Return to Video

Mooie nieuwe woorden om obscure gevoelens te beschrijven

  • 0:01 - 0:05
    Vandaag wil ik het hebben
    over de betekenis van woorden,
  • 0:05 - 0:06
    hoe we ze definiëren
  • 0:06 - 0:08
    en hoe zij, haast bij wijze van wraak,
  • 0:08 - 0:09
    ons definiëren.
  • 0:09 - 0:13
    De Engelse taal is een magnifieke spons.
  • 0:13 - 0:15
    Ik hou van de Engelse taal.
    Ik ben blij dat ik ze spreek.
  • 0:15 - 0:17
    Maar ze vertoont ook een hoop gaten.
  • 0:18 - 0:21
    In het Grieks bestaat
    het woord 'lachesisme',
  • 0:21 - 0:24
    de zucht naar rampspoed.
  • 0:25 - 0:28
    Je weet wel, als je
    een onweer ziet aan de horizon
  • 0:28 - 0:31
    en je vaststelt dat je
    voor de storm supportert.
  • 0:32 - 0:34
    Het Mandarijns kent het woord 'yù yī' --
  • 0:34 - 0:36
    dat spreek ik fout uit --
  • 0:36 - 0:40
    voor het verlangen om intens te voelen,
  • 0:40 - 0:42
    zoals toen je kind was.
  • 0:44 - 0:47
    In het Pools is er 'jouska',
  • 0:47 - 0:50
    de hypothetische conversatie
  • 0:50 - 0:53
    die je dwangmatig
    met jezelf in je hoofd voert.
  • 0:54 - 0:58
    En in het Duits, tenslotte,
    uiteraard in het Duits,
  • 0:58 - 1:00
    bestaat het woord 'Zielschmerz',
  • 1:00 - 1:04
    de vrees om te krijgen wat je wil.
  • 1:04 - 1:08
    (Gelach)
  • 1:08 - 1:10
    Een levensdroom die in vervulling gaat.
  • 1:12 - 1:15
    Ik ben zelf Duits, dus ik weet
    precies hoe dat voelt.
  • 1:15 - 1:18
    Ik weet niet zeker of ik
    één van deze woorden
  • 1:18 - 1:19
    doordeweeks zou gebruiken,
  • 1:19 - 1:22
    maar ik ben blij dat ze er zijn.
  • 1:22 - 1:25
    Maar de enige reden dat ze er zijn,
    is omdat ik ze verzonnen heb.
  • 1:25 - 1:29
    Ik ben de auteur van het
    'Woordenboek van obscure smarten',
  • 1:29 - 1:32
    waar ik sinds zeven jaar aan werk.
  • 1:32 - 1:34
    De missie van het project
  • 1:34 - 1:39
    is gaten te vinden
    in de taal van de emotie
  • 1:39 - 1:41
    en die proberen op te vullen,
  • 1:41 - 1:44
    zodat we het kunnen hebben
    over al die menselijke kleine kantjes
  • 1:45 - 1:47
    en rariteiten van de menselijke conditie
  • 1:47 - 1:51
    die we allemaal voelen
    maar waarover we niet praten
  • 1:51 - 1:54
    bij gebrek aan gepaste woordenschat.
  • 1:54 - 1:56
    Halverwege dit project
  • 1:56 - 1:58
    definieerde ik 'sonder',
  • 1:58 - 2:01
    het idee dat we onszelf
    als het hoofdpersonage beschouwen
  • 2:01 - 2:04
    terwijl alle anderen figuranten zijn.
  • 2:04 - 2:07
    Terwijl we in werkelijkheid
    allemaal hoofdpersonages zijn
  • 2:07 - 2:10
    en jijzelf figurant bent
    in andermans verhaal.
  • 2:11 - 2:14
    Zodra ik dat had gepubliceerd,
  • 2:14 - 2:16
    kreeg ik een hoop reacties:
  • 2:16 - 2:21
    "Dankjewel omdat je iets verwoordt
    dat ik al mijn hele leven voel,
  • 2:21 - 2:24
    maar waar geen woord voor was."
  • 2:24 - 2:25
    Ze werden er minder eenzaam door.
  • 2:26 - 2:28
    Dat is de kracht van woorden:
  • 2:29 - 2:32
    we voelen ons minder alleen.
