Cây phả hệ cho loài người

Tất cả mọi người có chung với nhau một vài DNA, truyền lại cho chúng ta từ những tổ tiên châu Phi. Nhà di truyền học Spencer Wells trình bày làm sao Dự án Bản đồ Gene của anh ấy sử dụng những đoạn DNA chung này để tìm ra chúng ta là ai trong sự đa dạng này.

Jambo, bonjour, zdravstvujtye, dayo:
đây là vài ngôn ngữ

mà tôi đã nói một chút trong suốt
6 tuần qua

khi tôi đến 17 nước tôi nghĩ đến, trong
chuyến hành trình điên rồ tôi đang đi,

kiểm tra các lĩnh vực khác nhau của
dự án mà chúng tôi đang làm.

Và lát nữa tôi sẽ kể cho các bạn một ít.

Đến thăm vài địa điểm xinh đẹp kỳ diệu,

những nơi như Mông Cổ, Campuchia,
New Guinea, Nam Phi, Tanzania - 2 lần,

tôi đã ở đó một tháng trước.

Có cơ hội làm một tour vòng quanh thế giới
tốc hành như thế

hoàn toàn tuyệt vời, vì rất nhiều lý do.

Bạn thấy những điều kỳ diệu.

Và bạn có thể làm so sánh

giữa các dân tộc khác nhau trên khắp địa cầu.

Và thứ mà chúng ta thật sự nhận ra từ đó,

thứ nổi trội mà ta nhận ra,

không phải là chúng ta là một, dù tôi sẽ
nói với các bạn điều đó,

mà là chúng ta khác nhau như thế nào.

Có rất nhiều sự đa dạng trên toàn thế giới.

6000 ngôn ngữ khác nhau được nói bởi
6 tỉ rưỡi người,

tất cả khác nhau về màu da, hình dáng,
kích thước.

Bạn đi trên đường trên bất kỳ thành phố lớn nào,
bạn đi như vậy,

và bạn ngạc nhiên bời sự đa dạng
của con người.

Làm sao chúng ta giải thích
sự đa dạng đó?

Vâng, đó là những gì tôi sẽ nói hôm nay,

cách chúng ta sử dụng công cụ di truyền học,

di truyền quần thể nói riêng, để nói cho
chúng ta biết cách tạo ra sự đa dạng này,

và nó mất bao lâu.

Giờ, vấn đề của sự đa dạng của loài người

giống tất cả những câu hỏi khoa học lớn khác

làm sao bạn giải thích được một thứ
như vậy

có thể được chia thành các câu hỏi nhỏ.

Và bạn có thể tìm hiểu những câu hỏi nhỏ đó.

Câu đầu tiên là một câu hỏi về nguồn gốc.

Chúng ta có chung một nguồn gốc không?

Và nếu có -- giả định rằng mọi người

trong căn phòng này đều có -- thì từ khi nào?

Từ khi nào chúng ta có nguồn gốc chung?

Chúng ta đã tách ra bao lâu rồi?

Câu thứ hai cũng liên quan, nhưng khác
một chút.

Nếu chúng ta xuất phát từ một nguồn,

làm sao chúng ta có thể chiếm cứ
mọi nơi trên thế giới,

và trong quá trình tạo ra tất cả
sự đa dạng này,

khác biệt trong cách sống,
vẻ ngoài khác biệt,

ngôn ngữ khác biệt khắp thế giới?

Vâng, câu hỏi về nguồn gốc, cũng như
các câu hỏi sinh học khác,

có vẻ như đã được trả lời bởi Darwin
hơn 1 thế kỉ trước.

Trong "Nguồn gốc loài người",
ông ấy viết,

"Trong mỗi khu vực lớn trên thế giới,
động vật có vú

có quan hệ gần với sinh vật tuyệt chủng
trong cùng khu vực.

Vì vậy có lẽ loài khỉ tuyệt chủng
từng sống ở Châu Phi trước đây

có liên quan chặt chẽ với khỉ đột
và tinh tinh,

và vì hai loài này có liên hệ gần nhất với người,

nên có lẽ tổ tiên sớm nhất của chúng ta
có khả năng

sống ở châu Phi nhiều hơn nơi khác."

