> 00:00:12.793
Ben, mistik veya

00:00:12.817 --> 00:00:14.655
spiritüel biri değilim.

00:00:15.668 --> 00:00:17.696
Bilim yazarıyım.

00:00:17.720 --> 00:00:19.991
Üniversitede fizik okudum.

00:00:20.015 --> 00:00:22.977
NPR'da bilim muhabiri olarak çalıştım.

00:00:24.073 --> 00:00:25.607
Tamam, şimdi:

00:00:26.552 --> 00:00:29.791
NPR için bir hikaye
üzerinde çalışırken,

00:00:29.815 --> 00:00:32.093
bir gökbilimciden,

00:00:32.117 --> 00:00:34.224
bakış açımı zorlayan ve açıkçası

00:00:34.248 --> 00:00:36.246
hayatımı değiştiren bir tavsiye aldım.

NOTE Paragraph

00:00:37.192 --> 00:00:39.384
Hikaye, bir Güneş tutulması hakkındaydı,

00:00:39.408 --> 00:00:43.952
Mayıs 1994'te
ülke üzerinden geçecek

00:00:43.976 --> 00:00:45.808
kısmi Güneş tutulması hakkında.

00:00:46.351 --> 00:00:48.815
O gökbilimciyle röportaj yaptım ve

00:00:48.839 --> 00:00:52.116
ne olacağını, nasıl izlememiz
gerektiğini açıkladı,

00:00:52.140 --> 00:00:57.361
ama, kısmi Güneş tutulması her ne kadar
ilginç olsa da

00:00:57.385 --> 00:01:01.895
daha nadir olan tam Güneş tutulmasının
tamamen farklı olduğunu vurguladı.

00:01:02.499 --> 00:01:05.773
Tam Güneş tutulmasında,
iki veya üç dakika boyunca,

00:01:05.797 --> 00:01:09.128
Ay, Güneş'i tamamen kapatır,

00:01:09.152 --> 00:01:14.392
tarif etmesine göre büyüleyici bir
görüntü oluşturur

00:01:14.416 --> 00:01:15.812
tüm doğada.

00:01:16.760 --> 00:01:18.969
Ve bana verdiği tavsiye şuydu:

00:01:20.087 --> 00:01:23.084
"Ölmeden önce," dedi,

00:01:23.108 --> 00:01:27.385
"tam Güneş tutulması
görmeyi kendine borçlusun."

NOTE Paragraph

00:01:28.105 --> 00:01:30.586
Dürüst olmak gerekirse,
pek tanımadığım birinden

00:01:30.610 --> 00:01:33.018
bunu duymak beni
biraz rahatsız etti;

00:01:33.042 --> 00:01:34.433
fazla samimi gibi geldi.

00:01:34.457 --> 00:01:38.188
Ama ilgimi de çekti ve
böylece biraz araştırdım.

00:01:39.005 --> 00:01:41.052
Şimdi, konu tam Güneş tutulmasına gelince,

00:01:41.076 --> 00:01:43.462
eğer onun size gelmesini beklerseniz,

00:01:43.486 --> 00:01:46.878
uzun bir süre beklersiniz.

00:01:46.902 --> 00:01:51.422
Dünya'nın herhangi bir noktası,
tam Güneş tutulmasını

00:01:51.446 --> 00:01:54.502
yaklaşık her 400 yılda bir yaşar.

00:01:55.404 --> 00:01:58.926
Ama seyahat etmeye istekliyseniz,
o kadar uzun beklemek zorunda değilsiniz.

00:01:58.950 --> 00:02:03.267
Ve sonra öğrendim ki,
birkaç yıl sonra, 1998'de,

00:02:03.291 --> 00:02:06.078
tam Güneş tutulması,
Karayiplerden görülecekti.

