Zdolności językowe dorosłych | Deborah Fallows | TEDxMidwest
-
0:07 - 0:09Wiele słyszymy w prelekcjach TED
-
0:09 - 0:14o mózgu, o mowie oraz troszkę o Chinach.
-
0:14 - 0:16Postaram się to wszystko połączyć
-
0:16 - 0:18w historię o tym,
-
0:18 - 0:22jak zaangażować dorosły umysł
-
0:22 - 0:27w naukę czegoś trudnego, ale niezwykłego,
-
0:27 - 0:30mowa tu o języku chińskim.
-
0:30 - 0:34Lingwistyka jest moją pasją i zawodem.
-
0:34 - 0:39Kiedy przeniosłam się
z mężem do Chin na 3 lata -
0:39 - 0:45postanowiłam nauczyć się chińskiego.
-
0:46 - 0:51Wiedziałam, że będzie mi trudno,
jako osobie dorosłej, -
0:51 - 0:56ponieważ dorośli mają wiele na głowie,
-
0:56 - 0:58przez co mają problemy z pamięcią,
-
0:58 - 1:02nie wspominając o akcencie,
-
1:02 - 1:06ktόry jest trudny do opanowania.
-
1:06 - 1:09Dobry akcent jest prawie nieosiągalny.
-
1:09 - 1:12Ale skoro Henry Kissinger
nie musi się tym martwić, -
1:12 - 1:14my też nie musimy.
-
1:14 - 1:15(Śmiech)
-
1:15 - 1:18Mam też dobrą wiadomość o pracy mózgu.
-
1:18 - 1:22Kiedyś myśleliśmy,
że poza wiekiem dziecięcym -
1:22 - 1:24nie da się nauczyć języka obcego.
-
1:24 - 1:27Ale neurolodzy i lingwiści
praktycznie obalili ten mit, -
1:27 - 1:32twierdząc, że nasz umysł
nie przestaje się rozwijać, -
1:32 - 1:36umożliwiając w ten sposób
naukę języka obcego. -
1:36 - 1:38Dorosły mózg może robić wiele rzeczy,
-
1:38 - 1:42z których wiele dotyczy
wyczucia językowego -
1:42 - 1:44i mechanizmu działania języka.
-
1:44 - 1:47Dorosłych stać na dużo bardziej
złożone przetwarzanie, -
1:47 - 1:50dostępne tylko dla nich.
-
1:50 - 1:53Jeśli dzieci wchłaniają języki jak gąbki,
-
1:53 - 1:58dorośli świadomie
angażują się w proces nauki. -
1:58 - 2:03Spójrzmy na te znaki,
-
2:03 - 2:09na pierwszy rzut oka to ostrzeżenia,
-
2:09 - 2:13ale "ostrożnie" może też zachęcać
-
2:13 - 2:17do jakiejś katastrofy.
-
2:18 - 2:21Jako że dużo wiemy o językach,
-
2:21 - 2:24schematach językowych,
rzeczowników i czasowników, -
2:24 - 2:28skoro mówi się "piękniejszy",
czemu nie "dużejszy", -
2:28 - 2:33skoro mówimy "reagować" i "odreagować",
-
2:33 - 2:35czemu nie "recykling" i "odrecykling"?
-
2:35 - 2:39Czemu słowo "dżinsy" istnieje tylko
w liczbie mnogiej? -
2:41 - 2:43Przechodząc do znaczenia słów,
-
2:43 - 2:46zbitka "podłe śmiecie"
-
2:46 - 2:48wydaje się zrozumiała, choć zabawna,
-
2:48 - 2:50bo wiemy, że "podły"
-
2:50 - 2:52odnosi się do cech,
-
2:52 - 2:54które wskazują na zły charakter,
-
2:54 - 2:57podczas gdy śmiecie charakteru nie mają.
-
2:57 - 2:59Podobnie warzywa nie należą do rzeczy,
-
2:59 - 3:02które nazwalibyśmy prywatnymi.
-
3:02 - 3:05Weźmy znak
"nie tłoczyć się na desce", -
3:05 - 3:08choć tłok to nagromadzenie ludzi,
-
3:08 - 3:11a nie jedna osoba kucająca na toalecie.
-
3:11 - 3:13(Śmiech)
-
3:13 - 3:16Dorosły umysł czerpie wiedzę
-
3:16 - 3:17z doświadczenia życiowego
-
3:17 - 3:20w celu rozumienia języka
ponad jego dosłowne znaczenie. -
3:20 - 3:24Potrafimy skorzystać z kontekstu,
rozpoznawać odniesienia i metafory. -
3:24 - 3:27Momentalnie rozpoznajemy propagandę.
-
3:27 - 3:30Potrafimy wyczuć ton wypowiedzi.
-
3:30 - 3:34Przed olimpiadą w Chinach
-
3:34 - 3:37trwała kampania “Nabierzmy ogłady”.
-
3:37 - 3:40Kampania zachęcała
-
3:40 - 3:44do kulturalnego zachowania,
aby Chiny wyglądały dobrze. -
3:44 - 3:48Wiele napisów po "chingielsku"
dotyczyło higieny, -
3:48 - 3:51choć dobór słownictwa nie zawsze pomagał.
-
3:51 - 3:53(Śmiech)
-
3:54 - 3:58Dorosły umysł potrafi wyłapywać metafory.
-
3:58 - 4:03Chiński jest dosadny,
ale umie też owijać w bawełnę -
4:03 - 4:05w celu złagodzenia przesłania.
-
4:05 - 4:09To miły sposób zakazu deptania trawników.