Vậy là xong, chúng ta có thể về nhà--
kết thúc câu hỏi nguồn gốc.

Ừm, không hẳn. Vì Darwin nói về
tổ tiên xa của chúng ta,

tổ tiên gần của chúng ta với vượn.

Và khá rõ rằng khỉ có nguồn gốc
từ Châu Phi.

Khoảng 23 triệu năm trước,
chúng xuất hiện trong mẫu hoá thạch.

Thật ra Châu phi bị tách ra khỏi
vùng đất khác vào thời gian đó,

do sự thay đổi thất thường của các
mảng kiến tạo, trôi nổi trên Ấn Độ Dương.

Đâm vào mảng Á Âu khoảng 16 triệu năm trước,

và rồi chúng ta có sự di cư tới châu Phi đầu tiên,
chúng ta gọi nó thế.

Loà khỉ rời đi lúc đó kết thúc ở
Đông Nam Á,

trở thành vượn và đười ươi.

Và những con ở lại châu Phi

tiến hoá thành khỉ đột, tinh tinh và con người.

Vậy, vâng, nói bạn nói về tổ tiên gần của ta
và khỉ,

rất rõ ràng, bằng việc nhìn vào mẫu hoá thạch,
chúng ta bắt đầu từ đây.

Nhưng nó không hẳn là câu hỏi
mà tôi đang hỏi.

Tôi đang hỏi về nguồn gốc loài người,

những 'thứ' chúng ta thừa nhận
cùng giống loài với chúng ta

nếu họ cũng ngồi trong căn phòng này.

Nếu họ đang nhìn qua vai bạn,

nếu bạn không giật lùi, như vậy.
Nguồn gốc loài người thì sao?

Vì nếu chúng ta quay trở lại đủ xa,

chúng ta chia sẻ một nguồn gốc gần
với mọi sinh vật trên Trái Đất.

DNA gắn kết chúng ta lại với nhau,
chúng ta có chung nguồn gốc với cá nhông

và vi khuẩn và nấm, nếu bạn quay lại đủ xa--
khoảng 1 tỉ năm trước.

Mà những gì ta đang hỏi là nguồn gốc loài người.

Làm sao chúng ta nghiên cứu được?

Thì, theo lịch sử, nó được nghiên cứu
dựa trên cổ nhân chủng học.

Đào mọi thứ lên khỏi mặt đất,

và chủ yếu trên cơ sở hình thái --

cách mọi thứ được tạo hình,
thường lấy hình dạng hộp sọ -- nói rằng,

"Thứ này giống chúng ta nhiều hơn cái đó,
nên đây hẳn là tổ tiên của tôi.

Đây hẳn là người trực tiếp di truyền cho tôi."

Phần cổ nhân chủng học,
tôi sẽ chứng minh,

cho chúng ta rất nhiều khả năng thú vị
về nguồn gốc của chúng ta,

nhưng nó không cho khả năng chúng ta
thật sự muốn dưới góc độ khoa học.

Ý của tôi là gì?

Bạn nhìn vào ví dụ này.

Đây là ba giống người đã tuyệt chủng,

có khả năng là tổ tiên con người.

Được đào lên từ phía tây ở Olduvai Gorge,
bởi gia đình Leakey.

Và chúng có niên đại cỡ thời điểm đó.

Từ trái sang phải, chúng ta có Homo erectus.
Homo habilis,

và Australopithecus - bây giờ được gọi là
Paranthropus boisei

người vượn phương Nam mạnh mẽ.
Những loài đã tuyệt chủng này, cùng 1 nơi, cùng 1 thời điểm.

Nó có nghĩa là không phải tất cả 3 loài này
là tổ tiên của chúng ta.

Tôi thực sự có mối liên quan nào với 1 trong 3 anh chàng này?

Có khả năng đây là tổ tiên của chúng ta, nhưng không phải là
điều mà chúng ta thực sự tìm kiếm.

Vậy nên, cách tiếp cận khác về mặt hình thái học con người

sử dụng dữ liệu mà con người đang có trong tay
cho tới thời điểm hiện tại

vẫn là những hộp sọ lớn.