NOTE Paragraph

00:02:07.201 --> 00:02:10.730
Tam Güneş tutulması yalnızca
dar bir şerit boyunca görülebilir,

00:02:10.754 --> 00:02:12.434
yaklaşık 160 km genişliğinde,

00:02:12.458 --> 00:02:14.552
ve bu da Ay'ın gölgesinin düştüğü yerdir.

00:02:14.576 --> 00:02:16.707
Buna "tam tutulma şeridi" denir.

00:02:16.731 --> 00:02:19.154
Ve Şubat 1998'de,

00:02:19.178 --> 00:02:22.625
tam tutulma şeridi
Aruba'dan geçecekti.

00:02:22.649 --> 00:02:26.949
Kocamla konuştum ve
düşündük, Şubat? Aruba?

00:02:26.949 --> 00:02:28.708
Her türlü güzel bir fikir gibi geldi.

NOTE Paragraph

00:02:28.732 --> 00:02:29.804
(Kahkaha)

NOTE Paragraph

00:02:29.828 --> 00:02:32.463
Böylece güneye doğru yola çıktık,

00:02:32.487 --> 00:02:34.943
Güneş'in tadını çıkartmak ve
Güneş, kısa süreliğine

00:02:34.943 --> 00:02:36.798
ortadan kaybolunca ne olur görmek için.

NOTE Paragraph

00:02:37.536 --> 00:02:40.527
Güneş tutulması bizi
ve diğer birçok insanı

00:02:40.551 --> 00:02:42.732
Hyatt Regency'nin arkasında,

00:02:42.756 --> 00:02:43.919
sahilde,

00:02:43.943 --> 00:02:45.654
şovu beklerken buldu.

00:02:45.678 --> 00:02:48.849
Karton çerçeveli Güneş tutulması
gözlüklerimizi taktik,

00:02:48.873 --> 00:02:52.992
koyu lensleri sayesinde Güneş'e
güvenli bir şekilde bakabildik.

00:02:53.967 --> 00:02:58.202
Tam Güneş tutulması,
kısmi tutulma olarak başlar,

00:02:58.226 --> 00:03:02.002
Ay yavaşça Güneş'in
önünde ilerler.

00:03:02.026 --> 00:03:06.254
Önce, Güneş'in kenarında
tırtık varmış gibi göründü

00:03:06.278 --> 00:03:09.399
ve ardından o tırtık daha da
büyümeye başladı,

00:03:09.423 --> 00:03:11.271
Güneş hilal şeklini alana kadar.

00:03:12.244 --> 00:03:15.579
Ve bütün bunlar inanılmaz ilginçti
ama olağanüstüydü diyemem.

00:03:15.603 --> 00:03:17.527
Yani, hava hala aydınlıktı.

00:03:17.551 --> 00:03:20.561
Eğer gökyüzünde
ne oluyor bilmeseydim,

00:03:20.585 --> 00:03:22.998
bir gariplik olduğunu fark etmezdim.

NOTE Paragraph

00:03:24.052 --> 00:03:28.862
Tam Güneş tutulması başlamadan
yaklaşık on dakika önce,

00:03:28.886 --> 00:03:30.677
garip şeyler olmaya başladı.

00:03:31.934 --> 00:03:33.790
Serin bir rüzgar çıktı.

00:03:34.808 --> 00:03:38.721
Gün ışığı tuhaflaştı ve
gölgeler ilginç bir şekil aldı;

00:03:38.745 --> 00:03:40.979
ilginç bir şekilde keskin görünüyorlardı,

00:03:41.003 --> 00:03:44.794
sanki birisi televizyonun
kontrast ayarını yükseltmişti.

00:03:45.767 --> 00:03:49.634
Sonra açıklara doğru baktım ve
tekne ışıklarının yandığını fark ettim,

00:03:49.658 --> 00:03:52.221
yani belli ki hava kararıyordu

00:03:52.245 --> 00:03:53.831
her ne kadar ben fark etmesem de.

00:03:53.855 --> 00:03:56.128
Çok geçmeden,
hava bariz kararmıştı.