[Trawa śpi] -
4:09 - 4:11Czasem ich wyczucie językowe
-
4:11 - 4:14pokazuje, że należy
spojrzeć na obrazki i iść dalej. -
4:14 - 4:17[Życie wypatrasza "Kaczkę na chrupko"]
-
4:17 - 4:17(Śmiech)
-
4:19 - 4:23Czas na pierwszą lekcję chińskiego.
-
4:23 - 4:27Jak wykorzystać potężny mózg
do nauki chińskiego? -
4:27 - 4:29Mam dla was dwie rady.
-
4:29 - 4:33Pierwsza to super szybka sztuczka
na naukę słownictwa. -
4:33 - 4:36Druga rada dotyczy
kilku skomplikowanych przyimków. -
4:36 - 4:38Najpierw słownictwo.
-
4:38 - 4:43Jednym ze sposobόw,
w jaki język dodaje nowe słowa, -
4:43 - 4:47kiedy potrzebuje określić nowe pojęcie,
-
4:47 - 4:51jest połączenie dwόch słόw w jedno.
[zimny + gorący = temperatura] -
4:51 - 4:55Często łączy się antonimy.
-
4:57 - 5:01Dwa przeciwieństwa tworzą nową całość.
-
5:01 - 5:04Tak jak ying i yang.
-
5:04 - 5:08Można też przyczepiać słowa
do jednego wyrazu, -
5:08 - 5:11np. "dian", co oznacza "elektryczny".
-
5:11 - 5:14[elektryczny + mowa = telefon]
[elektryczny + mózg = komputer] -
5:14 - 5:17Dla adepta języka
-
5:17 - 5:19chiński nagle przestaje być przypadkowy
-
5:19 - 5:21i nabiera sensu.
-
5:21 - 5:23Trochę szczęścia i da się to zapamiętać,
-
5:23 - 5:28a nawet tworzyć nowe słowa,
które okażą się poprawne. -
5:28 - 5:31Druga rada. (Śmiech)
-
5:31 - 5:35Dwa najbardziej zagmatwane słowa:
-
5:35 - 5:38"shang" i "xia", antonimy.
-
5:38 - 5:42Pierwsze znaczenie dotyczy czasu.
"Shang" to przeszłość, -
5:42 - 5:45a "xia" to przyszłość.
-
5:45 - 5:48Proste, prawda?
-
5:49 - 5:52Niestety "shang" i "xia" to też miejsce:
-
5:52 - 5:56"shang" znaczy "nad", a "xia" - "pod".
-
5:56 - 6:00Dla początkujących,
to nie lada wyzwanie, -
6:00 - 6:05bo w angielskojęzycznym świecie
-
6:05 - 6:08nie istnieje zwrot, który odnosi się
-
6:08 - 6:10i do czasu i do miejsca.
-
6:10 - 6:13Na szczęście możemy użyć dorosłego mózgu
-
6:13 - 6:16do stworzenia techniki pamięciowej,
-
6:17 - 6:20lub pomocy wizualnych,
które pomogą uczyć się takich zawiłości. -
6:20 - 6:22Oto moja tabelka pomocnicza.
-
6:22 - 6:25Mamy tu czas i miejsce.
[przeszłość-przyszłość, góra-dół] -
6:25 - 6:27W prawym dolnym rogu znajduje się "xia".
-
6:28 - 6:32Korzystam z niej, kiedy używam tego słowa.
-
6:32 - 6:35W lewym górnym rogu jest "shang",
-
6:35 - 6:39które oznacza "nad" i "przeszłość".
-
6:39 - 6:40Kiedy chciałam uczyć się tych słów,
-
6:40 - 6:44korzystałam ze swojej wspaniałej tabelki.
-
6:45 - 6:46Czego się dziś nauczyliśmy?
-
6:46 - 6:51Jako dorośli, mamy dość giętki umysł
-
6:51 - 6:54który angażuje złożone procesy myślowe
-
6:54 - 6:56i zgromadzone doświadczenie życiowe,
-
6:56 - 6:59w ten sposób umożliwiając nam
nauczenie się języka obcego, -
6:59 - 7:01nawet chińskiego.
-
7:01 - 7:06Zrόb pierwszy krok już dziś,
-
7:06 - 7:09i za tydzień będziesz płynnie mówić.
-
7:09 - 7:10Dziękuję.
(Brawa)
- Title:
- Zdolności językowe dorosłych | Deborah Fallows | TEDxMidwest
- Description:
-
Związek między wiekiem a zdolnością przyswajania językόw to mit. Deb Fallows zaprzecza temu mitowi, twierdząc, że dorosły umysł doświadcza nauki na wyższym poziomie. Korzystając z tych umiejętności, Deb opowiada o tym, jak błyskawicznie nauczyć się języka chińskiego w łatwy i zabawny sposόb.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDxTalks
- Duration:
- 07:18
Rysia Wand approved Polish subtitles for The linguistic genius of adults: Deborah Fallows at TEDxMidwest | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for The linguistic genius of adults: Deborah Fallows at TEDxMidwest | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for The linguistic genius of adults: Deborah Fallows at TEDxMidwest | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for The linguistic genius of adults: Deborah Fallows at TEDxMidwest | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for The linguistic genius of adults: Deborah Fallows at TEDxMidwest | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for The linguistic genius of adults: Deborah Fallows at TEDxMidwest | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for The linguistic genius of adults: Deborah Fallows at TEDxMidwest | ||
Iwona G edited Polish subtitles for The linguistic genius of adults: Deborah Fallows at TEDxMidwest |