1
00:00:02,570 --> 00:00:05,503
Zanim przejdę do sedna swojej wypowiedzi,

2
00:00:05,503 --> 00:00:08,596
chcę powiedzieć kilka rzeczy o sobie.

3
00:00:09,744 --> 00:00:12,793
Nie jestem typem mistyka,

4
00:00:12,817 --> 00:00:14,407
osoby duchownej.

5
00:00:15,668 --> 00:00:17,696
Jestem pisarzem naukowym,

6
00:00:17,720 --> 00:00:19,991
studiowałem fizykę na uniwersytecie,

7
00:00:20,015 --> 00:00:22,977
byłem korespondentem naukowym
dla National Public Radio.

8
00:00:26,552 --> 00:00:29,791
W trakcie pracy nad audycją dla tego radia

9
00:00:29,815 --> 00:00:31,995
dostałem kilka wskazówek
od pewnego astronoma,

10
00:00:32,000 --> 00:00:34,310
które zmieniły moje podejście

11
00:00:34,310 --> 00:00:36,437
i szczerze zmieniły moje życie.

12
00:00:37,107 --> 00:00:41,465
Audycja dotyczyła
częściowego zaćmienia słońca,

13
00:00:41,963 --> 00:00:46,443
które miało być widoczne w kraju
w maju 1994 roku.

14
00:00:46,449 --> 00:00:48,571
Przeprowadziłem z nim wywiad.

15
00:00:48,591 --> 00:00:52,135
Wyjaśnił mi, co będzie miało miejsce
i jak te zjawisko powinno się oglądać.

16
00:00:52,140 --> 00:00:56,775
Podkreślił, że choć jest to
interesujące zjawisko,

17
00:00:57,345 --> 00:01:02,489
to ma się ono nijak 
do całkowitego zaćmienia słońca.

18
00:01:02,499 --> 00:01:05,599
W trakcie całkowitego zaćmienia
przez dwie lub trzy minuty

19
00:01:05,797 --> 00:01:08,967
księżyc całkowicie zasłania słońce,

20
00:01:08,982 --> 00:01:15,096
tworząc coś, co nazwał najbardziej
spektakularnym zjawiskiem w naturze.

21
00:01:16,240 --> 00:01:19,240
Dał mi taką radę.

22
00:01:19,650 --> 00:01:25,039
Powiedział mi, że przed śmiercią
mam obowiązek obejrzeć ten fenomen.

23
00:01:28,105 --> 00:01:32,537
Poczułem się trochę niekomfortowo,
słysząc to od kogoś nieznajomego.

24
00:01:32,547 --> 00:01:38,085
Było to jakby osobiste, ale byłem ciekawy,
więc poszperałem trochę na ten temat.

25
00:01:38,723 --> 00:01:42,982
Z zaćmieniami jest tak, że jeśli będziesz
czekał na to, aż przyjdzie do ciebie,

26
00:01:42,986 --> 00:01:46,378
to nieprędko je zobaczysz.

27
00:01:46,902 --> 00:01:54,232
Dowolny punkt na naszej planecie spotyka
to zjawisko raz na około 400 lat.

28
00:01:55,424 --> 00:01:58,839
Ale jeśli chcesz podróżować,
to nie musisz aż tyle czekać.

29
00:01:59,486 --> 00:02:05,503
Dowiedziałem się, że kilka lat później,
w 1998 roku, przejdzie ono przez Karaiby.

30
00:02:07,201 --> 00:02:10,585
Całkowite zaćmienie słońca
jest widoczne w wąskim pasie

31
00:02:10,624 --> 00:02:12,460
o szerokości około 160 km.

32
00:02:12,476 --> 00:02:16,576
Pada tam cień księżyca, a pas ten zwie się
ścieżką całkowitego zaćmienia.

33
00:02:16,728 --> 00:02:22,644
W lutym 1998 roku
na drodze tej leżała Aruba.