  • 2:32 - 2:34
    Niet lang daarna
  • 2:34 - 2:36
    begon ik op te merken dat 'sonder'
  • 2:36 - 2:40
    echt gebruikt werd in gesprekken online,
  • 2:40 - 2:43
    en niet lang daarna
    merkte ik het warempel op
  • 2:43 - 2:47
    in een echt live gesprek naast me.
  • 2:47 - 2:49
    Geen gevoel is bevreemdender
    dan een woord verzinnen
  • 2:49 - 2:53
    en het dan een eigen leven zien leiden.
  • 2:53 - 2:56
    Ik heb er nog geen woord voor,
    maar dat komt nog.
  • 2:56 - 2:57
    (Gelach)
  • 2:57 - 2:58
    Ik werk eraan.
  • 3:00 - 3:02
    Ik begon na te denken
    over wat een woord ècht maakt,
  • 3:03 - 3:05
    want vele mensen vragen me dat.
  • 3:05 - 3:07
    Ik krijg het vaakst de vraag:
  • 3:07 - 3:11
    "Zijn die worden verzonnen?
    Ik snap het niet."
  • 3:11 - 3:13
    Ik weet niet goed wat ik moet zeggen,
  • 3:13 - 3:15
    want zodra 'sonder' gelanceerd was --
  • 3:15 - 3:18
    wie ben ik dan om te zeggen
    welk woord echt is en welk niet?
  • 3:18 - 3:22
    Ik voelde me een beetje als Steve Jobs
    die zijn openbaring beschreef
  • 3:22 - 3:26
    als dat hij plots besefte
    dat de meesten van ons veelal
  • 3:26 - 3:29
    gewoon proberen te vermijden
    om te vaak tegen de muur te lopen
  • 3:29 - 3:32
    en maar wat aanmodderen.
  • 3:32 - 3:34
    Maar zodra je beseft dat mensen --
  • 3:36 - 3:40
    dat deze wereld het werk is
    van mensen die niet slimmer zijn dan jij,
  • 3:40 - 3:42
    dan kan je met je hand die muren aanraken
  • 3:42 - 3:44
    en je hand er zelfs doorsteken
  • 3:44 - 3:46
    en beseffen dat je ze kan veranderen.
  • 3:47 - 3:51
    Als mensen me vragen
    of deze woorden echt zijn,
  • 3:51 - 3:53
    heb ik een batterij beproefde antwoorden.
  • 3:53 - 3:55
    Sommige kunnen kloppen. Andere niet.
  • 3:55 - 3:57
    Een beproefd antwoord was:
  • 3:57 - 4:00
    "Een woord is echt
    als je wil dat het echt is."
  • 4:00 - 4:04
    Net zoals dit pad echt is
    omdat mensen het daar willen hebben.
  • 4:04 - 4:06
    (Gelach)
  • 4:06 - 4:08
    Gebeurt aldoor op universiteitscampussen.
  • 4:08 - 4:10
    Dat heet een 'wenspad'.
  • 4:10 - 4:11
    (Gelach)
  • 4:11 - 4:13
    Maar toen besloot ik:
    wat ze eigenlijk vragen
  • 4:13 - 4:16
    als ze vragen of
    een woord echt is, is dit:
  • 4:16 - 4:20
    "Hoeveel breinen kan ik ermee bereiken?"
  • 4:21 - 4:24
    Want dat is volgens mij
    hoe we taal bekijken.
  • 4:24 - 4:27
    Een woord is een sleutel
  • 4:27 - 4:30
    waarmee we het hoofd van mensen bereiken.
  • 4:30 - 4:32
    Als we er één brein mee bereiken,
  • 4:33 - 4:34
    is dat niet de moeite,
  • 4:34 - 4:35
    het weten niet waard.
  • 4:35 - 4:38
    Twee breinen? Hangt ervan af wie.
  • 4:38 - 4:41
    Een miljoen breinen?
    Dat begint ergens op te lijken.
  • 4:41 - 4:47
    Een echt woord geeft je toegang
    tot zoveel mogelijk breinen.
  • 4:47 - 4:51
    Daardoor is het wetenswaardig.
  • 4:51 - 4:54
    Volgens deze norm
    is dit woord het meest echt.
  • 4:54 - 4:57
    [OK]
  • 4:57 - 4:58
    Dat is het.
  • 4:58 - 4:59
    Het echtste woord.
  • 4:59 - 5:02
    Dit komt het dichtst
    in de buurt van een loper.