Người đầu tiên tiếp cận theo hướng này
một cách có hệ thống là Linnaeus,

Carl von Linne, nhà thực vật học người Thụy Điển

là người - vào thế kỉ 18 - tự ý phân loại

mọi sinh vật sống trên trái đất.

Bạn nghĩ rằng bạn có công việc khó khăn?

Và ông ấy đã làm được 1 việc tốt.

Ông phân loại khoảng 12 000 loài
trong quyển "Systema Naturae".

Ông đã thực sự tạo ra cụm từ Homo sapiens,
trong tiếng Latin có nghĩa là người thông minh.

Nhưng nhìn khắp thế giới với sự đa dạng của loài người,
ông nói

"Bạn biết đấy, chúng ta dường như có được
những ý tưởng dè dặt về các phân bộ dưới loài hoặc các nhóm".

Và rồi ông nói về người châu Phi, châu Mỹ, châu Á và châu Âu

và đặt tên một cách hiển nhiên đầy khinh miệt
"Monstrous" (người khổng lồ, người kì dị)

bao gồm những người ông ấy không thích,

trong đó có cả thần thoại tưởng tượng ra như yêu tinh.

Nó có thể bị bỏ qua 1 cách dễ dàng cũng như
giành được 1 sự quan tâm xứng đáng.

nhưng đương nhiên đó chỉ là suy tưởng đen tối
của một nhà khoa học thế kì 18

làm việc trước kỉ nguyên của Darwin

Nhưng nếu bạn dựa trên bằng chứng nhân chủng học

trong thời gian gần đây cỡ 20 - 30 năm,
trong nhiều trường hợp bạn có thể khám phá ra rằng

đó là định phân loại khá cơ bản cho loài người.

Loài người dựa vào bằng chứng nhân chủng học
30 - 40 năm trước

Carlton Coon là ví dụ tốt nhất

đã tự tách mình ra khỏi đồng loại -
đó là sau kỉ nguyên của Darwin

hơn 1 triệu năm qua kể từ khi có Homo erectus.

Nhưng dựa vào dữ kiện nào?

Rất ít. Rất nhỏ bé. Hình thái học và hàng đống suy luận.

Cái mà tôi sẽ nói hôm nay,

là cách tiếp cận mới cho vấn đề này.

Thay vì đi ra đó và đoán xem
ai mới là tổ tiên của chúng ta,

đào mọi thứ lên khỏi lòng đất,
có thể có cả tổ tiên ông bà

và nói rằng dựa vào hình thái học

cái chúng ta vẫn chưa hiểu được hoàn toàn

chúng ta không biết được gene nào
chịu trách nhiệm cho việc đa dạng hình thái như vậy.

cái chúng ta cần làm là xoay ngược lại vấn đề.

Bởi vì cái chúng ta thật sự hỏi là
vấn đề phả hệ,

hoặc là câu hỏi phả hệ.

Cái chúng ta đang thử là xây dựng cây phả hệ loài người.

Và như mọi nhà phả hệ sẽ nói với bạn

bất cứ người nào trong gia đình, hoặc là chính bạn

có bao giờ tự lập phả hệ, truy ngược về quá khứ hay chưa?

Bạn bắt đầu ở hiện tại,
với các mối liên hệ bạn biết rõ.

Bạn và anh chị em ruột của mình có chung ba mẹ.

Bạn và anh chị em họ có chung ông bà.

Bạn tiếp tục truy ngược về quá khứ

thêm vào đó những mối quan hệ họ hàng xa hơn.

Nhưng sau cùng, không quan trọng việc bạn
đào hết mọi ghi chép trong nhà thờ

và những việc đại loại vậy, bạn đụng phải cái mà
các nhà gia phả học gọi là bức tường gạch.

Tại một điểm mà bạn không thể biết thêm gì nữa về
tổ tiên của bạn

và bạn tiến vào vương quốc đen tối và bí hiểm
mà chúng ta gọi là lịch sử

chúng ta phải cảm nhận theo cách của chúng ta
bằng những sự giúp đỡ nhỏ nhoi.

Những người tới trước này là ai?