34
00:02:22,658 --> 00:02:26,879
Porozmawiałem z mężem,
pomyśleliśmy sobie "Luty? Aruba?".

35
00:02:26,879 --> 00:02:28,708
Tak czy siak, był to dobry pomysł.

36
00:02:28,732 --> 00:02:29,804
(Śmiech)

37
00:02:29,828 --> 00:02:33,503
Pojechaliśmy więc na południe,
żeby nacieszyć się słońcem

38
00:02:33,503 --> 00:02:37,063
i zobaczyć, co się stanie,
gdy słońce zniknie na moment.

39
00:02:37,536 --> 00:02:43,336
W dniu zaćmienia wraz z innymi ludźmi
siedzieliśmy na plaży za hotelem,

40
00:02:43,373 --> 00:02:45,084
czekając na początek przedstawienia.

41
00:02:45,084 --> 00:02:50,520
Mieliśmy założone specjalne okulary
z bardzo ciemnymi szkłami,

42
00:02:50,520 --> 00:02:52,840
co pozwalało bezpiecznie
patrzeć na słońce.

43
00:02:53,666 --> 00:02:58,066
Całkowite zaćmienie zaczyna się
od częściowego.

44
00:02:58,096 --> 00:03:01,926
Księżyc bardzo powoli 
umiejscawia się przed słońcem.

45
00:03:02,026 --> 00:03:06,254
Początkowo wyglądało to, jak gdyby
słońce miało wcięcie na obwodzie

46
00:03:06,278 --> 00:03:11,269
Wcięcie to stopniowo rosło,
zmieniając słońce w półksiężyc.

47
00:03:12,244 --> 00:03:15,734
Było to bardzo interesujące,
ale nic spektakularnego.

48
00:03:15,734 --> 00:03:17,527
Dzień ciągle był jasny,

49
00:03:17,551 --> 00:03:20,510
jeśli nie wiedziałbym, 
co się dzieje nad moją głową,

50
00:03:20,580 --> 00:03:22,896
nie zobaczyłbym nic niezwykłego.

51
00:03:24,052 --> 00:03:28,886
Dziesięć minut przed początkiem
całkowitego zaćmienia

52
00:03:28,886 --> 00:03:30,677
zaczęły dziać się dziwne rzeczy.

53
00:03:31,934 --> 00:03:33,790
Zerwał się zimny wiatr,

54
00:03:34,808 --> 00:03:40,698
światło dnia było nienaturalne, 
a cienie stały się dziwacznie ostre,

55
00:03:40,713 --> 00:03:45,337
jak gdyby ktoś podkręcił 
kontrast w telewizorze.

56
00:03:45,767 --> 00:03:50,157
Popatrzyłem wtedy na wodę
i zobaczyłem działające światła łódek,

57
00:03:50,736 --> 00:03:53,821
a więc zaczęło się ściemniać,
chociaż nie byłem tego świadomy.

58
00:03:53,861 --> 00:03:56,128
Wkrótce było oczywiste, że się ściemnia.

59
00:03:56,152 --> 00:03:58,296
Czułem się, jakby wzrok mnie zawodził.

60
00:03:59,186 --> 00:04:02,410
Nagle światło zniknęło.

61
00:04:03,830 --> 00:04:07,988
W tym momencie na plaży wybuchła radość.


62
00:04:08,133 --> 00:04:14,896
Zdjąłem okulary, bo w tej chwili można
było bezpiecznie patrzeć na słońce.

63
00:04:16,635 --> 00:04:22,471
Popatrzyłem do góry i oniemiałem.

64
00:04:25,541 --> 00:04:30,238
Weźcie pod uwagę,
że miałem wtedy ponad 30 lat.

65
00:04:30,258 --> 00:04:37,249
Żyłem na ziemi wystarczająco długo,
by wiedzieć jak wygląda niebo.