00:03:56.152 --> 00:03:58.296
Sanki görme duyum bozuluyordu.

NOTE Paragraph

00:03:59.186 --> 00:04:00.960
Ve ardından, bir anda,

00:04:00.984 --> 00:04:02.348
ışık tamamen yok oldu.

00:04:03.830 --> 00:04:05.468
Bunun üzerine,

00:04:05.492 --> 00:04:08.109
sahilden bağrışmalar yükseldi,

00:04:08.133 --> 00:04:10.026
gözlüğümü çıkardım,

00:04:10.050 --> 00:04:12.641
çünkü tam tulmanın
bu aşamasında,

00:04:12.665 --> 00:04:15.760
Güneş'e çıplak gözle bakmak
güvenliydi.

00:04:16.365 --> 00:04:18.181
Yukarı doğru baktım ve

00:04:20.006 --> 00:04:22.816
şaşkınlıktan dilim tutuldu.

NOTE Paragraph

00:04:25.541 --> 00:04:30.278
Şimdi bir düşünün, o sıra
30'lu yaşlarımdayım.

00:04:30.302 --> 00:04:36.915
Dünya'da gökyüzü nasıl görünür
bilecek kadar uzun yaşamışım.

00:04:37.669 --> 00:04:38.820
Yani --

NOTE Paragraph

00:04:38.844 --> 00:04:39.926
(Kahkaha)

NOTE Paragraph

00:04:39.950 --> 00:04:43.044
Mavi, gri gökyüzünü,

00:04:43.068 --> 00:04:47.009
yıldızlı, öfkeli gökyüzünü ve

00:04:47.033 --> 00:04:49.141
gün doğumundaki pembe gökyüzünü görmüşüm.

00:04:49.882 --> 00:04:52.946
Ama bunu daha önce hiç görmemiştim.

NOTE Paragraph

00:04:54.317 --> 00:04:56.593
İlk önce, renkler çıktı.

00:04:56.617 --> 00:04:59.582
Yukarda koyu mor-gri renkteydi,

00:04:59.606 --> 00:05:01.019
alacakaranlık gibi.

00:05:01.043 --> 00:05:02.753
Ama ufukta, turuncu renkteydi,

00:05:02.777 --> 00:05:04.078
günbatımı gibi,

00:05:04.102 --> 00:05:05.696
360 derece.

00:05:06.426 --> 00:05:09.068
Ve alacakaranlıkta yukarda

00:05:09.092 --> 00:05:11.517
yıldızlar ve gezegenler ortaya çıktı.

00:05:11.541 --> 00:05:13.143
Jüpiter,

00:05:13.167 --> 00:05:14.903
Merkür ve

00:05:14.927 --> 00:05:16.200
Venüs oradaydı.

00:05:17.090 --> 00:05:19.105
Ve hepsi bir sıra halindeydi.

NOTE Paragraph

00:05:20.528 --> 00:05:23.482
Ve orada, o sıra boyunca,

00:05:24.288 --> 00:05:26.754
o şey,

00:05:26.778 --> 00:05:30.302
o ihtişamlı ve şaşırtıcı şey vardı.

00:05:30.326 --> 00:05:35.077
Gümüşümsü iple işlenmiş
bir çelenge benziyordu ve

00:05:35.101 --> 00:05:38.295
orada boşlukta pırıldayarak
asılı duruyordu.

00:05:40.502 --> 00:05:44.142
Güneş'in dış atmosferiydi,

00:05:44.166 --> 00:05:45.975
Güneş tacı.

00:05:45.999 --> 00:05:48.358
Ve hiçbir fotoğraf o görüntünün
hakkını vermiyor.

00:05:48.382 --> 00:05:52.915
Güneş'in etrafındaki,
sadece bir halka veya ayla değil;

00:05:52.939 --> 00:05:56.549
güzelce dokunmuş,
sanki ipekten yapılmış gibiydi.