Chúng ta không có trong tay những ghi chép đó.
À mà thực ra chúng ta có.

Nó được viết ra ngay bên trong DNA,
ngay bên trong mã di truyền

chúng ta có một tài liệu lịch sử
có thể giúp chúng ta quay ngược thời gian

về lúc khởi đầu của loài người chúng ta.
Và đó là những gì chúng tôi nghiên cứu.

Bây giờ, đây là một đoạn mồi nhanh trên DNA.

Tôi nghi ngờ rằng không phải tất cả mọi người
trong khán phòng này đều là nhà di truyền học.

Nó là 1 đoạn phân tử rất dài, thẳng được mã hóa

để tạo nên 1 bản sao của riêng bạn.
Đó là bản vẽ của riêng mỗi người.

Nó chứa 4 đơn vị nhỏ: A, C, G và T như tôi gọi.

Và sự nối tiếp của những đơn vị này tạo nên bản vẽ đó.

Nó dài bao nhiêu? Dài cả triệu đơn vị nhỏ này.

Và 1 NST đơn - bộ NST của chúng ta là lưỡng bội

một NST đơn dài cỡ 3,2 tỉ nucleotide.

Và nếu bạn cộng tất cả lại

nó sẽ dài trên 6 tỉ nucleotide.

Nếu bạn lấy tất cả DNA ra khỏi 1 tế bào trong cơ thể,

và tháo xoắn nó, nó sẽ dài cỡ 2m.

Nếu bạn lấy tất cả DNA ra khỏi tất cả các tế bào trong cơ thể,

và bạn cũng tháo xoắn nó ra, nó sẽ dài bằng
khoảng cách từ đây tới mặt trăng và quay trở lại

hàng ngàn lần. Nó chứa rất nhiều thông tin trong đó.

Và khi bạn sao chép những phân tử DNA này,
nó là 1 công việc rất cực nhọc.

Tưởng tượng cuốn sách dài nhất bạn có thể nghĩ tới,
ví dụ như "Chiến tranh và hòa bình".

Bây giờ nhân nó lên 100 lần.

Và tưởng tượng sao chép nó bằng tay.

Và bạn sẽ làm việc miệt mài cho tới tận tối khuya,

và bạn phải rất rất cẩn thận, bạn phải uống cà phê

và bạn đang chú ý tới nó, nhưng tới một lúc nào đó

khi bạn đang sao chép

bạn sẽ mắc một vài lỗi, như lỗi chính tả

thay I cho E, hoặc C cho T.

Điều tương tự cũng xảy ra trên DNA khi nó sao chép
liên tục qua nhiều thế hệ.

Nó không thường xuyên xảy ra lắm. Chúng ta có cơ chế
tự sửa sai bên trong cơ thể.

Nhưng nếu đã xảy ra rồi, và những thay đổi này
được truyền tiếp cho các thế hệ sau

chúng trở thành dấu hiệu đánh dấu cho tổ tiên của chúng ta.

Nếu bạn có chung dấu hiệu này với ai đó,

có nghĩa là bạn với họ có cùng 1 tổ tiên
ở 1 thời điểm nào đó trong quá khứ,

người đầu tiên có sự thay đổi đó trong DNA.

Nhìn vào sự đa dạng gene

của mọi người trên toàn thế giới

và đánh giá độ tuổi tương đối của chúng
khi nó xảy ra trong quá khứ

ta có thể xây dựng cây gia hệ cho tất cả mọi người
còn sống hiện nay.

Có 2 loại DNA hiện nay đang được sử dụng rộng rãi
trong phòng thí nghiệm,

một là DNA của ti thể, truy ngược lại hướng gia đình của người mẹ.

Bạn có DNA ti thể từ mẹ, bà ngoại,

trở ngược về từ người phụ nữ đầu tiên của gia đình.

NST Y, 1 loại DNA tạo nên người đàn ông,

truy ngược lại hướng gia đình của người bố.

Mọi người trong phòng này,
mọi người trên thế giới,

rơi vào 1 nhánh đâu đó trên những cây gia hệ này.

Bây giờ, ngay cả khi những phiên bản đơn giản hóa
của những cái cây thật,

chúng vẫn là thứ gì đó rất phức tạp,
cho nên hãy đơn giản hóa nó.