66
00:04:37,669 --> 00:04:38,820
Chodzi mi o to, że...

67
00:04:38,844 --> 00:04:39,926
(Śmiech)

68
00:04:39,950 --> 00:04:46,234
Widziałem niebo niebieskie 
i szare, gwieździste i złe,

69
00:04:46,893 --> 00:04:49,581
różowe w czasie wschodu słońca.

70
00:04:49,882 --> 00:04:52,946
Ale takiego nie widziałem nigdy wcześniej.

71
00:04:54,317 --> 00:04:56,593
Po pierwsze, kolory.

72
00:04:56,617 --> 00:05:01,132
U góry ciemny fioletowo-szary półmrok,

73
00:05:01,132 --> 00:05:06,076
na horyzoncie pomarańczowy zachód słońca
rozciągający się na 360 stopni.

74
00:05:06,426 --> 00:05:11,458
W półmroku u góry pojawiły się
jasne gwiazdy i planety.

75
00:05:11,541 --> 00:05:13,143
Był Jowisz,

76
00:05:13,167 --> 00:05:14,903
był Merkury,

77
00:05:14,927 --> 00:05:16,200
była też Wenus.

78
00:05:17,090 --> 00:05:24,935
Wszystkie ustawione w jednej linii,
wzdłuż której było to coś,

79
00:05:26,285 --> 00:05:29,809
to wspaniałe, oszłamiające coś.

80
00:05:30,326 --> 00:05:35,081
Wyglądało to jak wieniec 
utkany ze srebrnej nici,

81
00:05:35,101 --> 00:05:38,582
wiszący sobie tak po prostu 
w kosmosie, migocąc.

82
00:05:40,502 --> 00:05:45,889
Była to zewnętrzna atmosfera
słońca, słoneczna korona.

83
00:05:45,889 --> 00:05:48,358
Zdjęcia nie oddają tego w całości,

84
00:05:48,382 --> 00:05:52,909
to nie jest po prostu pierścień
albo aureola dokoła słońca,

85
00:05:52,939 --> 00:05:57,043
ma to swoją teksturę,
jakby było zrobione z pasm jedwabiu.

86
00:05:57,763 --> 00:06:02,894
Chociaż nie wyglądało jak nasze słońce,
to wiedziałem, że to ono.

87
00:06:02,912 --> 00:06:06,398
Było więc słońce, były też planety,


88
00:06:06,422 --> 00:06:10,417
a ja mogłem zobaczyć,
jak obiegają one słońce.

89
00:06:10,477 --> 00:06:15,812
Czułem się jakbym opuścił Układ Słoneczny
i stał na jakimś innym świecie,

90
00:06:15,906 --> 00:06:17,671
spoglądając na ten twór.

91
00:06:19,159 --> 00:06:25,570
Po raz pierwszy w życiu czułem się
całkowitą jednością ze wszechświatem.

92
00:06:28,107 --> 00:06:32,905
Czas zatrzymał się 
albo też wydawał się nie istnieć.

93
00:06:32,905 --> 00:06:39,123
To, co widziałem, było czymś więcej
niż obraz, wydawało się być jakąś wizją.

94
00:06:41,858 --> 00:06:49,936
Stałem w tym stanie nirwany
przez 174 sekundy, mniej niż 3 minuty.

95
00:06:51,190 --> 00:06:53,573
Aż nagle było po wszystkim.

96
00:06:53,597 --> 00:06:59,428
Słońce buchnęło, niebieskie niebo wróciło,
gwiazdy, planety i wieniec zniknęły.

97
00:06:59,449 --> 00:07:04,006
Świat wrócił do normalności,
ale ja się zmieniłem.

98
00:07:05,619 --> 00:07:10,495
W taki właśnie sposób 
stałem się łowcą zaćmień.

99
00:07:10,775 --> 00:07:11,780
(Śmiech)

100
00:07:11,804 --> 00:07:16,938
W taki właśnie sposób spędzam swój czas
i ciężko zarobione pieniądze.

