Return to Video

What is the Higgs boson?

  • 0:00 - 0:04
    ?Higgs nədir
  • 0:04 - 0:07
    Bu ideya bizə 1964 cu ildən
  • 0:08 - 0:11
    Englert, Brout, və Higgs tərəfindən təklif olunmuşdur
  • 0:12 - 0:15
    boş sahə ötürücüyə ( mühitə) bənzəyir
  • 0:16 - 0:20
    və hissəciklər bu mühitdə hərəkət edəndə
  • 0:20 - 0:22
    bəziləri bununla qarşılıqli əlaqə yaradir
  • 0:22 - 0:24
    Bəziləri əlaqə yaratmır
  • 0:24 - 0:27
    bu mühitlə əlaqə yaradan hissəciklər
  • 0:27 - 0:29
    kütlə qazanırlar
  • 0:29 - 0:31
    və əlaqə yaratmayan hissəciklər
  • 0:32 - 0:34
    kütləsiz hissəciklərdir
  • 0:34 - 0:36
    icazə verin sizə bir oxşarlıq göstərim
  • 0:36 - 0:40
    sonsuz bir qar sahəsi təsəvvür edin
  • 0:40 - 0:43
    hər tərəfi örtən
  • 0:43 - 0:47
    aydin,tamam düz, bütün istiqamətlərə gedən
  • 0:47 - 0:50
    ola bilsin, Sibirin ortasında
  • 0:50 - 0:52
    İndi təssəvvür elə ki, sən
  • 0:52 - 0:54
    bu qar sahəsini keçməyə cəhd edirsən
  • 0:54 - 0:56
    Ola bilsin, sən xizək sürənsən
  • 0:56 - 0:59
    və sən təpənin üstündən keçirsən
  • 0:59 - 1:00
    bu o hissəciyə bənzəyir ki
  • 1:00 - 1:02
    Higg sahəsi ilə qarşılıqlı təsirdə olmur
  • 1:02 - 1:06
    bu qarda batmir, çox sürətlə gedir
  • 1:06 - 1:10
    Bu kütləsi olmayan işıq sürətilə hərəkət edən hissəcikdir
  • 1:11 - 1:13
    lakin, ola bilsin, sənin qar ayaqqabilarin var
  • 1:13 - 1:17
    bu halda sən Higgsin qar sahəsinə batırsan
  • 1:17 - 1:21
    sənin sürətin xizəkçiyə nisbətən azdır.
  • 1:21 - 1:23
    işıq sürətindən də azdır
  • 1:23 - 1:26
    Bu kütləsi olan hissəcikdir, çünki sən
  • 1:26 - 1:29
    Higgs qar sahəsi ilə əlaqədəsən ,qarşılıqli təsirdəsən
  • 1:30 - 1:33
    və nəhayət, əgər sən çəkmələri geyinibsənsə
  • 1:33 - 1:36
    o halda sın qarda daha dərin batacaqsan
  • 1:36 - 1:38
    çox yavaş gedəcəksən
  • 1:38 - 1:40
    və bu kütləsi böyük olan hissəcikdir
  • 1:41 - 1:45
    Beləliklə, bu Higgs sahəsini
  • 1:45 - 1:47
    universal qar sahısi kimi düşünün
  • 1:48 - 1:52
    İndi, Higgs bosonu haradan gəlir,
  • 1:52 - 1:55
    Biz hamımız qarın nədən yarandığını bilirik, düzdür
  • 1:55 - 1:57
    bu qar dənəciklərindən yaranıb
  • 1:57 - 2:02
    eyni yolla, bu universal Higgs qar sahəsi
  • 2:02 - 2:05
    kiçik kvantlardan yaranıb
  • 2:05 - 2:10
    o kvantlar, qar dənəciklərinə bənzəyi.,Belə ki, biz onu Higgs boson adlandırırıq
  • 2:13 - 2:17
    Higgs boson hissəciyinin vəzifəsi
  • 2:17 - 2:19
    bütün elementar hissəciklərə kütlə verməkdir
  • 2:22 - 2:25
    əgər sən
  • 2:25 - 2:30
    standar modelin əsas bərabərliyinə baxsan, t-shirtumdə yazıldığı kimi
  • 2:30 - 2:33
    onlar çox simmetrikdir
  • 2:33 - 2:36
    bütün müxtılif hissəciklər eyni anda üzə çıxır
  • 2:36 - 2:39
    ən azı, yuxarı 2 sətrdə
  • 2:39 - 2:43
    hissəciklərin müxtəlif ölçülü olmasını fərqləndirəcək heç nə yoxdur
  • 2:44 - 2:46
    Lakin, simmetriya pozulmalidir
  • 2:47 - 2:49
    elektronlar muonlardan daha işıqlıdır
  • 2:49 - 2:51
    yuxarı kvark
  • 2:51 - 2:54
    gündəlik yaranan atomdan daha ağırdır
  • 2:54 - 2:58
    belə ki, ən yuxari 2 xətt, simmetrik olanlar
  • 2:58 - 2:59
    orda ola bilməzlər
  • 2:59 - 3:02
    ixtisar etmək üçün bir şey olmalıdır
  • 3:03 - 3:05
    müxtəlif tipıi hissəcikləri fərqləndirmək üçün bir sey olamlıdır
  • 3:06 - 3:08
    və bu Higgs boson hissəciyinin vəzifəsidir
  • 3:08 - 3:11
    və bu aşağı 2 xəttin vəzifəsidir
  • 3:11 - 3:15
    müxtəlif kvantlarin tipindən
  • 3:16 - 3:18
    elentron və muon
  • 3:18 - 3:23
    onların Higgs sahısilə əlaqə yaratmasından asılı olaraq,
  • 3:23 - 3:25
    biz inaniriq ki onlar müxtəlif kütlə qazanırlar
  • 3:25 - 3:28
    bu hissəciklər arasında olan simmetriya pozulur
Title:
What is the Higgs boson?
Description:

John Ellis? Nəzəri fizik, Higgs nədir ? sualina LHC 2012 seminarinin metbuat konfransinda cavab verməyə çalışır

more » « less
Video Language:
English
Team:
Volunteer
Duration:
03:30
Turkane Jahangirli added a translation

Azerbaijani subtitles

Revisions