Kéo họ lại gần nhau, kết hợp họ với nhau
để nhìn giống 1 cái cây

với rễ ở dưới và các cành cây vươn lên trên.

Thông điệp cần truyền tải ở đây là gì?

Thứ mà bạn nghĩ ra đầu tiên

là dòng họ bắt nguồn cây gia hệ của gia đình mình

được tìm thấy trong châu Phi, giữa những người châu Phi.

Điều đó nghĩa là những người châu Phi
đã tập hợp

những đột biến đa dạng này 1 thời gian dài

Và chúng ta bắt nguồn từ châu Phi.
Nó được viết trong DNA của chúng ta rồi.

Mỗi phần của DNA chúng ta đang nhìn có sự đa dạng
lớn ở châu Phi hơn là những nơi khác.

Và tại 1 thời điểm nào đó trong quá khứ,
một nhóm nhỏ người châu Phi

rời khỏi lục địa Phi tới định cư khắp mọi nơi trên thế giới.

Chúng ta có chung tổ tiên gần như thế nào?

Có phải hàng triệu năm trước, khi chúng ta
có thể nghi ngờ

bằng cách nhìn vào tất cả sự đa dạng trên trái đất này?

Không, DNA kể cho ta nghe
một câu chuyện khá rõ ràng.

Trong vòng 200 000 năm trở lại đây, chúng ta
có chung tổ tiên, 1 con người

Mitochondrial Eve, các bạn có thể đã nghe về bà ấy,
ở châu Phi,

người phụ nữ châu Phi tạo nên sự đa dạng trên thế giới.

Nhưng thứ còn thú vị hơn nữa

là khi bạn nhìn theo hướng của NST Y,

câu chuyện phía bên người đàn ông,
NST Y - Adam

chỉ sống cỡ 60 000 năm trước.

Đó chỉ cỡ 2000 thế hệ con người,

một cái chớp mắt trong thuyết Tiến hóa.

Nó nói cho ta biết chúng ta vẫn còn đang sống
tại châu Phi ở thời điểm đó.

Đây là người đàn ông châu Phi đã tạo nên

sự đa dạng cho NST Y trên toàn thế giới.

Chỉ trong có 60 000 năm thôi

mà chúng ta đã bắt đầu sinh sôi nảy nở
một cách đa dạng như vậy.

Thật là một câu chuyện thú vị.

Chúng ta đều là một phần có ích của đại gia đình
người châu Phi.

Bây giờ, tới gần hơn một chút. Tại sao chúng ta
không rời đi sớm hơn?

Tại sao Homo erectus chỉ tiến hóa thành một vài loài khác,

hoặc dưới loài, con người toàn thế giới?

Tại sao chúng ta dường như đi khỏi châu Phi chỉ thời gian gần đây thôi?

Ừm, đó là một câu hỏi lớn.
Những câu hỏi tại sao này

đặc biệt trong ngành di truyền học và nghiên cứu lịch sử nói chung
luôn là 1 câu hỏi lớn

câu hỏi rất khó để trả lời.

Và khi mọi thứ đều thất bại, hãy nói về thời tiết.

Chuyện gì đã xảy ra với thời tiết của trái đất
60 000 năm về trước?

Chúng ta sắp đi vào phần tồi tệ nhất của kỉ băng hà cuối cùng.

Kỉ băng hà cuối cùng bắt đầu vào khoảng 120 000 năm trước.

Nó trồi sụt bất thường và chỉ bắt đầu tăng tốc vào khoảng
70 000 năm trước.

Rất nhiều bằng chứng từ các lõi trầm tích,

các hạt phấn hoa, đồng vị Oxy và nhiều hơn nữa.

Chúng ta tiến tới thời đại băng hà tối đa
cỡ 16 000 năm trước,

nhưng cơ bản từ 70 000 năm trước,
mọi thứ dường như khó khăn hơn,

thời tiết trở nên lạnh hơn. Bắc Cực đóng băng tối đa.

New York, Chicago, Seattle đều nằm dưới hàng đống lớp băng.