101
00:07:16,948 --> 00:07:22,721
Raz na kilka lat podróżuję 
gdziekolwiek padnie cień księżyca,

102
00:07:22,721 --> 00:07:26,501
by przez kilka kolejnych minut
poczuć tę kosmiczną błogość

103
00:07:26,549 --> 00:07:28,836
i współdzielić ją z innymi.

104
00:07:28,860 --> 00:07:30,867
Z przyjaciółmi w Australii,

105
00:07:30,891 --> 00:07:33,444
z całym miastem w Niemczech.

106
00:07:33,468 --> 00:07:40,580
W 1999 w Monachium dołączyłem do setek
tysięcy na ulicach i dachach budynków

107
00:07:40,580 --> 00:07:44,275
i wspólnie cieszyłem się,
kiedy pojawiła się słoneczna korona.

108
00:07:45,719 --> 00:07:51,095
Z czasem stałem się czymś więcej,
misjonarzem zaćmień.

109
00:07:51,116 --> 00:07:56,186
Uważam to za swój obowiązek,
by przekazywać dalej wszystkie te rady,

110
00:07:56,186 --> 00:07:58,186
które dostałem lata temu.

111
00:07:59,369 --> 00:08:01,398
Pozwólcie więc mi to powiedzieć.

112
00:08:02,530 --> 00:08:09,543
Zanim umrzecie, macie obowiązek 
zobaczyć całkowite zaćmienie słońca.

113
00:08:09,789 --> 00:08:13,670
Jest to najwyższe uczucie podziwu.

114
00:08:14,781 --> 00:08:19,318
Słowo imponujący jest teraz
tak nadużywane,

115
00:08:19,318 --> 00:08:21,482
że zatraciło swoje pierwotne znaczenie.

116
00:08:21,576 --> 00:08:23,079
Prawdziwy podziw,

117
00:08:23,079 --> 00:08:30,619
uczucie zdumienia i błahości w obliczu
czegoś tak wielkiego, jest czymś rzadkim.

118
00:08:30,649 --> 00:08:34,497
Ale gdy go doświadczasz, 
jest czymś potężnym.

119
00:08:34,497 --> 00:08:38,869
Podziw rozpuszcza nasz byt,
powoduje poczucie jedności.

120
00:08:38,881 --> 00:08:42,940
Sprzyja empatii i szczodrości.

121
00:08:42,940 --> 00:08:48,597
Nie ma czegoś bardziej fascynującego
niż całkowite zaćmienie słońca.

122
00:08:48,597 --> 00:08:51,137
Niestety, niewielu Amerykanów 
widziało to zjawisko.

123
00:08:51,137 --> 00:08:56,327
Ostatnie przeszło przez kontynentalne
Stany Zjednoczone 38 lat temu.

124
00:08:56,344 --> 00:09:00,576
Z kolei ostatnie, które przeszło przez
całą szerokość kraju, było 99 lat temu.

125
00:09:01,020 --> 00:09:03,633
Ale to się niebawem zmieni.

126
00:09:03,747 --> 00:09:10,639
W ciągu kolejnych 35 lat przez kontynent
przejdzie pięć całkowitych zaćmień słońca,

127
00:09:11,179 --> 00:09:14,298
a trzy z nich będą naprawdę wielkie.

128
00:09:15,146 --> 00:09:19,820
Za 6 tygodni, 21 sierpnia 2017,

129
00:09:19,844 --> 00:09:22,523
(Brawa)

130
00:09:22,547 --> 00:09:27,346
cień księżyca przejdzie od Oregonu
aż do Południowej Karoliny.

131
00:09:27,346 --> 00:09:32,723
8 kwietnia 2024 cień księżyca pójdzie
na północ od Teksasu do Maine.