00:05:57.763 --> 00:06:00.264
Ve her ne kadar bizim Güneş'imize
benzemese de,

00:06:00.288 --> 00:06:02.542
tabii ki o olduğunu biliyordum.

00:06:02.566 --> 00:06:06.398
Güneş oradaydı,
diğer gezegenler oradaydı ve

00:06:06.422 --> 00:06:10.453
gezegenlerin Güneş'in etrafında
nasıl döndüğünü görebiliyordum.

00:06:10.477 --> 00:06:13.262
Sanki Güneş sistemimizden ayrılmış,

00:06:13.286 --> 00:06:15.882
yabancı bir dünyada durmuş,

00:06:15.906 --> 00:06:17.671
olan bitene bakıyormuşum gibiydi.

NOTE Paragraph

00:06:18.779 --> 00:06:21.170
Ve hayatımda ilk defa,

00:06:21.194 --> 00:06:25.216
duygusal olarak, evrene
bağlı hissettim,

00:06:25.240 --> 00:06:26.861
tüm uçsuz bucaksızlına bağlı...

00:06:28.107 --> 00:06:29.615
Zaman durdu,

00:06:30.387 --> 00:06:32.935
ya da yokmuş gibiydi,

00:06:32.959 --> 00:06:36.043
gözlerimle gördüğüm şey --

00:06:36.067 --> 00:06:37.552
yalnızca görmüyordum,

00:06:38.435 --> 00:06:40.182
bir görüntüye bakıyordum sanki.

00:06:41.858 --> 00:06:44.716
Ve orada nirvanaya ulaşmış duruyordum,

00:06:45.530 --> 00:06:51.166
174 saniye boyunca -
3 dakikadan kısa bir süre -

00:06:51.190 --> 00:06:53.573
ve birden bitiverdi.

00:06:53.597 --> 00:06:54.948
Güneş ortaya çıktı,

00:06:54.972 --> 00:06:56.634
mavi gökyüzü geri döndü,

00:06:56.658 --> 00:06:59.835
yıldızlar, gezegenler ve
Güneş tacı ortadan kayboldu,

00:06:59.859 --> 00:07:01.676
Dünya normale döndü.

00:07:02.573 --> 00:07:04.296
Ama ben değişmiştim.

NOTE Paragraph

00:07:05.619 --> 00:07:08.875
İşte böyle umbraphile
(gölge sevici) oldum -

00:07:09.501 --> 00:07:10.747
Güneş tutulması takipçisi.

NOTE Paragraph

00:07:10.771 --> 00:07:11.780
(Kahkaha)

NOTE Paragraph

00:07:11.804 --> 00:07:16.474
Zamanımı ve güçlükle
kazandığım paramı böyle harcıyorum.

00:07:16.998 --> 00:07:22.627
Her iki yılda bir, Ay'ın gölgesi
her nereye düşecekse,

00:07:22.651 --> 00:07:25.025
başka bir birkaç dakikalık
kozmik mutluluğu

00:07:25.045 --> 00:07:26.525
yaşamak ve bu deneyimi

00:07:26.565 --> 00:07:28.836
diğerleriyle paylaşmak için,
oraya gidiyorum:

00:07:28.860 --> 00:07:30.867
Avustralya'dan arkadaşlarımla,

00:07:30.891 --> 00:07:33.444
Almanya'da bir şehrin tümüyle.

00:07:33.468 --> 00:07:37.806
1999'da, Münih'te caddeleri ve
terasları doldurmuş

00:07:37.830 --> 00:07:42.575
yüzbinlerce insana katıldım,
ve Güneş tacı ortaya çıktığında

00:07:42.595 --> 00:07:44.562
hep birlikte bağrıştık.

00:07:45.719 --> 00:07:47.935
Ve zamanla başka bir şey oldum:

00:07:48.498 --> 00:07:50.586
Güneş tutulması misyoneri.