Hầu hết nước Anh, tất cả bán đảo Scandinavia đều được
phủ bởi băng tuyết dày hàng kilomet.

Bây giờ, châu Phi là lục địa nóng nhất trên Trái Đất,

khoảng 85% nằm giữa chòm sao
Cự Giải và Thiên Yết

và không có bao nhiêu phần bị phủ dưới băng,

ngoại trừ những đỉnh núi cao ở Đông Phi.

Vậy chuyện gì đã xảy ra ở đây? Chúng ta không bị
vùi lấp bởi băng tuyết ở châu Phi.

Hơn nữa, châu Phi còn khô ráo ở thời điểm đó.

Đây là bản đồ khí hậu Paleo của châu Phi

vào khoảng 60 000 - 70 000 năm về trước,

dựng lại từ các chứng cứ tôi đã nhắc đến lúc nãy.

Nguyên nhân cho sự kì diệu đó là do băng đã hút hết
độ ẩm ra khỏi khí quyển.

Nếu bạn nghĩ đến Nam cực, về lí thuyết nó là một sa mạc,
nó mưa rất ít.

Vậy nên cả thế giới đều đang khô đi.

Mực nước biển giảm, và châu Phi biến thành sa mạc.

Sa mạc Sahara từng rộng hơn bây giờ.

Và môi trường sống của con người chỉ còn
một vài nơi nhỏ,

nếu như so sánh với những gì hiện có.

Bằng chứng từ dữ liệu di truyền cho thấy

dân số lúc đó - 70 000 năm trước -

giảm xuống dưới 2000 người.

Chúng ta gần như tuyệt chủng.
Cuộc sống của chúng ta như treo trên ngọn cây.

Sau đó một chuyện bất ngờ đã xảy ra.
Một minh họa tuyệt vời.

Hãy nhìn vào một vài công cụ bằng đá này.

Những cái ở bên trái đến từ châu Phi,
khoảng 1000 năm trước.

Những cái ở bên phải được làm bởi người Neanderthals,
những anh chị em họ xa của chúng ta,

không phải tổ tiên trực tiếp sống ở châu Âu,

và nó có niên đại khoảng 50 000 đến 60 000 năm về trước.

Bây giờ, có nguy cơ làm mất lòng bất kì
các nhà cổ nhân học

hay nhân chủng học trong khán phòng này,

về cơ bản không có mấy sự thay đổi giữa 2 nhóm công cụ bằng đá này.

Cái bên trái gần giống cái bên phải.

Chúng ta đang ở trong thời kì văn hóa trì trệ
từ hàng triệu năm trước

cho tới 60 000 - 70 000 năm trước đây.

Kiểu dáng của công cụ không thay đổi mấy.

Bằng chứng cho thấy cuộc sống của con người

không thay đổi đáng kể trong thời kì đó.

Nhưng rồi 50 60 70 ngàn năm về trước, đâu đó ở vùng này

mọi thứ đều trở nên lỏng léo.
Nghệ thuật đã xuất hiện.

Công cụ bằng đá được làm tinh tế hơn,

Có bằng chứng cho thấy con người bắt đầu
trở thành giống loài đi săn,

đặc biệt trong những khoảng thời gian nhất định của năm.

Dân số bắt đầu tăng trở lại.

Có khả năng, theo những gì
các nhà ngôn ngữ học tin,

toàn bộ ngôn ngữ hiện đại, ngôn ngữ tượng thanh-
chủ ngữ, động từ, từ chỉ vật -

những từ chúng ta sử dụng để biểu đạt những ý tưởng,
như tôi đang làm, xuất hiện vào khoảng thời gian đó.

Chúng ta trở nên hòa đồng hơn.
Các mối quan hệ xã hội rộng mở hơn.

Những thay đổi hành vi này cho phép chúng ta
sống sót qua tình trạng tồi tệ đó ở châu Phi,

và chúng cho phép ta bắt đầu mở rộng
quy mô ra toàn thế giới.

Chúng tôi đã thảo luận tại hội nghị này
về câu chuyện thành công của người châu Phi.

Bạn muốn câu chuyện cuối cùng?