132
00:09:32,723 --> 00:09:38,045
12 sierpnia 2045 zaćmienie przejdzie
od Kalifornii do Florydy.

133
00:09:39,458 --> 00:09:44,274
Mówię sobie: dlaczego by 
nie zrobić z tej okazji święta?

134
00:09:44,288 --> 00:09:45,494
Dlaczego by...

135
00:09:45,518 --> 00:09:46,546
(Śmiech)

136
00:09:46,570 --> 00:09:50,252
(Brawa)

137
00:09:50,276 --> 00:09:55,333
Dlaczego nie staniemy wszyscy razem,


138
00:09:55,357 --> 00:09:59,263
tyle osób, ile tylko się da, 
w cieniu księżyca?

139
00:09:59,263 --> 00:10:04,727
Może to współdzielone poczucie podziwu
pomogłoby nam wyleczyć podziały,

140
00:10:04,727 --> 00:10:08,507
sprawiłoby, że zaczęlibyśmy się wzajemnie
traktować ciut bardziej po ludzku.

141
00:10:08,799 --> 00:10:14,731
Niektórzy uważają moje głoszenie
dobrej nowiny za nie na miejscu,

142
00:10:14,768 --> 00:10:17,345
a moją obsesję za ekscentryczną.

143
00:10:17,992 --> 00:10:22,516
Dlaczego miałbym skupiać tyle uwagi
na czymś tak ulotnym?

144
00:10:22,896 --> 00:10:26,616
Po co podróżować po świecie,
przekraczać granice państw,

145
00:10:26,622 --> 00:10:29,639
dla czegoś, co trwa trzy minuty?

146
00:10:31,165 --> 00:10:35,515
Jak już mówiłem,
nie jestem osobą duchowną,

147
00:10:35,516 --> 00:10:38,087
nie wierzę w Boga.

148
00:10:38,601 --> 00:10:40,509
Chciałbym.

149
00:10:40,892 --> 00:10:45,672
Kiedy myślę o tym, 
jak ulotne jest życie, a robię to często,

150
00:10:46,971 --> 00:10:52,581
kiedy myślę o wszystkich,
których straciłem, szczególnie o mamie,

151
00:10:53,778 --> 00:10:59,288
moment zachwytu, którego doświadczyłem 
na Arubie, daje mi ukojenie.

152
00:10:59,596 --> 00:11:04,142
Wyobrażam sobie siebie na tej plaży,
patrzącego na niebo.

153
00:11:05,037 --> 00:11:07,209
Przypominam sobie wtedy, jak się czułem.

154
00:11:08,661 --> 00:11:12,993
Moje życie może być chwilą,
ale akceptuję to,

155
00:11:12,993 --> 00:11:16,494
dlatego, że jestem częścią czegoś takiego.

156
00:11:18,214 --> 00:11:23,213
Tego właśnie się nauczyłem,
dotyczy to życia ogólnie.

157
00:11:23,800 --> 00:11:27,699
Długość doświadczenia
nie równa się jego wpływowi.

158
00:11:28,419 --> 00:11:34,443
Jeden weekend, jedna rozmowa,
jedno spojrzenie mogą zmienić wszystko.

159
00:11:36,508 --> 00:11:41,008
Cieszcie się momentami głębokiej więzi
z innymi ludźmi i światem natury.

160
00:11:41,008 --> 00:11:43,217
Uczyńcie z nich priorytet.

161
00:11:43,217 --> 00:11:47,610
Tak, ja ganiam zaćmienia,
ty możesz ganiać za czymś innym.

162
00:11:47,625 --> 00:11:50,931
Ale nie chodzi tu o 174 sekundy.

163
00:11:52,312 --> 00:11:57,030
Chodzi o to, jak zmieniają one lata,
które dopiero przyjdą.

164
00:11:57,114 --> 00:11:58,284
Dziękuje.

165
00:11:58,308 --> 00:12:02,941
(Brawa)