00:07:51.116 --> 00:07:52.956
Yıllar önce aldığım o tavsiyeyi

00:07:53.737 --> 00:07:58.565
başkalarına iletmeyi
işim olarak görüyorum.

00:07:59.369 --> 00:08:01.398
Yani diyorum ki:

00:08:02.530 --> 00:08:04.763
Ölmeden önce,

00:08:04.787 --> 00:08:09.765
tam bir Güneş tutulmasını görmeyi,
kendinize borçlusunuz.

00:08:09.789 --> 00:08:13.670
Sizi dehşete düşürecek deneyimlerin
son noktası.

NOTE Paragraph

00:08:14.781 --> 00:08:19.364
"Dehşet bir şey!" aşırı kullanılmaktan

00:08:19.388 --> 00:08:21.552
asıl anlamını kaybetmiş bir ifade.

00:08:21.576 --> 00:08:26.055
Gerçek dehşet, muazzam ve
görkemli bir şey karşısındaki

00:08:26.079 --> 00:08:28.594
merak ve önemsizlik duygusu,

00:08:28.614 --> 00:08:30.089
çok nadir görülür hayatımızda.

00:08:30.649 --> 00:08:33.721
Ama deneyimlediğinizde de,
güçlüdür.

00:08:34.484 --> 00:08:36.839
Dehşet, egoya son verir.

00:08:36.863 --> 00:08:38.857
Birbirimize bağlı
olduğumuzu hisettirir.

00:08:38.881 --> 00:08:41.976
Nitekim, empati ve
cömertliğe de teşvik eder.

00:08:42.920 --> 00:08:47.595
Yani, tam Güneş tutulmasından
daha dehşet verici bir şey yok.

NOTE Paragraph

00:08:48.497 --> 00:08:50.882
Maalesef, az sayıda Amerikalı
bunu görebildi,

00:08:50.906 --> 00:08:53.126
çünkü 38 yıl oldu

00:08:53.150 --> 00:08:56.320
ABD'nin küçük bir kısmında görüleli ve

00:08:56.344 --> 00:09:00.412
99 yıl önce de ülke boyunca
görülebilmişti.

00:09:01.156 --> 00:09:03.723
Ama bu değişmek üzere.

00:09:03.747 --> 00:09:06.179
Gelecek 35 yıl içinde,

00:09:06.854 --> 00:09:11.138
5 tam Güneş tutulması
ABD'den görülebilecek,

00:09:11.162 --> 00:09:14.298
ve bunlardan üçü
özellikle muazzam olacak.

00:09:15.146 --> 00:09:19.820
Altı hafta sonra, 21 Ağustos 2017'de --

NOTE Paragraph

00:09:19.844 --> 00:09:22.523
(Alkış)

NOTE Paragraph

00:09:22.547 --> 00:09:26.633
Ay'ın gölgesi, Oregon'dan
Güney Carolina'ya doğru ilerleyecek.

00:09:27.296 --> 00:09:32.699
8 Nisan 2024'te, Ay'ın gölgesi Texas'tan
kuzeye doğru Maine'e hareket edecek.

00:09:32.723 --> 00:09:34.895
12 Ağustos 2045'te,

00:09:34.919 --> 00:09:37.657
California'dan Florida'ya doğru olacak.

NOTE Paragraph

00:09:39.458 --> 00:09:40.704
Diyorum ki;

00:09:41.673 --> 00:09:44.264
Bu tarihleri tatil yapsak mesela?

00:09:44.288 --> 00:09:45.494
Farz edelim ki --

NOTE Paragraph

00:09:45.518 --> 00:09:46.546
(Kahkaha)

NOTE Paragraph

00:09:46.570 --> 00:09:50.252
(Alkış)

NOTE Paragraph

00:09:50.276 --> 00:09:55.333
Mesela, hepimiz,

00:09:55.357 --> 00:09:57.433
mümkün olduğunca çok sayıda insan,

00:09:57.457 --> 00:09:59.229
Ay'ın gölgesinde duruyoruz?