Hãy nhìn vào gương đi. Chính bạn đó.
Nguyên nhân ta sống sót được tới ngày hôm nay

là bởi vì những biến đổi trong cấu trúc não chúng ta
xảy ra ở châu Phi

có lẽ ở nơi nào đó mà hiện nay chúng ta đang ngồi

60 000 - 70 000 năm về trước

cho phép chúng ta không chỉ sống sót ở châu Phi
mà còn mở rộng ra khỏi châu Phi.

Cuộc di dân sớn nhất dọc theo bờ biển phía nam châu Á,

rời châu Phi khoảng 60 ngàn năm trước,

tới châu Úc rất nhanh, 50 000 năm trước.

Cuộc di cư tiếp theo tới Trung Đông.

Những người này sẽ thành những thợ săn hoang mạc.

Vì vậy, những ai có dự định làm một chuyến sau hội nghị

sẽ biết hoang mạc thật sự là gì.

Về cơ bản họ là những người săn thú.

Những người có kĩ năng giết thú,

săn thú trên những hoang mạc này tiến lên phía trên,

theo những đồng cỏ vào Trung Đông cỡ 45 ngàn năm,

xuyên suốt một trong những pha mưa hiếm có ở Sahara.

Di cư về phía đông, men theo các đồng cỏ,

đó là những gì họ cần để tiếp tục sống.

Và khi họ tới trung tâm châu Á,

họ đụng phải 1 thảo nguyên cực kì trù phú,

một đồng cỏ cực kì rộng lớn.

Thảo nguyên lúc ấy - kỉ băng hà cuối cùng -

vươn rộng từ Đức sang tới Hàn Quốc,

và toàn bộ lục địa phủ đầy cỏ.

Xâm nhập châu Âu 35 ngàn năm trước,

và cuối cùng, một nhóm nhỏ di cư lên

tới nơi có thời tiết khắc nghiệt nhất bạn từng
tưởng tượng tới, Siberia,

bên trong Vòng cực Bắc, suốt kỉ băng hà cuối cùng

nhiệt độ cỡ khoảng -70, -80, có lẽ xuống tới -100,

di cư sang châu Mỹ, chạm tới biên giới cuối cùng.

Một câu chuyện diệu kì, xuất phát từ châu Phi.

Những thay đổi này cho phép chúng ta làm những điều đó

sự tiến hóa thích nghi của não mà ta mang theo

cho phép ta tạo ra nền văn hóa mới,

phát triển sự đa dạng

mà chúng ta thấy trong suốt cuộc hành trình điên rồ
như cái mà tôi đã trải qua.

Bây giờ, câu chuyện mà tôi vừa kể
về nghĩa bóng nó chính là một hành trình điên rồ

về việc làm thế nào chúng ta sinh sôi trên toàn thế giới,
những chuyến lang thang Paleo vĩ đại của loài người chúng ta.

Và đó là câu chuyện tôi đã kể vài năm trước

trong cuốn sách của tôi "The Journey of Man" và bộ phim
cùng tựa đề.

Khi kết thúc bộ phim ấy,

nó được đồng sản xuất với National Geographic,

tôi bắt đầu kể với những người bạn ở NG về chuyện này.

Và họ cảm thấy rất thú vị. Họ thích bộ phim,
nhưng họ nói rằng

"Anh biết đó, chúng tôi nhìn chuyện này như là

một làn sóng mới trong công cuộc nghiên cứu
về nguồn gốc con người, nơi chúng ta xuất phát,

sử dụng công cụ DNA để lập nên bản đồ di cư trên toàn thế giới.

Bạn biết đó, nghiên cứu về nguồn gốc loài người
là thứ gì đó nằm trong DNA của chúng ta,

và chúng ta muốn nâng nó lên tầm cao mới.

Các bạn muốn làm gì tiếp theo?"

Đó là một câu hỏi tuyệt vời từ National Geographic.

Và tôi nói: "Anh biết đó, những gì tôi đã vẽ ra đây
là toàn bộ ý tưởng.

Đó là bản phác thảo sơ lược của việc con người di cư
tới mọi nơi trên thế giới bằng cách nào.

Và nó dựa trên vài ngàn người chúng tôi lấy mẫu,

anh biết đó, một số ít của cư dân trên thế giới.