  • 5:02 - 5:04
    Het is het woord dat wereldwijd
    het best begrepen wordt,
  • 5:04 - 5:06
    waar je ook bent.
  • 5:06 - 5:07
    Het probleem is
  • 5:07 - 5:10
    dat niemand lijkt te weten
    waar die letters voor staan.
  • 5:10 - 5:12
    (Gelach)
  • 5:12 - 5:14
    Bizar, toch?
  • 5:14 - 5:17
    Het zou een foute spelling
    kunnen zijn van 'all correct',
  • 5:17 - 5:19
    of 'Old Kinderhook'.
  • 5:19 - 5:23
    Niemand lijkt het echt te weten,
    maar het feit dat het niet uitmaakt,
  • 5:23 - 5:26
    zegt iets over hoe we woorden
    betekenis geven.
  • 5:26 - 5:29
    De betekenis zit niet in de woorden zelf,
  • 5:30 - 5:33
    wij leggen onszelf erin.
  • 5:33 - 5:37
    Ik denk dat we allemaal zoeken
    naar betekenis in ons leven,
  • 5:38 - 5:40
    en zoeken naar de zin van het leven,
  • 5:40 - 5:43
    dat heeft volgens mij
    met woorden te maken.
  • 5:44 - 5:47
    Als je zoekt naar de betekenis van iets,
  • 5:47 - 5:49
    dan is het woordenboek
    een goede startplaats.
  • 5:50 - 5:52
    Het biedt een gevoel van orde
  • 5:52 - 5:54
    in een zeer chaotisch universum.
  • 5:55 - 5:57
    Onze visie op dingen is zo beperkt
  • 5:58 - 6:00
    dat we patronen
    en afkortingen hebben bedacht
  • 6:00 - 6:03
    en dat we ze proberen te interpreteren,
  • 6:03 - 6:05
    om de dag door te komen.
  • 6:05 - 6:09
    We hebben nood aan woorden
    om ons te beperken en te definiëren.
  • 6:09 - 6:11
    Velen van ons voelen zich beknot
  • 6:12 - 6:14
    door hoe we deze woorden gebruiken.
  • 6:14 - 6:16
    We vergeten dat woorden verzonnen zijn.
  • 6:16 - 6:19
    Niet alleen mijn woorden.
    Alle woorden zijn verzonnen.
  • 6:19 - 6:21
    Maar niet alle woorden betekenen iets.
  • 6:22 - 6:26
    We zitten vast in ons eigen lexicon
  • 6:26 - 6:31
    dat niet noodzakelijk spoort
    met mensen die niet al zijn zoals wij.
  • 6:31 - 6:35
    Ik voel ons elk jaar
    wat meer uit elkaar drijven,
  • 6:35 - 6:37
    naarmate we woorden ernstiger nemen.
  • 6:40 - 6:43
    Want vergeet niet, woorden zijn niet echt.
  • 6:44 - 6:46
    Ze hebben geen betekenis. Wij wel.
  • 6:46 - 6:49
    Ik sluit graag af met een lezing
  • 6:50 - 6:52
    uit het werk van één van
    mijn favoriete filosofen,
  • 6:52 - 6:55
    Bill Watterson, maker
    van 'Calvin en Hobbes'.
  • 6:55 - 6:56
    Hij zei:
  • 6:57 - 7:01
    "Een leven maken dat je waarden weergeeft
    en je ziel tevreden stelt,
  • 7:01 - 7:03
    is een zeldzaam wapenfeit.
  • 7:03 - 7:05
    De zin van je eigen leven verzinnen
  • 7:05 - 7:07
    is niet makkelijk,
  • 7:07 - 7:08
    maar het is toegestaan,
  • 7:08 - 7:11
    en je zult gelukkiger zijn
    als je de moeite doet.
  • 7:11 - 7:13
    Dankjewel.
  • 7:13 - 7:15
    (Applaus)
Title:
Mooie nieuwe woorden om obscure gevoelens te beschrijven
Speaker:
John Koenig
Description:

John Koenig houdt ervan woorden te vinden die onze onuitgesproken gevoelens uitdrukken -- zoals 'lachesisme', de zucht naar rampspoed, en 'sonder', het besef dat het leven van alle anderen even complex en onkenbaar is als het onze. Hij mediteert over de betekenis die we aan woorden geven en hoe die betekenis bij ons blijft hangen.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
07:28

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.