00:09:59.253 --> 00:10:05.093
Belki de paylaştığımız bu deneyim
ayrışmalarımızı ortadan kaldırır,

00:10:05.117 --> 00:10:08.013
birbirimize daha insanca
davranmamızı sağlar.

NOTE Paragraph

00:10:08.918 --> 00:10:14.744
İtiraf etmeliyim, bazıları benim
misyonerliğimi biraz aşırı buluyor;

00:10:14.768 --> 00:10:17.345
saplantı, eksantrik.

00:10:17.992 --> 00:10:22.872
Yani, çok kısa süren bir şeye
bu kadar odaklanmak niye?

00:10:22.896 --> 00:10:26.598
Dünya'nın öbür ucuna -- ya da
bu durumda başka bir eyalete --

00:10:26.622 --> 00:10:29.639
3 dakikadan az sürecek
bir şey için gitmek niye?

00:10:31.165 --> 00:10:32.315
Dediğim gibi:

00:10:32.906 --> 00:10:35.114
Spiritüel biri değilim.

00:10:36.006 --> 00:10:38.577
Tanrıya inanmıyorum.

00:10:38.601 --> 00:10:39.909
Keşke inansam.

00:10:40.892 --> 00:10:43.131
Ama kendi faniliğimi düşündüğümde --

00:10:43.873 --> 00:10:45.578
ki fazlaca düşünürüm --

00:10:46.971 --> 00:10:50.551
kaybettiğim herkesi düşündüğümde,

00:10:50.575 --> 00:10:52.294
özellikle de annemi,

00:10:53.778 --> 00:10:55.578
beni rahatlatan

00:10:55.602 --> 00:10:58.694
Aruba'daki o dehşet verici an.

00:10:59.596 --> 00:11:02.712
Kendimi o sahilde resmediyorum,

00:11:02.736 --> 00:11:04.172
gökyüzüne bakarken ve

00:11:05.037 --> 00:11:07.209
nasıl hissettiğimi hatırlıyorum.

00:11:08.661 --> 00:11:11.273
Benim varlığım geçici olabilir,

00:11:11.978 --> 00:11:14.485
ama bu sorun değil,

00:11:14.509 --> 00:11:16.598
parçası olduğum şu şeye bakın.

NOTE Paragraph

00:11:18.214 --> 00:11:20.343
Bu öğrendiğim bir ders,

00:11:20.367 --> 00:11:22.930
ve hayatın genelinde
geçerli olan bir ders:

00:11:23.800 --> 00:11:28.205
Bir deneyimin süresi
onun etkisine eş değer değildir.

00:11:28.229 --> 00:11:32.731
Bir haftasonu, bir sohbet
ya da yalnızca bir bakış,

00:11:33.433 --> 00:11:34.888
her şeyi değiştirebilir.

00:11:36.508 --> 00:11:39.994
Diğer insanlarla, doğal yaşamla
derin bağ kurduğunuz

00:11:40.018 --> 00:11:41.429
o anların değerini bilin ve

00:11:41.453 --> 00:11:43.192
onları önceliğiniz haline getirin.

00:11:43.216 --> 00:11:45.630
Evet ben tutulmanın peşinden gidiyorum.

00:11:45.654 --> 00:11:47.671
Sen başka bir şeyin peşinden gidebilirsin.

00:11:47.695 --> 00:11:51.001
Ama konu 174 saniye değil.

00:11:52.312 --> 00:11:55.000
Konu, ondan sonra gelen yılları

00:11:55.024 --> 00:11:56.591
nasıl değiştirdiği.

NOTE Paragraph

00:11:57.114 --> 00:11:58.284
Teşekkür ederim.

NOTE Paragraph

00:11:58.308 --> 00:12:02.941
(Alkış)