Nghiên cứu một vài dấu chỉ di truyền và vẫn còn rất nhiều
chỗ trống trên bản đồ này.

Chúng tôi chỉ mới nối các chấm lại với nhau thôi.
Cái chúng tôi cần làm là

tăng kích cỡ mẫu lên bằng cách tăng cường độ hoặc hơn

hàng trăm ngàn mẫu DNA từ mọi người trên khắp thế giới.

Và đó là nguồn gốc của "Dự án bản đồ gen".

Dự án này được xúc tiến vào tháng 4 năm 2005.

Nó có 3 phần chính. Hiển nhiên, khoa học
là một phần lớn của nó.

Chúng tôi làm nghiên cứu thực địa này
trên toàn thế giới dựa vào cư dân bản địa.

Những người sống lâu tại một địa điểm

có mối liên hệ với nơi họ sống

mà hầu hết chúng ta đều đã mất nó.

Vậy nên, tổ tiên của tôi đến từ Bắc Âu.

Tôi sống ở bờ biển phía đông Bắc Mỹ khi tôi không đi du lịch.

Vậy tôi là dân bản địa vùng nào? Không nơi nào cả.
Gene của tôi bị đảo lộn hết rồi.

Nhưng vẫn có những người còn giữ được
mối liên kết đó với tổ tiên của họ

cho phép chúng tôi cụ thể hóa kết quả DNA.

Đó là trọng tâm của nghiên cứu thực địa,

cái cốt lõi mà chúng tôi đã thiết lập
trên toàn thế giới,

10 nhóm dân cư, những nhà di truyền học hàng đầu.

Nhưng thêm vào đó, chúng tôi cũng muốn mở rộng
nghiên cứu này tới bất cứ người nào trên thế giới.

Bạn có thường xuyên tham gia vào một nghiên cứu khoa học lớn?

Dự án bản đồ gene người, hay Sứ mệnh Mars Rover.

Trong trường hợp này, bạn thực sự làm được.

Bạn có thể lên trang web của chúng tôi,
Nationalgeographic/genographic.

Bạn có thể đặt 1 bộ mẫu thử.
Bạn có thể thử DNA của mình.

Và bạn có thể gửi kết quả này tới cơ sở dữ liệu,

và kể cho chúng tôi nghe một chút về cây gia hệ của bạn,

phân tích dữ liệu như một phần nỗ lựa của khoa học.

Bây giờ đây đều là các tập đoàn phi lợi nhuận,
vậy nên tiền mà chúng tôi kiếm được,

sau khi trừ đi chi phí thực hiện thí nghiệm và
chế tạo các thành phần của bộ kit,

sẽ được bơm ngược lại vào dự án.

Phần lớn được chi cho Quỹ Legacy,

Đây là một tổ chức từ thiện, cơ bản tổ chức này

tài trợ cho các dân tộc bản địa trên khắp thế giới

về học tập, văn hóa khởi xướng bởi họ.

Họ tham gia quỹ này để làm nhiều dự án khác nhau,

tôi sẽ cho bạn xem vài ví dụ.

Chúng tôi đang làm gì với dự án này?
Chúng tôi có khoảng 25 000 mẫu

được thu thập từ dân bản địa trên toàn thế giới.

Điều tuyệt vời nhất là sự quan tâm của công chúng;

210 000 người đã đặt những bộ kit này

từ khi chúng tôi triển khai vào 2 năm trước.

nó đã thu về cỡ 5 triệu đô la,

điểm chính là, một nửa số tiền thu về
được gửi thẳng vào Quỹ Legacy.

Chúng tôi vừa trao số tiền tài trợ Legacy đầu tiên cỡ
500 000 đô la.

Những dự án trên thế giới -
thu thập những bài đồng dao ở Sierra Leone

bảo tồn mẫu dệt truyền thống ở Gaza,

phục hồi ngôn ngữ ở Tajkistan, vân vân...

Dự án này đang phát triển rất tốt

và tôi mong bạn hãy vào trang web của chúng tôi
và xem những thông tin này.

Cảm ơn các bạn.

(vỗ tay)